Tarihte bugün Atatürk

Tarihte bugün Atatürk

ATATÜRK’ÜN GÜN GÜN TARİHİ

OCAK

01 Ocak 1918 – Atatürk’ün, Veliaht Vahdettin Efendi’nin maiyetindeki heyetle beraber İstanbul’a dönmek üzere akşam Berlin’den trenle hareketi.

01 Ocak 1923 – Claude Farrere’in, Atatürk’e telgrafı: “Lâkin, zât-ı devletinizin şurasını bilmelerini arzu ederim ki bütün Fransız milletinin kalbi, tıpkı benim kalbim gibi sizinle beraberdir. Bütün kalbimle ve bütün sadakat ve samimiyetimle zât-ı devletinize bağlıyım Paşa Hazretleri.” [Kocatürk]

01 Ocak 1925 – Atatürk’ün, Lâtife Hanımla beraber saat 17.00’de trenle Ankara’dan Konya’ya hareketi.

1 Ocak 1929 – Yeni harfleri ve bu harflerle yazıyı halka öğretmek üzere Millet Mekteplerinin açılması.

01 Ocak 1929 Anadolu demiryolu hattı ile Haydarpaşa Limanı millileştirildi.

01 Ocak 1931 – Menemen’de şeriat isteyenlerin yargılanması için Korgeneral Mustafa Muğlalı başkanlığında bir Divan-ı Harp kuruldu. (Menemen’de 23 Aralık 1930’da yedek subay öğretmen Kubilay şeriat isteyenler tarafından öldürüldü).

01 Ocak 1934 – Ölçüler Kanunu yürürlüğe girdi.

01 Ocak 1934 – Türk İnkılabı dersleri (Yüksek Tahsilde) başladı.

01 Ocak 1936 – Miladi ilk Yılbaşı tatili yapıldı. (26 Aralık 1925 Uluslararası saat ve takvim’in kullanımı TBMM’de kabul edildi. 1 Ocak 1926’dan itibaren cumartesi günleri öğleden sonra başlamak üzere pazar günü tatil ilan edildi (yılbaşı günü hâlâ tatil değildi, kutlanıyor ama tatil günleri arasına alınmıyordu. 1935’te çıkarılan yasayla o senenin yılbaşından itibaren 1 Ocak günü tatil ilan edildi.)

01 Ocak 1938 – Atatürk’ün, gece saat 23.45’de -o günlerde ağır bir grip geçirmekte olan- İsmet İnönü’ye mektubu: “Benim sevgili dostum, kardeşim, aziz evlâdım! Dün akşam yeni yıl tebrikini aldım, çok duygulandım. Derhal Başyaverimle, senin hakkındaki sarsılmaz kardeşlik ve arkadaşlık hislerimle tebriklerimi bildirdim. Bu defa biraz uzunca süren rahatsızlığın, senden ziyade beni üzdü. Zaman zaman, seni yatağında ziyareti düşündüm; rahatsız olmandan sakınarak bunu dolaylı yaptım. Artık iyisin! Yakın aldığım haberler, bunu doğrulamaktadır. Tekrar yeni senenin, senin, benim ve bütün Türk milletinin huzur, sükûn ve parlaklıklar ile karşılaşacağının müjdesi gibi gördüğümü, size ulaştırıyorum. ..Derin muhabbetle, sarsılmaz kardeşlik, arkadaşlık hisleriyle gözlerinden öperim” [Kocatürk]

2 Ocak 1919 – Lord Curzon’un, ‘Doğu Trakya’daki Türkler ile Batı Anadolu’daki Rumlar mübadele edilmelidir’ yolundaki muhtırası açıklandı.

2 Ocak 1920 – Atatürk’ün, Ankara’dan Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti örgütüne telgrafı: “…Mukaddes birlik, karar ve imanımıza dayanarak meşru isteklerimizin temini gününe kadar son derece ısrarla çalışılması ve bu demecimizden, köylere kadar milletin de haberdar kılınması rica olunur.”

2 Ocak 1922 – Türkiye-Ukranya Dostluk Antlaşması Ankara’da imzalandı. Atatürk’ün, Ukrayna Fevkalâde Temsilcisi General Frunze’nin veda ziyafetinde konuşması.

2 Ocak 1924 – İstanbul İstiklal Mahkemesi’nde yargılanan gazeteciler beraat etti.

2 Ocak 1924 – Hafta Tatili Hakkında Kanun, TBMM’nde kabul edildi (Cuma günü hafta tatili olarak kabul edildi). (1935’de çıkarılan bir kanunla da cuma yerine, pazar gününün resmi hafta tatili günü olması sağlandı.)

2 Ocak 1928 – Atatürk’ün, Yahya Kemal (Beyatlı) Bey’e “Yahya Kemal Beyefendiye” ithafını taşıyan resmini armağan edişi.

2 Ocak 1934 – Atatürk’ün, sabah Marmara Köşkü’ne gelişi ve Gazi Orman Çiftliği yöresinde avlanması.

2 Ocak 1936 – Soyadı Kanunu yürürlüğe girdi.

3 Ocak 1917 – Ardahan Arap Camii’nde 373 Müslüman-Türk Ermeni çeteciler tarafından camiyle birlikte yakıldı.

3 Ocak 1925 – Atatürk’ün, Lâtife Hanım’la beraber trenle Konya’ya gelişi.

3 Ocak 1926 – Atatürk’ün, Türk Tayyare Cemiyeti Genel Merkezi’ni ziyareti ve ilgililerden bilgi alışını takiben çalışmalar hakkında takdirlerini bildirmesi.

3 Ocak 1930 – Atatürk’ün, Millî İktisat ve Tasarruf Cemiyeti’ne ilk üye olarak kaydedilmesi.

4 Ocak 1918 – Mustafa Kemal’in Almanya seyahatinden İstanbul’a dönmesi.

4 Ocak 1919 – İzmir’de Hasan Tahsin tarafından çıkarılan ve sıkıyönetim tarafından kapatılan Hukuk-ı Beşer’in yerine Sulh ve Selamet gazetesi yayına başladı.

4 Ocak 1921 – Atatürk’ün, “Daily Express” muhabirine demeci: “Türkiye Türklerindir.”

4 Ocak 1922 – Atatürk’ün, Ukrayna Fevkalâde Temsilcisi Frunze’nin Ankara’dan ayrılışı nedeniyle Lenin’e mektubu.

4 Ocak 1923 – Atatürk’ün, gece Azerbaycan Elçiliğinde verilen ziyafeti şereflendirmesi ve arkadaşlarıyla sohbet esnasında -yakında evleneceğini ifade ederek- söyledikleri: “Ben, sadece evlenmek için evlenmek istemiyorum. Vatanımızda yeni bir aile hayatı yaratmak için önce kendim örnek olmalıyım. Kadın öyle umacı gibi kalır mı?” [Kocatürk]

4 Ocak 1923 – Atatürk’ün, kendisine Adana’dan imzasız bir mektupla küçük boyda bir Kuran gönderilişi nedeniyle Hâkimiyet-i Milli­ye gazetesi aracılığıyla teşekkürü: “Bence kıymetini takdire imkân olmayan bu hediyeyi en derin ve hürmetkar din duygularımla muhafaza edeceğim.”

4 Ocak 1925 – Atatürk’ün, Konya’da ziyaret ve tetkiklerde bulunması.

4 Ocak 1931 – Atatürk’ün, İstanbul’dan Mudanya’ya gelişi, buradan otomobille Bursa’ya geçişi, şehirde ziyaret ve incelemeleri.

4 Ocak 1932 – Atatürk’ün, gece Ankara Türkocağı’nda Faruk Nafiz (Çamlıbel)’in yazdığı “Akın” piyesini seyretmesi.

4 Ocak 1933 – Atatürk’ün, saat 17.00’de Ankara Halkevi’nde Türk Dili Tetkik Cemiyeti toplantısına başkanlık yapması, cemiyetin faaliyetleri hakkında bilgi alması; daha sonra Musiki Muallim Mektebi’ni ziyareti.

5 Ocak 1921 – Çerkez Ethem ve kardeşleri, işgal kuvvetleri tarafına geçtiler.

5 Ocak 1925 – Atatürk’ün, Konya’da Kolordu’yu, Vilâyet’i, Belediye’yi ve Cumhuriyet Halk Partisi Merkezi’ni ziyareti.

5 Ocak 1931 – Ziraat Kongresi İktisat Bakanı Mustafa Şeref Bey’in (Özkan) konuşmasıyla Ankara’da açıldı.

5 Ocak 1931 – Atatürk’ün, Bursa’da Türkocağı’nı, Tümen Komutanlığı’nı ziyareti, saat 17.00’de Mudanya’ya hareketi.

5 Ocak 1937 – Atatürk’ün, Haydarpaşa’dan trenle Konya’ya hareketi.

6 Ocak 1920 – Erzurum’da, Atatürk’ün Erzurum milletvekili seçildiğine dair mazbatanın düzenlenerek imzalanması (Atatürk’e verilmek üzere Ankara’ya gönderilmiştir.

6 – 10 Ocak 1921 I. İnönü Muharebesi

6 Ocak 1925 – Atatürk’ün, Konya’da bazı şehir ve kasaba heyetlerini kabulü, dertlerini dinlemesi, daha sonra Meram’a kadar bir gezinti yapması.

6 Ocak 1927 – Milli İstihbarat Teşkilatı’nın kuruluşu.

6 Ocak 1936 – Atatürk’ün, Çankaya’da Afganistan Dışişleri Bakanı Feyz Muhammed Han’ı kabulü.

6 Ocak 1937 – Atatürk’ün, trenle İstanbul’dan Eskişehir’e gelişi, burada Başbakan İsmet İnönü, Mareşal Fevzi Çakmak, Dışişleri Bakanı Tevfik Rüştü Araş ve İçişleri Bakanı Şükrü Kaya ile görüştükten sonra Konya’ya hareketi.

7 Ocak 1922 – Atatürk’ün, Buhara’dan gelen Nazari başkanlığındaki siyasî heyeti Türkiye Büyük Millet Meclisi binasında kabulü ve törende konuşması. [Kocatürk]

7 Ocak 1925 – Atatürk’ün, Konya’da tuttuğu günlük notlardan: “…Ankara, hükümet merkezidir ve ebediyen hükümet merkezi kalacaktır!”

7 Ocak 1930 – Atatürk’ün, Ankara Hukuk Fakültesi’ni ziyareti.

7 Ocak 1931 – Çankaya’da, Atatürk’ün başkanlığında İsmet Paşa, Kâzım (Özalp) Paşa, Fahrettin Paşa, İçişleri Bakanı Şükrü Kaya ve Millî Savunma Bakanı Zekâi (Apaydın) Bey’in katılmasıyla bir toplantı yapılarak Menemen olayının görüşülmesi.

7 Ocak 1937 – Atatürk’ün, trenle Konya’ya gelişi, istasyonda karşılanışı, kısa süre sonra Ankara’ya hareketi.

8 Ocak 1916 (8-9) – İngiliz birliklerinin Gelibolu’dan çekilmeleri.

8 Ocak 1918 – Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Wilson’un, 14 ilkesini yayımlaması.

8 Ocak 1920 – Mustafa Kemal bazı mebuslardan Meclis-i Mebusan’da güçlü bir Müdafa-ı Hukuk Grubu oluşturmalarını istedi.

8 Ocak 1920 – Atatürk’ün, millî emeller aleyhinde yazılara yer veren gazetelerin İstanbul Basın Cemiyeti’ne bildirilerek protesto edilmesi hakkında Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Merkez Heyetlerine genelgesi.

8 Ocak 1924 – Atatürk’ün, İzmir’in Işıklar köyünde kız ve erkek okullarını ziyareti, köylülerle görüşmesi

8 Ocak 1933 – I. Beş Yıllık Kalkınma Planı kabul edildi.

8 Ocak 1938 – Atatürk’ün, öğleden sonra Genelkurmay Başkanlığı’na giderek Mareşal Fevzi Çakmak’la, daha sonra Başbakanlığa gelerek Celâl Bayar’la görüşmesi.

9 Ocak 1920 – Kuvay-i Milliye’ci Yahya Kaptan Gebze’de, İstanbul Hükümetinin adamlarınca öldürüldü.

9 Ocak 1922 – Atatürk’ün, “New York Times” muhabiri Clair Price’ı Ankara’da kabulü. [Kocatürk]

9 Ocak 1924 – Atatürk’ün, İzmir’de Belediye’yi ziyareti, ilgililerle görüşmesi.

9 Ocak 1925 – Atatürk’ün, Konya’da “Musul Tetkik Heyeti”ni kabulü ve görüşmesi.

9 Ocak 1932 – Atatürk’ün, yeni Cumhurbaşkanlığı binasını gezmesi, saat 15.00’de otomobille şehirde bir gezinti yaparak Rasim Ferit (Talay) ve Kılıç Ali Beylerin evlerine uğradıktan sonra akşam Çankaya’ya dönüşü.

9 Ocak 1934 – Atatürk’ün, Çankaya’da Macar Elçisi Michel Yungerth Arnöthy’nin güven mektubunu, Romanya Elçisi Jean P. Carp’ın da veda mektubunu kabulü.

9 Ocak 1936 – ATATÜRK’ün Ankara’da “Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi”nin açılış törenini izlemesi. Açılış konuşmasını Millî Eğitim Bakanı Saffet Arıkan yapmış, ilk ders Prof. Afet İnan tarafından verilmiştir.

9 Ocak 1936 – Atatürk’e suikast hazırlamak suçundan sanık 8 kişinin Ankara Ağır Ceza Mahkemesi’nde duruşmalarının başlaması (Sanıklar, 17 Şubat 1936 günü delil yetersizliği sebebiyle beraat ettiklerinden serbest bırakılmışlardır).

9 Ocak 1937 – Atatürk’ün, saat 16.00’da trenle Ankara’dan İstanbul’a hareketi, Eskişehir’de trenden inerek Orduevi’ni ziyareti, daha sonra trene dönüşü.

10 Ocak 1919 – Padişah Vahdettin’in İngiliz Yüksek Komiseri Amiral Calthorpe’a bütün umudunu İngiltere’ye bağladığını bildirdiği mesajı.

10 Ocak 1920 – Ankara’da Hâkimiyet-i Milliye gazetesi kuruldu. Ankara’da “Anadolu Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti”nin organı olarak Hakimiye-i Milliye gazetesinin çıkarılmaya başlaması. Mustafa Kemal’in himayesinde, Heyet-i Temsiliye’nin sözcülüğünü yapacak olan Hakimiyet-i Milliye gazetesinin birinci sayısı çıktı. (Ankara’da, Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’nin yayın organı olarak yayımlanmaya başlanan Hâkimiyet-i Milliye gazetesinin ilk sayısı (Hâkimiyet-i Milliye gazetesi, başlangıçta haftada 2 defa, 18 Temmuz 1920’den itibaren haftada 3 defa yayımlanmış, 6 Şubat 1921 tarihinden itibaren günlük olmuştur)). [Kocatürk]

10 Ocak 1921 – Birinci İnönü Zaferi.

10 Ocak 1922 – Atatürk’ün, gazeteci Ahmet Emin (Yalman) Bey’le yaptığı -hayatına ait- uzun görüşmenin Vakit gazetesinde yayımlanması: “…Her tarafta çeşitli isimler altında birtakım örgütler başlamıştı. Bunları aynı program ve aynı ad altında birleştirerek bütün milleti ilgilendirmek ve bütün orduyu da bu amaca hizmet ettirmek gerekiyordu. Anadolu’ya girdiğim zaman daha ordu müfettişi görevi ve yetkisi üzerimde iken bu noktadan işe başladım ve bu amaç az zamanda belirdi, izlediğim çalışma şekli İstanbul’ca anlaşılınca beni İstanbul’a getirtmek istediler. Gitmedim; neticede istifa ettim.”

10 Ocak 1923 – Atatürk’ün, Ankara Hacıbayram Mahallesi muhtar seçimi münasebetiyle Ankara hemşehrisi olarak oyunu kullanması ve demeci: “…Diyorsunuz ki istibdat fikri ve gericilik bir daha yer bulamayacaktır. Ben de aynı görüşteyim. Bunu sizin gibi gençlerden işitmek şeref vericidir.”

10 Ocak 1924 – Atatürk’ün, I. İnönü Zaferi’nin 3. yıldönümü nedeniyle İzmir’de Hâkimiyet-i Milliye gazetesi muhabirine demeci: “Yaşama ve bağımsızlık gayemiz, istilâ ve tecâvüz hırsıyla çarpışıyordu. Nihayet, ayın onbirinci günü sabahı muharebe meydanı, meşru gayenin muzafferiyet fecrine bir belirme yeri oldu. Yeni Türkiye Devleti’nin küçük, fakat millî ülkülü genç ordusu en dar bir hesapla üç misli düşmanı İnönü Meydan Muharebesi’nde mağlup etti.”

10 Ocak 1931 – Ankara Hukuk Fakültesi öğrencileri Hâkimiyet-i Milliye Meydanı’nda “Kubilay Mitingi” düzenledi.

10 Ocak 1934 – Atatürk’ün, akşamüzeri Nuri (Conker) Bey’in evine gidişi, akşam Çankaya’ya dönüşü.

10 Ocak 1937 – Atatürk’ün, Ankara’dan İstanbul’a gelişi ve Dolmabahçe Sarayı’na geçişi.

11 Ocak 1905 – Mustafa Kemal’in Kurmay Yüzbaşı olarak Harp Akademisi’nden mezun oluşu. (merkezi Şam’da bulunan 5. Ordu emrine verilmesi: 5 Şubat 1905) 1905 – Tarihinde Erkân-ı Harbiye Yüzbaşılığı ile mektepten neş’et ederek sunuf-u selasede bölük idare ve kumanda etmek üzere atik 5 nci Ordu’ya memur buyrulmuştur.

11 Ocak 1914 – Mustafa Kemal’e, Sofya Ataşe Militerliğine ilâveten Bükreş, Belgrad ve Çetine Ataşe Militerliklerini de yürütme görevi verilmesi.

1920 – Konya’da miting yapıldı. Konya’da Alaaddin Tepesi’nde toplanan 15 bin kişi işgallere son verilmesini, özgürlük ve adalet özlemlerini dile getiren bir gösteri yaptı.

11 Ocak 1921 – Mustafa Kemal’in, Birinci İnönü Zaferi münasebetiyle Batı Cephesi Komutanı İsmet (İnönü) Bey’e tebrik telgrafı: “… Bu muvaffakiyetin mukaddes topraklarımızı düşman istilasından tamamen kurtaracak olan kesin zafere bir hayırlı başlangıç olmasını Allah’tan diler ve bu kutlamanın tüm Batı Ordusu er ve subaylarına iletilmesini rica ederim.”

11 Ocak 1922 – Atatürk’ün, Ankara’da “Entransigeant” gazetesi muhabirine demeci: “Türk barış şartları, Misak-ı Millî’nin ilân günü olan 28 Ocak 1920 tarihinden beri bütün cihana malûmdur.”

11 Ocak 1929 – Arap harfleriyle yazılmış eserleri çevirmek amacıyla Dil Encümeni’ne dahil bir komisyon kuruldu.

11 Ocak 1930 – Atatürk’ün, Hâkimiyet-i Milliye gazetesi Basımevi’ni ziyareti ve burada 2 saat kadar süren incelemeleri.

11 Ocak 1931 – Atatürk’ün, Ankara’da “Gazi Öğretmen Okulu”nu ziyareti, derslere girerek incelemelerde bulunması.

12 Ocak 1920 – İstanbul’da son “Osmanlı Meclis-i Mebusanı”nın açılması. (İstanbul’un işgali üzerine Meclis, 18 Mart 1920 günü son toplantısını yaparak çalışmalarına ara verme kararı almış, 11 Nisan 1920’de de Padişah iradesiyle kapatılmıştır.)

12 Ocak 1921 – Çekilen Yunan kuvvetlerini takip harekâtı başladı. Bozöyük ve Söğüt işgalden kurtarıldı.

12 Ocak 1922 – Fransız edibi Pierre Loti’nin sekreteri G. Janberger’in, Loti’ye gönderilen harp yetimlerinin işlediği halı nedeniyle Atatürk’e teşekkür mektubu: “Pierre Loti, göz yaşartıcı bu yüksek iltifata nasıl teşekkür edeceğini bilemiyor. Hiç olmazsa bu teşekkürlerini kendi elleriyle yazmalıydı. Ne yazık ki bu sevinçten de mahrumdur.” (P.Loti’nin ağır hasta oluşu nedeniyle mektubu kâtibi yazıp imzalamıştır). [Kocatürk]

12 Ocak 1924 – Atatürk’ün, İzmir’de halk arasında bir gezinti yapması.

12 Ocak 1926 – Atatürk’ün, Kahire Elçisi Muhittin (Akyüz) Paşa’yı kabulü.

12 Ocak 1931 – Atatürk’ün, yeni Millî Savunma Bakanlığı binasını gezmesi.

12 Ocak 1932 – Atatürk’ün, trenle Ankara’dan İstanbul’a gelişi ve Söğütlü yatı ile Dolmabahçe’ye geçişi.

12 Ocak 1933 – TBMM’de Dahili İstikraz’a (İç Borçlanma) ilişkin kanun kabul edildi.

12 Ocak 1934 – Yunanistan eski Başbakanı Venizelos’un, Nobel Ödülü Komitesi Başkanlığı’na Atatürk’ü, Nobel Barış Ödülü’ne aday gösterdiğini bildiren mektubu: “Barışı sağlamlaştırma hareketi, yeni ve seçkin Türk Devleti’ne bugünkü görüntüsünü veren tüm iç reform hareketleri ile birlikte yürümüştür. Mustafa Kemal Paşa’yı, Yüksek Nobel Barış Ödülü için aday göstermekle şeref kazanırım.”

12 Ocak 1935 – Atatürk’ün, Çankaya’da İtalya Büyükelçisi Galli Carlo’nun güven mektubunu kabulü.

12 Ocak 1936 – Atatürk’ün, Çankaya’da Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi profesörleriyle Türk Tarih Kurumu ve Türk Dil Kurumu üyelerine çay ziyafeti vermesi.

13 Ocak 1909 – Mustafa Kemal’in 3’üncü Ordu Selanik 2’nci Redif Tümeni Kurmay Başkanlığına getirilmesi.

13 Ocak 1920 – Sultanahmet meydanında Türk İstanbul için bir miting yapılması. İstanbul’da Sultanahmet’te 160 bin kişiyi biraraya getiren büyük bir miting yapıldı. Nakiye Hanım’m (Elgün), Hamdullah Suphi Bey (Tanrıöver) ile Rıza Nur’un birer konuşma yaptıkları mitingi Halife Abdülmecid Efendi de izledi. (23 Mayıs 1919 – 13 Ocak 1920) – Sultanahmet Mitingleri: “Türk Ocağı” ve “Karakol Cemiyeti” tarafından düzenlenen mitinglerdir. İzmir’in işgal edildiğinin duyulmasıyla birlikte, başta İstanbul olmak üzere tüm yurtta derin infial uyandı. Bunun üzerine İstanbul Sultanahmet Meydanı’nda bir dizi protesto mitingi yapıldı. Sultanahmet Mitingleri, 23 Mayıs 1919, 30 Mayıs 1919, 10 Ekim 1919, 13 Ocak 1920 tarihlerinde dört kez yapıldı. Her birine yaklaşık 150-200 bin kişinin katıldığı mitinglerde Şair Mehmet Emin Yurdakul, Hamdullah Suphi Tanrıöver, Halide Edip Adıvar, Şüküfe Nihal gibi hatipler konuşmuştur. Sultanahmet mitingleri Anadolu direnişinin moral ve kadro kaynağı olmuşlardır. Bundan önce yine İstanbul’da işgali kınamak ve direnişi yaymak için Fatih, Üsküdar–Doğancılar, Kadıköy mitingleri yapılmıştı.

13 Ocak 1923 – Gazi’nin Orduyu teftişe çıkması ve kuracağı fırka hakkında halk ile temasa geçmesi.

13 Ocak 1925 – Kurtuluş Savaşı komutanlarından Halit Paşa, Meclis’te Ali Çetinkaya tarafından bir kaza kurşunuyla vuruldu.

13 Ocak 1925 – Atatürk’ün, Lâtife Hanımla beraber sabah Konya’dan hareketle saat 14.00’te Adana’ya gelişi, Belediye’yi, Vilâyet Konağı’nı, Türkocağı ve Cumhuriyet Halk Partisi Merkezi’ni ziyaretleri ve akşam trenle Dörtyol’a hareketi.

13 Ocak 1928 – Hukuk Fakültesi Talebe Cemiyeti’nin İstanbul’da yapılan toplantısında “Türkiye’de Türkçeden başka lisan konuşulmaz” şeklinde bir karar alındı.

1931 – Atatürk’ün, Ankara’ya gelen Japon Prensi Takamutsu’yu Çankaya’da kabulü. Atatürk’ün, Japon Prensi Takamutsu şerefine verilen ziyafette konuşması.

14 Ocak 1916 – Mustafa Kemal’in Edirne’de XVI. Kolordu Komutanlığına atanması.

14 Ocak 1920 – Mustafa Kemal Meclis-i Mebusan reisliğine bir kutlama telgrafı gönderdi. Atatürk’ün, İstanbul’da Meclis-i Mebusan’ın açılışı nedeniyle Heyet-i Temsiliye adına Meclis Başkanlığı’na tebrik telgrafı: “…Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk örgütü altında kuvvetlerini, emellerini ve ruhlarını birleştirmiş olan millet, bugünden itibaren yalnız kendi iradesini temsil ve bilfiil hâkim kılacak olan Meclisin koruyucusu vaziyetindedir ve bağımsızlık ve varlığının sonuna kadar savunulması yolunda onun en fedakâr bir dayanağıdır.” [Kocatürk]

14 Ocak 1921 – Birinci İnönü’deki başarı Konya’da zafer alayları ile kutlandı.

14 Ocak 1922 – Kazım Paşa’nın (Özalp) Milli Müdafaa vekilliğine seçilmesi. Refet Paşa’nın istifasıyla boşalan Milli Müdafaa Vekilliği’ne Kazım Paşa (Özalp), Rauf Bey’in (Orbay) istifasıyla boşalan Nafia Vekiliği’ne Fevzi Bey, Celal Bey’den (Bayar) sonra da İktisat Vekilliği’ne Sırrı Bey seçildi.

14 Ocak 1922 Başkomutan Atatürk’ün başkanlığında, Meclis İkinci Reisi ve Maliye ve Millî Müdafaa Vekilleriyle Genelkurmay Başkanı ve Millî Müdafaa ve Maliye Encümenleri Reislerinden oluşmak üzere “Harp Encümeni” kurulması (Başkomutan’ın bu hususu bildiren 16 Ocak 1922 tarihli tezkeresi Meclis’in 19 Ocak 1922 günkü oturumunda okunmuş, Encümenin ilk toplantısını 22 Ocak 1922 günü yapacağı kaydedilmiştir. [Kocatürk]

14 Ocak 1923 – Atatürk’ün, Batı Anadolu’da bir inceleme seyahati için Ankara’dan hareketi. Atatürk’ün, Ankara’dan ayrılırken İleri gazetesi başyazarı Celâl Nuri Bey’e demeci: “…Ben öyle bir parti kurulmasını düşünüyorum ki, parti milletin bütün sınıflarının refah ve mutluluğunu temine yönelmiş bir programa sahip olsun. Milletimizin şartları buna müsaittir.”

14 Ocak 1923 – Mustafa Kemal’in annesi Zübeyde Hanım’ın İzmir’de vefatı.

14 Ocak 1933 – Atatürk’ün, Çankaya’da Yunan Elçisi Sakellarapoulos’un güven mektubunu kabulü ve Elçi’nin söylevine cevap konuşması.

15 Ocak 1911 – Atatürk’ün, 3. Ordu Karargâhı’ndaki görevinden alınarak, yine Selanik’te bulunan 38. Piyade Alayı’nda görevlendirilmesi. (Bu tarih bazı kaynaklarda gün belirtmeksizin Ocak 1911 olarak gösterilmiştir: K.A., s.95,868; A.N.M., s.175). (Olayların seyri esnasında Selanik’te bulunan Behiç Erkin ve Cevat Abbas Gürer, hatıralarında Atatürk’ün 38. Piyade Alayı’ndaki görevinin Komutan Vekilliği olduğunu kaydetmektedirler. [Kocatürk]

15 Ocak 1919 – Gaziantep’in İşgali. Kenti ilk önce İngilizler işgal ettiler. 5.11.1919 ‘da işgali Fransızlara bıraktılar. 1.4.1920-7.2.1921 tarihleri arasında Fransızlara karşı halk tarafından büyük Ayıntab savunması yapılmıştır. Fransız işgali 2 yıl sürdükten sonra 20.10.1921 tarihli Ankara Anlaşması (İtilâfnamesi) kararlarına göre 25.12.1921 tarihinde son bulmuştur. 1919 – 1921 yılları arasında iki yıl süren İngiliz, sonra Fransız işgalinde kalmıştır. 23 Nisan 1920 tarihinde ilk meclise seçilen Gaziantep Milletvekilleri Kılıç Ali, Yasin Kutlu, Abdurrahman Lâmi, Ali Cenanı, Hafız Şahin, Ragıp Beylerdir. Fransızlara karşı kahramanca savaşan Ayıntab’a 6.2.1921 tarih ve 93 sayılı yasa ile “Gaziayıntab” adı verilmiştir. 1923 yılında il olmuştur, ilk valisi Hüsnü Çakır, ilk Belediye Başkanı M. Ali Kayaalp’tır. Ancak 1928 yılında adı “Gaziantep” şeklini almıştır.

15 Ocak 1919 – İngilizlerin Haydarpaşa İstasyonu’nu, Fransızların Şark demiryollarını işgal etmeleri.

15 Ocak 1920 – 2. Edirne Kongresi toplandı.

15 Ocak 1922 – Ukrayna Fevkalâde Temsilcisi General Frunze’nin, Trabzon’dan memleketine hareketi esnasında Atatürk’e teşekkür telgrafı.

15 Ocak 1922 – İngiliz Yüksek Komiseri Rumbold’un, İngiltere Dışişleri Bakanı Lord Curzon’a telgrafı: “…Yeni barış önerilerini Mustafa Kemal reddedecektir. Bunlar Padişah’a kabul ettirilebilir”

15 Ocak 1923 – Atatürk’ün, Eskişehir’e gelişi ve Mutasarrıflık Dairesi’nde halkla konuşması: “…Biz bütün milletçe, Hükûmet’çe ve Meclis’çe samimî surette barışa taraftarız. Gerçekten, barış hem kendi menfaatimiz hem de cihanın menfaati yararınadır.” [Kocatürk]

15 Ocak 1923 – Atatürk’ün, annesi Zübeyde Hanım’ın ölümünü bildiren Başyaver Salih (Bozok) Bey’e telgrafı: “Verdiğiniz elim haber, beni çok müteessir etti. Merhumenin uygun bir şekilde cenaze törenini yaptırınız. Cenab-ı Hak, millete hayat ve selâmet versin.”

15 Ocak 1923 – Zübeyde Hanım’ın öğleden sonra İzmir-Karşıyaka’da törenle toprağa verilişi.

15 Ocak 1924 – Müttefik Kuvvetler gemilerinin Boğazlardan geçişine izin verildi.

15 Ocak 1924 – Atatürk’ün, kendisine teklif edilen Hilâliahmer (Kızılay) Cemiyeti’nin fahrî başkanlığını kabulü.

15 Ocak 1924 – Atatürk’ün, İzmir’de öğleden evvel uzun bir at gezintisi yapması.

15 Ocak 1932 – Samsun’da Gazi Heykeli’nin açılış töreni.
16 Ocak 1912 – Atatürk komutasındaki yerel kuvvetlerin, Derne’de İtalyanlara karşı baskın şeklinde taarruzu. [Kocatürk]
16 Ocak 1916 – Atatürk’ün, karargâhı Edirne’de bulunan 16. Kolordu Komutanlığı’na atanması.

16 Ocak 1923 – Mustafa Kemal İzmit’te yaptığı basın toplantısında “İnkılâbın kanunu mevcut kanunların üstündedir” dedi.

16 Ocak 1924 – Atatürk’ün, İzmir’de Bölge Sanat Okulu’nu ziyareti; öğrenciler tarafından verilen müsamereyi izlemesi ve Okul’un şeref defterine yazdıkları: “…Türkiye Cumhuriyeti, bu sanat mekteplerinin tam gelişmesine çok muhtaçtır.”

16 Ocak 1933 – Atatürk’ün, Eskişehir’de Valiliği, Belediye’yi, Komutanlığı, Halkevi’ni ziyareti, Eskişehir Lisesi’nde derslere girişi ve saat 18.00’de trenle Derince’ye hareketi.

16 Ocak 1937 – Atatürk’ün, Yüksek Ticaret Okulu’nun 54. kuruluş yıldönümü nedeniyle gece Pera Palas salonlarında düzenlenen toplantıyı şereflendirmesi ve gençlerle görüşmesi.

16 Ocak 1937 – Atatürk’ün, Cenevre’de bulunan Afet (İnan)’a mektubu: “Hatay üzüntüsüne, Nuri Conker’in ölümü acısı karıştı; bu acının açtığı yaranın derinliğini tahmin edersin!”

17 Ocak 1916 – Mustafa Kemal’e, “Anafartalar Grubu Komutanlığı” dönemindeki üstün başarıları sebebiyle “Muharebe Altın Liyakat Madalyası” verilmesi.

17 Ocak 1925 – Atatürk’ün, Lâtife Hanımla beraber Dörtyol’dan Adana’ya dönüşü

17 Ocak 1929 – Atatürk’ün, gece, manevî kızı Nebile Hanım’ın evlenmesi nedeniyle Ankara Palas’ta düzenlenen baloyu şereflendirmesi.

17 Ocak 1933 – Atatürk’ün, Derince’den Gülcemal vapuru ile saat 18.00’de Mudanya’ya gelişi, daha sonra saat 18.30’da Bursa’ya varışı.

17 Ocak 1937 – Atatürk’ün, akşam çocukluk arkadaşlarından Asaf İlbay’ın evine gelişi ve sohbet esnasında söyledikleri: “…Her zaman samimî olalım, bütün duygularımızı samimîliğe, açıklığa ve dürüstlüğe doğru yönlendirelim. İçi başka, dışı başka insanlar vicdan rahatlığı duyamazlar” (Bu ziyarette İsmet İnönü ve Sabiha Gökçen de bulunmuştur). [Kocatürk]

17 Ocak 1938 – Atatürk’ün, dört yeni denizaltı gemisinin isimlendirilmesi hakkında Başbakan Celâl Bayar’a el yazısıyla direktifi: “Yeni dört denizaltı gemilerimiz için bulduğumuz isimler şunlardır: 1) Saldıray 2) Batıray, 3) Atılay, 4) Yıldıray. Bunların manalarını izaha bile hacet olmadığı kanaatindeyim. Mânaları, som Türkçe olan bu kelimelerin kendisindedir; yani saldıran, batıran, atılan, yıldıran.”

18 Ocak 1910 – Çırağan Sarayı yandı.

18 Ocak 1912 – Atatürk’ün Derne’de Hilâliahmer (Kızılay) Hastanesi’ne yatışı. (Bu sıralarda Bingazi Bölgesi Komutanlığı’nda Sağlık Başkanı olarak görev yapan İbrahim Tali (Öngören) Bey hatıralarında, Atatürk’ün, kendisini hasta olarak çadırda kabul ettiğini kaydettikten sonra şunları anlatmaktadır: “..Komutan Bey’in bir gözünde kan var. Sık nefes alıyor. Elini sıkarken biraz da ateşli olduğunu hissettim. Kendisine ‘Ne vakitten beri rahatsızsınız? Neden geride, Mısır’dan gelmiş olan Kızılay Hastanesi’nde istirahat etmiyorsunuz?’ dedim. Mustafa Kemal Bey’i ancak, orada bulunan arkadaşların ısrarı ve Enver Bey’in müdahalesiyle hastaneye götürebildim. Orada kıymetli göz hekimi Münir Bey’in titiz bakımı ve hastane hekimlerinin hizmeti ile onbeş yirmi gün içinde Mustafa Kemal Bey iyileşek Derne Komutanlığı’nı ele aldı.” [Kocatürk]

18 Ocak 1920 – Soma ve Salihli cephelerinde “Milne Hattı”nı işgal ettiği için başlayan Yunan saldırılarının ağır kayıplar verdirilerek püskürtülmesi.

18 Ocak 1923 – Gazi’nin İzmit’te devletin müstakbel faaliyetine dair halka beyanatı. Atatürk’ün, İzmit’te “Anadolu Sineması” salonunda halkla sohbeti: “…Bütün millet emin ve müsterih olsun ki, inkılâbı yapanlar menfi kuvvetleri çıktığı noktalarda imha edecek kudret ve kabiliyet ve tedbire sahiptirler.”

18 Ocak 1925 – Atatürk’ün, Adana’da Memleket Hastanesi’ni, daha sonra Ziraat Mektebi’ni ziyaretleri ve kısa bir konuşması: “…Eğitime ayrılan zamanlarınızı boş geçirmemenizi iyi bir çiftçi, çağdaş gelişme ve ilerlemeyi kavrayan bir ziraatçı olmanızı, ziraat sahasında emin ve metin adımlarla yürümenizi tam bir ciddiyetle istiyorum!” [Kocatürk]

18 Ocak 1927 – Lozan Antlaşması Amerikan Senatosu tarafından reddedildi.

18 Ocak 1931 – Atatürk’ün Ankara’da İsmetpaşa Kız Enstitüsü’nü ziyareti.

18 Ocak 1931 – İstanbul Galata’daki Agopyan Hanındaki bir patlama sonucu 7 kişi öldü, 8 kişi yaralandı.

18 Ocak 1931 – Cumhuriyet gazetesinin düzenlediği “Türkiye Güzellik Kraliçesi” yarışmasını Naşide Saffet Hanım kazandı.

18 Ocak 1932 – Atatürk’ün, İstanbul Öğretmenler Birliği Kongresi Başkanı Prof. Fuat Köprülü’nün öğretmenler adına saygı telgrafına cevabı: “…Teşekkür ve sevgilerimin muhterem öğretmenlerimize ulaştırılmasına aracılığınızı rica ederim.”

18 Ocak 1933 – Atatürk’ün, Bursa’da Valiliği, Belediye’yi ve Komutanlığı ziyareti, şehirde tetkikleri.

18 Ocak 1938 – Atatürk’ün, İçişleri Bakanlığı’nda “İstanbul plân ve maketini incelemesi ve ilgililerden bilgi alışı.

18 Ocak 1952 – Türkiye, Kuzey Atlantik Paktı’na (NATO) resmen katıldı.

18 Ocak 1956 – Atatürk’ün kızkardeşi Makbule Atadan öldü.

19 Ocak 1908 (Ocak) – Atatürk’ün Selânik civarında Sedes Çiftliği etrafında yapılan askeri manevraya katılması. [Kocatürk]

19 Ocak 1923 – Mustafa Kemal İzmir’in tanınmış ailelerinden biri olan Uşakizadeler’den Muammer Bey’in kızı Latife Hanım’la evlendi.

19 Ocak 1925 – Atatürk’ün, Adana’da Liseyi, Kız ve Erkek Öğretmen Okullarını ve Cumhuriyet Halk Partisi Merkezi’ni ziyaretleri.

19 Ocak 1927 – Atatürk’ün, Çankaya’da, Vali başkanlığındaki Ankara Şehir Meclisi Heyeti’ni kabulü ve mektep ve yol çalışmaları hakkında dikkatlerini çekişi.

19 Ocak 1931 – Atatürk’ün, İsmet ve Kâzım (Özalp) Paşalarla beraber akşam, Ankara Türkocağı salonunda Fransız tiyatro sanatçılarının temsilini izlemesi.

19 Ocak 1933 – Atatürk’ün, Bursa’da İpekiş Fabrikası’nı ve Askerî Hastane’yi ziyaretleri ve İpekiş Dokuma Fabrikası’nın hatıra defterine yazdıkları: “İpekiş Fabrikası’nda gördüklerimden çok sevinç duydum.”
20 Ocak 1915 – Mustafa Kemal’in, 3’üncü Kolorduya bağlı olarak Tekirdağ’da teşkil edilecek 19’uncu Tümen Komutanlığına atanması.

20 Ocak 1918 – Midilli Kruvazörü, İmroz açıklarındaki mayınlara çarparak battı.

20 Ocak 1920 – Maraş’ta kurtuluş mücadelesi başladı. Maraş’ta da direniş başladı, Fransız birliklerine yapılan saldırılar sonunda mühimmat ele geçirildi.

20 Ocak 1921 – İlk Teşkilat-ı Esasiye Kanunu (Anayasa)’nun Türkiye Büyük Millet Meclisinde kabulü. TBMM’nin oluşumunun ardından, 23 maddelik ilk anayasa kabul edildi.

20 Ocak 1923 – Atatürk’ün, saat 15.00’te Bilecik’ten Bursa’ya gelişi, şehirde ziyaretleri, Bursa Belediyesi’nin Çekirge’deki bir köşkü kendilerine armağan edişi.

20 Ocak 1925 – Atatürk’ün, Lâtife Hanım’la beraber öğleden evvel Adana’dan Tarsus’a hareketi. Atatürk’ün, Lâtife Hanım’la beraber Tarsus’tan Mersin’e gelişi.

20 Ocak 1932 – Atatürk’ün Ziraat Mezunları Kongresi’nin saygı ve bağlılık telgrafına cevabı: “Ziraat Mezunları Kongresi münasebetiyle hakkımda gösterilen hislere teşekkür eder ve çalışmalarınızın hayırlı ve başarılı sonuçlarını beklerim.”

20 Ocak 1933 – Atatürk’ün, Bursa’dan Gemlik’e gelişi, akşam Gülcemal varupu ile Bandırma’ya hareketi.

20 Ocak 1936 – Ankara’da toplanan Birinci Sanayi Kongresi İkinci Beş Yıllık Sanayi Planı’nın esaslarını görüşmeye başladı.

21 Ocak 1920 – Atatürk’ün, çalışmaları hakkında bilgi sunan Anadolu Kadınları Müdafaa-i Vatan Cemiyeti’ne telgrafı: “…Vatanperver girişimlerinizi takdir ve tebrik ediyoruz.”

21 Ocak 1921 – Ethem’in kardeşi Tevfik Bey Yunanlılarla bir teslim anlaşması imzaladı.

21 Ocak 1922 – Atatürk’ün, Ankara’da “İzmir Yurdu Cemiyeti”nin tertiplediği çayda, Yurt’un fahrî başkanlığını kabul edişi nedeniyle konuşması: “…Yurt’un, İzmir’in içinde vazife göreceği güne kavuşacağız. O gün uzak değildir!”

21 Ocak 1923 – Atatürk’ün, Bursa Lisesi öğretmenlerinin, şerefine verdiği çayda öğretmenlerle görüşmesi.

21 Ocak 1933 – Atatürk’ün, Bandırma’dan Balıkesir’e gelişi, Valiliği, Belediye’yi, Kolordu Karargâhı’nı ve Cumhuriyet Halk Partisi’ni ziyareti.

21 Ocak 1935 – Atatürk’ün, akşam İsmet İnönü ile beraber trenle Ankara’dan İstanbul’a hareketi.

21 Ocak 1938 – Atatürk’ün, trenle İzmit üzerinden Derince’ye gelişi, buradan Akay vapuru ile Yalova’ya geçişi ve yeni yapılan Termal Otel’in ilk misafiri oluşu.

22 Ocak 1919 – Hürriyetperveran Avam Partisi başkanı Fethi Bey (Okyar) diğer partileri ortak hareket etmek üzere bir toplantıya çağırdı.

22 Ocak 1919 – Trakya-Paşaeli Müdafaa-ı Hukuk-ı Osmaniye Cemiyeti Trakya’daki Yunan işgalinin kaldırılmasını istedi.

22 Ocak 1919 – Türk Kuvvetleri’nin Batum’u boşaltması.

22 Ocak 1919 – Konya İstasyonu’nun İngilizler tarafından işgal edilmesi.

22 Ocak 1920 – Atatürk’ün, kolordu komutanlarına direktifi: “İngilizler İngilizler İstanbul’da nazır veya mebuslardan bazılarını tutuklarsa, karşılık olarak Anadolu’da bulunan İngiliz subaylar İngiliz subayları tutuklanacaktır.” [Kocatürk]

22 Ocak 1920 – Misak-ı Milli, Felah-ı Vatan grubunun gizli oturumunda kabul edildi.

22 Ocak 1921 – Atatürk’ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin gizli oturumunda bolşeviklik propagandası yapanlarla ilgili görüşmeler esnasında konuşması: “…Şüphe etmiyorum ve hiç kimsenin şüphe etmeyeceğini zannediyorum ki, Büyük Millet Meclisi ve onun hükümetinin bugüne kadar izlediği siyaset, tamamen millî emellere uygundur. Bu siyasetin ne olduğunu tekrara lüzum görmem.” [Kocatürk]

22 Ocak 1922 – Ankara’da “Harp Encümeni”nin, Atatürk’ün başkanlığında ilk toplantısını yapması.

22 Ocak 1923 – Atatürk’ün, Bursa’da “Şark Sineması” salonunda halkla konuşması: “…İnsanlar olgunlaşmak için bazı şeylere muhtaçtır. Bir millet ki resim yapmaz, bir millet ki heykel yapmaz, bir millet ki fennin gerektirdiği şeyleri yapmaz; itiraf etmeli ki o milletin ilerleme yolunda yeri yoktur.”

22 Ocak 1924 – Başbakan İsmet Paşa’nın, Halife Abdülmecit Efendi’nin başkâtibi aracılığıyla bazı isteklerde bulunması üzerine, İzmir’de bulunan Atatürk’e telgrafı ve Cumhurbaşkanı Atatürk’ün cevabı: “…Halife ve bütün cihan, kesin olarak bilmek lâzımdır ki, mevcut ve korunmuş olan halife ve halife makamının, hakikatte, ne dinen ve ne de siyaseten hiçbir mâna ve varlık nedeni yoktur. Türkiye Cumhuriyeti safsatalarla mevcudiyetini, bağımsızlığını tehlikeye maruz bırakamaz. Hilâfet makamı, bizce en nihayet tarihî bir hatıra olmaktan fazla bir ehemmiyete sahip olamaz. Türkiye Cumhuriyeti devlet adamlarının veya resmî heyetlerin, kendisiyle temasını istemesi dahi Cumhuriyetin bağımsızlığına açık tecavüzdür. …Halifenin hayatının temini ve geçinmesi için Türkiye Cumhurbaşkanının tahsisatından mutlaka aşağı bir tahsisat kâfi gelir. Maksat debdebe ve gösteriş değil, insanca hayat ve geçim temininden ibarettir. Hilâfet hazinesinden maksat ne olduğunu anlayamadım. Hilâfetin hazinesi yoktur ve olamaz. Böyle bir hazineyi ecdadından miras yoluyla elde etmişse resmen ve açık olarak bilgi verilmesini rica ederim.” [Kocatürk]

22 Ocak 1930 – Gazi ve Türklük aleyhine propaganda yapmaktan dolayı Resimli Ay gazetesi aleyhine dava açıldı. (27 Şubat – Resimli Ay gazetesinin davası mahkûmiyetle bitti).

22 Ocak 1932 – Yerebatan Camisindeki Türkçe Kuran’ın ilk kez okunması. İstanbul Yerebatan Camii’nde ilk defa Hafız Yaşar (Okur) tarafından Türkçe Kuran okundu

22 Ocak 1932 – Atatürk’ün, akşam İstanbul’da Opera Sineması’nda “Çanakkale” filmini seyretmesi, daha sonra Pera Palas’a uğrayarak Dolmabahçe Sarayı’na dönüşü.

22 Ocak 1933 – Atatürk’ün, Balıkesir’de Lise’yi ve Öğretmen Okulu’nu ziyareti, bazı derslere girişi, gece 24.00’te trenle Kütahya’ya hareketi.

22 Ocak 1936 – Atatürk’ün, Kurun (Vakit) gazetesinde, Hatay davasıyla ilgili olarak, Asım Us imzasıyla yayımlanan başyazısı: “…Acaba Fransız devlet adamlarının bu işi böyle çıkmaza sokmaktan maksatları ne olabilir? …Biz artık Fransız devlet adamlarına hitap etmeye gerek görmüyoruz. Bundan sonra Fransızların kendi menfaatleri namına dostları ve müttefikleri olan devletlerin, gerçeği yakından görerek durumun gereğine göre hareket etmelerini istiyoruz!” (Atatürk tarafından yazdırılıp Asım Us imzasıyla Kurun (Vakit) gazetesinde dizi halinde yayımlanan bu başyazıların sayısı beş olup 22-26 Ocak 1937 günlerinde yayımlanmıştır). [Kocatürk]

22 Ocak 1938 – Atatürk’ün, bazı şikâyetleri üzerine Yalova’da Dr. Nihat Reşat Belger* tarafından muayenesi ve ilk defa olarak “siroz başlangıcı” teşhisinin konulması (bu teşhis, daha sonra diğer hekimlerle beraber Fransa’dan davet edilen Prof. Dr. Fiessinger tarafından da doğrulanmıştır).

23 Ocak 1914 – Atatürk’ün, Sofya’da, Madam Hilda Christianus’a resmini armağanı: “Hakikatli ve pek nazik Madam Hilda’ya.”(Hilda Christianus, Atatürk’ün 1914 yılında Sofya’da villâlarının bir odasında pansiyoner olarak kaldığı Avusturyalı bir ailenin, Güstaw Christianus’un kızıdır. Atatürk bu aile ile tanışmış, sık sık sofralarında yemek yemişti. Hilda, 1961 yılında 70 yaşlarında iken Atatürk hakkında şunları söylemişti: “O, bir dâhi idi. Mustafa Kemal gibi bir kimse yeryüzüne bir daha gelmedi. Çok enteresan, çok mühim, büyük bir insandı o!” [Kocatürk]

23 Ocak 1922 – Atatürk’ün, “Petit Parisien” muhabirine demeci: “…Büyük Millet Meclisi Hükümeti veya ben, Türk milletine her şeyden evvel, millî emellerinin elde edileceği hakkında teminat vermeye mecburuz. Türk milleti, Yunanlıları kovmaya her ne pahasına olursa olsun, karar vermiştir.” [Kocatürk]

23 Ocak 1923 – İsmet Paşa’nın, Lozan’dan Atatürk’e, Konferansla Musul konusundaki görüşmeleri bildiren telgrafı.

23 Ocak 1928 – Atatürk’ün, Yugoslav Elçisi Y. Taditch’in güven mektubunu kabulü ve Elçi’nin söylevine cevap konuşması

23 Ocak 1932 – Mustafa Kemal’in talimatına uygun olarak, Riyaset-i Cumhur İncesaz Heyeti Şefi Binbaşı Hafız Yaşar (Okur) İstanbul’da Karaköy’deki Yeraltı Camii’nde ilk kez Cuma namazından sonra Yasin Suresi’ni önce Arapça sonra da Türkçe okudu.

23 Ocak 1933 – Atatürk’ün, Balıkesir’den Kütahya’ya gelişi, resmî ziyaretleri ve Kiremit Fabrikası’nı gezmesi.

23 Ocak 1933 – Atatürk’ün, Ülkü dergisine ithaflı resmini armağan edişi: “Ülkü’den, öz ülkümüzü yayma yolunda kutlu verimler beklerim.” (Ülkü dergisi, sayı: 70, 1938). [Kocatürk]

23 Ocak 1935 – Atatürk’ün, Dolmabahçe Sarayı’nda Başbakan İsmet İnönü ve Genelkurmay Başkanı Mareşal Fevzi Çakmak’ı kabulü.

23 Ocak 1937 – Atatürk’ün, Kurun gazetesinde Hatay davasıyla ilgili olarak Asım Us imzasıyla yayımlanan ikinci başyazısı: “..Fransa, bugün kendisine pek mütemayil bir dostunu daha kaybetmek üzeredir!”

23 Ocak 1938 – Atatürk’ün, Yalova’ya çağrılan Prof. Dr. Neşet Ömer İrdelp tarafından muayenesi.

24 Ocak 1917 – Atatürk’ün, Diyarbakır Vali Konağı’nda bölge valileriyle toplantı yapması.

24 Ocak 1920 – Atatürk ve Ali Fuat Paşa’nın imzası ile “Güney cephesindeki hareketler ve yapılması gereken hususlar” hakkında ilgililere genelge yayımlanması: “…Kolorduların bu direktife ve evvelce verilen plâna göre millî kuvvetleri hemen teşkil ve harekete hazır bulundurmaları lâzımdır.”

24 Ocak 1923 – Atatürk’ün, sabah, İzmir’e gitmek üzere Bursa’dan ayrılışı.

24 Ocak 1933 – Atatürk’ün, Kütahya’da okulları ziyareti, akşama doğru trenle hareket ederek gece Afyon’a gelişi ve 23.30’da Afyon’dan Konya yönünde hareketi.

24 Ocak 1937 – Atatürk’ün, Kurun gazetesinde Hatay davasıyla ilgili olarak Asım Us imzasıyla yayımlanan üçüncü başyazısı: “…Dostlarımızın kendilerine düşen vazifeyi yapmaları pek lüzumlu olduğu inancındayız. Biz dostluğa lâyık ve lâzım olduğu kadar hürmette, hak ve menfaatlere azamî riayette kusur etmiyoruz. Fakat Türkiye Cumhuriyeti’ne eski Osmanlı imparatorluğu’nun bir uzantısı gözü ile bakılarak ona karşı dejenere bir politika izlendiği ve hâlâ bu sevdada yaşayan diplomatların siyasette hakim olduklarını görürsek bunun yalnız isabetsiz değil, aynı zamanda tehlikeli bir meslek olduğunu söylemekten de kendimizi alamayız.” [Kocatürk]

25 Ocak 1914 – Atatürk’ün, Sofya’dan, Madam Corinne’e Fransızca mektubu: “…Benim ihtiraslarım var, hem de pek büyükleri; fakat bu ihtiraslar, yüksek yerler işgal etmek veya büyük paralar elde etmek gibi maddî emellerin tatminiyle ilgili değil. Ben bu ihtirasların gerçekleşmesini vatanıma büyük faydaları dokunacak, bana da liyakatle yapılmış bir vazifenin canlı iç rahatlığını verecek büyük bir fikrin başarısında arıyorum. Bütün hayatımın ilkesi bu olmuştur. Ona çok genç yaşımda sahip oldum ve son nefesime kadar da onu korumaktan geri kalmayacağım.” [Kocatürk]

25 Ocak 1915 – Atatürk’ün, Sofya’dan İstanbul’a dönüşü ve yeni görevi hakkında Harbiye Nazırı ve Başkomutan Vekili Enver Paşa ile görüşmesi. (Bu görüşme, ocak sonunda olmakla beraber kaynaklarda günü belirtilmemiştir. Olayların akışı muhtemel tarihin 25 Ocak 1915 olabileceğini düşündürmektedir).

25 Ocak 1921 – Paris’te İtilaf Devletleri temsilcilerinin toplantısı ve Sevr anlaşmasını değiştirmek için Türk ve Yunan hükümetlerini 21 Şubat 1921’de Londra’da toplanacak bir konferansa davet kararı alması.

25 Ocak 1921 – İngiltere Dışişleri Bakanı Lord Curzon’un, Paris toplantısında demeci: “…İstanbul hükümeti felç halinde ve Mustafa Kemal Türkiye’nin gerçek hâkimidir.”

25 Ocak 1922 – Atatürk’ün annesi Zübeyde Hanım’ın, İstanbul’da vasiyetname yazdırması. (Zübeyde Hanım, iki nüsha olarak hazırlanan bu vasiyetnamenin aslını bir yazı ile Atatürk’e göndermiştir).

25 Ocak 1923 – Atatürk’ün, sabah Alaşehir’e gelişi ve Hükümet Alanı’nda konuşması: “…Arkadaşlar! Bundan sonra pek önemli zaferlere kavuşacağız. Fakat bu zafer süngü zaferleri değil, ekonomi, bilim ve kültür zaferleri olacaktır.”

25 Ocak 1931 – Atatürk’ün başkanlığında kabine toplantısı ve 1931 yılı bütçesinin görüşülmesi.

25 Ocak 1931 – Atatürk’ün, akşam trenle Ankara’dan İzmir’e hareketi. Atatürk’ün, Ankara’dan ayrılırken söyledikleri: “…Dilimiz, aydınlarımızın tarafında kaybolmuştur.”

25 Ocak 1932 – Atatürk’ün, Samsun’da Gazi Heykeli’nin açılış töreni nedeniyle halkın sevgi ve bağlılık telgrafına cevabı: “Muhterem Samsun halkının şahsıma karşı besledikleri asil duyguların kıymetli bir belirtisini bildiren telgrafınızdan pek duygulandım. Teşekkür, sevgi ve selâmlarımın muhterem halka sunulmasını rica ederim.”

25 Ocak 1932 – Atatürk’ün, akşam İstanbul Darülbedayii (İstanbul Şehir Tiyatrosu)’nde piyes seyretmesi.

25 Ocak 1933 – Atatürk’ün, Konya üzerinden trenle Adana’ya gelişi ve şehirde resmî ziyaretleri.

25 Ocak 1936 – Atatürk’ün, Çankaya’da Yunan Büyükelçisi Raphael’in güven mektubunu kabulü.

25 Ocak 1937 – Atatürk’ün Kurun gazetesinde Hatay davasıyla ilgili olarak Asım Us imzasıyla yayımlanan dördüncü başyazısı: “Başbakan İsmet İnönü, onbeş gün evvel Hatay sorunu üzerinde konuşurken şöyle demişti: ‘Onbeş gün bekleyiniz.’ … Türkiye Cumhuriyeti Devleti’ne ve onun hükümetine hitap ediyoruz: Onaltıncı gündeyiz. Vaziyet nedir? Bizi, Türk milletini yeniden aydınlatınız!” [Kocatürk]

25 Ocak 1938 – Atatürk’ün, Yalova’da eski Mısır Hidivi Abbas Hilmi Paşa’yı kabulü.

25 Ocak 1948 – Kurtuluş Savaşı komutanlarından Orgeneral Kazım Karabekir öldü.

26 Ocak 1920 (26-27) – Akbaş mevkisindeki cephane deposuna Kuvay-ı Milliye kahramanlarından Köprülülü Hamdi ve arkadaşlarının baskını. Köprülü Hamdi Bey, Kuvay-i Milliyecilerle, Fransızların koruduğu Akbaş cephaneliğini basmak için, Rumeli yakasına geçti.

26 Ocak 1923 – Atatürk’ün, Salihli’ye gelişi ve istasyonda halka hitabı: “…Bundan sonra memleketimizi kesin kurtuluşa kavuşturmak için pek kuvvetli ve esaslı tedbirler almak gerekir. Bu tedbirlerin en önemlisi ve en birincisi bilim ve kültürdür.” [Kocatürk]

26 Ocak 1923 – Atatürk’ün, Turgutlu istasyonunda halka hitabı: “Memleket ve milletin iyiliği için çalışanlar, milletin yardım ve itimadından emin bulunmazlarsa elbette kalp kuvveti ile çalışamazlar.”

26 Ocak 1923 – Atatürk’ün, Manisa’ya gelişi ve konuşması: “…Bizim kuvvetimiz, milletin güven ve itimadıdır.”

26 Ocak 1923 – Atatürk’ün, Manisa’dan Menemen’e gelişi, istasyonda karşılanışını takiben İzmir’e hareketi.

26 Ocak 1925 – Atatürk’ün, Mersin’de, çiftçilerin traktör ve diğer ziraat aletleriyle yaptığı geçit törenini izlemesi; öğleden sonra bir portakal bahçesinde çiftçiler tarafından verilen yemeği şereflendirmesi.

26 Ocak 1926 – Atatürk’ün, Almanya Cumhurbaşkanlığına seçilen Hindenburg’a tebrik mektubu.

26 Ocak 1931 – Atatürk’ün, Eskişehir, Kütahya ve Afyon’dan geçişi, Uşak’a 7 kilometre uzaklıkta trenden inerek Şeker Fabrikası’nı ziyareti, saat 19.00’da Uşak’tan İzmir’e hareketi.

26 Ocak 1933 – Atatürk’ün, Adana’dan trenle hareketi, Fevzipaşa’dan geçilerek Narlı’ya gelişi, burada trenden inerek otomobille Gaziantep’e gelişi, Halkevi’ni ziyareti, akşam şerefine büyük bir yemek verilmesi ve geceyi Vali Konağı’nda geçirmesi.

26 Ocak 1938 – Cenevre’de başlayan Türkiye ile Fransa arasındaki görüşmelerde Hatay sorunu ele alındı.

27 Ocak 1915 – Atatürk’ün, İstanbul’dan Madam Hilda Christianus’a mektubu: “…Sanıyorum ki size yazmak fırsatını uzun zaman bulamayacağım. Şimdilik size bir adres vermem mümkün değil! Fakat sonradan size yazacağım.” [Kocatürk]

27 Ocak 1916 – Atatürk’ün, karargâhı Edirne’de bulunan 16. Kolordu Komutanlığı’na atanması. Atatürk’ün, Edirne’ye gitmek üzere İstanbul’dan trenle hareketi ve akşam Edirne’ye gelişi.

27 Ocak 1920 (26-27) – Akbaş Cephaneliği Baskını: Edremit Kaymakamı Köprülülü Hamdi ile Dramalı Rıza Beylerin komutasındaki bir Kuvvay-ı Millîye Müfrezesinin Gelibolu yakınlarındaki Fransız kuvvetlerine ait Akbaş silâh deposuna yaptığı baskın. Depodaki 8 bin Rus tüfeği, 40 Rus makinalı tüfeği, 20 bin sandık cephane Lapseki’nin Umurbey iskelesine Bolayır motoru ile taşındı. Fakat sarayın emri ile Gönen’in Yenice Köyü’nde depolanan silâhları ele geçirmek isteyen eşkiya Anzavur gelince Dramalı Rıza Bey tarafından depo havaya uçuruldu. Köprülülü Hamdi Bey burada şehit oldu. İstanbul’da yakalanan Rıza Bey ise idam edildi. Kaynak: Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Sözlüğü 1918-2000

27 Ocak 1923 – Atatürk’ün, sabah Karşıyaka istasyonunda trenden inerek annesinin mezarını ziyareti ve konuşması: “…Burada yatan annem, zulmün, zorun bütün milleti felâket uçurumuna götüren bir keyfî idarenin kurbanı olmuştur. …Bu kadar kan dökerek milletin elde ettiği egemenliğin korunması ve savunulması için gerekirse valdemin yanına gitmekte asla tereddüt etmeyeceğim. Millî egemenlik uğrunda canımı vermek, benim için vicdan ve namus borcu olsun!” (Atatürk, annesinin mezarını ziyaretten sonra Karşıyaka istasyonundan tekrar trene binerek saat 13.00’de Basmane’ye gelmiş ve coşkun bir şekilde karşılanmıştır). [Kocatürk]

27 Ocak 1924 – Atatürk’ün, Lâtife Hanımla beraber İzmir’den Mersinli’ye kadar bir otomobil gezintisi yapması.

27 Ocak 1925 – Atatürk’ün, Mersin’den Silifke’ye gelişi.

27 Ocak 1927 – Atatürk’ün T.B.M.M.’nde, yeni seçilen milletvekillerini kabulü.

27 Ocak 1931 – Balkan Birliği Cemiyeti Ankara’da kuruldu.

27 Ocak 1931 – Atatürk’ün, trenle İzmir’e gelişi.

27 Ocak 1933 – Atatürk’ün, Gaziantep’te Valiliği ve Belediye’yi ziyareti, İl Genel Meclisi’nin kendisine hemşehrilik belgesi sunuşu.

27 Ocak 1933 – Atatürk’ün, öğleden sonra Gaziantep’ten Narlı’ya gelişi, buradan da trenle Adana’ya hareketi.

27 Ocak 1937 – Atatürk’ün, Kurun gazetesinde Hatay davası ile ilgili olarak Asım Us imzasıyla yayımlanan beşinci başyazısı: “..Türkiye Cumhuriyeti çok haklı olduğu Hatay davasını ortaya atarken bunun bütün sonuçlarını düşünmemiş olduğunu kim iddia edebilir? Dava uluslararası olmuştur. Davasında haklı olan Türkiye’dir. Artık, dinlenilecek sözün kimin ağzından çıktığına çok dikkat etmelidir. Türk’ün sözü, Türk’ün haklı ve yerinde sözü Türk’ün kendisidir. Ona uymamak, onu tanımamak, onu hiçe saymak, buna cesaret gösterenlerin düşünmedikleri akıbetle karşılaşacaklarına asla şüphe etmemelidir.”

27 Ocak 1937 – Cenevre’de Milletler Cemiyeti toplantısında Hatay’ın bağımsızlığının kabul edilmesi.

28 Ocak 1916 – Atatürk’ün, Edirne’ye gelişi nedeniyle halkın sabahtan itibaren, onu görmek için hıncahınç yolları doldurması, büyük sevgi gösterilerinde bulunması, üzerinde “Yaşasın Arıburnu ve Anafartalar Kahramanı Mustafa Kemal Bey” yazılı zafer takları yapılması.

28 Ocak 1916 – Atatürk’ün, Edirne Sultan Selim Camii’nde cuma namazı kılışı, öğleden sonra şehirde 16. Kolordu’ya ait birliklerin geçit resmini izlemesi.

28 Ocak 1920 – Misak-ı Millî (Ulusal Yemin) beyannamesi kabul edildi. Osmanlı Meclis-i Mebusanı’nın gizli toplantısında Misak-ı Millî’nin kabulü.  (17 Şubat 1920’de, Misak-ı Millî’nin yabancı parlâmentolara ve basına bildirilme kararı alınmıştır). [Kocatürk]

28 Ocak 1925 – Atatürk’ün, Silifke’den Taşucu kasabasına gelişi ve geceyi burada geçirişi.

28 Ocak 1925 – Atatürk’ün, Silifke’de Türkocağı’nı ve Sultanî Mektebi (Lise)’ni ziyareti ve okulun hatıra defterine yazdıkları: “Bu nur ocağında, geleceğin parlak güneşleri doğuş halindedir.”

28 Ocak 1932 – Atatürk’ün Galatasaray Lisesi’ni ziyareti.

28 Ocak 1933 – Atatürk’ün, Gaziantep’ten Adana’ya dönüşü ve buradan Mersin’e geçerek resmî ziyaretlerde bulunuşu.

28 Ocak 1933 – Atatürk’ün, akşam Gülcemal vapuru ile Mersin’den Antalya’ya hareketi.

29 Ocak 1918 – Atatürk’ün, Sina cephesindeki başarıları ve generalliğe yükselişi nedeniyle Ali Fuat (Cebesoy) Paşa’ya kutlama mektubu: “..Büyük hizmetlerinizin generalliğe terfi etmenizle resmen teyit ve ilân edildiğini işitmekle iftihar ettim. Özel olarak tebrik ve bu rütbede vatanımızı kurtarma uğrunda parlak başarılara erişmenizi temenni ederim.”

29 Ocak 1920 – Atatürk’ün, İstanbul’da düzenlenen “Pierre Loti”ye anma törenine telgrafı: “Pierre Loti, hakkı temsil eden ve mazlumlar adına haykıran ilk ve son Avrupalıdır. Avrupa’dan en ziyade ümitsiz olduğum şu günlerde, Avrupa’dan yükselen bu yegâne hak sesinin sahibini kutlarım.”

29 Ocak 1923 – Mustafa Kemal’in İzmir’de Latife (Uşaklıgil) Hanım’la evlenmesi. (Nikâh, Muammer Bey’in Göztepe’deki köşkünde yapılmış, sonra Anadolu Ajansı ile duyurulmuştur. Nikâhta Atatürk’ün şahitliğini Fevzi (Çakmak) ve Kâzım Karabekir, Lâtife Hanım’ın şahitliğini ise İzmir Valisi Abdülhalik (Renda) ve Salih (Bozok) yapmışlardır. İzmir’in tanınmış iş adamlarından Uşakîzade Muammer Bey’in kızı olan Lâtife Hanım, 1898 yılında İzmir’de doğmuştu, İstanbul Amerikan Kolejini bitirdikten sonra bir yıl Londra’da kalmış, birkaç yılda Paris’te kalarak Hukuk Fakültesi’ne devam etmişti, İzmir’in işgalinden bir süre sonra, Yunanlılar tarafından baskı ve kontrol altında tutulan babası Muammer Bey, ailesiyle beraber Fransa’ya gitmişti. Lâtife Hanım, 1921 yılı sonbaharında, yalnız olarak İzmir’e döndü. 11 Eylül 1922’de Atatürk’le tanıştı ve bu tanışma 29 Ocak 1923’te evlilikle sonuçlandı. 2.5 yıllık bir evlilikten sonra 5 Ağustos 1925’te Atatürk’le ayrıldılar. Lâtife Hanım, bu ayrılıktan sonra bir süre İzmir’de yaşadı; daha sonra İstanbul’a yerleşti ve 12 Temmuz 1975’te burada öldü. [Kocatürk]

29 Ocak 1925 – Atatürk’ün, Taşucu’ndan Tekir köyüne gidişi. (Atatürk burada çiftlik (Gazi Çiftliği) kurmak üzere bir miktar arazi satın almıştır).

29 Ocak 1925 – Atatürk’ün, Tekir köyünden Mersin’e dönüşü.

29 Ocak 1931 – Menemen Olayı davası sonuçlandı. 37 kişiye idam cezası verildi.

29 Ocak 1933 – Atatürk’ün, saat 17.30’da Gülcemal vapuruyla Mersin’den Antalya’ya gelişi. (Atatürk, karaya çıkmamış, Antalya’da bulunan Başbakan İsmet Paşa ve bazı heyetleri vapurda kabul etmiştir).

29 Ocak 1937 – “Hatay davasının başarılması nedeniyle Atatürk’e, İsmet İnönü Hükûmeti’ne ve Genelkurmay Başkanı Fevzi Çakmak’a teşekkür edilmesi” ve “Kahraman orduya selâm gönderilmesi” hakkında Türkiye Büyük Millet Meclisi kararları.

30 Ocak 1919 – Paris Barış Konferansında Osmanlı İmparatorluğu’nun parçalanmasının kararlaştırılması.

30 Ocak 1921 – Atatürk’ün, Sadrazam Tevfik Paşa’ya Büyük Millet Meclisi’nin kabul ettiği Anayasa’nın bir suretini göndermesi: “…Bizce, saydığım esas maddelere aykırı hareket etmeye imkân ve salâhiyet olmadığını yüksek dikkatlerinize sunarım.”

30 Ocak 1922 – Atatürk’ün, Sovyet Elçisi Aralof’un güven mektubunu kabulü ve Elçi söylevine cevap konuşması. [Kocatürk]

30 Ocak 1923 – Lozan Konferansı’nda Yunan ve Türk halklarının mübadelesine ilişkin 19 maddelik sözleşme ve protokol imzalandı. Buna göre, Anadolu Türk topraklarında yaşayan Türk uyruklu Rum Ortodokslar ile Yunan topraklarında yaşayan Yunan uyruklu Müslüman halk zorunlu olarak ahali mübadelesine (nüfus değişimine) tabi tutulacaktır.

30 Ocak 1923 – Atatürk’ün, İzmir’de Anadolu, Ahenk, Sadayihak, Şark ve Yeni Turan gazeteleri başyazarlarını kabulü ve görüşmesi: “…Türkiye, tam bağımsızlığını temin edecek bir barış ister. …Muhtaç olduğumuz hayatî gerekleri ve bağımsızlığı temin edinceye kadar başladığımız işte devam olunacaktır. Milletin ciddî kararı budur.”

30 Ocak 1923 – Atatürk’ün, İzmir basın mensuplarına Lozan Barış Konferansı hakkında demeci: “…Harbi devam ettirmek sorumluluğundan çekinmezlerse bilmelidirler ki, hükümetimiz vatan ve millete karşı üstlendiği vazifeyi iyi yapabilmek için başvurmaya mecbur olduğu tedbirleri düşünmekten ve almaktan bir an geri kalmamıştır.” [Kocatürk]

30 Ocak 1929 – Milli İktisat ve Tasarruf Cemiyeti’nin kurulması.
30 Ocak 1931 Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün, İzmir’den hareketle Kemalpaşa kazası ve Armutlu köyüne gidişi, incelemelerini takiben akşam tekrar İzmir’e dönüşü, akşam İzmir Elhamra sinemasında halk arasında film seyretmesi.

30 Ocak 1933 – Atatürk’ün, Gülcemal vapuru ile Akdeniz’de -Fethiye ve Marmaris koylarına da girilerek- İzmir’e doğru yola devam etmesi.

31 Ocak 1916 – Mareşal Liman von Sanders’in, Edirne’de, Atatürk’le beraber 12. Tümen’i denetlemesi, daha sonra trenle Lüleburgaz’a dönüşü.

31 Ocak 1921 – Atatürk’ün, Londra Konferansı’na iştirak edecek heyet münasebetiyle Sadrazam Tevfik Paşa ile yazışmaları hakkında Türkiye Büyük Meclisi’nde konuşması: “…Gerek İstanbul gerek Londra bilmelidir ki, Meclis’in her görüş açısından emniyet ve itimadına sahip insanlar bu işi yönetmektedir. Eğer bunun aksi bir kanaati, düşmanlarımızın eline verirsek bunu bizim aleyhimizde ve bütün girişimlerimizin aleyhinde, çok fena olarak kullanırlar.” [Kocatürk]

31 Ocak 1927 – Atatürk’ün, -Sanayi ve Maden Bankası’nın düzenlediği- Millî Sanayi Ürünleri Sergisi’ni ziyareti ve ilgililere takdirlerini bildirmesi.

31 Ocak 1928 – Türk Eğitim Derneği, Atatürk’ün işaret ettiği hedef doğrultusunda, çoğu cumhuriyetin kurucuları arasında yer alan isimlerin bir araya gelmesiyle, 31 Ocak 1928’de kuruldu. 1946 yılında Türk Eğitim Derneği adını aldı.

31 Ocak 1931 – Atatürk’ün, İzmir’de Ziraat Bankası, İş Bankası, Ticaret ve Sanayi Odası’nı ziyareti ve konuşması: “…Kooperatif yapmak, maddî ve manevî kuvvetleri, zekâ ve maharetleri birleştirmektir. Yoksa bir zayıfla bir kuvvetlinin birleşmesinden bahsetmiyorum. Birleşmenin böylesi, zayıf olanın kuv­vetliye esir olması demektir.”

31 Ocak 1931 – Atatürk’ün, 13.1.1931 günü Türkiye’ye gelen Japon Prensi Takamutsu’ya gösterilen yakın ilgiye teşekkür eden Japon İmparatoru’na cevabı: “…Prens ve Prenses Takamutsu’nun burada gördükleri iyi kabul, sizinle beraber Hanedanları ve Japon milleti hakkındaki gerçek dostluk ve sevgi duygularımızın çok samimî bir gösterisidir.” [Kocatürk]

31 Ocak 1933 – Atatürk un, Gülcemal vapuruyla saat 14:00’de Antalya’dan İzmir’e gelişi.

31 Ocak 1937 – Hatay’ın bağımsızlığına kavuşması dolayısıyla bütün yurtta gösteriler yapıldı. İstanbul’da Beyazıt meydanında, Hatay’ın bağımsızlığa kavuşması nedeniyle düzenlenen büyük mitingi takiben, halkın vapurlarla Dolmabahçe Sarayı önüne gelerek Atatürk’e sevgi gösterilerinde bulunması ve Atatürk’ün balkona çıkarak halkı selâmlaması.

ŞUBAT

1 Şubat 1915 – Atatürk’e, Üçüncü Rütbe’den Osmanî Nişanı verilişi.

1 Şubat 1916 – Atatürk’e, Anafartalar Grubu Komutanlığı döneminde gösterdiği üstün başarıları nedeniyle “İkinci Rütbe’den Osmanî Nişanı” verilmesi.

1 Şubat 1918 – Ermeni komitacı Arşak, Bayburt’ta katliam yaptı.

1 Şubat 1920 – Maraş’ta Fransızlar, çarşıları yakmaya başladı ve çok şiddetli sokak savaşları başladı.

1 Şubat 1921 – Atatürk’ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin gizli oturumunda, gizli celselerdeki konuşmaların dışarıya sızdırılmasını araştırmak üzere bir komisyon kurulması teklifi ve konuşması: “…Bu insanları meydana çıkarmak hepimize ait müşterek bir vatan ve vicdan görevidir. Yalnız bana ait değildir; umumî heyetimize aittir.” [Kocatürk]

1 Şubat 1922 – Mustafa Kemal, İngilizlerin Musul’daki faaliyetlerini engellemek için Irak’ın Revandiz bölgesine kuvvet gönderilmesini emretti. Atatürk’ün, Millî Savunma Bakanlığı’na (Milli Müdafaa Vekaleti) emri : “…Misak- Millî sınırları içinde kalan Musul ilinin kurtarılması amacıyla Revandiz bölgesine bir kısım kuvvet gönderilmesi…”

1 Şubat 1923 – Atatürk’ün, Anadolu gazetesi muhabirine barış hakkında demeci: “…Müttefiklerin, Türkiye’nin ve halkımızın varlığı ve gelişmesi için kesin şekilde gerekli olan şartları henüz kabul edip onaylayacak bir zihniyete gelmedikleri anlaşılıyor!”

1 Şubat 1925 – Genç’te Şeyh Sait isyanının zuhuru.

1 Şubat 1926 – Atatürk’ün, akşam Ankara-Eskişehir yolunda ilk istasyon olan, Gazi istasyonu’nun açılış töreninde bulunması.

1 Şubat 1931 – Atatürk’ün, İzmir’de Erkek ve Kız Liselerini ziyareti ve öğretmenlerle sohbeti.

1 Şubat 1932 – Atatürk’ün, akşam Dolmabahçe Sarayı’nda “Balkan Konferansı Konseyi” üyeleri şerefine verilen ziyafette bulunması.

1 Şubat 1933 – Bursa’da Türkçe ezan aleyhine gösteri yapıldı. Olay, Bursa’da Ulucamii müezzini yerine bir başkasının ezanı Arapça okuması nedeniyle müdahele eden polis memurunun bu davranışını bahane eden bir grubun kışkırtmasıyla meydana geldi. Vilayet konağı önüne gelen tahrikçiler, emniyet güçleri tarafından yakalanarak haklarında dava açıldı.

1 Şubat 1933 – Atatürk’ün, İzmir’de Valilik, Komutanlık, Belediye ve Cumhuriyet Halk Partisi Merkezi’ni ziyareti, okulları gezmesi.

1 Şubat 1934 – Atatürk’ün, Ankara’dan otomobille Kırşehir’e gelişi, geceyi Kırşehir’de Vali Konağı’nda geçirişi.

1 Şubat 1935 – Ayasofya Kilisesi, müze olarak halkın ziyaretine açıldı.

1 Şubat 1938 – Sümerbank Gemlik Sunğipek Fabrikası Atatürk tarafından işletmeye açıldı.

1 Şubat 1938 – Atatürk’ün, öğleden sonra Yalova’dan Bursa’ya hareketi, yolda Gemlik Suni İpek Fabrikası’nın açılış törenini şereflendirmesi ve Fabrika’nın şeref defterine yazdıkları: “Suni İpek Fabrikası’nı ziyaretten duyduğum bahtiyarlık büyüktür. Bu değerli kurumun millet için kutlu olmasını dilerim.”

1 Şubat 1938 – Atatürk’ün, saat 16.30’da Yalova’dan Bursa’ya gelişi ve Çelikpalas Oteli’nde kalışı.

2 Şubat 1915 – Atatürk’ün, Tekirdağ’a gelişi ve 19. Tümen’i kurma çalışmalarına başlaması. 25 Şubat 1915’te Tümen’in kuruluşunu tamamlayarak Maydos’a gelmiştir.

2 Şubat 1919 – Hükümet feshedilmiş olan İttihat ve Terakki’nin bütün mallarına elkoydu.

2 Şubat 1920 – Atatürk’ün, Maraş’ta Bitlis Defterdarı’nın eşinin gösterdiği kahramanlıklar nedeniyle, bütün Müdafaa-i Hukuk şubelerine yazısı: “…Milletimizin fedekârlığı sayesinde varlığını ve bağımsızlığını kurtarmayı hedef edinen, savaş alanlarında bile kadınları erkekleriyle yarışan milletimizin millî gayede başarıya ulaşacağı hakkındaki ölmez inancımız bu fedakârlık örneğiyle de takviye edilmektedir.”

2 Şubat 1923 – Atatürk’ün, İzmir’de, eski Gümrük Binası’nda yapılan toplantıda çeşitli konular ve Lozan görüşmeleri hakkında konuşması: “…Biz, ‘barış istiyoruz!’ dediğimiz zaman, ‘tam bağımsızlık istiyoruz!’ dediğimizi herkesin bilmesi lâzımdır. Bunu istemeye hakkımız ve kudretimiz vardır.”

2 Şubat 1925 – Atatürk’ün, Lâtife Hanım’la beraber Ankara’ya dönüşü.

2 Şubat 1931 – Atatürk’ün, İzmir’de Karşıyaka Kız Öğretmen Okulu’nu ziyareti ve okulun hatıra defterine yazdıkları: “Karşıyaka Kız Öğretmen Okulu’nu ikinci defa ziyaret ediyorum. Çok memnun oldum. Bundan sonraki ziyaretlerimde daha çok memnun olacağıma inandıran çok yüksek gelişme eserleri gördüm”

2 Şubat 1933 – Atatürk’ün, Bornova’da yeni yapılan Ziraat Mektebi’ni ziyareti.

2 Şubat 1934 – Atatürk’ün, Kırşehir’den hareketle akşam Yerköy’e gelişi.

2 Şubat 1935 – Kız Teknik Öğretmen Okulu kuruldu.

2 Şubat 1938 – Bursa Merinos Fabrikası’nın Atatürk tarafından törenle açılması.

3 Şubat 1919 – Venizelos’un, Paris Barış Konferansı’nda Yunan görüşünü savunması : (Bütün adaları, Trakya’yı ve Batı Anadolu’yu Yunanistan için istemesi).

3 Şubat 1920 – Atatürk’ün, Akbaş cephaneliğinin Kuva-yi Milliye kahramanlarından Köprülülü Hamdi ve arkadaşları tarafından basılmasından sonra İngilizlerin Bandırma’ya 200 kişilik bir kuvvet çıkarmaları üzerine kolordu komutanlarına emri: “Cephedeki millî kuvvetlerimizin direnişini azaltabilecek ve lüzumu halinde bağımsızlığımızı savunma esnasında bizi zayıf düşürmek amacıyla yabancıların yeniden meydana gelecek işgal ve tecavüzlerine karşı, bütün komutanlarımızın son derece kararlılıkla hareket etmelerini bilhassa rica ederim.”

3 Şubat 1923 – Gazi’nin, İzmir’de kadın hakları ve medreselere dair nutku.

3 Şubat 1930 – Türkiye ile Fransa arasında dostluk antlaşması imzalandı.

3 Şubat 1931 – Menemen sanıklarından 27 kişi idam edildi. Bir mahkum infazlar yapılırken kaçtı.

3 Şubat 1931 – Atatürk’ün, İzmir’de Âsar-ı Atika (Eski Eserler) Müzesi’ni ziyareti, incelemeleri ve müzenin hatıra defterine yazdıkları: “İzmir Âsar-ı Atika Müzesi’ni gezdim. Büyük gayret ve dikkatle istifadeli bir hale getirilmiş, memnun oldun.”

3 Şubat 1931 – Atatürk’ün, İzmir’den Aydın’a gelişi ve Türkocağı’nda konuşması: “Türkocakları, Cumhuriyet Halk Partisi’nin kültür şubesidir. Ocaklılar, Cumhuriyet Halk Partisi’nin programını vatandaşlara izah etmekle asıl görevlerini yapmış, ülkülerine en büyük hizmeti yerine getirmiş olurlar.”

3 Şubat 1932 – “Kadir Gecesi” Ayasofya’da, Kuran’ın Türkçe okunduğu bir törenle kutlandı. Bugüne rastlayan Kadir Gecesi’nde Ayasofya’da yatsı namazından sonra aralarında birçok tanınmış hafızın bulunduğu Mevlidhan Heyeti Türkçe mevlid ve Kur’an okudu. Radyodan yapılan canlı yayın büyük yankı yarattı. Ankara’da Atatürk heykelinin yanına monte edilen hoparlörden de halka dinletilen yayını halk yağan karaltında dinledi.

3 Şubat 1933 – Atatürk’ün, İzmir’de Millî Kütüphane’yi ziyareti, kitapları tetkiki ve bilgi alışı.

3 Şubat 1934 – Atina’da, Türkiye, Romanya, Yunanistan ve Yugoslavya arasında ‘Balkan Paktı’ imzalandı.

3 Şubat 1938 – Atatürk’ün, öğleden sonra Bursa’dan Mudanya’ya hareketi, Mudanya’dan Ege vapuruyla İstanbul’a gelişi ve geceyi vapurda geçirişi.

4 Şubat 1902 – Paris’te Birinci Jön Türk Kongresi yapıldı. Abdülhamit’in yönetimine karşı örgütlenen Jön Türkler, Paris’te I. Jön Türk Kongresi’ni topladı, Terakki ve İttihat Cemiyeti kuruldu. Jön Türklerin, Federatif Osmanlı İmparatorluğu’nu amaçlayan grubu da, Teşebbüsü-ü Şahsi ve Adem-i Merkeziyet Cemiyeti’ni kurdular.

4 Şubat 1916 – Atatürk’ün, davet üzerine, Edirne Mevlevî Tekkesi’nde mevlit okunuşunda bulunuşu.

4 Şubat 1917 – Atatürk’ün, üşütmeye bağlı rahatsızlığı nedeniyle günü Diyarbakır’da evinde geçirmesi.

4 Şubat 1919 – Dönemin gazeteleri düşüncelerine değer verdikleri kişilerle söyleşiler yapmakta, görüşlerini alarak yayınlamaktadır. Bu çerçevede Alemdar gazetesinin yazarlarından Refii Cevat (ULUNAY) 4 Şubat 1919 tarihinde Mustafa Kemal Paşa ile Şişli’deki evinde bir görüşme yapar. Görüşmenin bir bölümünde Paşa, vatanın kurtuluşu için: “Bugün herhangi bir teşkilâtçı Anadolu’ya geçer de milleti silâhlı bir direnişe hazırlarsa bu yurt kurtarılabilir” saptamasında bulunur. Refii Cevat’ın “Paşam millî direniş, güzel ama neyle? Hangi askerle, hangi silâhla, hangi parayla? Maalesef Paşam, kupkuru bir çölden farksız oldu bu güzel vatanımız” demesi üzerine Mustafa Kemal Paşa: “Çölden bir hayat çıkarmak lâzımdır. Çöl sanılan bu âlemde saklı ve kuvvetli hayat vardır. O, Türk milletidir. Eksik olan şey teşkilâttır. Bu teşkilât organize edilebilirse vatan da, millet de kurtulur” cevabını verecektir. Refii Cevat, matbaaya dönerken bu düşünceleri “deli saçması” olarak nitelendirecektir. Gazeteci arkadaşlarının neler konuştuklarını sorması üzerine Paşanın söylediklerini iletecek ve “Bu deli değil zır deliymiş” diyecektir. Çok sonraları anılarını gazeteci Sadi BORAK’a anlatırken “O günlerde, o şartlar içinde istiklâl mücadelesine atılıp Türkiye’yi kurtarmaktan söz edenlere karşı herkes benim gibi düşünürdü. O günlerde böyle düşünen TEK ADAM oydu; TEK ADAM” değerlendirmesini yapacaktır. Mustafa Kemal Paşa, bu düşüncelerini uygulamaya geçirebilmek için Şişli’deki evinde bazı arkadaşlarıyla görüşmüş ve tasarılarını onlara aktarmıştır. Bu arkadaşları çok güvendiği kişilerdir ve hemen tamamı Şişli’deki evde detaylarını dinledikleri bu tasarıları yaşama geçirebilmek için daha sonra bu mücadelenin içinde fiilen yer almışlardır.

4 Şubat 1920 – Atatürk hakkında, aldığı madalya ve nişanların tekrar kendisine iadesini öngören 29 Aralık 1919 tarihli Vükelâ Meclisi kararının Padişah Vahdettin tarafından onaylanması.

4 Şubat 1922 – Mustafa Kemal’in Başkomutanlık süresinin 5 Şubat 1922 tarihinden itibaren ikinci defa üç ay uzatılmasına dair Kanun’un Türkiye Büyük Millet Meclisinde kabulü.

4 Şubat 1923 – Lozan Konferansı müzakeratının kesilmesi. Lozan Konferansı’nın iki ay süren görüşmelerinden sonra kesintiye uğraması. Konferans, batılı başdelegelerin uzlaşmaz tutumları nedeniyle kesildi.

4 Şubat 1923 – Atatürk’ün, Lâtife Hanım’la beraber İzmir’den hareketle Akhisar’a gelişi, Komutanlığı, Belediye’yi ziyareti ve Belediye binasında konuşması: “…Çalışmak demek, boşuna yorulmak, terlemek değildir. Zamanın gereklerine göre ilim ve fen ve her türlü uygar buluşlardan azamî derecede istifade etmek zorunludur.” [Kocatürk]

4 Şubat 1924 – Atatürk’ün, Göztepe’de kalmakta olduğu Köşk’te İstanbul gazetecilerini kabulü ve görüşmesi.

4 Şubat 1926 – İskilipli Atıf Hocanın idamı.

4 Şubat 1928 – Atatürk’ün, “Türk Maarif Cemiyeti” temsilcilerini kabulü ve Cemiyeti himayelerine alışı.

4 Şubat 1931 – Atatürk’ün, Aydın’dan Nazilli ve Denizli’ye gelişi.

4 Şubat 1933 – Atatürk’ün, İzmir’den trenle hareket ederek Afyon’a gelişi, buradan -Antalya’dan dönen- İsmet Pasa ile beraber Bilecik’e hareketi.

4 Şubat 1934 – Balkan Antantı’nın imzalanması.  Balkan Antantı, 1934 tarihinde Türkiye ,Yunanistan, Yugoslavya ve Romanya arasında imzalanan anlaşma.

4 Şubat 1934 – Atatürk’ün, Yerköy’den Kayseri’ye hareketi, yolda Şefaatli ve Boğazköy’de trenden inerek halkla konuşması, akşam üzeri Kayseri’ye gelişi ve coşkuyla karşılanışı.

4 Şubat 1935 – Atatürk’ün, milletvekili genel seçimi nedeniyle millete bildirgesi: “…Müspet bilimlerin temellerine dayanan, güzel sanatları seven, fikir eğitiminde olduğu kadar beden eğitiminde de kabiliyeti artmış ve yükselmiş olan erdemli, kudretli bir kuşak yetiştirmek, ana siyasamızın açık dileğidir.”

5 Şubat 1905 Mustafa Kemal, Şam’da bulunan 5. Ordu’ya atandı.

5 Şubat 1921 – TBMM, gizli oturumunda Londra Konferansı’na Ankara Hükümeti adına bir heyet gönderilmesini ve heyetin meclis üyelerinden oluşmasını karar altına alması.

5 Şubat 1922 Tarihinden itibaren Atatürk’ün Başkumandanlık müddeti üç ay daha temdit edilmiştir.

5 Şubat 1932 – İlk Türkçe hutbe Süleymaniye Camii’nde okundu.

5 Şubat 1937 – Laiklik ilkesinin 3115 sayılı kanunla Anayasa metnine girmesi. Lâiklik ilkesinin “Altı Ok’un içinde” Anayasa’nın 2. maddesinde yer alışı. Anayasa’da yapılan değişiklikle 2. Madde yeniden düzenlenerek, CHP’nin Altı Ok’u Türkiye Cumhuriyeti’nin temel ilkeleri haline getirildi. 1928’de yapılan değişiklikte yeralan “Türkiye devletinin resmi dili Türkçedir, makam (başkenti) Ankara’dır.” ibaresinin başına “Türkiye Devleti, cumhuriyetçi, milliyetçi, halkçı,devletçi, laik ve inkılapçıdır.” cümlesi eklendi.

6 Şubat 1933 – Gazi’nin Bursa’da gericilik olayı üzerine söyledikleri. (Bursa nutku) Atatürk’ün, Bursa’da bazı kişilerin ezan ve kametin Türkçe okunması nedeniyle 1 Şubat’ta çıkardıkları olay hakkında Anadolu Ajansı aracılığıyla resmî bildirisi: “…Olaya dikkatimizi bilhassa çevirmemizin sebebi, dini siyaset ve herhangi bir tahrike vesile etmeye asla müsamaha etmeyeceğimizin bir daha anlaşılmasıdır. Meselenin mahiyeti esasen din değil, dildir. Kesin olarak bilinmelidir ki, Türk milletinin milli dili ve milli benliği bütün hayatında hâkim ve esas kalacaktır!”

7 Şubat 1923 – İsmet Paşa görüşmelerin kesintiye uğraması üzerine Lozan’dan ayrıldı.

7 Şubat 1923 Mustafa Kemal’in Balıkesir Zağnos Paşa Camii minberinden halka hitap edişi. Atatürk’ün, Balıkesir’de Zağnos Paşa Camii’nde cuma namazı kılması, şehitler için okunan mevlitten sonra minbere çıkarak bir hutbe vermesi, müteakiben minberden inerek çeşitli soruları cevaplandırması: “…Hutbelerin halkın anlayamayacağı bir dilde olması ve onların da bugünkü gerek ve ihtiyaçlarımıza temas etmemesi, halife ve padişah namını taşıyan müstebitlerin arkasından köle gibi gitmeye mecbur etmek içindi. Hutbeden amaç, halkı aydınlatma ve ona doğru yolu göstermektir; başka şey değildir. Yüz, ikiyüz, hattâ bin sene evvelki hutbeleri okumak, insanları bilgisizlik ve dalgınlık içinde bırakmak demektir.”

7 Şubat 1924 – İstanbul’da kurulan Kadınlar Birliği faaliyete başladı.

7 Şubat 1933 – İstanbul Evkaf Müdürlüğü bütün camilerde ezanın Türkçe okunmasını zorunlu kılan bir tebliğ yayınladı.

8/9 Şubat 1920 – Kuvay-ı Milliye’nin Fransız işgalindeki Urfa’yı kuşatması.

8 Şubat 1921 – Antep’e, Meclis tarafından ‘Gazi’ unvanı verildi.

8 Şubat 1923 – Atatürk’ün, Lâtife Hanım’la beraber Balıkesir’den Balya’ya gelişi, askerî birlikleri teftişi, geçit törenini izlemesi, daha sonra Belediye’yi, Vilâyeti, Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti şubesini ziyareti.

8 Şubat 1931 – Atatürk’ün, öğleden sonra Balıkesir’den İzmir’e dönüşü.  Atatürk’ün, saat 16.25’te Ege vapuru ile İzmir’den Antalya’ya hareketi.

8 Şubat 1933 – Atatürk’ün, Dolmabahçe Sarayı’nda eski Mısır Hidivi Abbas Hilmi Paşa, Berlin Büyükelçisi Kemalettin Sami Paşa, Pertev (Demirhan) Paşa ve Şair Abdülhak Hâmit’i kabulü.

8 Şubat 1935 – Milletvekili seçimleri yapıldı. Atatürk’ün, milletvekili seçimlerini takiben akşam, millete bildirgesi: “…Ulusça gösterilen birlik, ülküye bağlılık bütün gözleri yeniden yurdumuza çekmiştir. Öz dileğimiz yurdun yüceliği, yurttaşın genliğidir.”

8 Şubat 1935 – Atatürk’ün, gece Pera Palas’ta düzenlenen Halkevi Balosu’nu şereflendirmesi.

8 Şubat 1936 – Atatürk’ün, akşam trenle Ankara’dan İstanbul’a hareketi.

8 Şubat 1938 – Atatürk’ün, Prof. Dr. Neşat Ömer İrdelp ve Dr. Nihat Reşat Belger tarafından tekrar muayenesi ve zatürree tedavisine devam edilmesi.

9 Şubat 1920 (8-9) – Kuvay-ı Milliye birlikleri, Urfa’ya girdi. Fransızlar, Maraş’tan çekilmeye ve Adana bölgesini boşaltmaya başladı. Kuvay-ı Milliye’nin Fransız işgalindeki Urfa’yı kuşatması.

9 Şubat 1923 – Atatürk’ün, Lâtife Hanım’la beraber saat 17.00’de Balya’dan Edremit’e gelişi, gece şerefine fener alayı düzenlenmesi.

9 Şubat 1924 – Atatürk’ün, Lâtife Hanım’la beraber İzmir’den hareketle Ayasluğ harabelerini, Kuşadası ve Söke’yi ziyareti, Söke’de Türkocağı’nı hizmete açması.

9 Şubat 1925 – Kars mebusu Halit Paşa, daha önce tartıştığı Afyon mebusu Ali Bey (Çetinkaya) tarafından TBMM’de vuruldu.

9 Şubat 1931 – Türk İktisatçıları Cemiyeti ilk toplantısını yaptı.

9 Şubat 1933 – Nazire Hanım, Türkiye güzeli seçildi.

9 Şubat 1934 – Türkiye, Yunanistan, Yugoslavya ve Romanya arasında “Balkan Antantı”nın imzalanması.

9 Şubat 1936 – Atatürk’ün, Ankara’dan İstanbul’a gelişi.

10 Şubat 1902 Mustafa Kemal’in, teğmen rütbesiyle Harp Akademisine girmesi.

10 Şubat 1905 – Atatürk’ün, Şam’a gitmek üzere İstanbul’dan hareketi.

10 Şubat 1909 – General Litzmann’dan çevirdiği Takımın Muharebe Talimi’ adlı kitabının yayımlanması
(3. kitap). Kaynak: Atatürk, Kurtuluş Savaşı ve Cumhuriyet Kronolojisi – Turgut Özakman

10 Şubat 1918 – Osmanlı Sultanı II. Abdülhamit öldü.

10 Şubat 1920 – İstanbul Meclis-i Mebusanan’ın “Felahi Vatan” Grubunun teşekkülü.

10 Şubat 1920 – Atatürk’ün, Maraş’taki mahallî kuvvetlere para yardımında bulunan Anadolu Kadınları Müdafaa-i Vatan Cemiyeti’ne övgü ve teşekkür yazısı: “Feci katliamlarla tecavüzlere maruz kalan Maraşlı kardeşlerimizin imdadına koşan fedakâr Kuva-yi Milliye efradı hakkında, Sivas hanımlarının yaptıkları yardımlara ve gösterilen hamiyet ve şefkat eserlerine teşekkürlerimizi sunarız.” [Kocatürk]

10 Şubat 1921 – Atatürk’ün, akşam Ankara’dan Batı cephesine hareketi.

10 Şubat 1923 – Atatürk’ün, Lâtife Hanım’la beraber İzmir’e dönüşü.

10 Şubat 1924 – Atatürk’ün, Lâtife Hanım’la beraber, I. Kolordu’nun yapmakta olduğu harp oyunlarını izlemesi ve Kolordu’nun Komutanı İzzettin (Çalışlar) Paşa’yı tebriki.

10 Şubat 1924 – Atatürk’ün, Lâtife Hanım’la beraber Söke’den İzmir’e dönüşü.

10 Şubat 1931 – Atatürk’ün, Ege vapuru ile İzmir’den Antalya’ya gelişi, saat 18.00’de yine Ege vapuruyla Taşucu’na hareketi.

10 Şubat 1933 – Atatürk’ün, Topkapı Sarayı’nı ziyareti, sarayın muhtelif bölümlerinde incelemeleri ve Topkapı Eski Eserler Müzesi Müdürü Tahsin (Öz) Bey’den bilgi alışı.

10 Şubat 1936 – Atatürk’ün, Topkapı Eski Eserler Müzesi’ni ziyareti ve incelemelerde bulunması.

11 Şubat 1916 (Şubat) – ‘Tabiye Meselesinin Halline ve Emirlerin Yazılış Şekline Dair Broşür’ adlı kitapçığının yayımlanması (6. kitap). Kaynak: Atatürk, Kurtuluş Savaşı ve Cumhuriyet Kronolojisi – Turgut Özakman

11 Şubat 1920 – Maraş’ın Fransızlar tarafından tahliyesi.

11 Şubat 1924 – Atatürk’ün, yatla İzmir’e uğrayan eski Mısır Hidivi Abbas Hilmi Paşa’yı kabulü.

11 Şubat 1926 – Atatürk’ün, Hâkimiyet-i Milliye gazetesine imzalı resmini armağan edişi (Gazetenin 29.10.1926 günkü sayısında yayımlanmıştır).

11 Şubat 1931 – Atatürk’ün, Ege vapuruyla Antalya’dan Taşucu’na gelişi, karaya çıkarak otomobille Silifke’ye gidişi, tekrar Taşucu’na dönüşle saat 21.00’de Ege vapuruyla Mersin’e hareketi.

11 Şubat 1932 – Atatürk’ün, akşam İstanbul Darülbedayii’nde Faruk Nafiz (Çamlıbel)’in yazdığı “Akın” piyesini seyretmesi.

11 Şubat 1934 – Atatürk’ün, Balkan Antantı’nın imzası nedeniyle kutlama telgrafı gönderen Yunanistan Cumhurbaşkanı Alexandre Zaimis’e cevabı: “…Antlaşmayı imza eden memleketlerin devlet adamlarının anlayış ve uzağı görüşleri ürünü olan bu antlaşma ile Balkanlarda bir huzur ve mutluluk dönemi açtıklarını görmekle bahtiyarım.”

12 Şubat 1919 – Çerkez Ethem eski İzmir Valisi Rahmi Bey’in oğlunu fidye karşılığı kaçırdı.

12 Şubat 1919 – Trabzon’da “Trabzon Müdafaa-i Hukuku Milliye Cemiyeti”nin kuruluşu.

12 Şubat 1920 – Maraş, Fransız işgalinden kurtuldu. Maraş’tan çekilen Fransızlar, bir gece önce şehri terkederken top ateşine tutarak yangın ve yıkıma sebebiyet verdi. Şehirdeki Ermenilerin bir bölümü Fransızlarla birlikte Maraş’ı terketti.

12 Şubat 1920 – Batum’u boşaltmaya başlayan İngilizler, buradaki kuvvetlerini İstanbul’a getirmeye başladı. Bu İstanbul’da yapılacak bir işgalin habercisiydi.

12 Şubat 1931 – Atatürk’ün, Ege vapuruyla Mersin’e gelişi, şehirde ziyaretleri, saat 18.00’de trenle Adana üzerinden Malatya’ya hareketi.

12 Şubat 1937 – Atatürk’ün, -Selanik’te doğduğu evin, sahibinden satın alındığını ve kendi emirlerine verilmesinin kararlaştırıldığını bildiren- Selanik Belediye Başkanı Marcuriu’ye teşekkür telgrafı.

13 Şubat 1914 – Atatürk’ün -Bulgar ordusundaki gelişmeler hakkında- Genelkurmay Başkanlığı’na sunduğu 6 Aralık 1913 tarihli raporuna ek raporu.

13 Şubat 1920 – Atatürk’ün, çalışma raporlarını sunan Anadolu Kadınları Müdafaa-i Vatan Cemiyeti’ne teşekkür yazısı: “Vatanın kurtuluşu uğrunda yapılan yüksek çalışmalarınızın yararlı olmasını ve bizlere büyük bir cesaret ümidi veren mücade­lelerinizin art arda başarıya ulaşmasını temenni ederiz.”

13 Şubat 1920 – Atatürk’ün, Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti şubelerine Maraş’taki Fransız ve Ermeni zulümlerini protesto etmelerini isteyen telgrafı: “…İnsanlık tarihinin sayfalarını lekeleyecek olan bu zulümlere süratle bir son verilmesi, hainane bir şekilde zorla girilen sevgili memleketimizden işgalin kaldırılması için büyük mitingler yapılmasıyla, ilgili Osmanlı makamlarına ve İstanbul’da bulunan tarafsız hükümetler elçilerine ve itilâf temsilcilerine, barış konferansına telgraflarla birbiri ardınca müracaatta bulunulması önemle rica olunur.” [Kocatürk]

13 Şubat 1923 – Atatürk’ün, İzmir’de Bölge Sanat Okulu’nu ziyareti ve okulun şeref defterine yazdıkları: “…Erişmeye mecbur bulunduğumuz düzeye, bugünkü kadar uzak kalışımızın önemli sebeplerinden biri, sanata ve sanatkârlığa lâyık olduğu derece önem verilmemiş olmasıdır.”

13 Şubat 1924 – Atatürk’ün, akşam İsmet Paşa’ya beraber -harp oyunları nedeniyle- İzmir’e gelen komutanlar (Fevzi Paşa, Kâzım Karabekir Paşa, Ali Fuat Paşa vb.)’ı istasyonda karşılaması ve komutanlarla beraber Göztepe’deki köşke dönüşü.

13 Şubat 1925 – Doğu’da Genç ilçesine bağlı Piran’da Şeyh Sait ayaklanması başladı. (Kesin olarak bastırılışı: 31 Mayıs) Doğu’da Ergani’nin Piran köyünde, haklarında eşkıya oldukları için tutuklama kararı olan köylülerin jandarmaya teslim olmayıp, ateş açmaları üzerine Şeyh Sait Ayaklanması başladı.

13 Şubat 1931 – Atatürk’ün, Malatya’ya gelişi, şehirde ziyaretleri ve Türkocağı’nda konuşması: “…Bütün vatan bir demir kitle haline gelecektir. Demiryolları memleketin tüfekten, toptan daha önemli bir güvenlik silâhıdır. Demiryolları, Türk milletinin refah ve uygarlık yollarıdır!”

13 Şubat 1937 – Atatürk’ün doğduğu evin anahtarlarının, Selanik Türkiye Cumhuriyeti Konsolosluğu’na teslimi. (Selanik T.C. Konsolosluğu Arşivi).

14 Şubat 1920 – Yenihan isyanı başladı.
14 Şubat 1924 – Orduda çiftçi askerlere basit ziraat dersleri verilmesi hakkında kanunun kabulü.

14 Şubat 1925 – Ali Bey’in (Çetinkaya) vurduğu Kars mebusu Halit Paşa öldü.

14 Şubat 1931 – Atatürk’ün, gece Malatya’dan trenle Dörtyol’a hareketi.

14 Şubat 1931 – Türkiye güzeli Naşide Saffet Hanım Avrupa’nın “güzel göz kraliçesi” oldu.

14 Şubat 1936 – Atatürk’ün, Türk Tarihi Kurumu Başkanlığı’na yazısı: “Viyana Elçisi Bay Cevat Üstün’ün kaleme aldığı “Viyana Seferi” isimli inceleme ile İstanbul Komutanı General Halis Bıyıktay’ın bunun hakkında yazdığı görüş ve düşüncelerini, ilişik olarak gönderiyorum. Her iki eserin, tetkik ve tenkit edilmek üzere Genelkurmay Başkanlığı’na verilmesini ve alınacak karşılığın iletilmesini temenni ederim. Askerî mütalâalar tenkit edilmelidir.” [Kocatürk]

14 veya 17 Şubat 1917 – Mustafa Kemal’in Hicaz Kuvve-i Seferiye Komutanlığına atanması.

15 Şubat 1917 – Atatürk’ün, akşam, Avusturyalı subaylar şerefine evinde bir ziyafet vermesi.

15 Şubat 1920 – Londra Konferansı’nda, İstanbul’un Türklere bırakılması kararı verildi.
15 Şubat 1921 – Atatürk’ün, Batı cephesinden Ankara’ya dönüşü.
15 Şubat 1924 – Hilafetin kaldırılması için karar verildi. Gazi Mustafa Kemal ile İsmet Paşa bu konuda görüştüler.

15 Şubat 1927 – İzmir’de Eski Eserler Müzesi açıldı.

15 Şubat 1931 – Atatürk’ün, Malatya’dan Dörtyol’a gelişi, ilçede incelemeleri, akşam üzeri Adana’ya hareketi.

15 Şubat 1934 – Atatürk’ün, Çankaya’da İngiltere Büyükelçisi Percy Loraine’in güven mektubunu kabulü.

15 Şubat 1935 – Atatürk’ün, öğleye doğru atla bir gezinti yapması, akşamüzeri Güneş Kulübü’nün çayını şereflendirmesi.

15 Şubat 1937 – Dışişleri Bakanı Tevfik Rüştü Aras’ın, Selanik’te Atatürk’ün doğduğu evi ziyareti.

16 Şubat 1913 (16-17) – Çanakkale cephesinde, bir kısım kuvvetlerin -Bahr-i Sefit Boğazı Kuva-yi Mürettebe Komutanı Fahri Paşa komutasında- Bolayır Kolordusu adı altında birleştirilmesi (Atatürk, kısa süre sonra bu kolordunun Kurmay Başkanlığı’na atanmıştır. [Kocatürk]

16 Şubat 1920 – 2. Anzavur Ayaklanması. Kuvayı Milliye karşıtı Anzavur, yeniden isyan etti. Anzavur Biga ve yöresinde ikinci kez ayaklanmaya kalkıştı. Eski Edremit Kaymakamı Köprülü Hamdi Bey, hapisanede yatan Anzavur’un adamı olan Kara Hasan’ın çetesini yok edince, misillemeye girişen Anzavur Biga’da katliama girişti.

16 Şubat 1922 – Başkomutan Atatürk’ün, 1901 doğumluların hemen muayeneleri yapılarak silâh altına alınmaları hakkında emri.

16 Şubat 1924 – Atatürk’ün, kendisine şiirlerini gönderen Filorinalı Nazım Bey’e mektubu: “…Cumhuriyetin kuvvetlendirilmesi ve yükseltilmesi hususunda kalem ve fikir sahiplerinin göreceği hizmet, tabiîdir ki pek geniş ve etkin olur. Bu yoldaki çalışmaların daima beğenileceği ve takdirle karşılanacağı da şüphesizdir.” [Kocatürk]

16 Şubat 1924 – Atatürk’ün, Lâtife Hanım’la beraber İzmir’de gece Bahribaba Tiyatrosu’nda “Uçurum” adlı temsili seyretmesi.

16 Şubat 1925 “Türk Hava Kurumu” adını alacak olan “Türk Tayyare Cemiyeti” kuruldu.

16 Şubat 1926 – Atatürk’ün, Çankaya’da Fransa’nın Suriye Yüksek Komiseri Henri de Jouvenel’i kabulü.

16 Şubat 1926 – Atatürk’ün, Ankara’da Hâkimiyet-i Milliye gazetesinin yeni binasının açılış töreninde bulunması.

16 Şubat 1926 – Milliyet gazetesi çıkmaya başladı.

16 Şubat 1927 – Atatürk’ün, T.B.M.M.’nde, Ankara Belediye Heyeti’ni kabu­lü ve Ankara’nın bayındırlık işlerini görüşmesi.

16 Şubat 1927 – Atatürk’ün, T.B.M.M.’nde, Ticaret Odaları Genel Kongresi adına saygılarını ileten heyeti kabulü ve ekonomik mücadelede izlenmesi gereken yol hakkında görüşlerini bildirmesi.

16 Şubat 1931 – Atatürk’ün, Dörtyol’dan Adana’ya gelişi.

16 Şubat 1933 – Atatürk’ün, gece Pera Palas’ta düzenlenen baloyu şereflendirmesi.

16 Şubat 1935 – Atatürk’ün, Ege vapuru ile İstanbul’dan Ege’ye doğru yolculuğa çıkması.

17 Şubat 1917 – Atatürk’ün, Başkomutanlık Vekâleti’nce Hicaz Kuvve-i Seferiye Komutanlığı’na atanması ve acele hareketinin emredilmesi. (Atatürk, Arabistan ve Medine cephesinde oluşturulması düşünülen bu kuvvet komutanlığına Ordu Komutanı yetkisiyle, fakat 4. Ordu Komutanlığı emrinde olmak üzere atanmıştı).
17 Şubat 1920 – Osmanlı Meclis-i Mebusanında Misakımillî’nin yabancı parlamentolara ve basına bildirilme kararı.
17 Şubat 1923 – Mustafa Kemal’in İzmir’de toplanan Türkiye İktisat Kongresi’ni açış konuşması: “… Siyasi, askerî zaferler ne kadar büyük olursa olsunlar ekonomik zaferlerle taçlandırılmazlarsa, meydana gelen zaferler devamlı olamaz, az zamanda söner…”
17 Şubat 1925 – Aşar’ın kaldırılmasına dair Kanun’un kabulü.
17 Şubat 1926 – Türk Medeni Kanunu’nun kabulü.
18 Şubat 1916 – Atatürk’ün, Edirne Sultan Selim Camii’nde cuma namazı kılışı ve 12. Tümen’in okutturduğu mevlitte bulunuşu.
18 Şubat 1920 – Milli Misak, İstanbul Meclisi’nce yayımlandı.
18 Şubat 1935 – Atatürk Evi Müzesi (Alanya) Müze, Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün 18 Şubat 1935’te Alanya’ya yaptığı ziyaret sırasında bir süre kaldığı evdir. Ev, sahibi Tevfik Azakoğlu tarafından Kültür Bakanlığı’na bağışlanarak 1987 yılında müze haline getirilmiştir. 19. yüzyıl Türk mimarisinin özelliklerini yansıtan bahçe içinde üç katlı binanın giriş katında Atatürk’ün kişisel eşyaları, fotoğraflar, Atatürk’ün Alanyalılara gönderdiği telgraf ve diğer tarihi belgeler sergilenmektedir. Üst katın odaları ise geleneksel bir Alanya evinin etnografik eşyalarıyla donatılmıştır.

19 Şubat 1915 – İngiliz ve Fransız harp gemilerinin, Çanakkale Boğazı’nın giriş tabyalarını topa tutması ve karaya asker çıkarma girişimi (bombardıman aralıklarla 7 Mart’a kadar sürecektir).

19 Şubat 1918 – Mustafa Kemal’e, Alman İmparatoru tarafından “Birinci Rütbeden Kılıçlı Cordon de Prusse Nişanı” verilmesi.

19 Şubat 1919 – Karadeniz Bölgesindeki Rum faaliyetlerine karşı Samsun’da, “Karadeniz Türkleri Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti”nin kuruluşu.

19 Şubat 1920 – Sadrazam Ali Rıza Paşa ile Dahiliye ve Bahriye nazırlarının İstanbul’da “Felah-ı Vatan Grubu” toplantısına gelmeleri ve sadrazamın Kuvay-ı Milliye aleyhine konuşması.

19 Şubat 1923 – Atatürk’ün Uşak’a gelişi, Lâtife Hanım’la beraber trenden inerek Hükümet Konağı’nı ziyareti, konak balkonundan halka hitabı, daha sonra Türkocağı’na gelişi ve söyledikleri: “…Eğer mensup olduğum milletin şanı, şerefli varsa ben de şanlı ve şerefliyim. Aksi takdirde içinizden herhangi bir adam çıkar da şan, şeref arkasından koşar ve benzersiz olmak isterse biliniz ki başınıza belâdır, belâdır! Millet, bu gibilere asla izin vermemelidir!”

19 Şubat 1923 – İzmir’den trenle Ankara’ya dönmekte olan Atatürk’ün, Lozan’dan dönen İsmet Paşa ile Eskişehir’de buluşma ve görüşmesi.

19 Şubat 1928 – Atatürk’ün, Yahya Kemal (Beyatlı) Bey’e “Yahya Kemal Beyefendiye” ithafını taşıyan resmini armağan edişi.

19 Şubat 1932 – Halkevlerinin açılması. Cumhuriyet’in siyasal ve kültürel ideolojisini halka benimsetmek ve yaymak amacıyla Halkevleri kuruldu. Feshedilen Türk Ocakları’nın işlevini de yüklenmesi düşünülen Halkevleri’nin amacını CHP Genel Sekreteri Recep Peker; “ulusu katılaştırmak, sınıfsız katı bir kitle haline getirmek” biçiminde açıkladı.

19 Şubat 1934 – Atatürk’ün, Çankaya’da Yang Şiyeh başkanlığındaki Çin Askerî Heyeti’ni kabulü.

19 Şubat 1935 – Atatürk’ün, Antalya’da bir gezinti yapması ve saat 22.30’da Ege vapuru ile Taşucu’na hareketi.

19 Şubat 1938 – Atatürk’ün, Ankara’dan İstanbul’a gelen İsmet İnönü’yü kabulü. (İsmet İnönü, Atatürk’ün daveti üzerine bir hafta kadar Dolmabahçe Sarayı’nda misafir olarak kalmış, 24 Şubat 1938 günü onunla beraber trenle Ankara’ya hareket etmiştir). [Kocatürk]

19 Şubat 1938 – İçişleri Bakanı ve Cumhuriyet Halk Partisi Genel Sekreteri Şükrü Kaya’nın, halkevlerinin 6. kuruluş yıldönümü nedeniyle Atatürk’e telgrafı: “Yarattığınız büyük idealler içinde çalışarak gösterdiğiniz yüksek hedefe bir an evvel varmak isteyen halkevleri, bugün 6. yıldönümünü coşku ile kutladılar. Bu güzel vesile ile de Büyük Şeflerine inan ve bağlılıklarını bir daha coşku ile tekrarladılar.”

20 Şubat 1914 – İstanbul’da ilk elektrikli tramvay sefere başladı.

20 Şubat 1917 – Atatürk’ün, akşam, davet üzerine Avusturyalı subayların düzenlediği yemekte bulunması.

20 Şubat 1919 – 20. Kolordu Komutanlığı’na atanan Ali Fuat Paşa’nın, -Anadolu’ya hareketinden önce- Atatürk’ü Şişli’deki evinde ziyareti (Kaynaklarda bu ziyaretin tarihi belirtilmemiştir. 20 Şubat 1919 tarihi, olayların seyrine uygun düşmektedir). [Kocatürk]

20 Şubat 1923 – Atatürk’ün, Lâtife Hanım ve İsmet Paşa’yla beraber Ankara’ya gelişi.

20 Şubat 1923 – Atatürk’ün, öğleden sonra, Vekiller Heyeti toplantısına başkanlık edişi.

20 Şubat 1928 – Atatürk’ün, gece, Dışişleri Bakanı Tevfik Rüştü (Araş) ve eşinin verdiği resepsiyonu şereflendirmesi.

20 Şubat 1930 – Türk Parasının Kıymetini Koruma Kanunu TBMM’de kabul edildi.

20 Şubat 1931 – Atatürk’ün, Konya’da incelemeler yapması ve Başbakan İsmet Paşa’ya müzeler, eski sanat ve uygarlık eserlerinin korunması hakkında telgrafı: “…Memleketimizin hemen her tarafında emsalsiz defineler halinde yatmakta olan eski uygarlık eserlerinin ilerde tarafımızdan meydana çıkarılarak bilimsel bir şekilde korunma ve tasnifleri ve geçen devirlerin sürekli ihmali yüzünden pek harap bir hale gelmiş olan âbidelerin korunmaları için müze müdürlüklerinde ve kazı işlerinde kullanılmak üzere arkeoloji uzmanlarına kesin lüzum vardır. Bunun için Millî Eğitim Bakanlığı’nca dışarıya öğretime gönderilecek öğrenciden bir kısmının bu şubeye ayrılması uygun olacağı fikrindeyim.”

20 Şubat 1935 – Atatürk’ün, Ege vapuru ile Taşucu’na gelişi, buradan Silifke’ye gidişi ve tekrar Taşucu’na dönüşü.

21 Şubat 1917 – Mustafa Kemal’in Şam’a gitmek üzere Diyarbakır’dan ayrılması.

21 Şubat 1921 – İkinci Londra Konferansı’nın açılışı (Sona erişi 12 Mart 1921). Sevr Antlaşmasından bazı tavizler verip, antlaşmayı onaylatmak amacıyla düzenlenen Londra Konferansı başladı.

21 Şubat 1925 – Şeyh Sait’e bağlı kuvvetler Kıs ovasında hükümet kuvvetleriyle çarpıştı.
Bazı doğu illerinde sıkıyönetim ilan edildi. Atatürk’ün, Çankaya’da İsmet Paşa ile Şeyh Sait İsyanı’na karşı alınacak önlemler hakkında görüşmesi. Atatürk’ün başkanlığında, akşam Çankaya’da Cumhuriyet Halk Partisi Başkan Vekili ismet Paşa, Başvekil Fethi Bey, Meclis Başkanı Kâzım (Özalp) Paşa’nın katılmasıyla bir toplantı yapılarak Şeyh Sait isyanı ve alınacak önlemlerin görüşülmesi. Atatürk’ün başkanlığında, gece Vekiller Heyeti toplantısı ve doğu illerinin bir kısmında “sıkıyönetim” ilânı.

21 Şubat 1927 – Atatürk 21 Şubat 1927 (ve 24 Mart 1923)’de Time Dergisi’ne kapak oldu.

21 Şubat 1931 – Atatürk’ün, Konya’da Âsar-ı Atika (Eski Eserler) ve Mevlâna Müzelerini ziyareti, incelemelerde bulunması ve Mevlâna Müzesi hatıra defterine yazdıkları: “Bilgi eseri olduğu anlaşılan tertip ve intizamdan çok memnun oldum.”

21 Şubat 1935 – Fransız misyonerlerinin işlettiği bazı okullar millileştirildi.

21 Şubat 1935 – Atatürk’ün, Ege vapuru ile Taşucu’ndan Mersin’e gelişi, karaya çıkmaksızın saat 18.00’de Fethiye yönünde hareketi.

21 Şubat 1938 – Atatürk’ün, halkevlerinin 6. kuruluş yıldönümü nedeniyle kendisine gönderilen telgraflara Anadolu Ajansı aracılığıyla açık teşekkürü.

22 Şubat 1916 – Başkomutanlık Vekâleti’nin, karargâhı Çorlu’da bulunan 2. Ordu’yu Doğu bölgesine nakletme kararı.

22 Şubat 1919 – Maraş’ın İngilizler tarafından işgal edilmesi.

22 Şubat 1920 – Müttefik ültimatomlarına karşılık olmak üzere, Mustafa Kemal Paşa, İstanbul Hükümeti’ne cevap verdi.

22 Şubat 1920 – Atatürk’ün, Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti örgütüne, bağımsızlık savaşı uğrunda gösterilen birlik ve beraberliğin sonuna kadar sürdürülmesini isteyen genelgesi.

22 Şubat 1924 – Atatürk’ün, İzmir’de düzenlenen harp oyunlarının sona erişi nedeniyle komutanlara hitaben konuşması: “…Benim için ordumuzun kıymetini ifadede ölçü şudur: Türk ordusunun bir birliği, eşitini mutlaka mağlup eder; iki mislini durdurur ve tespit eder. Şimdilik bundan fazlasını istemiyorum. Çünkü fazlasını milletimizin yaradılıştan sahip olduğu cengâverlik zaten temin etmektedir.”

22 Şubat 1924 – Atatürk’ün, Lâtife Hanım’la beraber İzmir’den Ankara’ya hareketi.

22 Şubat 1926 – Atatürk’ün, akşam Fransız Büyükelçisi Albert Sarraut tarafından Fransız Elçiliği’nde şerefine verilen çay ziyafetinde bulunması.

22 Şubat 1926 – Atatürk’ün, Erzurum Belediye Başkanı Nafiz ve Erzurum Meclis-i Umumî üyesi Tevfik Beyleri Ankara’da kabulü ve ziyaretçilerin Erzurum’un Türk İnkılâbı’na bağlılığını belirtmeleri.

22 Şubat 1931 – Atatürk’ün, Konya Orduevi’nde konuşması: “…Bütün tarih bize gösteriyor ki, milletler yüksek amaçlarına erişmek istediği zaman, bu atılımları karşısında üniformalı çocuklarını bulmuşlardır. Tarihin bu genelliği içinde yüksek bir istisna bizim tarihimizde, Türk tarihinde görülür. Bilirsiniz ki, Türk milleti ne vakit yükselmek için adım atmak istemişse, bu adımların önünde daima baş olarak, daima yüksek millî ideali gerçekleştiren hareketlerin önderi olarak kendi kahraman çocuklarından oluşan ordusunu görmüştür!”

22 Şubat 1932 – Atatürk’ün, George Washington’un 200. doğum yıldönümü nedeniyle Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Hoover’e telgrafı.

22 Şubat 1935 – Atatürk’ün, Ege vapuru ile saat 20.35’de Fethiye’ye gelişi.

22 Şubat 1938 – Atatürk’ün, halkevlerinin 6. kuruluş yıldönümü nedeniyle İçişleri Bakanı ve C.H.P. Genel Sekreteri Şükrü Kaya’nın 19 Şubat 1938 tarihli telgrafına cevabı: “Kültür alanındaki gelişmemizde önemli bir vazife gören halkevlerinin yıldönümü münasebetiyle gönderdiğiniz telgraftan çok duygulandım. Teşekkür eder ve halkevlerine bilinçli ve ışıklı çalışmalarında başarılar dilerim.” [Kocatürk]

23 Şubat 1908 – Atatürk’ün, General Litzmann’dan çevirdiği “Takımın Muharebe Talimi” adlı -askerî eğitimle ilgili- kitabın Selanik’te yayımlanması.

23 Şubat 1919 – Samsun’da Rum tehlikesine karşı faaliyete geçen “Karadeniz Türkleri Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti”nin Tokat şubesinin kuruluşu.

23 Şubat 1920 – Atatürk’ün İstanbul hükûmetinin Kuva-yi Milliye aleyhindeki hareket ve girişimleri hakkında Kâzım Karabekir’e telgrafı.

23 Şubat 1920 – İngiliz Yüksek Komiseri Amiral J. de Robeck’in, Lord Curzon’a yazısı: “…Anadolu’daki bütün hareketler, Mustafa Kemal Paşa tarafından millî hareketin parçaları olarak tertiplenmektedir. …Bizim aldığımız kararlara hürmet etmeyen yegâne halk, Türk halkıdır.”

23 Şubat 1921 – Sevr Antlaşması’nın değiştirilmesi için Londra’da toplanan konferans, bir anlaşmaya varamadan dağıldı. ondra Konferansı’nda Osmanlı Delegesi Sadrazam Tevfik Paşa’nın söz hakkını T.B.M.M. delegelerine bıraktığını ifadesi, Gürcülerin çekilmesi ve onayıyla Ardahan ve Artvin’in Doğu Cephesi kuvvetleri tarafından geri alınışı. Sadrazam Tevfik Paşa, devletin tek temsilcisinin Ankara delegasyonu olduğunu söyleyerek sözü Bekir Sami Bey’e bıraktı. Bekir Sami Bey’in tek temsilcinin kendilerinin olduğunu söylemesine rağmen Llyod George her iki tarafı da dinleyeceklerini söyledi.

23 Şubat 1923 – Atatürk’ün, Lâtife Hanımla beraber öğleden evvel Çankaya’da komşularını ziyaret etmeleri, öğleden sonra şehre inerek Hariciye Vekâleti’nde İsmet Paşa’yı ziyaretleri, buradan yaya olarak ve Millet Bahçesi’ni dolaşarak Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne gelişleri, daha sonra Genelkurmay Dairesi’ne giderek Fevzi Paşa’yı ziyaretleri, saat 17.30’da Çankaya’ya dönüşleri. [Kocatürk]

23 Şubat 1924 – Atatürk’ün, Lâtife Hanım’la beraber İzmir’den Ankara’ya dönüşü.

23 Şubat 1932 – Atatürk’ün, akşam Elhamra Sineması’nda film izlemesi, daha sonra Pera Palas’a gidişi ve geç saatte Dolmabahçe Sarayı’na dönüşü.

23 Şubat 1934 – Hızla örgütlenmesini genişleten Halkevleri’nin 2. Kuruluş Yılı kutlandı.

23 Şubat 1935 – Atatürk’ün, Ege vapuru ile Marmaris’e gelişi.

24 Şubat 1917 – Atatürk’ün Diyarbakır’dan Halep’e gelişi, Baron Oteli’ne inişi.

24 Şubat 1920 – Atatürk’ün, Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti örgütüne, kuruluşun önemi ve gereği üzerinde köylülerin uyarılmasını isteyen genelgesi.

24 Şubat 1922 – Elazığ’da, Milli Mücadele yanlısı “Satveti Milliye” adlı gazete çıkmaya başladı.

24 Şubat 1925 – Şeyh Sait’e bağlı kuvvetler Elazığ’ı ele geçirdi. Şeyh Sait’in adamları Genç, Maden, Siverek, Ergani ve Varto’dan sonra Elazığ’ı da ele geçirdi.

24 Şubat 1926 – Atatürk’ün, Çankaya’da Afganistan Elçisi Gulam Ceylâni Han’ın güven mektubunu kabulü ve Elçi’nin söylevine cevap konuşması.

24 Şubat 1927 – Atatürk’ün, Ankara Palasla “Çocuk Esirgeme Kurumu” balosunu şereflendirmesi.

24 Şubat 1933 – Atatürk’ün, Ankara Halkevi’ndeki söylevini radyodan dinledikten sonra Başbakan İsmet Paşa’ya telgrafı: “Halkevi’nde yaptığınız konuşmayı zevkle dinledim. Tebrik ve teşekkür ederim. Necip Ali Bey’in demeç ve açıklamasından da çok memnun oldum. Kendisini tarafımdan takdir ve taltif buyurmanızı rica ederim.”

24 Şubat 1935 – Atatürk’ün, Ege vapuru ile Marmaris’ten İstanbul’a hareketi.

24 Şubat 1938 – Atatürk’ün, İsmet İnönü ile beraber akşam trenle İstanbul’dan Ankara’ya hareketi.

25 Şubat 1915 – Tekirdağ’daki 19’uncu Tümen Komutanlığının Maydos (Eceabat)’a nakli ve Mustafa Kemal’in 19’uncu Tümen Komutanlığı üzerinde olmak üzere Maydos Bölgesi Komutanı olarak görevini sürdürmesi.

25 Şubat 1918 – Mareşal Falkenhayn’ın, Yıldırım Orduları Grubu Komutanlığı’ndan alınarak yerine Mareşal Liman von Sanders’in atanması. Liman von Sanders, İstanbul’dan hareketle 1 Mart 1918 günü Yıldırım Orduları Grubu Karargâhı’nın bulunduğu Nasıra’ya gelerek komutayı ele almıştır.

25 Şubat 1920 – Atatürk’ün, bazı komutanlarla İstanbul’da Rauf (Orbay) ve İsmet (İnönü) Beylere, iç ve dış siyaset hakkında düşüncelerini açıklayan ve onlardan da görüş isteyen yazısı: “Hükümet Merkezi, milleti her vesile ile kuvvetten düşürecek yabancı tekliflerini derhal kabul ve gereğine girişmektedir. Muhaliflerin eylemli girişimlerine mâni olmak şöyle dursun, Kuva-yi Milliye’nin dağılmasına sebep olacak genelgeler yaymaktadır. …İtilâf Devletleri’nin kuvvete dayanarak yapmaları hatıra gelen menfi teklifleri karşısında Millî Meclis ile Hükümetin ne gibi tedbirler ve tertibat hazırladıklarını öğrenmeyi, davranış şeklini belirleme için gerekli görmekteyiz.” [Kocatürk]

25 Şubat 1923 – Atatürk’ün, Çankaya’da “Chicago Tribune” muhabirini kabulü.

25 Şubat 1925 – Hıyanet-i Vataniye Kanunu’nda “Dinin politikaya alet edilemeyeceği ve bu suçun da vatan hıyaneti sayılacağı”na ilişkin değişiklik yapıldı.

25 Şubat 1933 – İstanbul’da Vagon-Li (Yataklı Vagonlar) Şirketi’nin Beyoğlu şubesi önünde toplanan öğrenciler şirket yönetimini, şirkette çalışan bir Türk memura Türkçe konuştuğu için işten uzaklaştırma cezası verdiği gerekçesiyle protesto etti.

25 Şubat 1935 – Atatürk’ün, Ege vapuru ile Çanakkale’den geçerek gece İstanbul’a gelişi ve Dolmabahçe’ye çıkışı.

25 Şubat 1938 – Atatürk’ün, İsmet İnönü ile beraber İstanbul’dan Ankara’ya Gelişi.

25 Şubat 1938 – Atatürk’ün, Çankaya’da Yunanistan Başbakanı ve Balkan Antantı Konseyi Başkanı General Metaxas, Yugoslavya Başbakanı Stoyadinoviç ve Romanya Dışişleri Müsteşarı Commen’i ayrı ayrı kabulü ve görüşmesi.

26 Şubat 1909 – Osmanlı Devleti’nin, Avusturya ile antlaşma imzalaması. (Bu antlaşma ile Bosna-Hersek, Avusturya’ya bırakılmıştır.) [Kocatürk]

26 Şubat 1915 – İngiliz ve Fransız harp gemilerinden oluşan Birleşik Filo’nun, sabah, Çanakkale Boğazı giriş tabyalarını topa tutması, Seddülbahir ve Kumkale’ye çıkarma yapma amacıyla torpidoların Seddülbahir-Kumkale çizgisine ulaşmaları, öğleden sonra bir müfrezenin Kumkale’ye, diğer bir müfrezenin Seddülbahir’e çıkarılması (Gerek Kumkale’ye gerekse Seddülbahir’e çıkan düşman müfrezeleri, bazı tabyaların toplarını tahrip etmişlerse de Türk kuvvetlerinin ateşi ve direnişi karşısında ilerleyememiş ve akşam, çıkış yaptıkları gemilere alınmışlardır. Bugünkü harekât esnasında 19. Tümen Komutanı Atatürk, Sağ ve Sol Yan Müfreze Komutanlıklarına verdiği emirlerde Hisarlık, Seddülbahir ve Zığındere ağzının önemini belirtmiş, ayrıca Çanakkale Müstahkem Mevki Komutanlığı’na yaptığı bazı öneriler, komutanlıkça dikkate alınmıştır. [Kocatürk]

26 Şubat 1917 – Atatürk’ün, Halep’ten trenle Şam’a gelişi, istasyonda Şam Valisi Tahsin (Üzer) Bey ve 4. Ordu karargâhına mensup yüksek rütbeli subaylar tarafından karşılanışı (Atatürk, Şam’a gelişini takiben bölgedeki incelemeleri sonucu, stratejik açıdan Hicaz’ın savunulması değil, boşaltılması gerektiği görüşüne vardı ve bu görüşünü Cemal Paşa’ya bildirdi. Atatürk’e göre Hicaz bölgesi boşaltılmalı, buradaki kuvvetlerle Suriye cephesi desteklenmeliydi. Enver Paşa da bölgede gelip yaptığı inceleme sonucu aynı karara vardı. Bunun üzerine Atatürk’e verilen Hicaz Kuvve-i Seferiye Komutanlığı görevi kaldırıldı. [Kocatürk]

26 Şubat 1921 – Atatürk’ün, Philadelphia’da yayımlanan “Public Ledger” gazetesi muhabiri Clarence K. Streit’in sorularına cevabı: “Biz milletlerin kendi mukadderatlarını bizzat tayin etmeleri ilkesinin Müslümanlar dahil bütün milletlere samimî bir şekilde tatbik edilmesi halinde, insanlığı harbin felâketlerinden kurtarabileceğine inanıyoruz. Türkiye’nin bugünkü ve gelecekteki rejimi “Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir” esasına dayalıdır ve dayalı olacaktır.”)

26 Şubat 1923 – Atatürk’ün, Amerikan milletine hitaben yayımladığı bildirgenin Amerika Senatosu’nda okunarak tutanaklara geçirilmesi “…Yalanlara ve iftiralara inanmayınız. Hürriyet ve bağımsızlık uğrunda harp eden ve tıpkı sizler gibi dünyada ilerleme ve adalet etkeni olmak için samimî bir surette mücadelede bulunan Türk halkına kalbinizi açık bulundurunuz.”

26 Şubat 1930 – Atatürk’ün, akşam Ankara’dan İzmir’e hareketi.

26 Şubat 1933 – Atatürk’ün, akşam trenle İstanbul’dan Ankara’ya hareketi.

26 Şubat 1934 – Atatürk’ün, Çankaya’da Romanya Elçisi Edmond Ciuntu ve Afgan Elçisi Sultan Ahmet Han’ın güven mektubunu kabulü.

27 Şubat 1919 – İngilizlerin Birecik’i işgal etmeleri.

27 Şubat 1919 – Rauf Beyin (Orbay) askerlikten istifası.

27 Şubat 1920 (27-28) – Atatürk’ün, Maraş Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Merkez Heyeti’ne telgrafı: “Maraşlı kahraman kardeşlerimizin her çeşit isteklerinin süratle yerine getirilmesi, gerekenlere ve Maraş Kuva-yi Milliye Komutanlığı’na yazılmıştır.”

27 Şubat 1924 – Atatürk’ün, Çankaya’da Sovyet Elçisi Suriç’in yenilenen güven mektubunu kabulü ve Elçi’nin konuşmasına cevap söylevi.

27 Şubat 1930 – Atatürk’ün, Ankara’dan İzmir’e gelişi.

27 Şubat 1931 – Emlak-ı Metruke Müdürlüğü kapatılarak Mülki Emlak İdaresi’ne devredildi.

27 Şubat 1933 – Atatürk’ün, trenle İstanbul’dan Ankara’ya gelişi.

27 Şubat 1935 – Atatürk’ün, akşam trenle İstanbul’dan Ankara’ya hareketi.

27 Şubat 1938 – Atatürk’ün, akşamüzeri Çankaya’da, Balkan Antantı Konseyi üyeleri şerefine çay ziyafeti.

27 Şubat 1938 – Atatürk’ün, akşama doğru şiddetli bir burun kanaması geçirmesi (bu kanama nedeniyle, akşam Balkan Antantı üyeleri şerefine verilen yemeğe geç gelmiştir).

27 Şubat 1938 – Atatürk’ün, akşam Hariciye Köşkü’nde Balkan Antantı Konseyi üyeleri şerefine verilen yemek ve kabul töreninde bulunması ve Balkan gazetecilerine demeci: “Balkan ittifakı, bizim öteden beri samimiyetle üzerinde durduğumuz bir idealdir. Bu idealin her gün geniş bir saha üzerinde daha ziyade genişlemesini görmekle bahtiyarım.” [Kocatürk]

28 Şubat 1917 – Başkomutan Vekili Enver Paşa’nın Şam’a gelişi, burada Cemal Paşa ve Atatürk ile görüşmesi.

28 Şubat 1919 – Atatürk ve bazı kişilerin, İstanbul’dan uzaklaştırılması gerektiği hakkında İngiliz haber alma subayı Yüzbaşı Hoyland’ın, İstanbul İngiliz istihbarat Merkezi’ne raporu (Raporda geçen diğer isimler: Fevzi (Çakmak) Paşa, Kâzım Karabekir, Halil (Kut) Paşa, İsmet (İnönü) Bey vb. İ.B.A.İ., s.3-4; M.S., s.60-61). (Bu liste, gereği için Londra’ya gönderilmiştir. M.S., s.60-61). [Kocatürk]

28 Şubat 1920 (27-28) – Atatürk’ün, Maraş Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Merkez Heyeti’ne telgrafı: “Maraşlı kahraman kardeşlerimizin her çeşit isteklerinin süratle yerine getirilmesi, gerekenlere ve Maraş Kuva-yi Milliye Komutanlığı’na yazılmıştır.”

28 Şubat 1920 – Yunan 1. Kolordusu Başkomutanlık Karargâhı, Selanik’ten İzmir’e taşındı.

28 Şubat 1923 – Atatürk’e, İstanbul Belediyesi tarafından “İstanbul hemşehriliği” unvanı verilmesi kararı.

28 Şubat 1929 – Atatürk’ün, Türk alfabesinin sadeleştirilmesi nedeniyle tebrik telgrafı gönderen “İngiliz Heceyi Sadeleştirme Cemiyeti”ne cevabı: “…İnsanlar arasında kolay ve hevesli okumak vasıtasının temin edilmesi, hem millî gelişmeye hem de milletler arasında anlaşmaya çok hizmet eder.”

28 Şubat 1933 – Atatürk’ün, Roosevelt’e yapılan suikast nedeniyle Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Hoover’e telgrafı: “Pek muhterem Roosevelt aleyhine yapılan alçakça suikast girişimi, üzüntüme sebep oldu. Bu vesile ile dostane sevgilerimin ve asil Amerikan milleti hakkında Türk halkının hislerini tazeleme teminatının kabulünü sizden rica ederim.”

28 Şubat 1935 – Atatürk’ün, trenle İstanbul’dan Ankara’ya gelişi.

28 Şubat 1938 – Atatürk’ün, Balkan Antantı ile ilgili olarak Yunan gazetecilerine demeci: “Uzun barış devreleri tarihte nadirdir. İçinde bulunduğumuz devreyi mümkün olduğu kadar uzatmak için elden gelen gayreti ve iyi niyeti sarf etmeliyiz. Milletleri idare edenler için ilk ve en müşkül vazife, şahsî gurura kapılmaktan kendilerini korumaktır. Herkesi memnun edecek bir adalete varmak güçtür. Mutlak mânada bir hakkaniyet belki hiçbir zaman dünya yüzünde kurulamayacaktır. Bununla beraber bütün kuvvetlerimizi bu yüksek ideale doğru çevirmeli ve buna yaklaşmak için elden neler gelirse hepsini yapmalıyız.”

28 Şubat 1938 – Atatürk’ün, Başbakan Celâl Bayar’ı kabulü ve yabancı hekim getirilme isteğine karşı söyledikleri: “Ortada Hatay meselesi var; hastalığım dışarıda duyulursa fena olur. Dr. Neşet Ömer’le konuş: bizim doktorlar bir muayene ve konsültasyon yapsınlar…” [Kocatürk]

29 Şubat 1920 – Atatürk’ün, Anzavur isyanı ve Ahmediye Cemiyeti hakkında komutanlıklara geniş bilgi veren telgrafı.

29 Şubat 1924 – Halife Abdülmecit Efendi, son defa Cuma selamlığına çıktı.

29 Şubat 1936 – Atatürk’ün, gece Sipahi Ocağı’ndaki baloyu şereflendirmesi.

MART

1 Mart 1914 – Mustafa Kemal’in yarbaylığa terfi etmesi.
1 Mart 1921 – Mustafa Kemal’in Türkiye Büyük Millet Meclisinin birinci devre ikinci toplantı yılını açış konuşması: “… Bugün anlaşılmıştır ki Sevr Anlaşması hükümleri Türkiye’ye zorla uygulanamaz. …”
1 Mart 1922 – Mustafa Kemal’in Türkiye Büyük Millet Meclisinin birinci devre üçüncü toplantı yılını açış konuşması: “… Efendiler! Büyük Millet Meclisi Hükûmeti, Türkiye ve Türkiye halkının devamını ve bağımsızlığını temine çalışıyor. Çünkü Türkiye’nin asıl sahibi, meşru ve gerçek sahibi olan Türkiye halkının kesin arzu ve iradesi bu yoldadır…”
1 Mart 1923 – Mustafa Kemal’in, Türkiye Büyük Millet Meclisinin birinci devre dördüncü toplantı yılını açış konuşması: “… Bilinmektedir ki izlediğimiz siyaset barışçı bir siyasettir. Memleketimizi hiçbir hak ve adalete dayanmayarak çiğnemek ve çiğnetmek girişimi, muzaffer ordumuzun fedakârane gayretiyle layık olduğu başarısızlığa uğratılmış ve milletimiz, tarihin nadir kaydettiği bir zafer kazanarak sevgili yurdumuzu kurtarmıştır…”
1 Mart 1924 – Mustafa Kemal’in, Türkiye Büyük Millet Meclisinin ikinci devre birinci toplantı yılını açış konuşması: “… İslam dinini, asırlardan beri alışılageldiği şekilde bir siyaset vasıtası mevkisinden uzaklaştırmak ve yüceltmek gereğini görüyoruz. Mukaddes ve ilahî inançlarımızı ve vicdanî değerlerimizi, karanlık ve kararsız olan ve her türlü menfaat ve ihtirasların ortaya çıkma sahnesi olan siyasetlerden ve siyasetin bütün kısımlarından bir an önce ve kesinlikle kurtarmak, milletin dünya ve ahiret saadetinin emrettiği bir zorunluluktur. Ancak bu suretle İslam dininin yüksekliği belirir.”
1 Mart 1935 – ATATÜRK’ün dördüncü defa Cumhurbaşkanı seçilmesi.

2 Mart 1920 – Atatürk’ün, Cemiyet-i Ahmediye hakkında Kâzım Karabekir’e telgrafı: “…Ahmediye teşkilâtını yapanların yeni bir Derviş Vahdetî faciası doğurmak istediklerine şüphe yoktur.”

2 Mart 1920 (1-2) – Mustafa Kemal Paşa’nın, I. Kolordu Komutanlığına, İngilizlere silah teslim edilmemesi ve silah depolarının i bölgelere taşınmasına ilişkin telgrafı. [Kocatürk]

2 Mart 1922 – Atatürk’ün, Afganistan’ın bağımsızlığa kavuşmasının 4. yıldönümü münasebetiyle Afgan Elçiliği’nde yapılan törende Elçi Ahmet Han’ın söylevine cevap konuşması.

2 Mart 1924 – Hilafetin/Şeriye ve Evkaf Vesaletlerinin ilgası-Tedrisatın tevhidi tekliflerinin kabulü.

2 Mart 1925 – Atatürk’ün, Cumhuriyet Halk Partisi Yürütme Kurulu toplantısında konuşması: “…Milletin elinden tutmaya lüzum vardır, inkılâbı, başlayan tamamlayacaktır!”

2 Mart 1927 – Takrir-i Sükûn Kanunu 2 yıl daha uzatıldı.

2 Mart 1931 – Atatürk’ün, Konya’dan Afyon’a gelişi, şehirde ziyaret ve incelemeleri, akşam Ankara’ya hareketi.

2 Mart 1933 – TBMM’de Türk Parasını Koruma Kanunu kabul edildi.

3 Mart 1912 – Derne bölgesindeki yerel kuvvetlerin, İtalyanlara baskın şeklinde taarruzu, şiddetli çarpışmalar olması ve Atatürk’ün komuta ettiği Doğu Kolu’nun taarruzu karşısında düşmanın bozguna uğrayarak ağır kayıplar verişi. [Kocatürk]

3 Mart 1920 (3-4) – Atatürk’ün, Manyas ve Gönen bölgelerinde ikinci defa isyan çıkaran Ahmet Anzavur’un milletçe kınanması hakkında vilâyetlere telgrafı: “…Vatanımızın bütünlüğü ve bağımsızlığı ve milletimizin dayanışma düzeninin aleyhinde çalışan Ahmet Anzavur ve yandaşlarını bütün milletçe kınama ve lanetleme suretiyle mukaddes millî birliğimizin bozulmaz olduğunu göstermek üzere Belediye ve Merkez Heyetleri tarafından İstanbul basınına telgraflar çekilmesine aracılığınızı rica ederiz.” [Kocatürk]

3 Mart 1920 – Atatürk’ün, Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti örgütüne, merkez şubelerin resmî işlemlerinin tamamlanmasını isteyen genelgesi.

3 Mart 1921 – Atatürk’ün, Afganistan’ın kurtuluş günü münasebetiyle Afgan Elçiliği’nde verilen ziyafette Afganistan Elçisi’nin söylevine cevap konuşması.

3 Mart 1922 – Ankara’da, Sovyet Elçisi Aralof’un, Elçilik binasında, Atatürk şerefine öğle yemeği vermesi ve Aralof’un söylevine Atatürk’ün cevap konuşması: “..Devletlerin başlı başına ayrı ayrı kuvvetli olması, ayrı ayrı bağımsızlık fikriyle duygulanmış ve hazırlanmış bulunması lâzımdır.”

3 Mart 1923 – Atatürk’ün, Süryanî Patriği İlyas Efendi’yi kabulü.

3 Mart 1924 – Tevhid-i Tedrisat (Öğretimin Birliği) Kanunu’nun kabulü. Hilafetin kaldırılmasına ve Osmanlı hanedanının Türkiye Cumhuriyeti sınırları dışına çıkarılmasına dair Kanun’un kabulü. Şeriye ve Evkaf Vekâleti ile Erkân-ı Harbiye-i Umumiye Vekâleti’nin kaldırılmasına dair Kanun’un kabulü. (Şeriye ve Evkaf Vekâletinin dinî hizmetlerini yürütmek üzere Diyanet İşleri Başkanlığı, Erkânıharbiyeiumumiye Vekâletinin yerine Genelkurmay Başkanlığı kurulmuştur.)

3 Mart 1924 – Halifeliğin kaldırılması. Hilafetin kaldırılış günü ve diyanet işleri başkanlığı’nın kuruluş yıldönümü. Halife Abdülmecid Efendi trenle İsviçre’ye gönderildi.

3 Mart 1925 – Başbakan İsmet İnönü, Şeyh Sait Ayaklanmasının bastırılması için hükümete geniş yetkiler veren Takrir-i Sükûn Kanunu’nu TBMM’den çıkardı.

3 Mart 1926 – Hakimlerin özlük haklarını düzenleyen kanun kabul edildi.

3 Mart 1931 – Atatürk’ün, milletvekili seçiminin yenilenmesinin uygun olacağı hakkında Cumhuriyet Halk Partisi Başkanlığı’na mektubu: “…Her türlü girişimlerimizde ilham ve kuvvet kaynağı olan milletimizin hakkımızdaki güveni tekrar belirince, millî ülkümüze yürümekte dayandığımız temelin ne kadar sarsılmaz olduğu bir daha görülmüş olacağı inancındayım.”

3 Mart 1931 – Atatürk’ün, Afyon’dan Ankara’ya gelişi.

3 Mart 1931 – İstanbul’da toplanan Berberler Kongresi’nde berber dükkânlarının Cuma günleri tatil edilmesi kararlaştırıldı.

4 Mart 1915 – Atatürk’ün, Çanakkale Müstahkem Mevki Komutanlığı’na yazdığı raporda, Seddülbahir’e çıkan İngilizlere karşı kahramanca savaşan Mehmet Çavuş’un nişanla ödüllendirilmesini istemesi. [Kocatürk]

4 Mart 1920 – Atatürk’ün, Kuva-yi Milliye’yi destekleyen basının dikkate alacağı hususlar hakkında Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Merkez Heyetlerine telgrafı: “…İslâm âlemi hakkındaki yayınlarda Turanizm ve Panislâmizm propagandasından sakınarak Asya’daki hareketlerin, Müslüman milletler tarafından kendi sınırları ve milliyetleri dahilinde bağımsızlığa kavuşmak davasından ibaret bulunduğunu ilân etmek. Avrupa’da daima emperyalizm kurulmasına hücum etmek. Anadolu ve Rumeli’nin sıkı ve samimî bir millî birlikle varlığını korumaya kararlı olduğunu ispat etmek!”

4 Mart 1920 – Atatürk’ün komutanlara, valilere, mutasarrıflara, Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti merkez şubelerine genelgesi: “…Derhal, millî emelleri tatmin edemeyecek bir kabine başkanına, milletin tahammül edemeyeceğini gayet sert bir dille Padişah’a, Meclis-i Mebusan Başkanlığı’na ve basına bildirmek lâzımdır!”

4 Mart 1922 – Atatürk’ün, Kâzım Karabekir’in, Meclisin üstünde uzmanlardan oluşacak ikinci bir meclis bulunmasını teklif eden 18 Şubat 1922 tarihli yazısına bu görüşü uygun bulmadığını bildiren cevabı.

4 Mart 1923 – İzmir İktisat Kongresi sona erdi. Kongre sonunda on iki maddelik “Misak-ı İktisadi Esasları” kabul edildi.

1924 (3-4) – Abdülmecit’in İstanbul’dan yurt dışına çıkarılışı.

4 Mart 1924 – Atatürk’ün, Ankara’da, İstanbul gazeteleri başmuharrirlerine hilâfetin kaldırılması hakkında demeci: “…Bu kararlar millet ve memleket için herhalde çok hayırlıdır ve pek az zamanda bütün bu iyilikler kendisini gösterecektir.” [Kocatürk]

4 Mart 1925 – Şeyh Sait Ayaklanması, TBMM isyan bölgesinde ve Ankara’da birer İstiklal Mahkemesi kurulmasına karar verdi.

4 Mart 1929 – Takrir-i Sükun Kanunu yürürlükten kalktı.

4 Mart 1932 – Atatürk’ün, İstanbul’dan Ankara’ya hareketi.

4 Mart 1934 İstanbul Üniversitesi’nde açılan Türk İnkilap Ensitüsü’nde ilk dersi Maarif Vekili Yusuf Hikmet Bey (Bayur) verdi.

4 Mart 1938 – Atatürk’ün, akşamüzeri, Evkaf Apartmanı’nda faaliyet gösteren Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi’ni ziyareti ve ilgililerden çalışmalar hakkında bilgi alışı.

5 Mart 1917 – Mustafa Kemal’in -Hicaz Kuvve-i Seferiye Komutanlığının kaldırılması üzerine- 2’nci Ordu Komutanlığına atanması.

5 Mart 1920 – Londra Konferansı’nda Lloyd George, Maraş’ın Türklerin eline geçmesinden sonra İstanbul’un işgal edilmesini önerdi.

5 Mart 1921 – Koçkiri Ayaklanması. İmranlı’da Koçkiri Aşireti’ne bağlı kişiler kasabayı bastı. Köyleri işgal etti.

5 Mart 1921 – Atatürk’ün, Çankaya’da Sovyet Elçisi Budu Medivani’nin güven mektubunu kabulü.

5 Mart 1922 – Atatürk’ün, annesi Zübeyde Hanım’a mektubu: “…Benim mektup yazmak hususundaki tembelliğimi eskiden beri bilirsiniz. Sağlığım çok iyidir, işler, Allaha şükür fevkalâde memnuniyet verici bir halde seyrediyor. Buraya gelmekte acele etmeye lüzum yoktur, inşallah yakında ben oraya geleceğim.”

5 Mart 1924 – Yeni çıkan yasa gereği İstanbul’da medreselere el konuldu.

5 Mart 1924 – Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulmasının ardından TBMM’nin 3 Mart 1924’te kabul ettiği 431 sayılı kanunla, Osmanlı Hanedanı’nın 144 üyesi sınırdışı edildi. Sirkeci İstasyonu’ndan 5 Mart akşamı kalkan Simplon Ekspresi’ndeki yolcular, dönüşü olmayan bir yola çıkmıştı.

5 Mart 1930 – Atatürk’ün, İzmir’den Antalya yönüne hareketi.

5 Mart 1931 – TBMM’de seçim kararı alındı.

5 Mart 1932 – Atatürk’ün, İstanbul’dan Ankara’ya gelişi.

6 Mart 1912’de Derne Komutanlığına getirildi.

6 Mart 1914 – Atatürk’ün, Sofya’dan -Balkan Devletlerinin siyasi durumu, siyasî amaçları ve ilişkileri hakkında- Genelkurmay Başkanlığına raporu.

6 Mart 1920 – Erzurum’da 10 bin kişinin katıldığı büyük bir miting yapılarak, kurulacak hükümetin milli amaçlara uygun bir hükümet olması istendi.

6 Mart 1920 – Atatürk’ün, Ahmet Anzavur’un ihaneti ve basın yoluyla alınacak önlemler hakkında Kastamonu Valiliği’ne telgrafı: “…Böyle vatansızları, bütün varlığımızla basın âlemi katında protesto ederek bir an evvel ortadan kaldırılmaları ve kanunun pençesine teslim edilmeleri için acele tedbirler alınması hususundaki yazıları basın sütunlarında görmek için halk adına belediyelerden, Müdafaa-i Hukuklardan İstanbul’daki namuslu basına yazılmalıdır.” [Kocatürk]

6 Mart 1921 – Koçkiri ayaklanması (Bastırılışı 17 Haziran 1921).

6 Mart 1922 – Atatürk’ün sözü: “Tarihte hangi millet vardır ki ecnebilerin nasihatlarıyla yükselebilmiştir.”

6 Mart 1922 – Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin gizli oturumlarında Başkomutan Atatürk’ün askerî vaziyet hakkında konuşması ve “Nereye gidiyoruz? Bizi kim, nereye sevk ediyor? meçhûlâta?…” sözleriyle ortalığı bulandıran muhaliflere cevabı: “Ordumuzun kararı, taarruzdur. Fakat, bu taarruzu tehir ediyoruz. Sebebi, hazırlığımızı tamamen tamamlamaya biraz daha zaman lâzımdır. Yarım hazırlıkla, yarım tedbirle yapılacak taarruz, hiç taarruz etmemekten daha çok fenadır. …Meclisle, bir veya birkaç üyenin kötümserlik telkin eden sözlerinden bile aleyhimizde istifade çareleri aranılmakta olduğuna şüphe edilmemelidir.” [Kocatürk]

6 Mart 1922 – Mustafa Kemal gizli oturumda ordunun esas amacının taarruz olduğunu dile getirdi. TBMM’nin gizli oturumlarında Başkomutan Mustafa Kemal Paşa’nın askeri durum hakkında konuşması: “Ordumuzun kararı taarruzdur. Fakat, bu taarruzu tehir ediyoruz. Sebebi hazırlığımızı tamamen ikmale biraz daha zaman lazımdır.”

6 Mart 1923 – Atatürk’ün, hükümete güvenoyu verilmesini isteyen önerge nedeniyle Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin gizli oturumunda konuşması: “..Ben, şahsen vicdanıma ve fikrî kanaatime, düşünüşüme ve araştırmalarına dayanak yüksek heyetinize derim ki, delege heyetimiz kendisine verilen görevi tamamen ve pek mükemmel bir şekilde yapmıştır. Milletimizin ve Meclisimizin şerefini yükseltecek bir tarzda dünyaya tanıtmıştır ve muvaffak da olmuştur.”

6 Mart 1923 – Fikriye Hanım’ın -Atatürk tarafından tedavi için gönderildiği- Münih’teki sanatoryum’dan kaçarak gizlice İstanbul’a gelişi, T.B.M.M. İstanbul temsilcisi Adnan (Adıvar) Bey’in, durumu Atatürk’e bildiren telgrafı: “Fikriye Hanım, bugün geldi. Yarın hemen Ankara’ya hareket etmek istiyor. Yüksek emirlerinizi beklemekteyim.”

6 Mart 1923 – Atatürk’ün, Adnan (Adıvar) Bey’in 6.3.1923 tarihli telgrafına cevabı: “Fikriye Hanımı tedavi için Almanya’ya göndermiştim. Benden izin almadan, ne sebeple İstanbul’a gelmiştir. Kesinlikle Ankara’ya gelmesine izin veremem. …Benden izin almadan hareketine müsaade olunmamak için gerekenlere emir vermenizi rica ederim.” [Kocatürk]

6 Mart 1930 – Atatürk’ün, öğleye doğru Isparta’ya gelişi ve yemekten sonra Burdur’a hareketi.

6 Mart 1930 – Atatürk’ün, öğleden sonra Burdur’a gelişi ve Antalya’ya hareketi.

6 Mart 1930 – Atatürk’ün, Antalya’ya gelişi.

6 Mart 1930 – Atatürk’ün, Antalya’da akşam yemeğinden önce Genel Sekreteri Hasan Rıza (Soyak) Bey’le bir sohbeti ve söyledikleri: “…Münasebet düştükçe daima tekrar ediyorum; bütün bu dertlerin, bütün bu ihtiyaçların giderilmesi, her şeyden evvel, pek başka şartlar altında yetişmiş; bilgili, geniş düşünceli, azim, feragat ve ihtisas sahibi adam meselesidir, sonra da zaman ve imkân meselesi… İleri milletler düzeyine erişmek işini bir yılda, beş yılda, hatta bir kuşakta tamamlamak da imkânsızdır. Biz şimdi o yol üzerindeyiz; kafileyi hedefe doğru yürütmek için, insan gücünün üstünde gayret sarf ediyoruz; başka ne yapabiliriz ki…”

6 Mart 1935 – Atatürk’ün, Çankaya’da Sovyet Büyükelçisi Karahan’ı kabulü.

6 Mart 1938 – Atatürk’e, Çankaya’da Prof. Dr. Neşet Ömer İrdelp, Prof. Dr. Akil Muhtar Özden, Dr. Hüsamettin Kural, Dr. Ziya Naki Yaltırım ve Dr. Asım Arar’dan oluşan bir hekim grubu tarafından muayene ve konsültasyon yapılması.

6 Mart 1938 – Atatürk’ün, akşam, Yeni Sinema’da ses sanatkârı Melek Tokgöz ve saz arkadaşlarının konserini izlemesi.

7 Mart 1915 – 7 Mart’ı 8 Mart’a bağlayan gece Nusrat mayın gemisi Yüzbaşı Tophaneli Hakkı Bey ve Müstahkem Mevkii Mayın Grup Komutanı Yüzbaşı Hafız Nazmi (Akpınar) Bey komutasında düşman gemilerinin projektörlerine aldırmadan Anadolu yakasındaki Akyarlar’a mayınlarını bıraktı.

7 Mart 1916 – Atatürk’ün, trenle Lüleburgaz’dan Edirne’ye gelen 5. Ordu Komutanı Mareşal Liman von Sanders’i Karaağaç istasyonunda karşılaması ve otomobille Atatürk’ün konutuna gelişleri.

7 Mart 1917 – Mustafa Kemal’in Diyarbakır’daki II. Ordu Komutanı vekilliğine atanması. 2. ve 3. Orduları içine almak üzere “Kafkas Orduları Grubu Komutanlığı” kurulması ve komutanlığına 2. Ordu Komutanı Ahmet İzzet Paşa’nın atanması. Atatürk’ün, -Hicaz Kuvve-i Seferiye Komutanlığı’nın kaldırılması üzerine- 2. Ordu Komutan Vekilliği’ne atanması (Bu vekâleten atama, 16 Mart 1917 tarihinde asalete çevrilmiştir). [Kocatürk]

7 Mart 1918 – Atatürk’ün yaveri Salih (Bozok) Bey’in, Yeni Ses gazetesine -Birinci Dünya Harbi’ne katılmamız, harbin seyri ve sonucu üzerinde- Atatürk’ün görüşlerini yansıtan demeci: “…Paşa, gönderdiği mektuplarda harbin sonucundan ümitli olmadığını uzun uzun ve açık bir dille arkadaşlarına anlatmıştır.” [Kocatürk]

7 Mart 1920 – Atatürk’ün, İstanbul’da İtilâf Devletleri temsilcileri ve Amerika Yüksek Komiseri Amiral Bristol’e, Kilikya ve dolaylarında Ermenilerin katledildiklerine dair çıkarılan söylentileri yalanlayan telgrafı. [Kocatürk]

7 Mart 1922 – Atatürk’ün, sabah Biçer’e gelişi, bir saat sonra Biçer’den hareketle öğleyin Sivrihisar’a gelişi, askerî tetkik ve teftişleri.

7 Mart 1923 – Atatürk’ün, İstanbul Erkek Öğretmen Okulu’nun 77. kuruluş yıldönümü nedeniyle öğretmen ve öğrencilere telgrafı: “…Büyük ve asil milletimizin insan gücü üstündeki mücadele ve fedakârlıkları ile kazanılan zaferler pek parlak olmakla beraber, bizi henüz gerçek mutluluk ve kurtuluşa eriştirememiştir. Memleketi ilim, kültür, ekonomi ve bayındirlik alanında da yükseltmek, milletimizin her hususta pek verimli olan kabiliyetlerini geliştirmek, gelecek kuşağa sağlam, değişmez ve olumlu bir karakter vermek lâzımdır. Bu kutsal amaçları elde etmek için mücadeleye atılan aydın kuvvetlerin arasında öğretmenler en önemli ve nazik yeri işgal etmektedirler.”

7 Mart 1925 – Şeyh Sait kuvvetleri Diyarbakır üzerine hücuma geçti. Atatürk’ün, Şeyh Sait isyanı nedeniyle millete ve orduya bildirgesi: “…Vatanın her köşesinde, kamu huzurunu bozan olayın, yalnız oradaki vatandaşları değil, en uzak yerlerdeki vatandaşların rahatını, saadetini, çalışma hayatını, ekonomi ve üretimini etkilediği ve zarar verdiği açıktır. Yüksek memurların ve mazisi şan ve şerefle dolu olan Cumhuriyet ordusu mensuplarının vatanın iç ve dış bütünlüğü için fedakârlık ve vazife hislerini beklerim!” [Kocatürk]

7 Mart 1927 – İstiklal Mahkemelerinin görevi sona erdi.

7 Mart 1928 – Atatürk’ün, fakir öğrenciler için Çocuk Esirgeme Kurumu’na bin lira bağışta bulunması.

7 Mart 1931 – Menemen’de olaylar nedeniyle ilan edilmiş olan sıkıyönetim kaldırıldı.

7 Mart 1933 – Türk Dili Tetkik Cemiyeti (TDTC) Genel Merkez Kurulu, Kurum binasında Gazi Mustafa Kemal’in başkanlığında toplandı. Toplantıda Arapça ve Farsça kelimelere karşılık bulunması için bir dil anketi açılmasına karar verildi. 8 Mart gününe de sarkan toplantıya TDTC Başkanı ve Millî Eğitim Bakanı Dr. Reşit Galip (Baydur), Ruşen Eşref (Ünaydın), İ. Necmi (Dilmen), Besim (Atalay), Celâl Sahir (Erozan), Ahmet Cevat (Emre), Prof. Ragıp Hulûsi (Özdem), Hâmit Zübeyr (Koşay), Hasan Âli (Yücel)’in yanı sıra CHP Genel Sekreteri Recep (Peker) ve Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri Yusuf Hikmet (Bayur) Beyler de katıldılar. Alınan karar uyarınca dil anketi açılıp birçok Arapça ve Farsça kelimeye Türkçe karşılık bulundu.

7 Mart 1935 – Atatürk’ün, Çankaya’da Japon Büyükelçisi İyemasa Tokugawa’nın güven mektubunu kabulü.

8 Mart 1916 – Mareşal Liman von Sanders’in, sabah, Atatürk’le beraber 12. Tümen’i denetlemesi.

8 Mart 1922 – Atatürk’ün, sabah Sivrihisar’dan hareketle öğleyin Karakaya’ya gelişi, askerî tetkik ve teftişleri; akşam tekrar Sivrihisar’a dönüşü.

8 Mart 1925 – Diyarbakır’da Mürsel Paşa komutasındaki ordu birlikleri Şeyh Sait kuvvetlerini dağıttı.

8 Mart 1926 – Atatürk’ün, Ankara’da Türkiye İş Bankası’nın, şerefine düzenlediği çayda bulunması.

8 Mart 1928 – Atatürk’ün, “Le Matin” gazetesi muhabirine Türk demokrasisi hakkında demeci: “…Türk demokrasisi Fransız ihtilâlinin açtığı yolu izlemiş, lâkin kendisine has ayırıcı özellikle gelişmiştir. Her ne kadar milletlerin ve demokrasilerin işbirliği yapmaları lâzım ve mümkünse de, işbirliği ancak bir tek amaca, yani barışa yönelik ise mümkün ve yararlı olur.”

8 Mart 1930 – Atatürk’ün, Antalya’da kazalardan gelen heyetleri kabulü ve şehirde incelemeler yapması.

8 Mart 1933 – Atatürk’ün başkanlığında Türk Dili Tetkik Cemiyeti’nin toplantısı ve dil çalışmaları hakkında bazı kararlar alınması.

8 Mart 1935 – Atatürk’ün, Çankaya Köşkü’nde verilen çay ziyafetinde bulunması.

9 Mart 1920 – Atatürk’ün, 3., 12., 13. ve 20 Kolordu Komutanlıklarına telgrafı: “Kilikya bölgesinde beliren Ermeni zulümlerinin bir an evvel bastırılması lâzımdır. Yalnız şu aralık her türlü İslâm harekâtını Ermeni kırımı şeklinde göstermek istenildiği anlaşıldığından harekâtın herhalde bu gibi yanlış söylenti ve suçlamalara yer bırakmayacak şekilde idaresi.”

9 Mart 1920 – Atatürk’ün, Anadolu Kadınları Müdafaa-i Vatan Cemiyeti’ne yazısı: “Anadolu kadınlarının vatan hizmetlerine iştiraklarının devam etmekte olduğunu görmekle pek ziyade duygulandık. Özel takdirlerimizi ve teşekkürlerimizi sunar, kıymetli çalışmalarınızda başarı kazanmanıza dualar ederek hürmetlerimizi takdim ederiz.” [Kocatürk]

9 Mart 1921 – Londra Konferansı’nda Türk ve Yunan delegasyonunun bulunmadığı toplantıda Yunanistan askeri harekâtına izin verildi.

9 Mart 1922 – Atatürk’ün, sabah Sivrihisar’dan hareketle saat 10.00’da Aktaş’a, saat 12.00’de Belpınar’a, saat 14.00’te Batık’a gelişi, buralardaki askerî kuvvetleri teftişi, saat 16.00’da Aziziye’ye gelişi.

9 Mart 1922 – Batı Cephesi Komutanı İsmet Paşa’nın, saat 20.00’de Akşehir’den Aziziye’ye gelişi ve Başkomutan Atatürk ile buluşması.

9 Mart 1930 – Atatürk’ün, Antalya Müzesi’ni gezişi, Aspendos’a giderek tarihî incelemelerde bulunması.

9 Mart 1937 – Atatürk’ün, akşam trenle İstanbul’dan Ankara’ya hareketi.

9 Mart 1938 – Atatürk’ün, Ankara Halkevi’nde güreş karşılaşmalarını izlemesi.

10 Mart 1916 – Mustafa Kemal’in komuta ettiği 16’ncı Kolordu Karargâhının Başkomutanlık Vekâletince Diyarbakır’a nakledilme kararı.

10 Mart 1919 – İstanbul’da İngilizlerin isteği ile bazı tanınmış kişilerin tutuklanması.

10 Mart 1920 – Londra’da biraraya gelen İtilaf Devletlerinin dışişleri bakanları İstanbul’un geçici olarak işgal edilmesine karar verdi.

10 Mart 1920 – 5. Balıkesir Kongresi toplandı.

10 Mart 1921 – Koçkiri ayaklanmasından sonra Elazığ, Zara, Erzincan ve Divriği’de sıkıyönetim ilan edildi.

10 Mart 1922 – Atatürk’ün, sabah Aziziye’den hareketle Hüsrevpaşa’da ileri karakol (emniyet hattı) mevzilerine gelişi, araziyi tetkiki, saat 15.00’te buradan hareketle saat 17.00’de tekrar Aziziye’ye dönüşü; akşam İsmet, Yakup Şevki ve Selâhattin Adil Paşalarla yemek yemesi.

10 Mart 1934 – Yahya Kemal (Beyatlı)’in, Yozgat milletvekilliğine seçilmesi nedeniyle Atatürk’e teşekkür telgrafı: “Türk milletinin büyük ve engin şerefli başkanının yüksek yakınlığı eseri olarak bu defa Yozgat milletvekilliğine seçilmem sebebiyle kalbim minnetle doludur. Ondokuz seneden beri dehasının yıldızı arkasından gittiğim büyük başkanımızın yakınlığı hayatımın yegâne değeridir. Derin teşekkür ve saygılarımı arz ederim, efendim.”

10 Mart 1936 – Atatürk’ün, akşam trenle İstanbul’dan Ankara’ya hareketi.

10 Mart 1937 – Atatürk’ün, İstanbul’dan Ankara’ya gelişi.

11 Mart 1905 – Atatürk’ün, Şam’da staj yapmakta olduğu süvari alayıyla beraber Dürzî harekâtını bastırmak üzere Havran’a gidişi (Atatürk burada 4 ay kalarak tekrar Şam’a dönmüştür. [Kocatürk]

11 Mart 1914 – Atatürk’e, Fransız hükümeti tarafından Şövalye Rütbesi’nden “Legion d’honneur” nişanı verilmesi.

11 Mart 1916 – Atatürk’ün, Karargâhı Diyarbakır’a nakledilmesi kararlaştırılan 16. Kolordu Komutanlığına atanması. Başkomutan Vekili Enver Paşa, bugün Atatürk’e telgraf çekerek Kolordu Karargâhıyla Resülayn (Ceylanpınar) üzerinden hemen Diyarbakır’a hareket etmesini istemiştir. Atatürk’ün, -16. Kolordu karargâhının Edirne’den Diyarbakır’a kaydırılması kararı üzerine- beraberinde Kurmay Başkanı İzzettin (Çalışlar) Bey ve karargâh mensupları olmak üzere saat 11.00’de Edirne’den trenle İstanbul’a hareketi ve akşam İstanbul’a gelişi.

11 Mart 1917 – Irak cephesinde İngiliz birliklerinin, Bağdat’ı ele geçirmeleri.

11 Mart 1921 – Fransa İtilafnâmesi. Güneydeki çarpışmalara son vermek için Londra’da imzalanan Fransa ile uzlaşma görüşmesi. Türkiye Dışişleri Bakanı Bekir Sami Kunduh ile Fransa delegesi Briand arasında imzalanmıştır. Çarpışmaya son vermek, genel af, Suriye hududu, ekonomide Fransa’nın katılması gibi konular ele alındı. TBMM bunları kabul etmedi.

11 Mart 1921 – Batum Doğu Cephesi’ne bağlı milli kuvvetler tarafından geri alındı.

11 Mart 1921 – Londra Konferansı’nda Bekir Sami Bey, Fransız Başbakanı Briand ile anlaşma imzalaması.
(TBMM tarafından kabul edilmemiştir)

11 Mart 1922 – Atatürk’ün, sabah Aziziye’den hareketle saat 11.00’de 3. Tümen’i teftişi ve subaylara kısa söylevi: “…Bugünkü Türkiye ordusu, eski ordulardan faziletçe daha yüksektir. …Muvaffak olacaksınız. Geleceğin ilk şerefli subayları olacaksınız!” Atatürk’ün, 3. ve 7. Tümenleri teftişten sonra tekrar Aziziye’ye dönüşü.

11 Mart 1936 – Atatürk’ün, İstanbul’dan Ankara’ya gelişi.

11 Mart 1938 – Atatürk’ün, Etimesgut Türkkuşu Meydanı’nda, uçuşları izlemesi ve uçuş yapan gençleri tebrik edişi.

12 Mart 1912 – Türk Hava Kuvvetleri’nin kuruluşu: 1910 Yılı Ocak ayında harbiye bakanı ve Genel Kurmay başkanı görevine gelen Mahmut Şevket Paşa’nın emri ve genel kurmay 2. Şubesinde görevli Kurmay Yarbay Süreyya Bey’in (İlmen) girişimleri üzerine 1911 yılı içerisinde pilot yetiştirme ve uçak alımı çalışmaları başlatıldı. 29 Haziran 1911 günü yapılan sınav sonucu belirlenen iki subay pilotaj öğrenimi için Fransa’ya gönderildiler. Aralık ayı içerisinde de Deperdussin firmasına iki uçak siparişi verildi. Bu uçaklar 12 Mart 1912 günü İstanbul’a geldiler aynı ay içerisinde Ayastefanos (bu günkü Yeşilköy) kuzeyinde hava meydanı ve uçuş okulu yeri saptanarak hangar yapımına başlandı. Fransız R.E.P firmasına dört uçak sipariş edildi ve yedi pilot adayı ile makinist-marangoz olarak yetiştirilecekler bu fabrikanın okuluna gönderildiler. Kaynak: hho.edu.tr/muze/turkhavaciligi.htm

12 Mart 1916 – Atatürk’ün, 16. Kolordu’nun Edirne’den Diyarbakır’a kaydırılması üzerine, Edirne’den İstanbul’a hareketi.

12 Mart 1917 – Mustafa Kemal’in 2’nci Ordu Komutanı olarak Şam’dan Diyarbakır’a dönmesi.

12 Mart 1920 – Mustafa Kemal, İstanbul’un işgal edileceği yolunda alınan haberlere karşılık tutuklanmalar olabileceğini, buna direnilmesini, mebusların Ankara’ya gelmesini istedi.

12 Mart 1921 – Ankara’da TBMM’de güftesini Mehmet Akif’in yazdığı ve daha sonra bestelenecek olan İstiklal Marşı kürsüden Hamdullah Suphi tarafından ayakta dinlendi ve alkışlar arasında kabul edildi.

12 Mart 1921 – Londra Konferansı’nın sona erişi ve İtilaf Devletleri’nin barış önerisi. Londra Konferansı sonuçsuz kalarak dağıldı. Bekir Sami Bey’le İtalyan Dışişleri Bakanı Siforza arasında Londra’da anlaşma imzalanması (TBMM tarafından kabul edilmemiştir.)

12 Mart 1922 – Atatürk’ün, Yakup Şevki Paşa ve Albay Kemalettin Sami Bey’le beraber sabah Aziziye’den hareketle Afyonkarahisar’ın kuzeyinde Derben köyüne gelişi, askerî kuvvetleri teftişini takiben Bolvadin’e gelişi ve geceyi burada geçirişi.

12 Mart 1925 – Atatürk’ün, Çankaya’da İtalya Elçisi Montagna Giulio Cesare’ın güven mektubunu kabulü ve Elçi’nin söylevine cevap konuşması.

12 Mart 1928 – Atatürk’ün, “Le Matin” gazetesi muhabirine bir kısım basının sağlığı ve hastalığı hakkında kasıtlı yayını ile ilgili demeci: “…Ölüme doğru en çok atılanlardan biriyim. Kurşun ve gülle yağmuru altında birçok muharebelere iştirak ettim. Hatta ölüm bir defa kalbimin yanından sıyırarak geçti. Kalbimin üzerinde bir saat vardı ve bu saat mermi parçasının şiddetini kırdı. Sağlığım tamamen yerinde, kuvvetim de daha iyiye gitmekte. Ölmeye asla niyetim yok!”

12 Mart 1930 – Atatürk’ün, sabah Antalya’dan otomobille hareket ederek öğleyin Burdur’a gelişi, Valiliği ve Belediye’yi ziyareti, öğleden sonra Ankara’ya hareketi.

12 Mart 1931 – Atatürk’ün, Paris’te kurulan “Hitit Cemiyeti”nin Fahrî Başkanlığı’nı kabul etmesi.

12 Mart 1933 – Atatürk’ün, Erzurum’un kurtuluş günü nedeniyle İstanbul Halkevi’nde toplantı düzenleyen Erzurumlu gençlerin saygı ve bağlılık telgrafına cevabı: “Erzurum’un kurtuluşunun yıldönümünü ben de sizinle beraber kutlar, saygıdeğer halka hakkımda gösterdikleri sevgiden dolayı teşekkür ederim.”

12 Mart 1937 – Atatürk’ün, saat 16.30’daTürk Dil Kurumu’na gelişi, dil çalışmalarına başkanlık yapışı, saat 23.00’de Çankaya’ya dönüşü.

12 Mart 1938 – Atatürk’ün, İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğretim Üyelerinden Prof. Dr. Frank tarafından -davet üzerine- muayenesi.

13 Mart 1899 – Atatürk’ün Kara Harp Okulu’na öğrenci olarak girişi (13 Mart 1899). Mustafa Kemal’in Harbiye’ye adımını attığı ilk gün. Mustafa Kemal’in Manastır Askeri İdadisi’ni bitirerek, İstanbul’da Harp Okuluna girişi. Atatürk’ün okul numarası: 1283.

13 Mart 1914 – Atatürk’ün, Sofya’dan Madam Corinne’e Fransızca mektubu: “Yarbaylığa yükselişim münasebetiyle yolladığımız çok sevimli tebrikler beni derinden derine duygulandırdı. Son zamanlarda Sofya, Belgrad ve Petinya ataşemiliterliklerine atanmam üzerine son derece meşguldüm.” [Kocatürk]

13 Mart 1915 – Atatürk’ün, 19. Tümen birliklerine yazısı: “ilk fırsat çıktığında, bütün subay arkadaşlarımın en büyük taltiflere hak kazanacak kahramanlıklar göstereceklerine inanıyorum.”

13 Mart 1916 – Anafartalar’daki hidemat-ı hasenesinden dolayı iki sene seferi kıdem zammı ita kılınmıştır.

13 Mart 1919 – Dahiliye Nazırı Mehmet Ali Bey’in, Cercle d’Orient’da Atatürk’e öğle yemeği vermesi (Bu yemekte Bahriye Nazırı Avni Paşa da bulunmuştur). [Kocatürk]

13 Mart 1922 – Atatürk’ün, rahatsızlığı sebebiyle günü yatakta istirahatle geçirmesi.

13 Mart 1923 – Mustafa Kemal, Konya, Adana, Mersin ve Tarsus’u içine alan bir yurt gezisine çıktı.

13 Mart 1923 – Atatürk’ün, Latife Hanımla beraber Adana’ya gitmek üzere trenle Ankara’dan hareketi.

13 Mart 1926 – Atatürk’ün, Falih Rıfkı (Atay) ve Mahmut (Soydan) Beylere anlattığı hayatına dair hatıraların kısaltılmış şeklinin Milliyet gazetesinde yayımlanması: “…Büyüklük odur ki, hiç kimseye iltifat etmeyeceksin, hiç kimseyi aldatmayacaksın, memleket için gerçek ülkü neyse onu görecek, o hedefe yürüyeceksin! Herkes senin aleyhinde bulunacaktır, herkes seni yolundan çevirmeye çalışacaktır. İşte sen bunda mukavemeti yok eden olacaksın. Kendini büyük değil, küçük, zayıf, vasıtasız, hiç telâkki ederek, kimseden yardım gelmeyeceğine inanarak bu engelleri aşacaksın. Ondan sonra sana büyüksün derlerse, bunu diyenlere de güleceksin!”

13 Mart 1926 – Atatürk’ün, Çankaya’da Arnavutluk Elçisi Rauf Bey’in güven mektubunu kabulü ve Elçi’nin söylevine cevap konuşması.

13 Mart 1930 – Atatürk’ün, Antalya’dan Ankara’ya dönüşü.

13 Mart 1937 – Atatürk’ün, I. Çekirdeksiz Üzüm Millî Kongresi’nin saygı ve bağlılık telgrafına cevabı: “İhracat ürünlerimiz arasında önemli bir yeri olan kuru üzümün standart tiplerini tespit için toplanan kongrenin yüksek hislerini bildiren telgrafı büyük memnuniyetle aldım. Teşekkür eder, değerli çalışmanızda verimli başarılar dilerim.”

13 Mart 1938 – Atatürk’ün, Çankaya’da özel hekimi Prof. Dr. Neşet Ömer İrdelp’i kabulü ve görüşmesi.

14 Mart 1919 – Atatürk’ün, Hukuk-u Beşer gazetesinde ordu kumandanlarını suçlayan bir yazı yayımlanması sebebiyle Harbiye Nezareti’ne yazısı: “…Vatan ve millet için temiz ve masum duygularla ve her türlü mahrumiyet ve müşkilât içinde namus vazifesini hakkıyla yapan Osmanlı ordularını haydut ve aynı mahrumiyet ve müşkilâta maruz ve yegâne dayanağı namus ve haysiyetinden ibaret olan adı geçen ordular komutanlarını sefil ve haydutbaşılıkla nitelemek ve teşhir etmek ne büyük ahlâksızlık ve ne sefil vicdansızlıktır. Osmanlı ordularını, onun namuslu komutanlarını bu suretle teşhir edebilmek kabiliyeti, ancak vatan ve milletin çöküşünü ve yok olmasını arzu eden bir alçakta bulunabilir.”

14 Mart 1921 – Atatürk’ün, “Seferberlik ve cephe zamları hakkındaki kanun” münasebetiyle Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde konuşması: “…Umumî Karargâhtan başlayarak ta süngüsünü düşmana yöneltmiş erlere kadar cephe zammı vermek lâzımdır.”

14 Mart 1922 – Atatürk’ün, saat 11.00’de trenle Bolvadin’den Akşehir’e hareketi, Çay istasyonunda trende Ali İhsan Paşa ile görüşmesi, saat 14.20’de Akşehir’e gelişi.

14 Mart 1923 – Atatürk’ün, trenle Konya’dan geçişi ve istasyonda karşılanışını takiben Adana’ya hareketi.

14 Mart 1925 – T.B.M.M.’de 9 Şubat’ta vurulan Kars mebusu Halit Paşa öldü (tartıştığı Afyon mebusu Ali Bey Çetinkaya tarafından T.B.M.M.’de vuruldu).

14 Mart 1925 – Atatürk’ün, Belçika Elçisi Baron Jean de Villenfagne’nin güven mektubunu kabulü ve Elçi’nin söylevine cevap konuşması.

14 Mart 1926 – Atatürk’ün, Falih Rıfkı (Atay) ve Mahmut (Soydan) Beylere anlattığı hayatına ait hatıraların ilk tefrikasının Hâkimiyet-i Milliye gazetesinde yayımlanması: “Ben harbin müttefiklerimiz için iyi netice vereceğine inanmıyordum. Fakat olupbittiden sonra bulunduğum cephelerde harbi başarıya ulaştırmaya çalıştım. Başka cephelerde ise sanki aksine müsabaka vardı.”

14 Mart 1933 – Atatürk’ün, Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Roosevelt’e göreve başlaması nedeniyle tebrik telgrafı.

15 Mart 1916 – Atatürk’ün, Kurmay Başkanı İzzettin (Çalışlar) Bey ve diğer Karargâh mensuplarıyla beraber, Diyarbakır’daki görevine gitmek üzere saat 16.30’da Haydarpaşa’dan trenle hareketi.

15 Mart 1920 – İtilaf Devletleri’nin İstanbul’da sivil ve asker 150 Türk aydınını tutuklamaları.

15 Mart 1921 – Talât Paşa’nın, Berlin’de bir Ermeni tarafından vurularak şehit edilmesi. İttihat ve Terakki’nin önderlerinde Talat Paşa Berlin’de Ermeni bir genç tarafından öldürüldü.

15 Mart 1922 – Atatürk’ün, Akşehir’de Batı Cephesi Karargâhı’na gidişi, öğle ve akşam yemeklerini İsmet Paşa ile yemesi.

15 Mart 1922 – Bulgaristan Savunma eski Bakanlarından General Kleman Boyaciyef’in, Viyana yakınlarında Baden’den Atatürk’e mektubu: “Elde edeceğiniz başarılar sayesinde zulüm görmüş bütün milletlerin zorla alınmış haklarının geri verileceği zamanın geleceğini ümit ediyorum. Galibiyet tacıyla taçlanacak olan kahraman ordunuz, böylece yalnız vatanınıza değil, ortak düşmanlarımızın her gün artan zulümleri altında inlemekte olan Doğu’ya, barış ve kurtuluş nimetlerini geri vermiş ve temin etmiş olacaktır.”

15 Mart 1923 – Atatürk’ün, Lâtife Hanımla beraber Adana’ya gelişi ve Türkocağı’nda konuşması “…Efendiler, bende bu olayların ilk girişim hissi bu memlekette, bu güzel Adana’da olmuştur. Bilirsiniz ki Suriye felâketinden sonra ben, Yıldırım Orduları Grubu Komutanlığı’nı almak üzere buraya gelmiştim. O zaman burada bütün memleketin, bütün milletin nasıl bir geleceğe sürüklenmekte olduğunu görmüştüm. Buna engel olabilmek için derhal girişimde bulunmuştum. Fakat, girişimimi o zaman için sonuca götürmek mümkün olamadı.”

15 Mart 1923 – Atatürk’ün, Adana Türkocağı hatıra defterine yazdıkları: “Bu ocağın ateşi çok, pek çok eskidir. Onu, asırlarca, söndürmeye çalışmaktan uzak kalmadılar. Fakat buna her girişenin ocağı söndü.”

15 Mart 1923 – Atatürk’ün, Adana Belediyesi’nin şerefine verdiği ziyafette konuşması: “Düşmanlarımızın hakkımızda uzun asırlarla yoğunlaşan hislerini yalnız bugünkü hadiseler ile silebileceğimizi zannetmek, gerçeği ifade etmek olmaz. Biz bunu zaferlerle değil, ancak bugünkü ilerlemeyi kabul, bugünkü bilimin ve uygarlığın istediği hususların hepsine başvurmak ve bütün uygar milletlerin kültür seviyelerine gerçekten erişmekle yapacağız.” [Kocatürk]

15 Mart 1931 – Atatürk’ün, Ankara’da Türkiye İş Bankası Merkezi’ni ziyareti ve incelemeleri.

15 Mart 1931 – Yeni Avukatlık Kanunu TBMM’de kabul edildi.

15 Mart 1934 – Atatürk’ün, akşam Ankara Halkevi’nde Meclis Başkanı Kâzım (Özalp) Paşa’nın kızının düğününü şereflendirmesi.

15 Mart 1937 – Atatürk’ün, Çankaya’da Japon Büyükelçisi Toshihiko Taketomi’nin güven mektubunu kabulü.

15 Mart 1938 – Atatürk’ün, Başbakan Celâl Bayar’ı kabulü ve onun yabancı hekim getirilmesi isteğini tekrarlaması üzerine cevabı: “Çocuk, ne yapacaksan çabuk yap; ben hastayım!” [Kocatürk]

16 Mart 1916 – Diyarbakır’a gitmekte olan Atatürk’ün, trenle öğle üzeri Eskişehir’e gelişi ve öğle yemeğini Kurmay Başkanı İzzettin Bey’le beraber Eskişehir istasyonunda yemesi.

16 Mart 1917 – Mustafa Kemal’in Diyarbakır’daki II. Ordu Komutanlığına asil olarak atanması. Atatürk’ün, asaleten 2. Ordu Komutanlığı’na atanması (Bu tarih. i.A., s.805; A.B.İ.B.T.B.H., s.240’da 18 Mart 1917 olarak gösterilmiştir). [Kocatürk]

16 Mart 1920 – İstanbul, İtilaf Devletleri tarafından işgal edildi. İngiliz, Fransız ve İtalyan komiserlerden oluşan heyet Sadrazam Salih Paşa’ya bir nota vererek, İstanbul’un İtilaf devletleri tarafından işgal edildiğini bildirdi. Şehzadebaşı karakolunu basan işgal güçleri haberleşmeye elkoyarak altı askeri öldürdü. Bu sırada telgraf memuru Manastırlı Hamdi Bey, hareketi anında Ankara’ya bildirdi. Padişaha giden Rauf Bey ve mebuslar, milletin mücadeleye kararlı olduğunu dile getirdi. Ankara işgali tüm Anadolu’ya bildirdi. Erzurum’da Rawlinson “halkın galeyana gelmesinden korkularak, can güvenliği gerekçesiyle” tutuklandı. İngiliz Kontrol Bürosu’ndaki İngiliz bayrağı indirildi. Meclis basıldı, bazı milletvekilleri tutuklandı ve Malta Adası’na sürüldü.  Mustafa Kemal, durumu bütün devletler ve Millet Meclisleri nezdinde protesto etti.  Ankara’da yeni bir Millet Meclisi toplama teşebbüsüne geçildi.  * Yabancı Devletlere Yaptığım Protesto (Nutuk)

16 Mart 1920 – Manastırlı Hamdi Efendi adlı bir telgraf memurunun, İtilâf Devletleri tarafından İstanbul’un fiilen işgal edildiğini Atatürk’e bildirmesi. İşgal kuvvetlerinin bildirisi nedeniyle Atatürk’ün valilere, komutanlara ve Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti şubelerine genelgesi: “Bu sabah 16 Mart 1920, İngilizler İstanbul’da Şehzadebaşı Karakolu’nu basarak altı erimizi şehit ve onbeş eri yaraladıktan sonra, bu karakolu ve bir yandan da Harbiye Nezareti’ni ve Tophane’yi ve bütün telgrafhaneleri ele geçirerek başkentin Anadolu ile bağlantısını kesmişlerdir.”

16 Mart 1920 – Atatürk’ün İstanbul’un işgali nedeniyle yabancı devlet temsilcilerine, Dışişleri Bakanlıklarına ve Millet Meclislerine protesto göndermesi: “Osmanlı milletinin siyasî egemenlik ve hürriyetine indirilen bu son darbe, hayat ve varlığını ne pahasına olursa olsun savunmaya karar vermiş olan biz Osmanlılardan ziyade, yirminci uygarlık ve insaniyet asrının mukaddes saydığı bütün esaslara, hürriyet, milliyet, vatan duyguları gibi bugünün insan topluluğuna esas olan bütün ilkelere ve bu ilkeleri oluşturan insanlığın umumî vicdanına yöneliktir!”

16 Mart 1920 – Atatürk’ün. İstanbul’un işgali nedeniyle millete bildirgesi: “…Bugün, İstanbul’u zorla işgal etmek suretiyle Osmanlı Devleti’nin, yediyüz senelik hayat ve egemenliğine son verildi. Yani, bugün Türk milleti, uygar kabiliyetinin, yaşama ve bağımsızlık hakkının ve bütün geleceğinin savunmasına davet edildi!”

16 Mart 1920 – Atatürk’ün, İstanbul’un işgali üzerine Geyve Boğazının ve Geyve santralının işgalini. Ankara-Pozantı arasındaki tren hattına el konularak bu hat boyundaki İtilâf kuvvetlerinin silâhları alınarak tutuklanmalarını, ayrıca Konya’daki tren hattına da el konulmasını bildiren emri. [Kocatürk]

16 Mart 1920 – İstanbul’un İtilaf Devletleri tarafından işgali üzerine, Mustafa Kemal’in durumu bütün devletlere ve millet meclislerine protesto etmesi ve Ankara’da yeni bir Millet Meclisi toplama teşebbüsüne geçmesi. İngilizlerin İstanbul’da Şehzadebaşı karakolunu basarak, 6 Türk erini şehit etmeleri.

16 Mart 1920 – Manastırlı Hamdi Efendi isimli bir telgraf memurunun İstanbul’un işgal edildiğini Mustafa Kemal Paşa’ya bildirmesi. İstanbul’un işgali dolayısıyla Mustafa Kemal Paşa’nın millete beyannamesi: “…Bugün İstanbul’u zorla işgal etmek suretiyle, Osmanlı Devleti’nin 700 senelik hayat ve hakimiyetine son verildi. Yani, bugün Türk Milleti medeni kabiliyetinin, hayat ve istiklal hakkının ve bütün istikbalinin müdafaasına davet edildi.”

16 Mart 1921 – Moskova Anlaşması. Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti ile Sovyet Rusya arasında “Moskova Antlaşması”nın imzalanması. Sovyetler Birliği ile Ankara Hükümeti arasında Dostluk ve Yardımlaşma Antlaşması imzalandı. Sovyetler bu antlaşmaya göre Misak-ı Milli’yi tanıyarak, Ankara’daki hükümete her yıl 10 milyon ruble altın vermeyi taahhüt etti.

16 Mart 1922 – İstanbul Hükümeti Hariciye Nazırı Ahmet Paşa ve Ankara Hükümeti Hariciye Vekili Yusuf Kemal Bey’in Londra’da Lord Kurzon ile ayrı ayrı görüşmesi.

16 Mart 1923 – Atatürk’ün, Adana Türkocağı’nda çiftçiler tarafından şerefine verilen ziyafette konuşması: “…Eğer milletimizin büyük ekseriyeti çiftçi olmasaydı, biz bugün dünya yüzünde bulunmayacaktık.”

16 Mart 1923 – Atatürk’ün, Adana Türkocağı’nda tertiplenen Esnaf Cemiyeti çayında konuşması: “…Bir milleti yaşatmak için birtakım temeller lâzımdır ve bilirsiniz ki bu temellerin en önemlilerinden biri sanattır. Bir millet sanattan ve sanatkârdan mahrumsa, tam bir hayata sahip olamaz. Sanatsız kalan bir milletin hayat damarlarından biri kopmuş olur.” [Kocatürk]

16 Mart 1936 – Atatürk’ün, Çankaya’da Amerika Büyükelçisi Mac Murray’ı Kabulü.

16 Mart 1937 – Atatürk’ün, Çankaya’da İngiltere Büyükelçisi Percy Loraine ve Mısır Büyükelçisi Mofty El-Gazaerly’i kabulü.

17 Mart 1916 – Diyarbakır’a gitmekte olan Atatürk’ün, trenle öğleyin Konya’ya gelişi, öğle yemeğini Kurmay Başkanı İzzettin Bey’le beraber Konya istasyonundaki Bağdat Oteli’nde yemesi.

17 Mart 1919 – İzmir’de Müdafaa-ı Hukuk-ı Osmaniye Cemiyeti’nin kongresi başladı.

17 Mart 1920 – Atatürk’ün, İstanbul ile resmî ve hususî bütün telgraf haberleşmelerinin ve telgraf memurlarının kendiliklerinden gizli yazışmalarının yasaklandığına dair bütün illere, kolordu komutanlıklarına, müstakil livalara, Posta ve Telgraf Başmüdürlüklerine genelgesi: “…Özellikle İstanbul’dan düşman bildirilerini alıp Anadolu içine yayanlar ve Anadolu haberleşmelerini İstanbul’a verenler casus kabul edilerek, bu hareketlerinin gerçekleşmesi halinde derhal ve şiddetle cezalandırılacaklardır.”

17 Mart 1920 (16-17) – Atatürk’ün, Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Merkez Heyetlerine bildirisi: “İçinde bulunduğumuz olağanüstü durumun ne derecelerde sağduyu ve birliği gerektirdiği açıktır. Merkez Heyetlerimizin bir taraftan milleti düşünce ve amaç birliğine yönelterek en alt düzeydeki insanlara kadar, giriştiğimiz mücadelenin kutsallığını ve haklılığını duyurmaları, diğer yandan bulundukları yerlerin askerî ve sivil yöneticileriyle bütün işlerde birlikte hareket etmeleri kesinlikle gereklidir.”

17 Mart 1920 – Atatürk’ün, İstanbul’un işgali nedeniyle İslâm âlemine bildirgesi: “…Bu onur kırma ve tecavüz darbesinin düşmanlar tarafından tahmin edildiği gibi maneviyatı bozmak değil, belki bütün şiddetiyle mucizeler gösterecek bir kabiliyeti geliştirmek neticesini doğuracağına şüphemiz yoktur!”

17 Mart 1920 – Mustafa Kemal, tüm devletlere ve Millet Meclislerine, ve İslâm dünyasına bir bildiri yayınlayarak, milli hareketin desteklenmesini istedi. (Yabancı Devletlere Yaptığım Protesto – Nutuk)

17 Mart 1922 – Atatürk’ün, beraberinde İsmet Paşa olduğu halde Tayyare Bölüğü’nü teftişi, Fazıl Bey ve diğer bir pilotun uçuşlarını izlemesi.

17 Mart 1923 – Atatürk’ün, Lâtife Hanımla beraber Adana’dan hareketle Mersin’e gelişi, Hükümet Konağı’nı, Belediye’yi, Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’ni ziyareti ve Millet Bahçesi’nde -Türkocağı’nın tertiplediği- toplantıda konuşması: “…Gerçek refah ve mutluluğa sahip olabilmek için, asıl bundan sonra çalışmak lâzımdır. Sizin için, zafer ve ilerleme sahası iktisadiyatta, ticarettedir. Bunu takdir ediyorsanız, çok çalışmaya mecbursunuz.”

17 Mart 1923 – Atatürk’ün, Lâtife Hanım’la beraber akşam Mersin’den Tarsus’a gelişi ve geceyi burada geçirişi.

17 Mart 1937 – Atatürk’ün, Çankaya’da Romanya Dışişleri Bakanı Antonesco’yu kabulü. Atatürk’ün, gece Romanya Dışişleri Bakanı Antonesco şerefine Ankara Palasla verilen ziyafette konuşması: “…Milletler gam ve keder bilmemelidir. Şeflerin vazifesi, hayatı neşe ve şevkle karşılamak hususunda milletlerine yok gös­termektir! Bütün insanlığın varlığını kendi şahıslarında gören adamlar mutsuzdur. Herhangi bir şahsın, yaşadıkça memnun ve mesut olması için lâzım gelen şey, kendisi için değil, kendisinden sonra gelecekler için çalışmaktır. Hayatta tam zevk ve mutluluk, ancak gelecek nesillerin şerefi, varlığı, mutluluğu için çalışmakta bulunabilir.”

18 Mart 1915 – Çanakkale Deniz Zaferi ve Şehitleri Anma Günü

18 Mart 1915 – Çanakkale Boğazı’nı geçmeye teşebbüs eden Amiral J. de Robeck komutasındaki İngiliz ve Fransız donanmalarının, ağır zayiat vererek başarısız kalışı (Düşman donanması 7 saat süreyle tüm boğaz tahkimatını ateş altına almışsa da, bu girişim, kıyı topçusunun etkili karşı ateşi sayesinde sonuçsuz kalmıştır. Bugünkü deniz savaşında Nusret mayın gemisinin döşediği mayınlar düşman donanmasına ağır kayıplar verdirmiştir).

18 Mart 1915 – Atatürk’ün, Maydos (Eceabat)’a gelen Çanakkale Müstahkem Mevki Komutanı Cevat (Çobanlı) Paşa ile -Seddülbahir kıyı bölgesinin korunmasında aldığı önlemleri göstermek üzere- Kirte’ye gidişi, daha sonra tekrar Maydos’a dönüşleri (Kirte’de iken düşman donanmasının boğaz girişini ateş altına aldığını görmüşlerdir).

18 Mart 1916 – Diyarbakır’a gitmekte olan Atatürk’ün, trenle sabah Pozantı’ya gelişi, trenin saat 11.00’de Pozantı’dan hareketi, saat 17.00’de Gülek istasyonuna gelişi, burada diğer bir trene aktarma yaparak saat 18.20’de Mamure’ye hareketi ve 18/19 Mart gecesi saat 01.00’de Mamure’ye gelişi.

18 Mart 1917 – Mustafa Kemal, Diyarbakır’daki 2. Ordu Komutanlığı’na asil olarak atanması.

18 Mart 1920 – Meclis-i Mebusan, bir kapanış toplantısı yaparak ebediyen faaliyetlerine son verdi.

18 Mart 1920 – Meclis-i Mebusan reisi Celalettin Arif, Halide Edip (Adıvar), Dr. Adnan (Adıvar) ve Çerkez Reşit gibi kişiler ise kılık değiştirerek, Anadolu’ya kaçmaya başladı.

18 Mart 1920 – Atatürk’ün, komutanlara Ankara’da bir meclis toplanması hakkında acele görüş isteyen telgrafı: “…Görüşünüzü makine başında bekliyoruz. Bu konuda acele karar vermek ve hemen gereğine başlamak zorunluğunu hissediyoruz.” [Kocatürk]

18 Mart 1920 – İngilizler tarafından tutuklanan 30 kadar Türkün İstanbul’dan Malta’ya gönderilmesi.  İngilizler aralarında Rauf Bey, eski Harbiye nazırı Mersinli Cemal Paşa, Çürüksulu Mahmut Paşa, Esat Paşa, Galatalı Şevket, Vasıf Bey ve Numan Usta gibi kişilerin olduğu mebusları bir gemi ile Malta’ya götürdü.

18 Mart 1920 – Balıkesir’de, Kastamonu’da, İstanbul’un işgalini protesto mitingleri yapıldı.

18 Mart 1922 – Atatürk’ün, Akşehir’de, posta ile gelen İstanbul ve Avrupa gazetelerini okuması.

18 Mart 1923 – Atatürk’ün, Tarsus Çiftçiler Yurdumda konuşması: “…Memleketimiz şu iki şeyin memleketidir; biri çiftçi, diğeri asker. Biz çok iyi çiftçi ve çok iyi asker yetiştiren bir milletiz, iyi çiftçi yetiştirdik; çünkü topraklarımız çoktur. İyi asker yetiştirdik; çünkü o topraklara kasteden düşmanlar fazladır.”

18 Mart 1923 – Atatürk’ün, Tarsus Gençlik Yurdu’nda konuşması: “…Muhterem gençler, hayat mücadeleden ibarettir. Hayatta yalnız iki şey vardır: Galip olmak, mağlup olmak. Size, Türk gençliğine bıraktığımız vicdanî emanet, yalnız ve daima galip olmaktır ve eminim daima galip olacaksınız!”

18 Mart 1934 – İçişleri Bakanı Şükrü Kaya’nın, Çanakkale şehitleri için yapılan törende, hayatlarını kaybeden diğer millet askerlerine de hitap edilmek üzere Atatürk’ün yazdırdığı söylevi okuması: “…Bu memleketin topraklan üstünde kanlarını döken kahramanlar! Burada bir dost vatanın toprağındasınız. Huzur ve sükûn içinde uyuyunuz. Sizler, mehmetçiklerle yan yana, koyun koyunasınız. Uzak diyarlardan evlâtlarını harbe gönderen analar! Gözyaşlarınızı dindiriniz, evlâtlarınız bizim bağrımızdadır. Huzur içindedirler ve huzur içinde rahat rahat uyuyacaklardır. Onlar, bu toprakta canlarını verdikten sonra, artık bizin evlâtlarımız olmuşlardır.” (Kaynaklarda bu olayın yılı belirtilmesine rağmen ayı ve günü gösterilmemiştir. 1934 yılına ait gazetelerde de -Şükrü Kaya’nın başka bir görevle Gelibolu’ya gidişi dışında- açıklayıcı bir bilgi bulunmamaktadır. Biz gerçek tarih tespit edilinceye kadar bu konuşma tarihini ihtiyatla- 18 Mart 1934 olarak kabul ediyoruz). [Kocatürk]

19 Mart 1915 (18-19) – Fransız ve İngilizler’in Çanakkale’ye yaptıkları deniz saldırısının başarısızlığı.

19 Mart 1915 – Atatürk’ün sabah, Maydos (Ecebat)’tan 19. Tümen birliklerine emri: “…Türlü kaynaklardan gelen bilgilerde, düşmanın çıkarma için hazırlıklarda bulunduğu anlaşılmaktadır. …Birlikler, kendi bölgelerinin savunma tertibatını bir an önce bitirmelidir.”

19 Mart 1916 – Atatürk’ün, beraberindekilerle sabah saat 9.30’de otomobille Mamure’den İslâhiye’ye hareketi, saat 11.30’da İslâhiye’ye gelişi, İslâhiye’den saat 13.10’de trenle hareketi, akşam saat 21.30’da Halep’e gelişi ve Halep Valisi Abdülhalik (Renda) Bey tarafından karşılanışı.

19 Mart 1917 – 19 Mart 1917 Tarihinde muharebat-ı vakıadaki hidemat-ı hasanesinden dolayı tebdilen İkinci Rütbeden Osmani Nişanı ita kılınmıştır.

19 Mart 1920 – Mustafa Kemal tarafından Ankara’da üstün yetkiyi taşıyan bir Millet Meclisi toplanması hakkında illere duyuruda bulunuldu. Mustafa Kemal, Ankara’da toplanacak Meclis için seçim yapılmasını bir yazı ile illere ve komutanlıklara bildirdi.

19 Mart 1920 – Ankara’da fevkalade selahiyeti haiz bir Millet meclisi’nin toplanması hakkında Vilayetlere tebliğ. Atatürk’ün, Ankara’da bir meclis toplanması amacıyla acele seçim yapılması için vilâyetlere, mutasarrıflıklara ve kolordu komutanlarına bildirisi: “Ankara’da olağanüstü yetkiye sahip bir meclis, millet işlerini yönetmek ve denetlemek üzere toplanacaktır!” [Kocatürk]

19 Mart 1923 – Atatürk’ün, Lâtife Hanım’la beraber Tarsus’tan Konya’ya hareketi.

19 Mart 1933 – Atatürk’ün, orduya hitaben Fahrettin (Altay) Paşa’ya –onun ağzından- bir söylev dikte etmesi: “…Silâhlarımızı büyük Türk ulusunu ezmek isteyenlerin gözlerine doğrultalım. Bunda amaç, düşman olsun. Bu amaca giden kurşun, Türk’ün ülkü kurşunudur!”

20 Mart 1918 – Türk Kadını Dershanesi açıldı. Dershanede yabancı dil, Türkçe ve müzik dersleri ile konferanslar verildi.

20 Mart 1920 – İstanbul’un İtilaf Devletleri tarafından ele geçirilmesi, Mustafa Kemal’in protestosu, Ankara’da yeni bir Millet Meclisi toplama girişimi.

20 Mart 1923 – Atatürk’ün, Lâtife Hanım’la beraber Konya’ya gelişi, Hükümet Konağı’ndan halka söylevi: “…Egemenliğine doğrudan doğruya sahip olmanın değerini pek iyi anlayan millet, bu kutsal egemenliğine karşı baş gösterecek her tehlikeyi boğacaktır!”

20 Mart 1923 – Atatürk’ün, Konya Hükümet Binası’nda esnaf ve tüccarlar tarafından şerefine tertiplenen ziyafette konuşması: “…Bugün için düşündüğüm yegâne şey kapitülâsyonlardır. Maddeten, gerçekten, kanla kaldırılmış olan kapitülâsyonların bir daha dirilmemek üzere yokluğa gömülmesini temin etmektir. Ticaretimizin de, sanayiimizin de, iktisadiyatımızın da gelişme ve yükselmesi ancak buna bağlıdır.”

20 Mart 1923 – Atatürk’ün, Konya Türkocağı’nda gençlere seslenişi: “…Bilirsiniz ki, milliyet teorisini, milliyet ülküsünü çözüp dağıtmaya çalışan teorilerin dünya üzerinde uygulanma kabiliyeti bulunamamıştır. Çünkü tarih, olaylar, hâdiseler ve gözlemler insanlar ve milletler arasında hep milliyetin hâkim olduğunu göstermiştir ve milliyet ilkesi aleyhindeki büyük ölçüde eylemsel tecrübelere rağmen yine milliyet hissinin öldürülemediği ve yine kuvvetle yaşadığı görülmektedir.” [Kocatürk]

20 Mart 1925 – Atatürk’ün, Anadolu seyahatine çıkmak üzere bir “Halkı Aydınlatma Heyeti” oluşturan İstanbul Darülfünunu Öğrenci Birliği’nin telgrafına cevabı: “…Memleketin aydın gençliğinin, taassup ve gericiliğe karşı mücadelesindeki yüksek vazifesini idrak ile girişim sahasına geçmesi takdire değerdir!”

20 Mart 1926 – Başbakan İsmet Paşa’nın, İzmir’den Atatürk’e telgrafı: “Güney sahillerinde pek istifadeli bir seyahatten sonra İzmir’e geldim. ..Her yerde halkımızın Cumhuriyete bağlılık ve Cumhurbaşkanlarına sevgi ve saygı hislerinin taşkın ve pek derin derecede bulunduğunu sonsuz sevinç ve iftiharla arz ederim.”

20 Mart 1926 – Atatürk’ün, ismet Paşa’nın 20 Mart 1926 tarihli telgrafına cevabı: “Seyahatiniz esnasında, vatandaşlarımızın Cumhuriyet ve naçiz şahsım hakkındaki tezahürlerinden pek duygulandım.”

20 Mart 1930 – Yeni çıkan Belediye Kanunu ile kadınlar ilk defa belediye seçimlerine katıldı.

20 Mart 1932 – Atatürk’ün, Çankaya’da, Habeşistan Elçisi Babjeranda Zellake Ajoudou’nun güven mektubunu kabulü ve Elçi’nin söylevine cevap konuşması.

21 Mart 1923 – Atatürk’ün, Konya Hilâliahmer (Kızılay) Kadınlar Şubesi’nin tertiplediği çayda Konya kadınlarına hitabı: “…Daha emin, daha dürüst olarak yürüyeceğimiz yol vardır. Büyük Türk kadınını çalışmamızda ortak yapmak, hayatımızı onunla birlikte yürütmek, Türk kadınını ilmî, ahlâkî, sosyal, ekonomik hayatta erkeğin ortağı, arkadaşı, yardımcısı ve koruyucusu yapmak yoludur.”

21 Mart 1923 – Atatürk’ün, Konya Sultanisi’nde tertiplenen çayda öğretmen ve öğrencilere hitabı: “…Gerçek kurtuluşu istiyorsak her şeyden evvel, bütün kuvvetimiz, bütün hızımızla bilgisizliği ortadan kaldırmaya mecburuz.”

21 Mart 1923 (20-21) – Atatürk’ün, Konya Türkocağı’nın şeref defterine yazdıkları: “Konya, muhtelif Türk Devletleri yaşamış öz Türk vatanıdır. Konya, asırlardan beri tüten büyük bir Türk ocağıdır. Türk kültürünün esaslı kaynaklarından biridir. Konya Türkocağı, Konya Türklüğünün hakikî bir timsali olmalıdır. Bu Ocak’tan milletin hissini, ülküsünü daima ısıtacak, nurlandıracak parlak alevler semalara yükselmelidir; çok yükselmelidir!” [Kocatürk]

21 Mart 1927 – Atatürk’ün, Çankaya’da Mısır Elçisi Abdülâzam Raşit Paşa’nın güven mektubunu kabulü.

21 Mart 1933 – Atatürk’ün, gece Ankara Halkevi’nde, Gazi Orman Çiftliği öğrencilerinin verdiği temsili izlemesi.

21 Mart 1937 – TBMM’de 1935’te kabul edilen Tunceli Kanunu’ndan sonra bölgede özellikle karakol, yol ve köprü inşaatlarına karşı çıkan aşiretler Nevroz gecesi ayaklanma başlattı. Ordu birlikleri isyanı bastırmak üzere bölgede harekâta başladı.
22 Mart 1913 – Sabiha Gökçen (d. 22 Mart 1913, Bursa – ö. 22 Mart 2001, Ankara) dünyanın ilk kadın savaş pilotu ve ilk Türk kadın pilot. Mustafa Kemal Atatürk’ün sekiz manevi evladından biridir. Sabiha Gökçen 2001 yılında, tam doğum gününde (22 Mart) Gülhane Askerî Tıp Akademisi’nde öldü.

22 Mart 1916 – Atatürk’ün, beraberindekilerle sabah, trenle Halep’ten Resülayn (Ceylanpınar)’a hareketi, Halep Valisi Abdülhalik (Renda) Bey ve şehir ileri gelenlerinin kendisini istasyonda uğurlaması.

22 Mart 1920 – Atatürk’ün, yabancı devlet temsilciliklerine, Ermenilerin doğu bölgesinde halka yaptıkları zulüm ve işkenceleri protesto eden telgrafı: “…Bu hareketleri şiddetle protesto ettiğimizin ve bu tecavüzlerin önü alınmazsa cihanın pek büyük facialar doğmasına tanık olacağının bağlı olduğunuz hükümetlere süratle ulaştırılmasını rica ederiz.”[Kocatürk]

22 Mart 1921 – Atatürk’ün, Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti merkezlerine seçilecek kişilerde aranacak nitelikler hakkında Kâzım Karabekir’e telgrafı: “Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti merkezlerinin vatansever ve gayretli, namuslu ve halkın hürmet ve itimadını kazanmış kişilerden seçilmeleri ve bu merkez aracılığıyla halkı düzenli bir şekilde uyarmak gerekli görüldü. Bölgenizdeki örgütün siyasî emellere ve kişisel çıkarlara âlet olmaması ve zararlı akımlara mâni olacak faziletli kişilerden oluşturulması için gereken aracılığın esirgenmemesini rica ederim.”

22 Mart 1922 – Paris’te toplanan İtilaf Devletleri Dışişleri bakanlarının İstanbul – Ankara ve Yunan hükümetlerine mütareke önerisi.

22 Mart 1922 – Paris’te toplanan İtilaf devletlerinin temsilcileri Yunanistan, İstanbul ve Ankara hükümetlerine üç ay süreli ateşkes önerisi yaptı.

22 Mart 1922 – Atatürk’ün, Akşehir’de medreseyi ve mektepleri dolaşması, Kazak köyüne gidişi, tekrar Akşehir’e dönüşü.

22 Mart 1923 – Atatürk’ün, Konya’da Mevlâna Türbesi ve Dergâhı’nı ziyareti ve Dergâh’ta düzenlenen mevlevî semamı izlemesi.
22 Mart 1926 – Memurların çalışmalarını ve özlük haklarını düzenleyen Memurin Kanunu TBMM’de kabul edildi. İspirto ve alkollü içkiler üzerindeki devlet tekelini düzenleyen kanunla, maarif teşkilatı hakkındaki kanun kabul edildi.

22 Mart 1933 – Atatürk’ün, Çankaya’da Sovyet Büyükelçisi Suriç ve beraberindeki Sovyet dilbilimcisi iki profesörü kabul edişi.

23 Mart 1915 – Atatürk’e, Bulgar Hükümeti tarafından Sen Aleksandır Nişanı’nın Komandör rütbesi verilmesi.

23 Mart 1916 – Atatürk’ün, Halep’ten trenle Resülayn (Ceylanpınar)’a gelişi.

23 Mart 1920 – Atatürk’ün, vilâyetlere, bağımsız livalara ve kolordulara düşman lehine çalışanlar hakkında telgrafı: “Düşman lehinde propaganda yapanlar, herhangi şekilde düşmanla haberleşenler ve millî uygulama ve kararlara karşı koyarak düşmanların amaçların gerçekleşmesine yardım ve herhangi şekilde casusluk yapanlar derhal tutuklanarak o husustaki kanun maddelerine dayanarak süratle cezalandırılacaklardır.”

23 Mart 1920 – Atatürk’ün, kolordulara telgrafı: “…Millî emeller aleyhinde propaganda yapan Peyam-ı Sabah, Serbesti, Alemdar, Bosfor, Entanet gazeteleriyle aynı nitelikte olan bütün Rumca ve Ermenice gazetelerin Anadolu’ya sokulmaması uygun görülmüştür. Postanelerde sansür vazifesiyle görevlendirilenler tarafından bu hususun temin ettirilmesini arz ederiz.”

23 Mart 1920 – Atatürk’ün, İstanbul hükümeti ile ilişkiyi sürdürmenin ülke için yararlı olacağını bildiren 14. Kolordu Komutanı Yusuf İzzet Paşa’nın telgrafına cevabı: “…İstanbul’daki Nezaretlerle bu koşullar altında haberleşmek, İngilizlerle haberleşmekten başka bir şey değildir!”[Kocatürk]

23 Mart – 1 Nisan 1921 II. İnönü Muharebeleri

23 Mart 1923 – Atatürk’ün, Lâtife Hanım’la beraber sabah Konya’dan Afyon’a hareketi.

23 Mart 1923 – Atatürk’ün Lâtife Hanım’la beraber Afyon’a gelişi ve Belediye binası önünde halka söylevi: “…Felâketlerden ancak millî benliğinize hâkim olduğunuz için kurtuldunuz!”

23 Mart 1923 – Atatürk’ün, Afyon Türkocağı’nda gençlere seslenişi: “…Milletin her vesile ile her vasıta ile böyle güven ve itimadını gördükçe kuvvetim artıyor!”

23 Mart 1923 – Atatürk’ün, Afyon Türkocağı şeref defterine yazdıkları: “…Afyon halkının, gençliğinin, aydınlarının kıymetli duygularını, millî egemenliğin korunmasındaki kesin kararlılıklarını kendi heyecanlı dillerinden işitmek benim için pek çok gönül ferahlığı ve güvene sebep olmuştur. Afyon halkı cidden memleketlerine, millî ülküye sahiptirler.”

23 Mart 1923 – Atatürk’ün, Afyon Belediyesi tarafından şerefine verilen ziyafette konuşması: “…Milletimiz, son bulmuş Osmanlı Devleti yerine yeni Türkiye Devleti halinde varlığını göstermişse, bu milletimizin kendi hukukuna, kendi egemenliğine, kendi benliğine sahip olmasından ve millî menfaatleri dışında emellerden uzaklaşarak yürümesinden meydana gelmiştir.

23 Mart 1923 – Atatürk’ün, Lâtife Hanım’la beraber gece Afyon’dan Kütahya’ya hareketi. [Kocatürk]

23 Mart 1925 – Doğu illerinin bir bölümünde ilan edilen sıkıyönetim 1 ay daha uzatıldı.

23 Mart 1925 – Atatürk’ün, vatandaşlara bayram mesajı: “…Bugünlerde Cumhuriyet, şanlı ordusunun kahramanlığı ve bütün vatan evlâtlarının koruma ve yardımı ile büyük bir gericilik tehlikesini bastırmak ve isyan ve ihanetin başlarını Cumhuriyet mahkemelerinin adaletinin pençesine teslim etmiş olmakla bir defa daha parlak bir zafer kazanmıştır.”

23 Mart 1925 – Atatürk’ün, orduya bayram mesajı: “…Memleketi büyük bir gericilik ve gerileme tehlikesine karşı savunma yolunda yeniden büyük zafer kazanan komutanlarımızı, subaylarımızı ve askerlerimizi bu vesile ile selâmlarım.” [Kocatürk]

23 Mart 1931 – TBMM’de ilköğretimin Türk okullarında yapılmasını zorunlu hale getiren yasa kabul edildi.

23 Mart 1935 – Atatürk’ün, suikasttan kurtulan Suudi Arabistan Kralı Abdülaziz İbn-i Suut’a geçmiş olsun telgrafı.

24 Mart 1915 – Çanakkale cephesinin önem kazanması üzerine, Genelkurmay Başkanlığı’nca Gelibolu’da 5. Ordu’nun kurulması kararı ve komutanlığına Mareşal Liman von Sanders’in atanması. Alman General Liman Von Sanders 5. Ordu Komutanligi’na getirildi (Alman ordusunda general olarak görev yapan Liman von Sanders’e Osmanlı ordusunda mareşal rütbesi verilmiştir). Bu ordunun ihtiyatini olusturacak 19. Tümen’in komutanligina ise Kurmay Yarbay Mustafa Kemal getirildi. Liman von Sanders 24 Mart 1915’te görev alır, 31 Mart’ta görev bölgesine gider. Yanında Kolordu Komutanı Esat Paşa, 9. Tümen Komutanı Albay Halil Sami ve 19. Tümen Komutanı Yarbay Mustafa Kemal olmak üzere Kabatepe ve Alçıtepe’den muharebe sahasını görür. Atatürk’ün, 25 Şubat 1915 tarihinden beri üstlendiği Maydos Bölgesi Komutanlığfnı Albay Halil Sami Bey’e devrederek 19. Tümen Komutanlığı’na dönüşü.

24 Mart 1916 – Atatürk’ün Resülayn (Ceylanpınar)’dan otomobille saat 15.00’de Mardin’e gelişi.

24 Mart 1918 – Ruşen Eşref (Ünaydın) Bey’in, Atatürk’le Anafartalar savaşları üzerine uzun mülakatına başlaması (Atatürk’ün, o zaman annesi ve kız kardeşi ile oturmakta olduğu Akaretler’deki evinde gerçekleşen bu görüşme, 24 Mart 1918 günü başlamış, iki günlük bir aradan sonra 27 ve 28 Mart günleri de devam etmiştir. Bu görüşme, aynı yıl Yeni Mecmua’nın Çanakkale Zaferi için hazırlanan fevkalâde sayısında “Anafartalar Kumandanı Mustafa Kemal ile Mülakat” başlığı altında yayımlanmıştır. [Kocatürk]

24 Mart 1919 – İngilizlerin Urfa’yı işgali.

24 Mart 1920 – Atatürk’ün, İstanbul’un işgali üzerine Anadolu’ya kaçan milletvekillerini İngilizlerin izlemesi üzerine Bandırma’da 14. Kolordu Komutanı Yusuf İzzet Paşa’ya telgrafı: “İngilizler, milletvekillerinin İzmit üzerinden Anadolu’ya kaçmakta olduklarını haber almışlardır. Verilen bilgiye nazaran bun­dan sonra İzmit üzerinden kaçış imkânsız gösterilmektedir. …Önlemlere girişilmiştir.” [Kocatürk]

24 Mart 1923 – Atatürk 24 Mart 1923 (ve 21 Şubat 1927)’de Time Dergisi’ne kapak oldu.

24 Mart 1923 – Atatürk’ün, Lâtife Hanım’la beraber Kütahya’ya gelişi ve Kütahya Lisesi’nde şerefine verilen çayda öğretmenlere seslenişi: “…Memleketimizi, toplumumuzu gerçek hedefine, saadet hedefine ulaştırmak için iki orduya ihtiyaç vardır. Biri vatanın hayatını kurtaran asker ordusu, diğeri milletin geleceğini yoğuran kültür ordusu!” [Kocatürk]

24 Mart 1923 – Atatürk’ün, Lâtife Hanımla beraber gece Kütahya’dan Ankara’ya hareketi.

24 Mart 1926 – Atatürk’ün, yeni Polonya Elçisi Bader’in güven mektubunu kabulü ve Elçi’nin söylevine cevap konuşması.

24 Mart 1927 – Eski Erzurum Belediye Başkanı ve Manisa milletvekili Nafiz (Dumlu) Bey tarafından, Erzurumluların saygı ve bağlılıklarını sunmak üzere Atatürk şerefine bir balo verilmesi.

24 Mart 1930 – Atatürk’ün, Ankara’ya gelen Macar Dışişleri Bakanı Walko’yu kabulü

24 Mart 1931 – Mustafa Kemal Paşa Türk Ocakları’nı CHP ile birleştirme kararı hakkında demeç verdi. Atatürk’ün, Türkocakları’nı Cumhuriyet Halk Partisi ile birleştirme kararı hakkında demeci: “…Kurtuluş tarihinden beri ilmî sahada halkçılık ve milliyetçilik ilkelerini yaymaya sadakatle ve imanla çalışan ve bu yolda memnuniyeti gerektiren hizmetleri geçmiş olan Türkocaklarının, aynı esasları siyasî ve pratik sahada gerçekleştiren partimle bütün manasıyla tek vücut olarak çalışmalarını münasip gördüm. Bu kararım ise, millî kuruluş hakkında duyduğum itimat ve güvenin ifadesidir!”

24 Mart 1934 – Atatürk’ün, Çankaya’da Danimarka Elçisi Axel Noergaard’ın güven mektubunu kabulü.

24 Mart 1938 – Devlet tarafından Cumhurbaşkanı için satın alınan Savarona yatına, İngiltere’nin Southampton limanında bayrak çekme merasimi. Törende Londra Büyükelçimiz Fethi Okyar da hazır bulunmuş, yat teslim alınışını takiben Hamburg’da inşa edildiği fabrikada bakımdan geçirilip bazı değişiklikler yapıldıktan sonra 22.5.1938 günü buradan hareketle 1.6.1938’de İstanbul’a gelmiştir. [Kocatürk]

25 Mart 1912 – Türk Ocağı, resmen 25 Mart 1912’de İstanbul’da kuruldu.
25 Mart 1915 (24-26) – Alman General Liman von Sanders Çanakkale’de V. Ordu komutanı oldu. Sanders’in Gelibolu’ya gelmesi, yeni savunma planı yapması, Atatürk’ün komutanı olduğu 19. Tümeni ordu ihtiyat kuvveti olarak kendine bağlaması.

25 Mart 1916 – Atatürk’ün, günü Mardin’de geçirişi.

25 Mart 1922 – Franklin Bouillon’un, Paristen -Yusuf Kemal Bey aracılığıyla- Atatürk’e mektubu.

25 Mart 1923 – Atatürk’ün, Lâtife Hanım’la beraber Ankara’ya dönüşü.

26 Mart 1913 – Edirne’nin Bulgar kuvvetlerine teslim olması.
26 Mart 1916 – Mustafa Kemal’in Diyarbakır’a gelerek 16’ncı Kolordunun komutasını üzerine alması.
26 Mart 1920 – Amerika Birleşik Devletleri Cumhurbaşkanı Wilson, Büyük Ermenistan kurulması hakkında nota verdi.

26 Mart 1922 – Paris’te toplanan İtilaf Devletleri Dışişleri bakanlarının, İstanbul – Ankara ve Atina hükümetlerine mütareke koşullarını içeren ikinci notası.

26 Mart 1922 – İtilaf Devletlerinin barış önerisine göre; Anadolu Yunanlılar tarafından boşaltılacak, İstanbul Türklerin elinde kalacak ama silahsızlandırılacak, Doğu’da bir Ermeni Devleti kurulacak, kapitülasyonlarda belirli bir yumuşama gerçekleştirilecek, Türkler İtilaf devletlerine tazminat ödeyecek ve belirli sayıda asker besleyebilecektir.

26 Mart 1922 – Atatürk’ün, saat 16.00’da Akşehir’den hareketle saat 20.00’de Sivrihisar’a gelişi, Heyet-i Vekile, halk ve asker tarafından karşılanışı.

26 Mart 1931 – Ölçüler Kanunu TBMM’de kabul edildi. Meclis’te kabul edilen Ölçüler Kanunu ile uluslararası standartlara uyum sağlandı. Bu kanunla beraber okka, endaze gibi ölçülerin yerine kilo, metre, gram gibi Batı ölçüleri kabul edildi. Türkiye Beynelmilel Ölçüler Bürosu’na katıldı.

26 Mart 1933 – Atatürk’ün, gece Mısır Elçiliği’ndeki suareyi şereflendirmesi.

26 Mart  1937 – Atatürk’ün, Bursalı gençlerin Ankara Halkevi’nde tertipledikleri geceyi şereflendirmesi ve gençlere hitabı: “…Gençler, benim gelecekteki emellerimi gerçekleştirmeyi üstlenen gençler! Bir gün bu memleketi sizin gibi beni anlamış bir gençliğe bırakacağımdan dolayı çok memnun ve mesudum. Buna cidden sevinmekteyim. Fakat, beraber yaşadığımız müddetçe benim hedefime yürümenizi hepinizden istemek, yasal bir hakkım olarak tanınmalıdır.” [Kocatürk]

27 Mart 1916 – Atatürk’ün, saat 16.00 sıralarında Diyarbakır’a gelerek göreve başlaması.

27 Mart 1922 – Atatürk’ün, Sivrihisar’da Vekiller Heyeti ile, İtilâf Devletleri temsilcilerine verilecek cevabî notayı tespit etmesi.

27 Mart 1923 – Mecliste yapmış olduğu sert eleştirileriyle tanınan Trabzon mebusu Ali Şükrü Bey öldürüldü.

27 Mart 1923 – Atatürk’e, Afgan Kralı Amanullah Han tarafından “Âliyülâlâ Nişanı” verilişi.  27 Mart 1923 tarihinde Afganistan Emiri (Kralı) tarafından Aliyülâlâ Nişanı irsal kılınmıştır.

27 Mart 1933 – Atatürk’ün, dil çalışmalarına gösterdikleri yakın ilgi nedeniyle Millî Türk Talebe Birliği’ne telgrafı: “Millî ülküye ulaştıran öz dil yolunda durmadan, şaşmaz büyük adımlarla yürümeye verdiğiniz değerden dolayı sizi överim. Yürekten sevgiler çocuklarım!”

27 Mart 1935 – Atatürk’ün, Çankaya’da Fransa’nın Suriye Fevkalâde Komiseri Kont de Martel ile Fransa Büyükelçisi Kammerer’i kabulü.

27 Mart 1935 – Atatürk’ün, Çankaya’da Bulgaristan Elçisi Pavlof’un güven mektubunu kabulü.

28 Mart 1920 – Antep’te Fransızlara karşı direnişiyle ünlenen Şahin Bey şehit oldu. Fransız kuvvetlerinin Kilis, Antep yolunu kapatan Teğmen Şahin komutasındaki milli kuvvetlerle çarpışması ve Şahin Bey’in şehit oluşu.

28 Mart 1920 Atatürk’ün, yabancı millet temsilciliklerine doğu vilâyetlerindeki Ermeni zulümlerini protesto eden telgrafı.

28 Mart 1922 – Atatürk’ün, Sivrihisar’dan Akşehir’e hareketi.

28 Mart 1931 – Atatürk’ün, Çankaya’da Afgan Elçisi Sultan Ahmet Han ve İran Elçisi Mirza Sadık Han’ın güven mektuplarını kabulü ve Elçilerin konuşmalarına cevap konuşmaları. [Kocatürk]

28 Mart 1935 – Atatürk’ün, saat 19.30’da Cumhuriyet Halk Partisi Ankara İl Balosu’nu şereflendirmesi.

28 Mart 1938 – Paris’ten davet edilen Prof. Dr. Fiessinger’in Ankara’ya gelişi ve Çankaya’da Atatürk’ü muayenesi.

29 Mart 1920 – Yarbay Rahmi Bey, Anzavur’a bağlı askerler tarafından öldürüldü.

29 Mart 1922 – Atatürk’ün, İkinci İnönü Zaferi’nin yıldönümü nedeniyle ordulara genelgesi: “…Zalim dünyaya karşı milletimizi baştan başa boğazlayabileceğini ilân ve üstlenen istilâcı ve mağrur bir düşman, geçen senenin 30 Mart günü yerlere serilerek hakkın galibiyetine boyun eğmişti. Tarihimizin en şerefli kahramanları arasına giren İkinci İnönü şehitlerine fatihalar, gazilerine minnet ve teşekkürler sunmaya, bütün cephedeki arkadaşlarımı davet ediyorum.”

29 Mart 1928 – Atatürk’ün, Çankaya’da Yunan Elçisi Jean Papas ile Danimarka Elçisi Otto Cari Mohr’un güven mektuplarını kabulü ve Elçilerin söylevlerine cevap konuşmaları.

29 Mart 1933 – Atatürk’ün, Çankaya’da Amerika Büyükelçisi Sherrill’in veda ziyaretini kabulü.

29 Mart 1938 – Atatürk’ü muayene eden Prof. Dr. Fiessinger’in, hazırladığı raporu Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği’ne sunması.

30 Mart 1937 – Atatürk’ün, Amerika’da Tylers Okulu’nda meydana gelen patlama ve can kaybı nedeniyle Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Roosevelt’e başsağlığı telgrafı.

30 Mart 1938 – Atatürk’ün hastalığı hakkında Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliğince ilk defa resmi tebliğ yayınlaması. Cumhurbaşkanlığı genel sekreterliği Atatürk’ün sağlık durumunda endişe verecek bir durum olmadığını, doktorlar tarafından kendisine istirahat önerildiği yolunda bir açıklama yapıldı.

30 Mart 1938 – Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği’nin, -Fransa’dan da­vet edilen Prof. Dr. Fiessinger’in Atatürk’ü muayenesinden sonra- Atatürk’ün hastalığı hakkında ilk resmî bildiri yayımlaması (bu bildiride, Fiessinger’in muayenesi sonucu Atatürk’ün sağlığında endişe verici bir durum olmadığının belirlendiği ve kendisine 1,5 ay kadar istirahat tavsiyesinin yeterli görüldüğü belirtilmiştir). [Kocatürk]

1909 – 31 Mart Olayı. (13 Nisan 1909 tıklayınız)

31 Mart 1915 – 5. Ordu Komutanı Mareşal Liman von Sanders’in, 3. Kolordu Komutanı Esat (Bülkat) Paşa’yla beraber Maydos (Eceabat’a) gelişi ve 19. Tümen Komutanı Atatürk ve 9. Tümen Komutanı Albay Halil Sami Bey’i de yanına alarak, Kabatepe ve Alçıtepe bölgelerinde savunma düzeni bakımından incelemelerde bulunması.

31 Mart 1920. Gaziantep 1919 yılının Ocak – Ekim ayları arasında İngiliz işgalinde iken Fransızlara bırakıldı. Fransızların Ermenilerle bir olup halka eziyet etmeleri üzerine Antep halkı örgütlendi. Fransız takviye birliklerinin Antep’e gelişini durduran Teğmen Said (takma adı Şahin) şehit olunca halk coştu. 31.3.1920’de Atatürk’ün emri ile gelen Kılıç Ali Bey, Kuvvay-ı Millîye’nin başına geçti ve Antep cephesinde üstün Fransız kuvvetleri önünde halk direnerek kanlı savaşlar verdi. Sonunda 9.2.1921’de kenti Fransızlar işgal etti. TBMM’de 6 Şubat 1921 tarihinde çıkarılan 93 sayılı kanunla bu kahramanlar kentine “Gazi Ayıntab” unvanı verdi. 1928 yılında adı “Gaziantep” şeklini aldı.

31 Mart 1920 – Lüleburgaz Kongresi toplandı.

31 Mart 1922 – Atatürk’ün, Çay’dan hareketle Akşehir’e dönüşü.

31 Mart 1925 – İsyan bölgesinde Divan-ı Harp’çe verilen idam cezalarının ayrıca onay gerektirmeden yerine getirilmesi hakkındaki kanun kabul edildi.

31 Mart 1938 – Prof. Dr. Fiessinger’in, akşam ekspresle İstanbul’dan Paris’e hareketi ve gazetecilere Atatürk hakkında söyledikleri: “Bu kadar dinamizmin, bu kadar zekâ ve canlılığın bir arada toplanması pek enderdir. Zamanımızın birçok büyük adamlarıyla temas ettim; fakat Büyük Şefiniz Atatürk, bunlardan hiçbiriyle bir tutulamaz!” [Kocatürk]

NİSAN

1 Nisan 1916’da tümgeneralliğe (mirlivalığa) yükseldi.

1 Nisan 1920 – Trakya Kongresi toplandı.

1 Nisan 1921 – İkinci İnönü Zaferi (23 Mart-1 Nisan 1921. Mustafa Kemal’in, Batı Cephesi Komutanı İsmet Paşa’ya cevap telgrafı: “… Siz orada yalnız düşmanı değil, milletin ters talihini de yendiniz. İstila altındaki bedbaht topraklarımızla beraber bütün vatan, bugün en uzak köşelerine kadar zaferinizi kutluyor. Düşmanın istila hırsı, azim ve hamiyetinizin yalçın kayalarına çarparak hurdahaş oldu.”

1 Nisan 1922 – Atatürk’ün, beraberinde Batı Cephesi Komutanı İsmet Paşa olduğu halde Ilgın yöresinde Süvari Kolordusu’nu teftişi, harp uygulaması ve geçit resmini izlemesi.

1 Nisan 1922 – Atatürk’ün, akşam Ilgın’dan Konya’ya gelişi.

1 Nisan 1923 – Mecliste seçimlerin yenilenme kararı alındı. Atatürk’ün, yeniden seçim kararı hakkındaki önergenin kabulü nedeniyle Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde konuşması: “…Bütün cihan bilmelidir ki, artık bu Devletin ve bu milletin başında hiçbir kuvvet yoktur, hiçbir makam yoktur. Yalnız bir kuvvet vardır; o da millî egemenliktir. Yalnız bir makam vardır; o da milletin kalbi, vicdanı ve varlığıdır!”

1 Nisan 1928 – Atatürk’ün, Torbalı depreminde zarar görenlere yardım olmak üzere 10.000 lira bağışta bulunması.

2 Nisan 1917 – ABD’nin dünya savaşına girmesi.

2 Nisan 1920 Atatürk’ün, İstanbul’dan kaçarak Ankara’ya gelen Halide Edip, Dr. Adnan (Adıvar), Hüsrev (Gerede), Yunus Nadi, Yusuf Kemal (Tengirşenk), Rıza Nur, Cami (Baykut) ve diğer bir kısım kimseleri istasyonda karşılaması.

2 Nisan 1920 – İstanbul’da Salih Hulusi Paşa Hükümeti, İngilizlerin baskısıyla istifa etti. Yeni kabine için yine Damat Ferit Paşa’nın adı geçmeye başladı.

2 Nisan 1922 – Atatürk’ün, Konya’da resmî daireleri ve bazı kuruluşları ziyareti, Askerî Nalbant Okulu’nda yapılan diploma töreninde konuşması: “Sanatın en basiti, en şereflisidir.”

2 Nisan 1922 – Atatürk’ün, II. İnönü Zaferi’nin yıldönümü nedeniyle Sovyet Elçisi Aralof’un tebrik telgrafına cevabı: “…Giriştiğimiz şu mücadelenin gayesi, tabiî hukukumuzun kurtarılmasıdır.”

2 Nisan 1922 – Fransız kadın gazeteci Berthe Georges-Gaulis’in, Paris’ten Atatürk’e mektubu: “Burada vaziyet, günden güne lehinizde değişikliğe uğruyor gibidir.”

2 Nisan 1923 – Ali Şükrü Bey’in katili olduğu anlaşılan Topal Osman öldürüldü ve cesedi Meclis önünde asılarak teşhir edildi.

2 Nisan 1933 – Atatürk’ün, Çankaya’da yapılan Türk Dili Tetkik Cemiyeti’nin toplantısına başkanlık edişi.

3 Nisan 1905 – Yunanistan İzmir’i ilhak kararını açıkladı. Ülke genelinde yoğun tepkiler meydana geldi.

3 Nisan 1917 – Atatürk’ün, sabah saat 6.00’da Diyarbakır’dan 2. Kolordu cephesine hareketi, geceyi Akviran’da kurulan çadırlı ordugâhta geçirişi.

3 Nisan 1920 – İsmet (İnönü), Celalettin Arif, Saffet (Arıkan), ve daha bir çok kimsenin İstanbul’dan Ankara’ya gelişi. İsmet Bey (İnönü) Ankara’da, Milli Mücadeleye katıldı.

3 Nisan 1920 – Atatürk’ün, İstanbul’dan kaçarak Ankara’ya gelen Albay İsmet (İnönü), Celâlettin Arif, Saffet (Arıkan) ve diğer bir kısım kimseleri karşılaması. [Kocatürk]

3 Nisan 1920 – Atatürk’ün, Lüleburgaz Kongre Başkanlığı’na telgrafı: “…Kongre’nin toplanmasını tebrik ve vatanın karşı karşıya kaldığı felâkete çare bulmak üzere, Edirne Vilayeti’nin gösterdiği vatansever gayreti takdir ederiz. Fevkalâde Millî Meclis için Edirne ilinden seçilecek üyenin süratle gönderilmelerini temenni ederiz.” [Kocatürk]

3 Nisan 1921 – Zübeyde Hanım’ın, elden, Atatürk’e mektubu: “Bana şimdiye kadar pek iyi hizmetlerinden memnun olduğum bizim Şakir’in (Şakir Zümre) amcazadesi Şevket Efendi’ye lâzım gelen yardım hususunda gerekenlere emir ve himayenizin esirgenmemesi.”

3 Nisan 1922 – Atatürk’ün, Konya’da bulunan Demiryolları Umum Müdürlüğü’ne yazısı: “…Demiryolları idaresinde çalıştırılacak memurların seçim ve atanmasında göz önüne alınacak en önemli nokta, şüphesiz uzmanlık ve tecrübe meselesidir. Bununla beraber bu memurların bugünkü mücadelemizin gerektirdiği tam güven şartına sahip bulunmaları lâzımdır. Bu görüş açısından Türk memur kullanılması esas olacaktır.”

3 Nisan 1923 – Birinci Grup diye bilinen Anadolu ve Rumeli Müdafaa-ı Hukuk Grubu’nun bir partiye dönüştürüleceği kararı açıklandı ve Dokuz Umde bildirisi yayınlandı.

3 Nisan 1924 – Meclis’te Avukatlık Kanunu kabul edildi.

3 Nisan 1930 – Türk kadınlarına belediye seçimlerinde seçme ve seçilme hakkı tanıyan yeni Belediye Kanunu’nun kabulü.

3 Nisan 1930 – Atatürk’ün, Ankara’da Türkocakları Merkezi’nde Afet (İnan) Hanım’ın kadın haklarına dair konferansını izlemesi.

3 Nisan 1932 – Atatürk’ün, akşam Ankara Halkevi’nde Behçet Kemal (Çağlar)’ın yazdığı “Çoban” piyesini seyretmesi.

4 Nisan 1917 – Atatürk’ün, sabah, Akviran’dan Hani’ye hareketi, yolda 24. Alay’a ait bir batarya ile iki seyyar hastaneyi denetlemesi, Hani’ye gelişi, kasabadaki ambar, silâh deposu ve hastaneleri gözden geçirmesi.

4 Nisan 1920 – 12. Kolordu komutanı Fahrettin (Altay) Ankara’ya gelerek, Mustafa Kemal ile görüştü. (Ankara’ya katılmış oldu). Atatürk’ün, Konya heyetiyle beraber Ankara’ya gelen 12. Kolordu Komutanı Albay Fahrettin (Altay) Bey’le görüşmesi. [Kocatürk]

4 Nisan 1920 – Atatürk’ün, akşam Ankara’da, Anadolu’ya geçen gazeteci Yunus Nadi’yi kabulü ve görüşmesi: “…Milletimiz çok büyüktür. Hiç korkmayalım. O esir olmayı ve hor görülmeyi kabul etmez! Milletin bağımsızlığını vatanın son kaya parçası üzerinde savunacağız; kurtaracağız veya eğer mukadderse öleceğiz! Fakat eminiz ki ölmeyeceğiz ve kurtaracağız!” [Kocatürk]

4 Nisan 1929 – İstanbul’da Darülfünun öğrencilerinin yaptığı toplantıda gençlik yerli malı kullanmaya çağrıldı.

4 Nisan 1929 – Yargılama sisteminde önemli değişiklikler getiren Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu TBMM’de kabul edildi.

5 Nisan 1909 – Atatürk’ün Kurmay Başkanı olduğu Hareket Ordusunun, 31 Mart gericilik olayını bastırmak üzere İstanbul’a yola çıkması.

5 Nisan 1917 – Atatürk’ün, sabah, Hani’den hareketle yöredeki birlikleri denetlemesi, daha sonra Tuzla’ya gelişi, geceyi burada çadırda geçirişi.

5 Nisan 1920 – Salih Paşa’nın istifası üzerine Damat Ferit Paşa’nın kabine kuruşu. (4. Damat Ferit Kabinesi). Damat Ferit Paşa’nın dördüncü kez hükümeti kurdu. Damat Ferit, 4. Kabinesini kurarken Hariciye Nazırlığını da üstlendi.

5 Nisan 1922 – Ankara hükümeti İtilaf Devletlerinin önerilerine cevap verdi. Ateşkes önerisini kabul eden Ankara, Anadolu’nun hemen boşaltılmasını, ilk 15 gün içinde Kütahya, Afyon ve Eskişehir çevresinin dört ay içinde de İzmir ve diğer işgal edilmiş bölgelerin tamamen terkedilmesini, ancak bunun kabul edilmesi halinde barış görüşmelerine oturulabileceğini iletti. İtilaf Devletleri Dışişleri bakanlarının, 22 Mart 1922 tarihli notasına, TBMM Hükümetinin cevabı: “Mütareke ile birlikte Anadolu’nun boşaltılmasına başlanması ve dört ay içinde tamamlanması.”

5 Nisan 1926 – Atatürk’ün, Diyarbakır Belediye Meclisi’nin kendisini fahrî hemşehriliğe seçişi nedeniyle teşekkür telgrafı.

5 Nisan 1928 – C. Halk Fırkası tarafından Laiklik ilkesinin ve Anayasa değişiminin kabulü.

6 Nisan 1917 – Atatürk’ün, sabah, Tuzla’dan hareketi, yolda Milis Alayı’nı denetlemesi, daha sonra Varedek köyündeki 1. Tümen Karargâhı’na gelişi, öğleden sonra harp oyunu yapılması.

6 Nisan 1917 – ABD, Almanya’ya savaş ilan etti ve Birinci Dünya Savaşı’na müttefiklerin yanında girdiğini açıkladı.

6 Nisan 1920 – Atatürk’ün emriyle Ankara’da “Anadolu Ajansı”nın kuruluşu. Millî mücadele davasını yurda ve dünyaya duyurmak için Atatürk tarafından Ankara’da kurulan Türkiye Cumhuriyeti’nin yarı resmi haber ajansı.

6 Nisan 1920 – Fahrettin Paşa (Altay) 15. Kolordu komutanı olarak Heyet-i Temsiliye’nin emrine girdiğini açıkladı.

6 Nisan 1930 – Atatürk’ün, Çankaya’da Afgan Elçisi Gulâm Nabi Han’ın güven mektubunu kabulü ve Elçi’nin söylevine cevap konuşması: “…Türk ve Afgan milletleri arasında mevcut ilişkiler kuvvetlidir. Bu bozulmaz dostluk ve kardeşlik bağlarının her gün daha ziyade artacağını kabul ediyorum.”

6 Nisan 1937 – Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Roosevelt’in, Cumhuriyet Türkiyesi ile ilgili bir filmi Beyaz Saray’da seyretmesi üzerine Atatürk’e, teşekkür ve tebrikleriyle beraber, kendisiyle buluşma fırsatını ümit ettiğini bildiren mektubu.

7 Nisan 1917 – Atatürk’ün, sabah Varedek köyündeki 1. Tümen Karargâhımdan hareketi, yolda bazı alay ve taburları denetleyerek öğleden sonra Arakel’de 71. Alay Karargâhı’na gelişi, geceyi burada geçirişi.

7 Nisan 1921 – Afyon Yunanlılar’dan geri alındı.

7/8 Nisan 1921 Aslıhan bölgesinde Yunan kuvvetleriyle milli kuvvetler arasında Aslıhanlılar muharebesi (3 gün sürmüş ve Yunanlıların çekilmesiyle sonuçlanmıştır).

7 Nisan 1932 – Atatürk’ün, akşam Ankara Halkevi’nde düzenlenen Çocuk Esirgeme Kurumu balosunu şereflendirmesi.

7 Nisan 1934 – Atatürk’ün, akşam trenle Ankara’dan İzmir yönünde hareketi.

7 Nisan 1938 – İstanbul’da Balkan Matbuat Birliği ile Balkan Paktı Ekonomik Konseyi toplandı.

8 Nisan 1917 – Atatürk’ün, Murat cephesini gezerek 71. Alay’ın tabur ve bataryalarını denetlemesi, tekrar Arakel’e dönüşü.

8 Nisan 1920 – Fransızlar, ateşkes istedi.

8 Nisan 1920 – Salih Paşa’nın istifası ile kurulan Damat Ferit Paşa kabinesinin tanınmayacağı yolunda, Heyeti Temsiliye genelgesi yayınlandı.

8 Nisan 1920 – Atatürk’ün, Ankara’da “Anadolu Ajansı’nın kurulduğunu bildiren genelgesi: “Vatan ve milletimizin en büyük tehlikeyle karşı karşıya kalması sonucu olarak bütün Rumeli ve Anadolu’nun giriştiği millî ve mukaddes savaş esnasında halkın iç ve dış en doğru haberlerle aydınlatılması ivedi ihtiyacı dikkate alınmış ve sonucunda Ankara’da “Anadolu Ajansı” adı altında bir kurum oluşturulmuştur.”

8 Nisan 1920 – Atatürk’ün, Salih Paşa’nın yerine yeni kabineyi kuran Damat Ferit paşa ve heyetinin tanınmayacağına dair vilâyetlere genelgesi: “…Vatana ihaneti ispatlanmış olan ve düşman süngüsü ile görev verilen Damat Ferit Paşa ve kabinesinin hiçbir şekilde tanınmayacağını bildiririz.” [Kocatürk]

8 Nisan 1920 – Damat Ferit, Kuva-yı Milliye’ye karşı ayaklanan Anzavur’a paşalık unvanı verdi.

7/8 Nisan 1921 (7-8) – Aslıhan bölgesinde Yunan kuvvetleriyle milli kuvvetler arasında Aslıhanlılar muharebesi (3 gün sürmüş ve Yunanlıların çekilmesiyle sonuçlanmıştır).

8 Nisan 1923 – Mustafa Kemal’in, Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Başkanı olarak milletvekili seçimi münasebetiyle millete, 9 ilkeyi içine alan beyannamesi.

8 Nisan 1924 – Dinî mahkemelerin kaldırılması. Şeriye mahkemelerini kaldıran yeni Mahkemeler Teşkilatı Kanunu TBMM’de kabul edildi. Kadıların yerini hakimler aldı (böylece şer’i hükümlere, fıkha göre yargılama yapan Şer’iye Mahkemeleri kaldırılarak hukuktaki ikiliğe son verildi).

8 Nisan 1930 – 1580 sayılı Belediyeler Kanununun çıkması (kadınlara da seçme hakkı tanınıyor).

8 Nisan 1934 – Atatürk’ün, Uşak’ta topçu birliklerini, Salihli’de istihkâm taburunu, topçu alayını teftiş edişi; saat 19.00’da Manisa’ya gelişi, geceyi trende geçirişi.

9 Nisan 1919 – Antalya’nın İşgali sona ermiştir.

9 Nisan 1920 – İsmet Paşa (İnönü), Ankara’ya geldi.

9 Nisan 1920 – Atatürk’ün, 14. Kolordu Komutanı Yusuf İzzet Paşa’ya kendisini Ankara’ya çağıran telgrafı: “Siyasî ve askerî en önemli kararların verilmesi günlerindeyiz. Sizin de bu görüşmelerde hazır bulunmanız faydalı olacaktır. Ankara’ya teşrifinizi rica ve hürmetler ederim.” (Yusuf İzzet Paşa, bu telgraf üzerine 10 Nisan 1920 günü Ankara’ya hareket etmiştir). [Kocatürk]

9 Nisan 1924 – Atatürk’ün, Çankaya’da Sovyet Elçisi Suriç’i kabulü ve görüşmesi (Bu görüşmede İsmet Paşa da bulunmuştur).

9 Nisan 1930 – Hükümet Türk parasının değerini koruma hakkında bazı tedbirler öngören bir kararname yayınladı.

9 Nisan 1932 – İlk kadın hakim Mürüvvet hanım, Adana’da göreve başladı.

9 Nisan 1934 – Atatürk’ün, sabah Manisa’dan hareketle Muradiye istasyonunda ve Menemen’de piyade alaylarını, Foça civarında müstakil topçu bataryasını teftiş edişi ve Foça’dan vapurla 19.30’da İzmir’e gelişi.

9 Nisan 1937 – Atatürk’ün, Belgrad’a gidecek olan Başbakan İsmet İnönü’yü saat 19.30’da, Ankara istasyonundan İstanbul’a uğurlaması.

10 Nisan 1915 – İtilaf Devletleri arasında birinci gizli anlaşma (İstanbul Anlaşması).

10 Nisan 1915 – Atatürk’ün, 5. Ordu Komutanlığınca yapılan düzenleme sonucu 19. Tümen’in yeni durumu ve görevlerini, kendisine bağlı birliklere emirle bildirmesi.

10 Nisan 1916 – Atatürk’ün, 16. Kolordu’nun cephe durumu hakkında 2. Ordu Komutanlığı’na raporu: “Emrimde bulunan cephe aşağıdaki şekilde kısımlara ayrılmıştır.”

10 Nisan 1916 – Atatürk’ün, 16. Kolordu birliklerine, cephedeki görevleri hakkında yazılı emri.

10 Nisan 1916 – Atatürk’ün, şehir ileri gelenlerinden iki kişiye beraber kendisini ziyarete gelen Diyarbakır Müftüsü’nü kabulü ve görüşmesi.

10 Nisan 1917 – Atatürk’ün, sabah, Varedek’teki 1. Tümen Karargâhı’ndan hareket ederek öğleye doğru Lice yakınında 2. Kolordu Karargâhı’na gelişi, geceyi burada geçirişi.

10 Nisan 1920 – Şeyhülislam Dürrizade Abdullah’ın Kuvay-ı Milliye aleyhine fetvası. Şeyhülislâm Dürrizade Abdullah’ın, Anadolu’daki millî kuvvetleri kâfir ve katlinin gerekli olacağını bildiren fetvası. Şeyhülislâm Dürrizade Abdullah yayınladığı fetva ile Kuva-yı Milliyecilerin kafir olduğunu ve öldürülmeleri gerektiğini ilan etti.

10 Nisan 1920 – Celalettin Arif bir bildiriyle başkanı olduğu son Meclis-i Mebusan’ın tüm üyelerini Ankara’ya çağırdı.

10 Nisan 1920 – Atatürk’ün, 12. Kolordu Komutanı Albay Fahrettin (Altay) Bey’e Konya’dan milletvekili seçilmesinin uygun olacağını bildiren telgrafı: “…Konya’dan milletvekili seçilmeniz uygun olacaktır. Milletvekili seçilmekle Kolordu Komutanlığı’ndan ayrılmanız gerekmeyecektir. Cevabınızı bekliyoruz.”

10 Nisan 1921 – Atatürk’ün, Namık Kemal’in oğlu Ali Ekrem (Bolayır) Bey’in II. İnönü Zaferi’ni tebrik eden telgrafına cevabı: “Anadolu’nun ruhu, bütün direnme feyzini tarihindeki büyüklerden almıştır. Bize bu mukaddes feyzi veren ecdat ruhları arasında muhterem babanızın pek büyük yeri vardır. Yaralı vatanın kurtuluş ve bağımsızlığı için ölmek yolunda bugünkü kuşağa fedakârlığı öğreten büyük Kemal hakkında saygıların tekrarına vesile olan telgrafınıza özel teşekkürlerimi arz eylerim.”

10 Nisan 1922 – Cenova Konferansı başladı. Konferansa Ankara hükümeti adına Celalettin Arif Bey ile Bekir Sami Bey gözlemci olarak katıldı. İtalya’da İtilaf Devletleri Dışişleri Bakanlarının katılımıyla, “Cenova Konferansı” (9 Mayıs 1922’de son bulmuştur).

10 Nisan 1922 – Atatürk’ün, 2 Ocak 1922’de Ankara’da imzalanan Türkiye-Ukranya Dostluk Antlaşması’nın T.B.M.M.’nde onaylanması nedeniyle Lenin’e mektubu: “…Rus dostluğu geçmişte olduğu gibi her zaman Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükûmeti’nin temel politikası olacaktır.”

10 Nisan 1926 – Türk uyruğunda bulunan her türlü şirket ve müesseselerde işlemlerin ve kayıtların Türkçe tutulması zorunluluğuna ilişkin yasa benimsendi.

10 Nisan 1927 – Binaların Numaralandırılması ve Sokaklara İsim verilmesi Hakkında Kanun’a göre binalar numaralandırılmaya ve sokaklar adlandırılmaya başlandı.

10 Nisan 1928 – Laiklik ile ilgili önemli Anayasa değişikliklerinin yapılması.

10 Nisan 1931 – Türk Ocakları Kurultayı’nda Ocakların Cumhuriyet Halk Fırkası’na katılmak üzere kapanmasına karar verildi.

10 Nisan 1931 – Atatürk’ün Adana Türk Ocağı’nda yaptığı bir konuşmadan sonra Türk Ocakları’nın akıbeti belirir gibi olmuş, 24 Mart 1931’de Türk Ocakları Cumhuriyet Halk Fırkası ile birleşmeyi kararlaştırmış, 10 Nisan 1931’de Olağanüstü toplanan Türk Ocakları Kurultayı kendisini feshederek Cumhuriyet Halk Fırkası’na katılmıştır.

10 Nisan 1931 – Ankara’da toplanan Türk Ocakları Olağanüstü Kurultayı, örgütün kendini feshederek, mallarının CHF’ma devredilmesi kararı aldı. Türk Ocakları 1912’de aralarında Ziya Gökalp, Akçuraoğlu Yusuf Bey, Hamdullah Suphi Bey (Tanrıöver) gibi isimlerin bulunduğu bir grup Türkçü milliyetçi aydın tarafından kurulmuştu.

10 Nisan 1934 – Atatürk’ün, İzmir’den Gaziemir’e gelerek piyade alayını, tayyare topçu bataryasını ve Seydiköy’de hava kuvvetlerini denetlemesi, daha sonra Selçuk üzerinden Kuşadası’na gelerek süvari alayını denetledikten sonra akşam tekrar İzmir’e dönüşü.

10 Nisan 1936 – Atatürk’ün, Çankaya’da İngiltere Büyükelçisi Percy Loraine’ni kabulü

10 Nisan 1936 – Atatürk’ün, Yugoslav Kral ailesinin bir kızları oluşu nedeniyle Prens Paul Karajorjeviç’e tebrik telgrafı.

11 Nisan 1917 – Atatürk’ün, sabah, Lice yakınındaki 2. Kolordu Karargâhı’ndan hareketle öğleye doğru Diyarbakır’a dönüşü.

11 Nisan 1919 – 15. Kolordu Komutanlığı’na atanan Kâzım Karabekir’in, Atatürk’ü Şişli’deki evinde ziyareti ve görüşmeleri. XI. Kolordu Komutanlığına atanana Kazım Karabekir’in İstanbul’da Mustafa Kemal Paşa’ya (Şişli’deki evinde) veda ziyareti ve görüşmeleri. Erzurum’da ordu komutanlığına atanan Kazım Karabekir, görev yerine gitmeden Mustafa Kemal’le görüşerek onun da Anadolu’ya geçmesini istedi.

11 Nisan 1920 – Şeyhülislâm Dürrizâde Abdullah’ın, “Padişah ve Halife kuvvetleri dışındaki millî kuvvetleri kâfir ilan eden ve katlinin vacip (gerekli)” olduğunu bildiren fetvası “Takvim-i Vekayi”de yayınlandı.

11 Nisan 1920 – Yapılan anlaşma gereğince Fransızların Urfa’yı terk etmeleri.

11 Nisan 1920 – Mebusan Meclisi kapatıldı. Osmanlı Meclis-i Mebusan’ın feshi hakkında Padişah Vahdettin iradesi.

11 Nisan 1920 – Damat Ferit, Kuvayi Milliye aleyhinde bildiri yayınladı. Damar Ferit Paşa’nın hükümet bildirisi: “Kuvay-ı Milliye dene teşekkül, hem Anadolu’yu korkunç bir istila tehdidine ve hem de devletin başını gövdesinden ayırmaya sebep oluyor.”

11 Nisan 1920 – J. de Robeck’in Lord Curzon’a Damat Ferit Paşa ile yaptığı 7.4.1920 tarihli görüşme hakkındaki yazısı: “Ben milliyetçileri ezmek için yeni hükümete her türlü yardımı yapacağımı söyledim.”

11 Nisan 1922 – Atatürk’ün, süvari manevralarında bulunmak üzere Akşehir’den Ilgın’a hareketi.

11 Nisan 1923 – Atatürk’ün, milletvekili seçimi nedeniyle İstanbul halkına bildirgesi: “…Yeni seçim devresini, İstanbul ile bağlantımız tamam olmadan geçiriyoruz. …İstanbullular! Düşmanın gözü üzerinizdedir. Reyleriniz parçalanacak mı? İstanbulumuzun düşmana ümit verecek oy bölünmesi yapmayacağına inanıyorum. Oyların bölünmesinden kimlerin yararlanacağını her an göz önünde tutmak, özellikle sizin görevinizdir.”

11 Nisan 1923 – Atatürk’ün, Vatan gazetesi muhabiri Ahmet Şükrü (Esmer) Bey’e, yeni seçim ve İstanbul hakkında demeci: “…Basının ilkelerimizi tahlil ederek halka anlatması lâzımdır. Ben art arda bildirgeler yayımlayarak halkı aydınlatmaya gayret edeceğim.” [Kocatürk]

11 Nisan 1926 – Atatürk’ün, yeni Danimarka Elçisi Andreas Oldenburg’un güven mektubunu kabulü ve Elçi’nin söylevine cevap konuşması.

11 Nisan 1930 – Türk Kadınlar Birliği İstanbul’da Sultanahmet’te, kanunlarla kazanılan hakları kutlama amacıyla bir miting düzenledi.

11 Nisan 1934 – Atatürk’ün, İzmir’den hareketle Reşadiye, Seferihisar ve Bornova’da bazı askerî kuruluşları denetlemesi ve tekrar İzmir’e dönüşü. Atatürk’ün, akşam yemeği sohbetinde söyledikleri: “Arkadaşlar, yaptığımız ve yapmakta olduğumuz inkılâplar için bilimin ve aydınların yoluna gideceğiz; hedef ve hünerimiz cahil kütleyi de aydınlatarak yolumuzda yürütmek ve onu selâmete çıkarmaktır. Cumhuriyetimizi, çağdaş uygarlık düzeyine ulaşmak isteğimizi köstekleyecek herhangi bir referanduma gitmek yalnız cehalet değil hıyanet olur. Yüzde seksenine okuma yazma öğretilmemiş bir memlekette inkılâplar plebisitle olmaz!”

12 Nisan 1912 – Atatürk’ün, Derne’den, Selanik’te bulunan Binbaşı Behiç (Erkin) Bey’e -İtalyan kuvvetleri karşısında 3 Mart 1912 günü kazanılan başarı hakkında- mektubu. [Kocatürk]

12 Nisan 1916 – Atatürk’ün, öğleden sonra Kurmay Başkanı İzzettin (Çalışlar) Bey’le beraber 17. Alay’ın 3. Taburunu denetlemesi, daha sonra Diyarbakır Hükümet Konağı’na gidip Vali Vekili Bedri Bey’le erzak ve taşıma araçları hakkında görüşmesi.

12 Nisan 1920 – Urfa, Fransız işgalinden kurtuldu.

12 Nisan 1920 – Atatürk’ün, Bursa’da 56. Tümen Komutanlığı’na telgrafı: “İstanbul basınının gerek posta ile ve gerek satıcılar için elden Bursa’ya gelenlerinin askerî kontroldan geçilerek sakıncalı olanların girişinin önlenmesi.”

12 Nisan 1920 – Atatürk’ün, Bursa’da 56. Tümen Komutanlığı’na telgrafı: “Orada ele geçirilebilecek İstanbul ve yabancı basınından birer nüshanın Heyet-i Temsiliye’ye gönderilmesi.” [Kocatürk]

12 Nisan 1921 – Mustafa Kemal Paşa’nın Yunan ordusunun Anadolu’daki mezalimine karşı “İnsanlık alemine beyannamesi.” Atatürk’ün, Yunan ordusunun Anadolu’daki zulümlerini protesto etmek üzere, Türkiye Büyük Millet Meclisi adına insanlık âlemine bildirisi: “…Türkiye Büyük Millet Meclisi adına, bu faciaları bütün insanlığın ders alıcı bilgisine arz eder ve bedbaht vatan parçalarımıza ve namus ve bağımsızlığını savunma gibi mukaddes bir görevi yerine getirmekte olan milletimize lâyık görülen bu zulümleri uygarlık âlemi önünde üzüntü ile protesto ederim.”

12 Nisan 1921 – Atatürk’ün, 12. Kolordu Komutanı Albay Fahrettin (Altay) Bey’e II. İnönü Zaferi’nden sonra düşmanı takipte gösterdiği başarı dolayısıyla tebrik telgrafı.

12 Nisan 1921 – Atatürk’ün, II. İnönü Zaferi’nden sonra düşmanı takipte gösterdiği başarı sebebiyle Güney Cephesi Komutanı Refet Paşa’ya tebrik telgrafı.

12 Nisan 1921 – Atatürk’ün, Sovyet Hükûmeti’nin Yunanlıların yaptığı katliamlardan kurtulabilenlere verilmek üzere Hilâliahmer (Kızılay)’e otuz bin altın ruble bağışta bulunması nedeniyle Sovyet Elçisi Budu Medivani’ye teşekkür yazısı: “…Ana toprağını savunan milletimizin idare ettiği bu harbe gösterdiğiniz ilgiden dolayı bilhassa pek bahtiyarım. Yunanlıların kaçarak geri çekilmeleri esnasında yaptıkları hasar ve zulümler, insanlığın vicdanını isyan ettirecek niteliktedir.”

12 Nisan 1921 – Atatürk’ün, II. İnönü Zaferi’ni kutlayan Afgan Elçisi Ahmet Han’ın telgrafına teşekkür cevabı. [Kocatürk]

12 Nisan 1922 – Atatürk’ün, Ilgın’da süvari manevralarını izlemesi.

12 Nisan 1923 – Atatürk’e İstanbul Darülfünunu Edebiyat Fakültesi’nce takdim edilecek “fahrî profesörlük” diplomasının, profesörlerden Necip Asım (Yazıksız), İsmail Hakkı (İzmirli), Şemsettin (Günaltay) Beyler tarafından iletilmesinin karar altına alınması.

12 Nisan 1925 – Şeyh Sait ve adamları yakalandı. Ayaklanma hükümet güçleri tarafından bastırıldı.

12 Nisan 1931 – Mustafa Kemal’in direktifiyle Türk Tarihi Tetkik Cemiyetinin kurulması. (Daha sonra “Türk Tarih Kurumu” adını almıştır.)

12 Nisan 1934 – Atatürk’ün, İzmir’de Gazi İlkokolu’nu ziyareti ve saat 20.00’de çocuk balosunu şereflendirmesi.

12 Nisan 1937 – Şair-i âzam diye ünlenmiş Abdülhak Hamit Tarhan İstanbul’da öldü.

13 Nisan 1909 – İstanbul’da İkinci Meşrutiyet’e karşı -avcı taburlarının ayaklanmasıyla- büyük isyan çıkması (31 Mart İsyanı). İstanbul’da patlayan gerici hareketi (31 Mart Olayı) bastırmak üzere Selanik’te hazırlanan Harekat Ordusunun Kurmay Başkanlığına getirildi (Mustafa Kemal Kurmay Başkanı olarak katıldı). Rumi takvimle 31 Mart 1325’te (13 Nisan 1909) çıktığı için bu adla anılmıştır. 11 gün devam eden ayaklanma, Selanik’ten gelen, Mustafa Kemal’in Kurmay Başkanı olarak katıldığı, Mahmut Şevket Paşa kumandasındaki Hareket Ordusu tarafından bastırılmıştır. İstanbul’da sıkıyönetim ilan edilmesinden sonra, Sultan II. Abdülhamit tahttan indirilmiş ve yerine Sultan V. Mehmet getirilmiştir.

13 Nisan 1915 – Atatürk’ün, Maydos’tan Madam Hilda Christianus’a mektubu: “…Şimdi Çanakkale Boğazı üzerinde Maydos’tayım. Türk dostunuzdan pek çok selâmlar.”

13 Nisan 1916 – Atatürk’ün, sabah saat 7.00’de Kurmay Başkanı İzzettin (Çalışlar) Bey ve diğer subaylarla beraber at üzerinde Diyarbakır’dan hareketle saat 16.00’da Sofyan’a gelişi ve geceyi burada geçirişi.

13 Nisan 1920 – 1. Düzce Ayaklanması başladı. Düzce’de milli harekete karşı ayaklanma başladı. Birinci Düzce ayaklanması. (Bastırılışı: 31 Mayıs 1920) Atatürk’ün kolordulara telgrafı: “Gerek askerî birlikler ve gerekse Kuva-yi Milliye tarafından esir edilen düşman askerlerinin hayatlarının korunmasına olağanüstü itina edilmesi.”

13 Nisan 1920 (12-13) – Atatürk’ün, Anzavur ve Gâvur imam’ın Manyas yöresinde 2. defa başlattıkları isyanı bastırmak üzere Bursa ve Balıkesir’deki komutanlara olağanüstü yetkiler verildiğini bildiren beyannamesi: “İşgale karşı, tüm Anadolu ve Rumeli elbirliğiyle, imanla ve vicdanla haykırıp bağımsızlık uğruna çırpınırken, düşman en etkili silâh olan iç isyanları kışkırtmaktadır. Anzavur ve Gâvur imam’ın, Manyas yöresine gönderiliş sebebi budur. Olağanüstü Meclis için Ankara’ya gelenler ve Heyet-i Temsiliye’nin müşterek toplantısında alınan ortak kararla 61. Tümen Komutanı Kâzım Bey e Balıkesir livasında, 56. Tümen Komutanı Bekir Sami Bey’e Bursa vilâyeti dahilinde tüm Kuva-yi Milliye, askeriye ve diğer ilgililere karşı kargaşaları önlemek üzere azletme, hapsetme ve idam etme dahil her türlü cezayı tatbik etmek için olağanüstü yetki verilmiştir.” [Kocatürk]

13 Nisan 1921 – İkinci İnönü Savaşı’nda, Türk ordusunun karşı taarruzu başladı.

13 Nisan 1922 – İtalyanların Söke bölgesini boşaltmaya karar vermeleri.

13 Nisan 1922 – Meclis mali sorunlara çözüm arıyor. Mebus maaşları 200 liradan 100 liraya indirildi.

13 Nisan 1925 – Şeyh Sait Ayaklanması’nın olduğu bölgede, Divanı Harb’in verdiği idam cezalarının, onay gerektirmeden yerine getirilmesi hakkındaki kanun kabul edildi.

13 Nisan 1930 (12 – 13) – Atatürk’ün, turne dolayısıyla Ankara’da bulunan Darülbedayı (İstanbul Şehir Tiyatrosu) sanatçılarını Çiftlik’teki Marmara Köşkü’nde yemeğe daveti ve sanatçıların ayrılırken elini öpmek istemeleri üzerine söyledikleri: “Biz hepimiz milletvekili olabiliriz, bakan olabiliriz, hatta cumhurbaşkanı olabiliriz; ama hiçbirimiz sanatkâr olamayız. Böyle olunca sanatkâr el öpmez; sanatkârın eli öpülür!”

13 Nisan 1934 – Atatürk’ün, İzmir’den hareketle Bergama, Dikili ve Ayvalık’ta inceleme ve denetlemelerde bulunması, akşam Edremit’e gelişi ve geceyi burada geçirmesi.

13 Nisan 1937 – Atatürk’ün, Çankaya’da İngiliz Generali Townshend’in eşi Madam Townshend’i kabulü.

14 Nisan 1912 – Bir Alman şirketine 1910’da ısmarlanan Galata Köprüsü hizmete girdi. Köprüden geçiş 1930’a kadar paralı olarak sağlandı. ‘Müruriye’ denilen geçiş parasını, önlükler giyen tahsildarlar topluyordu.

14 Nisan 1914 – Atatürk’ün, Sofya’dan Genelkurmay Başkanlığı’na Osmanlı Devleti ile Bulgaristan ve Yunanistan’ın karşılıklı ilişkileri hakkında raporu.

14 Nisan 1916 – Atatürk’ün, beraberindekilerle Sofyan’dan Silvan’a gelişi.

14 Nisan 1920 – Ayaklanmacılar “padişahın yanındayız” diyerek, Düzce’yi ele geçirdi, subayları öldürdü ve askeri mühimmat depolarını yağma etti.

14 Nisan 1921 – Fransız kadın gazeteci Berthe Georges-Gaulis’in, Burdur’dan Atatürk’e, hayranlık ve sempati duygularını ileten telgrafı.

14 Nisan 1928 – Eski Ticaret Bakanı Ali Cenani Bey, bakanlık bütçesinin kullanılmasında usulsüzlük yaptığı gerekçesiyle dokunulmazlığı kaldırılarak Yüce Divan’a verildi.

14 Nisan 1934 – Atatürk’ün, Edremit’ten hareketle Küçükkuyu, Ayvalık ve Ezine üzerinden Çanakkale’ye gelişi ve akşam şerefine verilen baloda bulunuşu.

15/16 Nisan 1909 – Mustafa Kemal’in Hareket Ordusu ile beraber -bu ordunun Kurmay Başkanı olarak- Selanik’ten İstanbul’a hareketi.

15 Nisan 1915 – II. Van İsyanı.

15 Nisan 1916 – Atatürk’ün, şiddetli yağmur nedeniyle Silvan’da kalışı.

15 Nisan 1920 – 2. Anzavur İsyanı bastırıldı. Çerkez Ethem kuvvetlerinin Susurluk ve Kirmasti arasında Anzavur kuvvetlerini tamamen dağıtışı.

15 Nisan 1922 – İtilaf Devletleri Dışişleri bakanlarının TBMM Hükümetinin 5 Nisan 1922 tarihli notasına olumsuz cevapları. Müttefikler Ankara Hükümeti’nin ileri sürdüğü şartları kabul edemeyeceklerini bildirdi.

15 Nisan 1922 – Mecliste kabul edilen bazı yasalarla vergi artırımlarına gidildi. Şeker, çay ve kahveden alınan vergiler arttırıldı.

15 Nisan 1922 – Atatürk’ün, Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Merkez Heyetleri’ne, örgüt yönetmeliğinin ciddiyetle uygulanmasını isteyen genelgesi: “…Bütün Merkez Heyetleri ve idare Heyetleri’nin bu yönetmelik içeriğini ciddiyet ve süratle uygulamaları, millet ve memleketin yüksek menfaatleri gereğidir.” [Kocatürk]

15 Nisan 1923 – Hıyanet-i Vataniye Kanun’unda önemli değişiklikler yapılarak, kapsamı genişletildi.

15 Nisan 1928 – Atatürk’ün, yapımı tamamlanan Ankara Etnografya Müzesi binasını ziyareti. (Atatürk, bu ziyaretinde Afgan Kralı Amanullah Han’ın Mayıs ayında Ankara’ya gelişlerinde müzenin açılış töreninin yapılmasını emretmiştir).

15 Nisan 1931 – Gazi Mustafa Kemal tarafından Türk Tarih Kurumu’nun kurulması.

15 Nisan 1933 – Atatürk’ün, Çankaya’da Bulgar Elçisi Antonof’un güven mektubunu kabulü ve Elçi’nin konuşmasına cevap söylevi.

15 Nisan 1934 – Atatürk’ün, Çanakkale’den hareketle Balya üzerinden Balıkesir’e gelişi, bazı askerî birlikleri denetlemesi.

15 Nisan 1935 – Atatürk’ün, gün boyunca Çankaya’da bazı dil bilginleriyle Çalışması.

16 Nisan 1909 – (15-16) Mustafa Kemal’in 31 Mart (13 Nisan) ayaklanması üzerine Hareket Ordusunun Kurmay Başkanı olarak İstanbul’a hareket etmesi. Atatürk’ün, Hüseyin Hüsnü Paşa komutasındaki Hareket Ordusu’yla -bu ordunun Kurmay Başkanı olarak- Selanik’ten İstanbul’a hareketi. Selanik’ten yürüyüşe geçen Hareket Ordusu, Hüseyin Hüsnü Paşa’nın komutasında idi. Ancak, bu ordu İstanbul yakınlarında Hadımköy’e geldiği zaman Mahmut Şevket Paşa, komutayı ele alacağını bildirdi ve Selanik’ten hareketle 22 Nisan 1909 günü Hadımköy’e geldi. Komutadaki bu değişiklikle Kurmay Başkanlığı’na da Binbaşı Enver Bey getirilmişti. Hareket Ordusu 24 Nisan 1909 günü Mahmut Şevket Paşa’nın komutasında İstanbul’a girdi. [Kocatürk]

16 Nisan 1916 – Atatürk’ün, beraberindekilerle saat 7.15’de at üzerinde Silvan’dan hareketi, akşam Hazbat köyüne gelişi ve geceyi burada, çadırda geçirişi.

16 Nisan 1919 – Fransızların Afyon’u işgali.

16 Nisan 1920 – Dürrizade’nin fetvasına karşılık Ankara müftüsü Rıfat Efendi (Börekçi) ve 153 müftü ile din adamı halktan milli direnişe sahip çıkmasını istedi. Ankara Müftü’sü Rıfat Efendinin (Börekçi) Şeyhülislam Dürrizade Abdullah’ın fetvasına karşı: “…Vakıa ve hakikate gayrı muvafık olarak sadır olan fetvaların şer’an mutla olmayacağını” bildiren fetvası. (Rıfat Efendinin fetvası Anadolu’da yüzlerce müftü ve din adamı tarafından onaylanarak imzalanmış ve 22 Nisan 1920 tarihinden başlayarak Anadolu’nun çeşitli gazetelerinde yayımlanmıştır.) Ankara Müftüsü Rifat (Börekçi) Efendi’nin, Şeyhülislâm Dürrizade Abdullah’ın fetvasının dinen geçerli olmadığını ilân eden fetvası. (Rifat Efendi’nin fetvası Anadolu’ya tebliğ edildikten sonra yüzlerce müftü ve din bilgini tarafından onaylanarak imzalanmış ve 22 Nisan 1920 tarihinden itibaren çeşitli Anadolu gazetelerinde imzalarıyla beraber yayımlanmaya başlamıştır.

16 Nisan 1921 – Atatürk’ün, II. İnönü Zaferi’ni kutlayan Mareşal Fuat, Korgeneral Rıza Paşa ve Ayan Meclisi eski Başkanı Rifat Bey’in tebrik telgraflarına cevabı: “Yaşama hakkı yok edilmek istenilen milletimizin savunma ve bağımsızlık yolunda gösterdiği kahramanlıklar, pek çok yerden tebrik edildi. Yüksek tebriklerinizi, halen yabancı baskısı altında bulunan başkentimizden yazılmış olmak itibariyle bunlar arasında en kıymetlilerden sayıyorum.”

16 Nisan 1923 – Atatürk’ün, orduya mesajı: “…Meşru hukukumuzun temini için devletçe yapılmakta olan barış girişimlerinin neticesini sükûnet ve itimat ile bekliyoruz. Sonuç, bizim tekrar harekete geçmemizi gerektirecek bir şekilde belirirse savaşma ve yiğitlik yolunda aynı vatanperver şevk ile devam edeceğimiz tabiîdir.”

16 Nisan 1931 – Atatürk’ün, akşam Ankara’da Kâzım (Özalp) Paşa’nın evine gelişi, oğlu İlter’in ismini Teoman olarak değiştirmesi.

16 Nisan 1934 – Atatürk’ün, Balıkesir’den trenle Eskişehir’e gelişi, bir süre halkla görüşmesi, daha sonra Ankara’ya hareketi.

17 Nisan 1916 – Atatürk’ün, beraberindeki karargâh mensuplarıyla sabah Hazbat köyünden at üzerinde hareketle saat 17.00’de Zok’a gelişi ve geceyi burada geçirişi.

17 Nisan 1919 – Rauf Bey’in, Atatürk’ü Şişli’deki evinde ziyareti (Atatürk bugün, Rauf Bey’e “Kardeşim Rauf Bey’e” ithafiyle bir resmini armağan etmiştir). İstanbul’da Mustafa Kemal ile Rauf Bey (Orbay) bir görüşme yaptı. Kazım Karabekir Samsun’a vardı.

17 Nisan 1919 – İzmir’de bulunan Averof zırhlısına mensup bir Yunan birliği gemiden Kordon’a çıkarak, halkı tahrik etmek istedi.

17 Nisan 1920 – Fevzi Paşa, Kurtuluş Savaşı’na katılmak üzere İstanbul’dan ayrıldı.

17 Nisan 1921 – Atatürk’ün, Fransız kadın gazeteci Berthe Georges-Gaulis’in 14.4.1921 tarihli telgrafına cevabı.

17 Nisan 1925 – İstanbul’da Tanın gazetesi sahibi Hüseyin Cahit Bey (Yalçın) tutuklandı, gazetesi süresiz olarak kapatıldı.

17 Nisan 1931 – Atatürk’ün, Ankara’da “II. Yerli Mallar Sergisi”ni ziyareti ve incelemeleri.

17 Nisan 1933 – Atatürk’ün başkanlığında, Çankaya’da Türk Tarihi Tetkik Cemiyeti üyelerinin katıldığı toplantıda, hazırlanmakta olan “Türk Tarihinin Ana Hatları” adlı müsvettelerin okunarak tartışılması. (Çankaya’daki bu toplantılar, 20 nisan 1933’e kadar 4 gün devam etmiş, daha sonra 22 Nisan – 13 Mayıs 1933 tarihleri arasında da Türk Tarih Kurumu’nda toplanılarak müsvettelerin okunması tamamlanmıştır). [Kocatürk]

17 Nisan 1934 – Atatürk’ün, saat 01.00’de Eskişehir’den trenle Ankara’ya gelişi.

17 Nisan 1935 – Atatürk’ün, İsmet İnönü ile beraber Ankara Halkevi’nde Moskova Devlet Tiyatrosu sanatçılarının verdiği konseri ve bale gösterisini izlemesi.

17 Nisan 1936 – Atatürk’ün, Çankaya’da Fransız Büyükelçisi Kammerer’in veda ziyaretini kabulü.

17 Nisan 1936 – Atatürk’ün, saat 17.00’de Fransız Büyükelçisi Kammerer’in Türkiye’den ayrılışı nedeniyle Türk Tarih Kurumu’nun verdiği çayda bulunması.

17 Nisan 1937 – Atatürk’ün, akşamüzeri Ergazi köyüne gelerek Çakırlar Çiftliği’ni gezmesi.

18 Nisan 1915 – Atatürk’ün komutasındaki 19. Tümen’in, 5. Ordu’nun yedeğini oluşturmak üzere Bigalı’ya gönderilişi (Liman von Sanders, muhtemel düşman taarruzuna karşı kuvvetlerini üç gruba ayırarak plânını yapmış; Mustafa Kemal’in başında bulunduğu kuvvetleri ordu yedeğine almıştı. Mustafa Kemal, bu plân gereğince Tümeniyle Maydos’tan Bigalı köyü yöresine geçti).

18 Nisan 1916 – Atatürk’ün beraberindeki karargâh mensuplarıyla öğleden sonra Zok’tan hareket ederek akşamüzeri Ziyaret (Veysel-karani)’e gelişi, Veysel Karani’nin türbesini ziyaret edişi, geceyi burada, çadırda geçirmesi.

18 Nisan 1916 – Ruslar’ın Trabzon’u alması.

18 Nisan 1916 – İngilizler’in Kut ül-Amere’de teslim olmaları.

18 Nisan 1920 – Milli Kuvvetleri bastırmak amacı ile, İstanbul Hükümeti “Kuvve-i İnzibatiye” adlı bir örgüt kurulmasına ilişkin kararname çıkardı. (Hilafet Ordusu adını taşıyan bu örgüt 25.6.1920’de kaldırıldı) İstanbul’da Hilafet Ordusu teşkiline başlanması. Anadolu’da milli mücadeleye karşı savaşacak Kuvayı İnzibatiye’nin, “Hilafet Ordusu” ünvanıyla teşkilatlandırılması için İstanbul Hükümeti karar aldı.

18 Nisan 1920 – Damat Ferit Paşa hükümeti tarafından Kuva-yı Mil-liye’ye karşı Kuva-yı İnzibatiye kurulması için karar alındı. İstanbul hükümetinin Kuvay-ı Milliye’yi ortadan kaldırmak üzere, Kuvay’ı İnzibatiye’nin kurulduğunu bildiren kararnamesi.

18 Nisan 1920 – İtalya’da San Remo kentinde Türkiye ile İtilaf devletleri arasında imzalanacak barışın koşullarını kararlaştıracak bir konferans başladı.

18 Nisan 1920 – Atatürk’ün, Düzce isyanının şiddetlenmesi üzerine 24. Tümen Komutanı Yarbay Mahmut Bey’e telgrafı: “Düzce isyanı şiddetli bir safhaya girmiştir. Beraberinizdeki bütün kuvvetlerle vakit geçirmeksizin Düzce’ye hareketle isyanı ortadan kaldırınız!” [Kocatürk]

18 Nisan 1920 – Atatürk’ün, Konya Posta ve Telgraf Başmüdürlüğü’ne telgrafı: “Anadolu Ajansı haberlerinin günü gününe gereken merkezlere ulaştırılmasında gecikmeye sebep olan, bu konuda müsamaha gösteren memurların isimlerinin bildirilmesi.” [Kocatürk]

18 Nisan 1920 – Atatürk’ün, Anadolu’da tüm telgraf merkezlerine bildirisi: “Anadolu Ajansı bildirilerinin bazı yerlere ulaştırılamadığı yolunda şikâyetler alıyoruz. Milletin havadissiz kalmaması amacıyla yürütülen bu hizmetin bütün telgrafçılarımızca da destekleneceğini şüphesiz kabul eder, bununla beraber bu yolda meydana gelebilecek kusurların vatan ihaneti oluşturacağını bildiririz.” [Kocatürk]

18 Nisan 1920 (18-19) – Atatürk’ün, Kâzım Karabekir’e, Ankara’ya bir miktar kuvvet gönderilmesini isteyen telgrafı: “…Disiplinine, gayretine, imanına tamamen itimat edilecek ve herhangi bir yerde patlayacak bir ayaklanmayı anında tepeleyebilmek üzere güçlü bir yumruk gibi güvenilebilecek seyyar yedeklere ihtiyaç görülmektedir. Bu amacı temin etmek ve millî yedek birliğini oluşturmak üzere emrinizdeki tümenlerden seçilecek beş yüz ilâ bin mevcutlu seçkin bir birliğin veya birliklerin bütünlüğü bozulmadan ayrıca gönüllü olarak bu tarzda oluşturulacak bir müfrezenin Ankara’ya yollanmasını gerekli görmekteyiz.” [Kocatürk]

18 Nisan 1921 – Fransız kadın gazeteci Berthe Georges-Gaulis’in, Eskişehir’den Atatürk’e, Ankara’ya geleceğini bildiren telgrafı: “Uzun zamandır sizinle ve sizin davanız üzerine konuşmak arzusundayım.”

18 Nisan 1921 – Şeyh Sunusî’nin, Diyarbakır’dan Atatürk’e, II. İnönü Zaferi’ni kutlayan telgrafı: “…Başarılarınızı taçlandıran son zaferden dolayı ne kadar memnun olduğumu tarif ve izah edemem. Sevincimden secde-i şükrana kapandım.” [Kocatürk]

18 Nisan 1922 – Atatürk’ün, İtilâf Devletleri’nin mütareke önerilerine hükümetçe verilen cevaplar ve ordumuzun durumu hakkında Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde konuşması: “…Emin olabilirsiniz ki, ordumuzun hiçbir eri müstesna olmamak üzere tümü izlediğimiz mukaddes davayı tamamen kavramıştır.”

18 Nisan 1925 – Sanayi ve Maadin Bankası kuruldu.

18 Nisan 1933 – Atatürk’ün, Çankaya’da Türk Tarihi Tetkik Cemiyeti’nin toplantısına başkanlık yapması.

18 Nisan 1935 – İstanbul’da toplanan “Milletler Arası İlk Kadın Kongresi.” Dünya Kadınlar Birliği’nin 12. Kongresi İstanbul’da Yıldız Sarayı’nda toplandı. Bu kongrenin Türkiye’de yapılması kararı son seçimlerde TBMM’ne 18 kadın milletvekilinin girmesi üzerine alınmıştı. Kongre 25-26 Nisan’da sona erdi.

18 Nisan 1935 – Atatürk’ün, gece Türk Maarif Cemiyeti’nin Ankara Halkevi’nde düzenlediği baloyu şereflendirmesi.

19 Nisan 1909 – Atatürk’ün, Hareket Ordusu’yla beraber Hadımköy’e gelişi.

19 Nisan 1911 – Mustafa Kemal’in, 5’inci Kolordunun Selanik-Kılkış arasında yaptığı manevralara katılması. (Manevra, 20 Nisan 1911 akşamı sona ermiştir.)

19 Nisan 1916 – Atatürk’ün, beraberindekilerle Ziyaret (Veyselkarani)’ten at üzerinde hareket ederek saat 17.15’de Bitlis yolu üzerinde Duhan’daki 5. Tümen Karargâhı’na gelişi.

19 Nisan 1920 (19-26) – İtilaf Devletleri temsilcileri, Türkiye ile yapılacak anlaşmanın esaslarını kararlaştırmak üzere, San Remo’da toplandı. İtilaf devletleri temsilcilerinin Türkiye ile yapılacak antlaşmanın esaslarını karşılaştırmak üzere San Remo’da, Mareşal Foch’un başkanlığında toplanması. (Bitiş tarihi: 26 Nisan 1920) SEVR ANTLAŞMASI

19 Nisan 1920 – Beypazarı, Nallıhan isyanları başladı.

19 Nisan 1922 – Atatürk’ün, merhum Yusuf İzzet Paşa’nın eşine başsağlığı telgrafı: “Bütün hizmet hayatında namus ve liyakatle kendisini göstermiş bulunan ve Millî Mücadele’nin ilk günlerinden itibaren vatanın bağımsızlığı için yorulmak bilmeyen bir imanla çalışan Yusuf İzzet Paşa’nın acı ölüm haberini cephede aldım. Fevkalâde üzüntülerle başsağlığı dileklerimi arz eder, saygılarımı takdim ederim.”

19 Nisan 1923 – Atatürk’ün, -“Hilâfet-i İslâmiye ve Büyük Millet Meclisi” adlı bir kitapçık yayımlayarak dini siyasete âlet eden Afyonkarahisar Milletvekili Hoca Şükrü hakkında- Afyon Millî Eğitim Müdürü Şahin Bey’in mektubuna cevabı: “Mektubunuzu aldım. Memleketin hayat ve kurtuluş esası olan millî egemenlik ilkesi hakkında gösterdiğiniz heyecanlı duygulara teşekkür ederim. En hasis çıkarların etkisinde hareket eden ve sonuç olarak milletin mukadderatını hükümdarların keyfi idaresine bırakmaya çalışan Hoca Şükrü Efendi hakkında kıymet bilir, ileri görüşlü ve vatansever Afyon halkının gösterdiği muamele, milletin gerçek çıkarlarını idrak hususundaki yüksek anlayışı gösterir.” [Kocatürk]

19 Nisan 1926 – Kabotaj Kanunu kabul edildi.

19 Nisan 1929 – Atatürk’ün, Çankaya’da İngiltere’nin eski Mısır Fevkalâde Komiseri Lord Lloyd’u kabulü.

19 Nisan 1930 – Atatürk’ün, Çankaya’da Japon Büyükelçisi Yoshida’nın güven mektubunu kabulü ve Elçi’nin söylevine cevap konuşması.

19 Nisan 1933 – Atatürk’ün, Çankaya’da Türk Tarihi Tetkik Cemiyeti’nin toplantısına başkanlık yapması.

19 Nisan 1934 – Atatürk’ün, Çankaya’da Yugoslavya Dışişleri Bakanı Yevtiç’i kabulü.

19 Nisan 1934 – Atatürk’ün, Berlin Büyükelçimiz Kemalettin Sami Paşa’nın ölümü nedeniyle başsağlığı telgrafı gönderen Almanya Cumhurbaşkanı Mareşal Hindenburg’a cevabı: “…Kemalettin Sami Paşa’nın ölümüyle kıymetli evlâtlarından birini kaybeden Türkiye, Almanya’nın şahsınızda bu ölümün matemine samimiyetle iştirakına karşı duygulanmasını daima koruyacaktır.”

20 Nisan 1919 – Gürcü ordusunun, milli şura kuvvetlerini bozarak Ardahan’ı işgali.

20 Nisan 1919 – Adana’da “Kilikyalılar Cemiyeti”nin kuruluşu.

20 Nisan 1920 – Kuva-yı İnzibatiye’nin ilk alayı gemiyle İzmit’e gönderildi.

20 Nisan 1924 – II. Anayasa’nın kabulü. 1924 Anayasası’nın yürürlüğe girmesi. Yasa önünde eşitlik, kişi dokunulmazlığı, din ve vicdan hürriyeti ve yargısal güvence gibi birçok önemli hakları içeren yeni Teşkilat-ı Esasiye (Anayasa) TBMM’de kabul edildi. 20 Ocak 1921 tarihli Anayasa’da bazı değişiklikler yapılarak hazırlanan 105 Maddelik yeni Anayasa’nın Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde kabulü. Çeşitli tarihlerde bazı değişiklikler yapılan 1924 Anayasası, 27 Mayıs 1960’a kadar yürürlükte kalmıştır).

20 Nisan 1925 – Bazı doğu illerindeki sıkıyönetim 7 ay uzatıldı.

20 Nisan 1931 – Mustafa Kemal Atatürk, CHP’ nin ilkelerini yeniden açıkladı. Atatürk’ün, Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı sıfatıyla Parti programını açıklayan bildirgesi: “Yapmak yeteneğinde olmadığımız işleri uyuşturucu, oyalayıcı sözlerle yaparız diyerek, millete karşı gündelik siyaset izlemek âdetimiz değildir.” C.H.P. Genel Başkanı Gazi Mustafa Kemal imzası ile yayınlanan seçim bildirisinde ‘Yurtta Sulh, Cihanda Sulh’ ilkesi de yer aldı.

20 Nisan 1933 – İstanbul’da Razgrad Olayları başladı.

20 Nisan 1933 – Atatürk’ün, Çankaya’da Türk Tarihi Tetkik Cemiyeti’nin toplantısına başkanlık yapması.

21 Nisan 1909 – Hadımköy’de Mahmut Şevket Paşa’nın gelişini bekleyen Hareket Ordusu’nun, Mustafa Kemal imzasıyla mensuplarına 1 sayılı emri: “Hareket Ordusu görevini yalnız askerî yönden yapacaktır. Politik konular ve bu konuda İstanbul ile görüşme yapmak şimdilik görev dışıdır.” [Kocatürk]

21 Nisan 1916 – Atatürk’ün, beraberindekilerle sabah 15. Alay cephesine hareketi, buradaki kuvvetleri denetlemesi, düşmana 1200 metre uzaklıktaki birinci hattan düşman mevzilerini gözetlemesi (Bu gözetleme esnasında, topluluk, düşmanın dikkatini çektiğinden kısa zamanda Rus askerleri tarafından açılan yaylım ateşine maruz kalmış, bunun üzerine gerekli önlemler alındıktan sonra tekrar 15. Alay Karargâhı’na dönülmüştür.

21 Nisan 1920 – İstanbul Mebuslar Meclisi’nden ilk grub Ankara’ya geldi.

21 Nisan 1920 – Mustafa Kemal Paşa’nın, “Büyük Millet Meclisi”nin 23 Nisan 1920’de açılması hakkındaki tamimi yayınlandı. Mustafa Kemal Paşa’nın vilayetlere, Meclisin 23 Nisan 1920 tarihinde açılacağını bildiren genelgesi. Atatürk’ün, vilâyetlere Meclis’in 23 Nisan 1920 günü açılacağını bildiren genelgesi: “Nisanın 23’üncü Cuma günü Ankara’da Büyük Millet Meclisi açılacaktır.” [Kocatürk]

21 Nisan 1920 – Mustafa Kemal meclisin 23 Nisan’da açılacağını, Anadolu’da her tarafta dini törenler yapılmasını, mevlid okunmasını istedi.

21 Nisan 1920 – Bursa’da bazı din adamları, Milli Mücadelenin meşruiyyetine dair fetva verdi.

21 Nisan 1920 – Atatürk’ün, Balıkesir’de 61. Tümen Komutanlığı’na telgrafı: “Büyük Millet Meclisi’nin açılışından sonra Anadolu vaziyetinin alacağı fevkalâde önem sebebiyle İstanbul halkının burada seyredecek olaylardan uzak kalmamaları için Anadolu Ajansı günlük bildirilerinin, Bandırma’dan emin kayıkçılar ve vapur kaptanlarıyla düzenli olarak İstanbul’a ulaştırılması.” (Aynı yazı Mudanya Kaymakamlığı’na da yazılmıştır). [Kocatürk]

21 Nisan 1923 – 7 Şubat’ta kesintiye uğrayan Lozan Barış Konferansı’nın tekrar başlayacak görüşmelerine katılacak olan İsmet Paşa başkanlığındaki heyet Lozan’a ulaştı.

21 Nisan 1923 – Atatürk’ün, Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti aleyhinde faaliyette bulunanlara karşı uyanık bulunulması hakkında Trabzon halkına bildirgesi: “…Trabzonlu fedakâr kardeşlerim! Sizi, tam bir açıklıkla görmekte olduğunuza zerre kadar şüphem olmayan büyük bir gerçekle karşı karşıya bırakıyorum. Ve tamamen eminim ki, hakkın, insafın, vefanın ve vatanseverliğin en yüksek nitelikleriyle donanmış olan siz Trabzonlular doğru ile yanlış yolun belirgin farkını derhal anlayacak ve zamanında temiz vicdanlarınızın kesin kararlarını ifade eden oylarınızı doğru yola vereceksiniz.” [Kocatürk]

21 Nisan 1923 – Atatürk’ün, 9 ilkeyi kabulde tereddüt gösterenlerin uyarılması hakkında Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Trabzon Şubesi ileri gelenlerine telgrafı: “…İlkelerimiz, bütün milletçe dört yıllık bağımsızlık savaşımızın başarıyla taçlandırılmış gerçek sonuçlarına dayanarak daha parlak bir geleceği amaçlayan, millî ve saygı değer gayelehmizdir. Onlar, bütün milletin malıdır.”

21 Nisan 1925 – Atatürk ve Milli Mücadele Kahramanları (İsmet İnönü, Celal Bayar, Mareşal Fevzi Çakmak, Abdülhak Renda) tarafından kurulan, ilk memurlar Tüketim Kooperatifi.

21 Nisan 1930 – Atatürk’ün, Ankara’da Millî Sanayi Sergisi’ni ziyareti.

21 Nisan 1931 – Milli İktisat ve Tasarruf Cemiyeti Kongresi Ankara’da toplandı.

21 Nisan 1935 – Atatürk’ün, gece Marmara Köşkü’nde Sovyet sanatçıları şerefine Dışişleri Bakanlığı’nın düzenlediği suareyi şereflendirmesi.

22 Nisan 1913 – İşkodra’nın Karadağlıların eline geçmesi.

22 Nisan 1915 – Müttefikler’in Gelibolu’ya çıkarma yapmaları.

22 Nisan 1920 – 24. Tümen komutanı Yarbay Mahmut, Hendek’ten Düzce üzerine yürürken, ayaklananlar tarafından şehit edildi.

22 Nisan 1920 – Atatürk’ün, bütün vilâyetlere genelgesi: “23 Nisan’dan itibaren bütün mülkî ve askerî makamların ve umum milletin başvuru yerinin, adı geçen Meclis olacağı arz olunur.”

22 Nisan 1920 – Atatürk’ün, Feke Kaymakamı Şerafettin Bey’e telgrafı: “Millî hareketi fırsat sayarak çapulculuğa kalkışacak zorbalar aleyhine Kuva-yi Milliye Komutanları ve Niğde 11. Tümen Komutanı Yarbay Arif Bey’le ilişki kurarak en şiddetli önlemleri uygulayınız. Düşmandan kurtarılan memlekette hükümetin görevi intizam ve asayişi temin etmektir.” [Kocatürk]

22 Nisan 1920 – İtilaf Devletleri’nin Osmanlı Hükümeti’ni Paris’te toplanacak Barış Konferansı’na davet edişi.

22 Nisan 1921 – Atatürk’ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin açılışının 1. yıldönümü münasebetiyle Hâkimiyet-i Milliye gazetesi muhabirinin sorularına cevapları: “…Hürriyet ve bağımsızlık benim karakterimdir. Ben milletimin ve büyük ecdadımın en kıymetli mirasından olan bağımsızlık aşkı ile yaratılmış bir adamım. Bence bir millette şerefin, haysiyetin, namusun ve insanlığın oluşması ve yaşayabilmesi mutlak o milletin hürriyet ve bağımsızlığına sahip olmasıyla mümkündür. Ben şahsen bu saydığım evsafa çok ehemmiyet veririm ve bu evsafın kendimde mevcudiyetini iddia edebilmek için milletimin de aynı nitelikleri taşımasını şart ve esas bilirim.” [Kocatürk]

22 Nisan 1922 – TBMM Hükümetinin, İtilaf Devletleri Dışişleri bakanlarının 15 Nisan 1922 tarihli notasına cevabı ve İzmit’te bir barış konferansı toplanmasını önermesi. Ankara Hükümeti, İtilaf devletleri dışişleri bakanlarının sunduğu notaya verdiği cevap Meclis’te okunarak tartışıldı, hazırlanan metin küçük değişikliklerle kabul edildi.

22 Nisan 1922 – Atatürk’ün, Franklin Bouillon’un 25.3.1922 tarihli mektubuna cevabı.

22 Nisan 1925 – TBMM’de Ticaret ve Sanayi Odaları Kanunu ile Kadastro Kanunu kabul edildi.

22 Nisan 1926 – Borçlar Kanunu kabul edildi.

22 Nisan 1933 – Osmanlı borçlarının tasfiyesi.

22 Nisan 1935 – İstanbul’da Beylerbeyi Sarayı’nda Atatürk’ün öncülüğünde “Milletlerarası Kadın Kongresi” toplandı. Atatürk’ün, İstanbul’da toplanan Milletlerarası Kadınlar Kongresi’ne telgrafı: “…Siyasî ve sosyal hakların kadın tarafından kullanılmasının, insanlığın mutluluğu ve saygınlığı bakımından gerekli olduğuna eminim!”

23 Nisan 1916 – Atatürk’ün, beraberindekilerle cepheden Duhan’daki 5. Tümen Karargâhı’na dönüşü.

23 Nisan 1920 – Atatürk’ün, Albay Cafer Tayyar Bey’e telgrafı: “…Trakya, kesin olarak Anadolu ile beraber Osmanlı Devleti’nin bir parçasıdır.”

23 Nisan 1920 – Ankara’da Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin açılması.
23 Nisan 1920 – Kazım Karabekir’in TBMM’ne başarı ve bağlılık telgrafı: “XV. Kolordunun bu milli meclisimizin emrine amade olduğunu kemal-i hürmetle arz olunur.”

23 Nisan 1921 – Atatürk’ün, Büyük Millet Meclisi’nin açılışının 1. yıldönümü nedeniyle Meclis binası balkonundan söylevi: “…Eğer Yunanlılar gerçekten barış arzu ediyorlarsa İzmir ve Trakya’dan gitmelidirler. Biz bunu şimdiye kadar hakkımıza ve adalete güvenerek istiyorduk. Bundan sonra galibiyet hakkı ile istiyoruz!”

23 Nisan 1921 – Atatürk’ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin açılışının millî bayram olarak kabulü nedeniyle Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti örgütüne telgrafı: “…Yeni ve yüce bir tarihe başlangıç olan bu kutlu günü, milletin hâtırasında ebediyen yaşatmak üzere Meclisimiz, bugün 23 Nisan tarihinin millî bayram sayılmasını bir özel kanunla kabul etmiştir. Bu mukaddes tarihi oluşturan millî mücadelenin en canlı ve fedakâr etkeni bulunan Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk heyetlerini coşkuyla tebrik ederim.” [Kocatürk]

23 Nisan 1922 – Büyük Millet Meclisi’nin açılışının birinci yıldönümü, bir yıl önce çıkartılan kanun gereği bayram olarak kutlandı.

23 Nisan 1922 – Bu ilk bayram konusunda Yenigün gazetesine demeç veren Mustafa Kemal, “23 Nisan Türkiye milli tarihinin başlangıcı ve bir dönüm noktasıdır,” dedi.

23 Nisan 1922 – Atatürk’ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin 2. açılış yıldönümü nedeniyle “Yenigün” gazetesi muhabirine demeci: “23 Nisan, bütün bir düşmanlık cihanına karşı ayağa kalkan Türkiye halkının, Türkiye Büyük Millet Meclisi’ni kurmak hususunda gösterdiği harikayı ifade eder.”

23 Nisan 1923 – 4 Şubat 1923’te kesilen Lozan Konferansı’nın ikinci kez toplanması. Lozan’da görüşmelerin ikinci bölümü başladı. Türk heyeti görüşmelere başlarken İstanbul Hükümeti’nin daha önce taraf olduğu hiçbir anlaşmayı tanımadığını çok açık bir dille ifade etti. Bu tutum Müttefiklerin kapitülasyonları tekrar konulması yolundaki girişimlerini durdurdu ve kapitülasyonlar tamamen kaldırıldı.

23 Nisan 1923 – Atatürk’ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin açılış tarihi olan 23 Nisan’ın 3. yıldönümü nedeniyle millete bildirisi: “…Vatanımızda millî hükümet esasının kurulması hatırasını yaşatan günün anılması sebebiyle bütün memleketin, bağımsızlık ve millî egemenliğin sonsuz nimetleri içinde ebediyen mesut olmasını temenni ederim.”

23 Nisan 1923 – Atatürk’ün, 23 Nisan’ın 3. yıldönümü nedeniyle orduya mesajı: “…Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin açılış günü olan bu tarih, vatanımızda millet egemenliğinin kurulmasına başlangıç olmuştur. Her mesut günde sizi hatırlayan ve vatanın savunulmasını sizin büyük liyakatinizden bekleyen komutanınız sıfatıyla hepinizin millî bayramını tebrik ederim.”

23 Nisan 1924 – Atatürk’ün, 23 Nisan’ın 4. yıldönümü nedeniyle Hâkimiyet-i Milliye muhabirine söyledikleri: “…Beş yıl evvel nasılsa bugün de aynı hislerle doluyum. Halden emin, gelecekten eminim. Bugün nasılsa yarın da öyle olacaktır.”

23 Nisan 1924 – Atatürk’ün, 23 Nisan’ın 4. yıldönümü nedeniyle Türkiye Büyük Millet Meclisi önünde düzenlenen geçit törenini izlemesi, daha sonra Meclisle kutlamaları kabulü.

23 Nisan 1929 – 23 Nisan ilk defa Çocuk Bayramı olarak kutlandı.

23 Nisan 1929 – Atatürk’ün, öğleden sonra Ankara Palas’ta düzenlenen “Çocuk Balosu”nu şereflendirmesi.

23 Nisan 1931 – Edirne’de, “Gazi Heykeli”nin açılış töreni.

23 Nisan 1937 – İstanbul’da, Yedek Subay Okulu’nda Atatürk Anıtı’nın açılış töreni.

23 Nisan 1937 – Atatürk’ün, veda ziyaretinde bulunan Sovyet Büyükelçisi Karahan’ı kabulü.

24 Nisan 1909 – İstanbul’a gelen Hareket Ordusu, 31 Mart Ayaklanması’nı bastırdı. Hareket Ordusu’nun Mahmut Şevket Paşa komutasında İstanbul’a girişi ve İstanbul’da sıkıyönetim ilânı. [Kocatürk]

24 Nisan 1915 – Osmanlı Devleti aleyhinde faaliyette bulunan Ermeni komiteleri kapatıldı. Bu komitelerin idarecilerinden 2345 kişi tutuklandı. Rus ve İngiliz kışkırtmaları sonucunda meydana gelen isyan ve katliamlar karşısında Osmanlı hükümeti, herhangi bir önleme başvurmadan önce Ermeni Patriği, Ermeni milletvekilleri ve Ermeni cemaatinin ileri gelenlerine “Ermenilerin Müslümanları arkadan vurmaya ve katletmeye devam etmeleri halinde gerekli önlemleri alacağını” bildirmekle yetinmiştir. Ancak, olaylar durmak yerine giderek yoğunlaşınca, ordunun bir çok cephede savaş halinde bulunması nedeniyle cephe gerisinin emniyete alınması ihtiyacı doğmuştur. Bu maksatla, 24 Nisan 1915 tarihinde Ermeni Komiteleri kapatılarak, yöneticilerinden 2345 kişi devlet aleyhine faaliyette bulunmak suçundan tutuklanmıştır. Diaspora Ermenilerinin her yıl sözde “Ermeni soykırımının yıldönümü” diye andıkları 24 Nisan, devlet aleyhine faaliyette bulunan ve masum insanları katleden 2345 komitecinin tutuklandığı tarihtir.

24 Nisan 1916 – Atatürk’ün, beraberindekilerle sabah Duhan’daki 5. Tümen Karargâhı’ndan ayrılarak tümenin sağ kanadına hareketi, Kemer dağlarının bir boynuzunu aşıp Havanis’e gelişi, daha sonra Berz sırtlarına doğru yürüyüp Güzeldere’nin batı yamacında kurulan ordugâhta geceyi geçirmesi.

24 Nisan 1920 – Ana hatları 24 Nisan 1920’de San Remo Kanferansı’nda kararlaştırılan Sevr Antlaşması, 11 Mayıs 1920’de incelenmek üzere Osmanlı Hükümeti’ne verilmişti.

24 Nisan 1920 – Ankara müftüsü Rıfat Efendinin İstanbul Hükümeti tarafından görevinden azledilmesi. (Aynı gün Heyet-i Temsiliye tarafından bu göreve yeniden atanmıştır).

24 Nisan 1920 – Atatürk’ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde, Mütareke’den Meclis’in açıldığı güne kadarki siyasî olayları özetleyen uzun konuşması: “…Milli egemenliğin her şeyden evvel belirmesi amacıyla Yüksek Meclisiniz olağanüstü yetki ile toplanmıştır. Seçimlerin ivedilikle ve coşku ile yapılması hukukî durumumuzun bütün milletçe de aynı görüşler içinde kavranıp anlaşıldığını ve yüksek Meclisinizin şekil ve niteliğinin millî iradeye samimiyetle, kuvvetle dayandığını göstermiştir.” [Kocatürk]

24 Nisan 1920 – Atatürk’ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde hükümet kuru­luşu hakkında konuşması ve önergesi: “Hükümet kurulması zorunludur!”

24 Nisan 1920 – Atatürk’ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde, yaptığı geniş açıklamalar nedeniyle Meclis’in teşekkürlerini bildirmesi üzerine konuşması: “…Benim için dünyada en büyük mükâfat, milletin en ufak bir takdir ve iltifatıdır. Yüksek Meclisinizi teşkil eden sayın üyeler bütün milletin mümessili olmak itibariyle, yakınlıklarını umum milletin yakınlığı gibi sayarım.” [Kocatürk]

24 Nisan 1920 – Atatürk’ün, Devlet vazife ve sorumluluğunun Heyet-i Temsiliye’den Meclis’e alınmasına dair Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde konuşması: “…Bu dakikadan itibaren teklif ediyorum: Derhal memleketin mukadderatını üzerinize alınız! Bütün bu Meclis, bütün manasıyla sorumlu olmak lâzım gelir. Millet bizi ancak bunun için gönderdi; bizi buraya beş kişinin eline milleti terk edelim diye göndermemiştir.” [Kocatürk]

24 Nisan 1920 – Atatürk’ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin ilk gizli oturu­munda memleket durumu hakkında konuşması: “…Yalnız ve yalnız bir şey düşünmeye mecburuz; o da memleketin kurtuluşudur. Bu sebeple bütün gerçekleri açıklığıyla bilerek isabetli kararlarınızı vermenizi, geçen konuşmamda işaret ettiğim gibi, memleketin menfaatleri adına temenni ederim. Millete bağımsızlık temin edileceği güne kadar bir fert olarak bütün varlığımla çalışmaya mukaddesatım adına söz vermişimdir. Bu sözü burada tekrar etmekle şeref kazanırım.” [Kocatürk]

24 Nisan 1920 – Atatürk’ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı’na seçilmesi. Mustafa Kemal ilk Meclis konuşmasını yaparak, Erzurum ve Sivas kongrelerinden beri süregelen gelişmeleri anlattı. Mustafa Kemal’in başkan seçilmesinden sonra Celalettin Arif ikinci başkanlığa başkan vekilliğine ise Abdülhalim Efendi getirildi.

24 Nisan 1920 – Atatürk’ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı’na seçildikten sonra teşekkür konuşması: “…Bugün muhterem heyetinizin umumî oylarında belirmiş olan millî itimadı, liyakatimin çok üstünde görmekle beraber şahsım için bir amaç olarak değil, beraber giriştiğimiz kutsal mücadelenin yöneldiği amaçları elde etmek için milletin bahşettiği bir dayanak olarak kabul ediyorum. Gerek askerî gerekse siyasî hayatımın bütün dönemlerini işgal eden mücadelelerimde daima hareket kuralım, millî iradeye dayanarak milletin ve vatanın muhtaç olduğu amaçlara yürümek olmuştur.” [Kocatürk]

24 Nisan 1920 – İlk Kanun özelliğini taşıyan Ağnam Resmi Kanunu, TBMM’de kabul edildi.

24 Nisan 1920 – Mustafa Kemal, İstanbul Hükümeti’nce ölüm cezasına çarptırıldı. (Bu karar 24 Mayıs 1920’de Padişah tarafından onaylanmıştır.)

24 Nisan 1920 – İngilizlerin Şile’ye asker çıkararak kasabayı işgali.

24 Nisan 1922 – Atatürk’ün, Sovyet Elçisi Aralof’u ziyareti. (Ziyaret esnasında Azerbaycan Elçisi Abilof da bulunmuştur). [Kocatürk]

24 Nisan 1930 – TBMM’de Türkiye’de genel sağlık şartlarını koruma ve halk sağlığını düzeltmek amacıyla bir dizi temel hükmü içeren Umumi Hıfzısıhha Kanunu kabul edildi.

24 Nisan 1933 – Atatürk’ün, öğleden sonra Ankara Halkevi’ne gelerek, burada çalışmalarını sürdüren Türk Tarihi Tetkik Cemiyeti toplantısına başkanlık yapması.

25 Nisan 1915 – İngilizlerin, Çanakkale’de sabaha karşı Fransız kuvvetleri ve ANZAK Kolordusu’yla beraber Arıburnu, Seddülbahir ve Kumkale sahillerinden çıkarma yapmaya başlaması (Seddülbahir’e çıkarma yapan düşman, kıyı topçusunun yoğun ateşi ve kuvvetlerimizin karşı taarruzu ile durdurulmuş, Kumkale kıyılarından yapılan çıkarma gelişememiş, takviyeli kuvvetlerle Arıburnu’na çıkan İngilizler ve ANZAK Kolordusu ise Atatürk komutasındaki birliklerimiz tarafından yapılan taarruzla ağır yenilgiye uğratılmıştır).

25 Nisan 1915 – 25 NİSAN “ANZAK GÜNÜ” Avustralya ve Yeni Zelanda uluslarının İngiltere güdümünde girdikleri bu savaşa ait, hiç tanımadıkları Anadolu topraklarında verdikleri canlar için, “neden” ve “niçin” sorularını
kendilerine sordukları, ulusal bilinç kıvılcımını yaktıkları ilk günün kutlanmasıdır.

25 Nisan 1915 – Ertugrul koyu Çıkarması. İngiliz Generali Nepier, Yahya Çavuş ve askerlerinin yoğun ateşi karşısında, karşılarında bir tümen bulunduğunu sanmış. 25 Nisan 1915 günü Gelibolu Yarımadası’nda Ertuğrul Koyu’na çıkarma yapan 3000 askerden oluşan İngiliz kuvvetini, komutasındaki 67 askeriyle on saat mavzer atışlarıyla sahilde durduran 26.P.A.3.Tb.10.Bl.1Tk. Komutanı Ezineli Yahya Çavuş’la kahraman askerleri. Ertuğrul Koyu Çanakkale deniz muharebeleri sırasında Seddülbahir bölgesinde, 25 Nisan 1915 tarihinde İngilizlerin çıkarma harekâtı düzenledikleri 5 koydan biridir. Yahya çavuş ve askerleri bu koyu korumakla görevlendirilmiştir. Günümüzde bu bölgede Yahya Çavuş Anıtı ve sahilde V Beach İngiliz askeri mezarlığı bulunmaktadır.

25 Nisan 1915 – Çanakale cephesinde Kara Muharebeleri başladı. Arıburnu Zaferi kazanıldı. İtilaf Devletlerinin Arıburnu, Seddülbahir ve Kumkale’ye çıkarma yapmaları; Atatürk’ün Ordu Komutanı Saros’ta olduğu için inisiyatifini kullanarak Arıburnu’na çıkan ve Kocaçimen tepesine yürüyen İngilizlere tümeniyle taarruz etmesi ve İngilizleri durdurup kıyıya kadar sürmesi (Arıburnu Zaferi). Kaynak: Atatürk, Kurtuluş Savaşı ve Cumhuriyet Kronolojisi – Turgut Özakman

25 Nisan 1915 – İtilaf Devletleri’nin, Arıburnu’na asker çıkarmaları üzerine Mustafa Kemal’in Tümeniyle düşmanı önleyerek durdurması. 57. ALAY, Çanakkale Savaşları’nda ve Türk toprağı’nın savunulmasında büyük bir öneme sahiptir.

25 Nisan 1915 – Çanakkale Savaşları’nın 27. Alay Komutanı olan Mehmet Şefik Bey düşmanı önleyerek durdurması.

25 Nisan 1915 – İngiliz ve Fransızların Seddülbahir, Arıburnu ve Kumkale’ye asker çıkarmaları, 9 ay sürecek Çanakkale kara savaşlarının başlaması.

25 Nisan 1915 – Çanakkale’de İngilizlerin Seddülbahir ve Arıbumu bölgesinde çıkarma hareketine başlaması; Bigalı’dan gelen Atatürk komutasındaki 19. Tümen kuvvetlerinin taarruzu ile geri çekilmeye mecbur edilişi. (Düşman çıkarması 26 ve 27 Nisan günleri de devam etmiş; ancak Atatürk komutasındaki askerlerimizin kahramanca savunması karşısında başarısız kalmıştır.)

25 Nisan 1915 – Arıburnu’na çıkan düşman kuvvetlerini, Mustafa Kemal’in komuta ettiği 19. Tümen Conkbayırı’nda durdurdu. Mustafa Kemal, bu başarı üzerine albaylığa yükseldi (1 Haziran 1915 – Atatürk’ün albaylığa terfi edişi).

25 Nisan 1916 – Rusların, doğu cephesinde şafakla beraber 14. Alay’ın tüm cephesine taarruza başlaması, ancak askerlerimizin kahramanca karşı koyması sonucu geri çekilişi (Atatürk, düşmanın bu sabahki taarruzu üzerine Kemer dağına çıkarak gün boyunca muharebeyi izlemiş, akşam Güzeldere’nin batı yamacındaki ordugâha dönmüştür).

25 Nisan 1918 – Kars ve Ardahan düşman işgalinden kurtuldu.

25 Nisan 1918 – Ermeni komitacılar, Kars’ın doğusundaki Subatan köyünde 750 Müslüman’ı katletti.

25 Nisan 1920 – İsmet Bey (İnönü), Genelkurmay Başkanlığına getirildi. İsmet Bey’in genelkurmay başkanlığı görevinin onaylanarak, bu göreve Muvakkat İcra Encümeni içinde çalışması hakkında TBMM kararı.

25 Nisan 1920 – Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde 6 kişilik “Geçici icra Encümeni seçilmesi. (Atatürk, Meclis Başkanı olması nedeniyle -3 Mayıs 1920’e kadar görev yapan- bu encümenin de başkanlığını yapmıştır). [Kocatürk]

25 Nisan 1920 – Atatürk’ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde, Albay İsmet (İnönü) Bey’in Genelkurmay Başkanlığı görevini yürütmesini ve bu sıfatla “Geçici İcra Encümeni” içinde çalışmasını Meclis’in onayına sunan konuşması. [Kocatürk]

25 Nisan 1920 – Atatürk’ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi adına milleti birlik ve beraberliğe çağıran ve düşman yalanlarına inanılmamasını isteyen bildirgesi: “Anadolu’nun her köşesinden gelen vekillerimizin oluşturduğu Büyük Millet Meclisi, olanı biteni dinleyip anladıktan sonra millete gerçeği söylemeyi gerekli gördü. Kutsal vatanımızı kurtarmak için, İngiliz casuslarının sizi aldatmak üzere uydurdukları yalanlara inanmayın!” [Kocatürk]

25 Nisan 1921 – Atatürk’ün, Londra Konferansımdan dönen Bekir Sami (Kunduh) Bey başkanlığındaki heyeti Ankara istasyonunda karşılayışı.

25 Nisan 1921 – Atatürk’ün, Çankaya’da Afgan Elçisi Ahmet Han’ın güven mektubunu kabulü.

25 Nisan 1923 – Atatürk’ün, Yahya Kemal (Beyatlı) Bey’e “Yahya Kemal Bey Biraderimize” ithafını taşıyan, Mareşal üniformalı resmini armağan edişi.

25 Nisan 1923 – Atatürk’ün, İstanbul Evkaf-ı İslâmiye Mütevelliler Cemiyeti’nin telgrafına cevabı: “Evkaf işlerini vatan için faydalı olacak bir tarzda düzenleme ve düzeltmenin, barış devrinin en önemli işlerinden birini oluşturacağından eminim.”

25 Nisan 1933 – Atatürk’ün, öğleden sonra Ankara Halkevi’ne gelerek, burada çalışmalarını sürdüren Türk Tarihi Tetkik Cemiyeti toplantısına başkanlık yapması.

26 Nisan 1915 (25-26) – 19. Tümen’e ait bazı alayların, Arıburnu cephesinde düşmana gece taarruzu (57. Alayın taarruzu ile 180 rakımlı tepe zaptedilmiş, 27. Alay tarafından bazı tepeler ele geçirilmiş ise de 77. Alay’ın, taarruz edişine rağmen düşmanın ateş baskısı altında çözülme göstermesi nedeniyle sonuç elde edilememiştir.

26 Nisan 1915 – Çanakkale’deki İngiliz çıkarma ve taarruzunun gündüz ve gece devam edişi; ancak Atatürk komutasındaki kuvvetlerimizin, siperlerini kahramanca savunması ve Conkbayırı üzerinden yeni bir taarruzu karşısında düşmanın başarısız kalışı (Atatürk, bugünkü taarruzu -daha sonra- Kemalyeri adı verilecek olan yerden yönetmiş, Kanlısırt-Kırmızısırt hattındaki düşman ağır kayıplar vererek kıyıya çekilmiştir.

26 Nisan 1915 – İtilaf Devletleri arasında ikinci gizli anlaşma (Londra).

26 Nisan 1916 – Rusların, doğu cephesinde 14. Alay’ın sağ kanadına taarruzu, fakat, kuvvetlerimiz tarafından geri püskürtülmesi.

26 Nisan 1916 – Atatürk’ün, beraberindekilerle sabah 14. Alay cephesine hareketi, geceyi Tu köyünde geçirişi.

(26 Nisan) 1917 (Nisan sonu) – Atatürk’ün, İstanbul’da bulunan Salih (Bozok) Bey’e telgrafı: “Seni başyaverim olarak yanıma almak istiyorum. Kabul ettiğin takdirde bana telgrafla bilgi vermelisin!” (Kaynakta, bu telgrafın tarihi belirtilmemiştir. Olayların seyri, söz konusu tarihin Nisan 1917 sonları olabileceğini düşündürmektedir. Salih Bozok, hemen görevi kabul ettiğini bildiren bir telgraf çekmiş, atanmasını takiben de 9 Mayıs 1917 günü Diyarbakır’a gelmiştir). [Kocatürk]

26 Nisan 1920 – Mustafa Kemal, Sovyet Hükümeti’nden savaş malzemesi istedi. Atatürk’ün, Sovyet Hükûmeti’ne harp malzemesi yardımı isteyen mektubu. (Bu mektuba, 3 Haziran 1920’de Sovyet Dışişleri Komiseri Çiçerin cevap vermiştir).

26 Nisan 1926 – Atatürk’ün, Ankara’da Türkocakları delegelerine demeci: “Biz doğrudan doğruya milliyetperveriz ve Türk milliyetçisiyiz; Cumhuriyetimizin dayanağı Türk topluluğudur.”

26 Nisan 1933 – Atatürk’ün, akşamüzeri Ankara Halkevi’ne gelerek, Türk Tarihi Tetkik Cemiyeti’nin toplantısına başkanlık yapması.

26 Nisan 1935 – Atatürk’ün, Çankaya’da Milletlerarası Kadınlar Kongresi Heyeti ile Balkan Ekonomi Konseyi üyelerini ayrı ayrı kabulü ve Milletlerarası Kadın Kongresi Heyetine söyledikleri: “Türk kadınının dünya kadınlığına elini vererek dünyanın barış ve güvenliği için çalışacağına emin olabilirsiniz.”

26 Nisan 1935 – Atatürk’ün, saat 17.00’de Çankaya’da, Sovyet sanatçıları şerefine bir çay vermesi. Bu çayda, Milletlerarası Kadınlar Kongresi Heyeti ile Balkan Ekonomi Konseyi üyeleri de hazır bulunmuştur.

26 Nisan 1936 – Atatürk’ün, akşamüzeri kız kardeşi Makbule Hanım’ın köşküne gidişi, bir süre kaldıktan sonra dönüşü.

26 Nisan 1937 – Atatürk’ün, Çankaya’da Irak Dışişleri Bakanı Naci Elasil’i Kabulü.

27 Nisan 1909 – Ayan ve Mebusan Meclislerinin müşterek toplantısında alınan karar gereğince fetva ile İkinci Abdülhamit’in tahttan indirilerek yerine V. Mehmet (Reşat)’in padişah yapılması. Osmanlı Padişahı II. Abdülhamit 31 Mart olaylarında sorumluluk taşıdığı gerekçesiyle İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin baskısıyla tahttan indirilip Selanik’e sürülürken, yerine V. Mehmet Reşat geçti.

27 Nisan 1915 – 3. Kolordu Komutanı Esat (Bülkat) Paşa’nın Atatürk’e yazısı: “Başarınızı kutlarım. Raporlarınızı Başkomutanlık Vekâleti Yüksek Makamına arz ediyorum. …Emrinize verilen 33. Alay’la birlikte düşmanı denize dökünüz! Donanmamız, bizi ateşiyle destekleyecektir. Tanrının yardımı bizimledir!”

27 Nisan 1915 – İngiliz birliklerinin, Arıburnu’ndan asker çıkartmaya devam etmeleri, Atatürk’ün emri ile 19. Tümen birliklerinin düşmana yeni bir taarruzu (Bugünkü taarruz ve çarpışmalarda yer yer başarılar kazanılmışsa da fazla subay ve er kaybı, askerlerdeki genel yorgunluk nedeniyle takviye zorunluğu doğmuştur. Atatürk, raporunda, son iki gündeki başarıları sonuçlandıracak olan bugünkü harekâtın bağlı kuvvetlerce iyi değerlendirilememiş olduğunu belirtmektedir. [Kocatürk]

27 Nisan 1915 – İngiliz denizaltı gemilerinin Marmara’da denizaltı savaşına başlamaları ve Barbaros zırhlısının bir denizaltı tarafından batırılması.

27 Nisan 1916 – Rusların, iki gündür devam eden taarruzlarının başarısızlığa uğraması üzerine geri çekilmeleri. Atatürk’ün, Rusların geri çekilmeleri üzerine 14. Alay cephesinden ayrılarak Güzeldere’deki ordugâha dönüşü.

27 Nisan 1920 – Atatürk’ün, öğleden sonra Ankara’ya gelen Fevzi (Çakmak) Paşa’yı istasyonda karşılaması.

27 Nisan 1920 – Fevzi Paşa’nın Ankara’ya gelişi. Fevzi Paşa (Mareşal Çakmak), TBMM’de bir konuşma yaptı.

27 Nisan 1920 – TBMM adına Padişah Vahdettin’e telgraf çekilmesi.

27 Nisan 1920 – Atatürk’ün, Fevzi (Çakmak) Paşa’nın Ankara’ya geldiğini bildiren genelgesi: “Sabık Harbiye Nazırı Fevzi Paşa, milletin varlığını kurtarma yolundaki mücadelesine bundan sonra Anadolu’da katılmak üzere İstanbul’dan Ankara’ya gelmiştir.”

27 Nisan 1920 – Atatürk’ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi adına Padişah Vahdettin’e telgrafı: “Millî savunmamızı, düşmanların bayrakları babalarımızın ocakları üstünden çekilinceye kadar terk edemeyiz, İstanbul mabetleri etrafında düşman askerleri gezdikçe, özvatan toprakları üstünden yabancı adamların ayakları çekilmedikçe, biz mücadelemizde devam etmeye mecburuz. Kendi hükümetimizin idaresi altında bedbaht ve fakir yaşamak, yabancı esareti karşılığı kavuşacağımız huzur ve mutluluğa bin kere üstündür.”

27 Nisan 1920 – Atatürk’ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin açılışını kutlayan Anadolu Kadınları Müdafaa-i Vatan Cemiyeti’ne teşekkür telgrafı. [Kocatürk]

27 Nisan 1921 – Atatürk’ün, İstanbul’dan Anadolu’ya geçmek üzere İnebolu’ya gelen Şehzade Ömer Faruk Efendi’ye, Anadolu’ya geçmesinin sakıncalı olacağını bildiren telgrafı.

27 Nisan 1927 – Türkiye’de ilk radyo yayını başladı. ”Türk Telsiz Telefon AŞ adıyla çalışmalarına başlayan özel kuruluş, yayınlarını 1938’de devlet radyosu kurulana kadar sürdürdü.
27 Nisan 1930 – Türk Ocakları Kurultayı Ankara’da toplandı. Atatürk’ün Türk Ocakları VI. Kurultayı toplantısına katılması.

27 Nisan 1931 – Atatürk’ün, milletvekili seçiminin sonuçlanması nedeniyle millete bildirgesi: “…Yeni seçilen milletvekili arkadaşlarımla birlikte gösterilen güvene lâyık olmak için bütün kuvvetimizi sarf edeceğimizi kamuoyuna arz ederim.”

27 Nisan 1933 – Atatürk’ün, Razgrad olayını protesto amacıyla yapılan gençlik gösterisinin izin alınmadan yapılması nedeniyle kovuşturmaya geçilmesi üzerine, izinsiz gösteriyle ilgileri olmadığını bildiren Türk Talebe Birliği Kongresi daimî delegelerine telgrafı: “Gençliğin çalışkan, hassas ve milliyetçi yetişmesi esas dileklerimizdendir. Gençlik her türlü faaliyetlerinde Cumhuriyet kanunlarına ve Cumhuriyet kuvvetlerinin usul ve kurallarına uymaya da dikkatli olmalıdır. Cumhuriyet hükümetinin millî meselelerde vazifesini bilir olduğuna ve kanunların ve adlî kuvvetlerin adaletine emin olunuz.” [Kocatürk]

27 Nisan 1934 – Haftalık resmi tatil, cuma gününden pazara alındı.

27 Nisan 1935 – Atatürk’ün, Ankara’da Türk Tayyare Cemiyeti Merkezi’ni ziyareti ve “Türkkuşu” üyelerinin çalışmaları hakkında bilgi alışı.

27 Nisan 1937 – Atatürk’ün, Çankaya Köşkü’nde Irak Dışişleri Bakanı Naci Elasil şerefine verilen çay ziyafetinde bulunması.

28 Nisan 1915 – Seddülbahir’de “1. Kirte Savaşı” olarak bilinen muharebe. Atatürk’ün, Arıburnu cephesindeki 25-27 Nisan günlerindeki büyük başarıları takiben subay ve er kaybı, askerin yorgunluğu, sevk ve idaredeki bazı eksiklikler nedeniyle taarruzları bir süre durdurma ve bulunulan çizgide savunmaya geçme kararı (Yeni taarruza hazırlık için 3. Kolordu’dan kuvvet istemişse de bu takviye bir süre gönderilememiştir. Düşman bugün de çıkarmaya devam ederek ileri hatlarını takviye etmiş, bazı taarruzlarda bulunmuşsa da başarı sağlayamamıştır).

28 Nisan 1915 – ”Hilal-i Ahmer”in adı ”Kızılay”a çevrildi.

28 Nisan 1916 – Atatürk’ün, beraberindekilerle sabah Güzeldere’den ayrılarak Duhan’a gelişi.

28 Nisan 1918 – İstanbul’da daha önce tutuklanmış bulunan İttihatçılar, devleti savaşa sokmak, çeşitli yolsuzluklarda bulunmak gibi suçlardan dolayı yargılanmaya başladı.

28 Nisan 1919 – Divan-ı Harb-i Örfi’nin İstanbul’da duruşmalara başlaması

28 Nisan 1920 – İstanbul Hükümeti, Anadolu’da Padişah Hükümeti’nin yönetimini kurmak amacı ile “Anadolu Fevkalade Müfettiş-i Umumiliği’ni oluşturan kararnameyi yayınladı. (Bu örgüt, 3 Kasım 1920’de kaldırıldı).

28 Nisan 1920 – Anadolu’da Padişahın ve onun hükümetinin yönetimini kurmak amacı ile Anadolu fevkalade Müfettişi Umumiliği kurulduğunda ve müfettişliğe Müşir Zeki Paşa’nın atandığına dair İstanbul Hükümeti’nin kararnamesi.

28 Nisan 1921 – İngilizler Malta’da tutuklu bulunan sürgünlerden kırk kişiyi serbest bıraktı.

28 Nisan 1921 – İzmit’in, İngilizlerin ayrılışı üzerine Yunanlılar tarafından işgali.

28 Nisan 1923 – Atatürk’ün, teklif edilen Rize hemşeriliğini kabul ettiğine dair Rize İl İdare Meclisi’ne yazısı.

28 Nisan 1927 – Atatürk’ün, Türkocakları IV. Kurultayı üyelerini kabulü ve görüşmesi.

28 Nisan 1930 – Türk Ocakları VI: Kurultayı’nın son gününde Türk Tarihi Tetkik Heyeti oluşturulması kararı alındı.

28 Nisan 1933 – Atatürk’ün, akşamüzeri Ankara Halkevi’ne gelerek, Türk Tarihi Tetkik Cemiyeti’nin toplantısına başkanlık yapması.

28 Nisan 1935 – Atatürk’ün, Hilâliahmer’e “Kızılay” adını verişinin Kızılay Kurultayı’nda alkışlarla kabul edilişi.

28 Nisan 1937 – Atatürk’ün, akşamüzeri Ankara Numune Hastanesi’ni ziyareti, akşam kız kardeşi Makbule Hanım’ın kaldığı köşke gelişi ve akşam yemeğini burada yemesi.

29 Nisan 1915 – İngilizlerin, Arıburnu cephesinde sağ kanadımız üzerine taarruz girişimi; fakat kuvvetlerimizin karşı taarruzu ile püskürtülmesi.

29 Nisan 1915 – Atatürk’ün akşam 19. Tümen birliklerinin komutan ve subaylarına emri: “…İnşallah karşımızdaki düşmana son kesin darbeyi vuracağız. Beş gün ve beş geceden beri takdire değer kahramanlıklarınızın mükâfatını toplamak için bulunduğunuz mevzilerin bu gece tahkimatını artırarak kıtalarınızın bağlantı, düzen, emir ve komutasını bir daha kuvvetlendirmek ve yedek kuvvetinizi lüzumunda hemen kullanacak bir halde bulundurmak hususunda şimdiye kadar gösterdiğiniz gayrete devam etmenizi ve askerlerinizi mümkün olduğu kadar çok istirahat ettirmek ve uyutmak yönlerini göz önünde tutmanızı tavsiye ederim.”

29 Nisan 1916 – 29 Nisan 1916 tarihinde Irak Cephesinde kazanılan Kut’ül-Ammare zaferi.

29 Nisan 1919 – Antalya’nın İşgali. İtalyan birliklerinin Mondros barışı uyarınca Antalya’yı işgali. Bölgede güvenliğini sağlamak amacı ile aniden yapıldı. Halka baskı yapmaktan kaçındılar. Şehzade Abdülrahim başkanlığındaki bir kurul Antalya’ya gelerek Hürriyet ve İtilâf partisinin Antalya şubesini kurdular. İtalyanlar halkla çatışmadılar ve Millî Mücadele ile ters düşmediler. Hatta İtalyan istihbarat örgütü Batı cephesindeki gelişmeler hakkında bilgiler aktardı. İki yıl kadar süren işgal 9.7.1921 tarihinde sona ermiştir. Kaynak: Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Sözlüğü 1918-2000

29 Nisan 1919 – Harbiye Nazırı Şakir Paşa’nın, Atatürk’ü Nezaret’e davet ederek “Türklerin Rumlarla yaptığı baskıyı yerinde incelemek ve önlemek üzere Karadeniz bölgesine müfettiş olarak gönderilmesi”nin kararlaştırıldığını bildirmesi.

29 Nisan 1920 – Hıyanet-i Vatan Kanunu’nun TBMM’de kabulü.

29 Nisan 1920 – Atatürk’ün, yeni kurulan Orenburg İslâm Hükûmeti’ne tebrik telgrafı.

29 Nisan 1926 – Ecnebilerin kabotaj hakkının nihayet bulması.

29 Nisan 1930 – İlk Türk Kadın Yargıçlar (Nezahet Güreli ve Beyhan Hanım) Asliye Mahkemesi üyeliğine atandı.

29 Nisan 1933 – Atatürk’ün, öğleden sonra Ankara Halkevi’ne gelerek. Türk Tarihi Tetkik Cemiyeti’nin toplantısına başkanlık yapması.

29 Nisan 1935 – Atatürk’ün, Kadın Esirgeme Kurumu’nun Ankara Orduevi’nde düzenlediği geceyi şereflendirmesi ve Kurum üyelerinden birinin verdiği izahatta “yoksul kadınlara yardım ediyoruz” cümlesi üzerine yazdırdıkları: “…Kadın denilen varlık, kendiliğinden yüksek bir varlıktır. Onun yoksulluğu olamaz. Kadına yoksul demek, onun bağrından kopup gelen bütün beşeriyetin yoksulluğu demektir. Eğer insanlık bu halde ise, kadına yoksul demek lâyık görülebilir. Gerçek bu mudur? Eğer kadın dünyada çalışan, başarı kazanan, zengin olan, maddî ve manevî zengin eden insanları yetiştirmişse, ona yoksul sıfatı verilebilir mi? Verenler varsa, onlara nankör denirse doğru olmaz mı? Bizce, Türkiye Cumhuriyeti anlamınca kadın, bütün Türk tarihinde olduğu gibi, bugün de en muhterem mevkide, her şeyin üstünde yüksek ve şerefli bir varlıktır.”

30 Nisan 1909 – 13 Nisan (31 Mart) isyanı’nın bastırılarak asayişin sağlanması ile askerî harekâtın son bulması ve harekâta katılan birliklerin garnizonlarına ve kışlalarına dönmeye başlaması. [Kocatürk]

30 Nisan 1913 – Atatürk’ün, Harbiye Nezareti’nde Sadrazam ve Harbiye Nazırı Mahmut Şevket Paşa’yı ziyareti.

30 Nisan 1915 – Arıburnu cephesinde düşmanın, sağ kanadımız üzerindeki siperlere taarruzu, fakat birliklerimizin süngü hücumuyla püskürtülmesi.

30 Nisan 1915 – Atatürk’ün, bölge komutanlarını Kemalyeri’nde toplayarak onlara yapılması gerekenler hakkında sözlü emri: “Karşımızda bulunan düşmanı mutlaka ölerek denize dökmek lâzım olduğu kanaatindeyim… İçimizde ve komuta ettiğimiz askerlerde Balkan utancının ikinci bir safhasını görmektense burada ölmeyi tercih etmeyenlerin bulunacağını kesinlikle kabul etmem. ..Bu gece katılacak taze kuvvetlerle Cenab-ı Hakk’ın yüce yardımına sığınarak yarın düşmana taarruz etmek niyetindeyim.”

30 Nisan 1915 – 3. Kolordu Komutanı Esat (Bülkat) Paşa’nın, Atatürk’e kutlama telgrafı: “Geceli gündüzlü devam eden harbi başarı ile yöneterek her an bir başka surette belirmekte olan fedakâr hizmetlerinizi devamını bekler, sizi yürekten kutlarım.”

30 Nisan 1915 – Atatürk’ün, 3. Klordu Komutanı Esat (Bülkat) Paşa’nın kutlama yazısına teşekkürü: “Komutanımızın yerinde emir ve talimatları içinde hareket olundukça, kesin başarının görülmesi için yüksek şahsınızı daha uzun zaman bekletmeyeceğimi kesinlikle umarım.”

30 Nisan 1915 – Atatürk’e, gösterdiği fedakârlık ve kahramanlıklar nedeniyle “Muharebe Gümüş İmtiyaz Madalyası” verilmesi. [Kocatürk]

30 Nisan 1917 – Rus kuvvetlerinin Muş’u boşaltmaları ve 2. Ordu’ya ait keşif kollarının, akşam Muş’u geri alışı.

30 Nisan 1919 – Mustafa Kemal, Dokuzuncu Ordu Müfettişliği’ne atandı. Atatürk’ün, 9. Ordu Kıtaatı Müfettişliği’ne atanmasının Vahdettin tarafından onaylanması. 30 Nısan 1919 Tarihinde 9 ncu Ordu Kıtaatı Müfettişliği’ne tayin edilmiş ve seneyi mezkûre Temmuzu’nun beşinde İstanbul Hükümet-i sakıtasınca memuriyetine hitam verilmiştir.

30 Nisan 1919 – Harbiye Nezareti’nin, Sadaret’e yazısı: “…Mustafa Kemal Paşa tarafından yapılacak tebligatı emri altında bulunacak olan vilâyet mülkî memurlarının yerine getirmelerinin genel­ge ile duyurulması.”

30 Nisan 1919 – İngilizlerin Kars’ın yönetimini Ermenilere devretmesi.

30 Nisan 1920 – Atatürk’ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin açılışını bir nota ile Avrupa devletleri dışişleri bakanlıklarına bildirmesi.

30 Nisan 1921 – Malta’dan 33 kişi daha serbest bırakıldı. Ancak İngilizler, Milli Mücadele’de görev alabilecekleri tahmin edilen bazı tutukluları salıvermedi.

30 Nisan 1933 – İstanbul’da öğrenciler, Bulgaristan’ın Deliorman bölgesindeki Razgrad’da Türk mezarlığına yapılan saldırıyı protesto etmek için gösteriler yaptı. Bulgar Başkonsolosluğu önünde toplanan bir grup öğrencinin yanısıra bir grup da Bulgar mezarlığına siyah çelenk bıraktı.

30 Nisan 1933 – Atatürk’ün, akşamüzeri Ankara Halkevi’ne gelerek, Türk Tarihi Tetkik Cemiyeti’nin toplantısına başkanlık yapması.

30 Nisan 1934 – Atatürk’ün, İsmet Paşa’yla beraber trenle Ankara’dan İstanbul’a hareketi.

MAYIS

1 Mayıs 1915 – Türk tarafının Seddülbahir’de kanlı, ancak sonuçsuz gece taarruzları. Atatürk komutasındaki 19. Tümen’in, Arıburnu cephesinde düşmana taarruzu (Sabaha karşı topçu ateşiyle başlayan bugünkü taarruz gündüz ve gece sürdürülmesine, zaman zaman düşman mevzilerine girilmesine rağmen, kayıplarımız ve taze küvet yetersizliği sebebiyle mevziler tümüyle ele geçirilemedi. Bunun üzerine Atatürk, 2 Mayıs 1915 sabahı birliklere, taarruzu durdurarak bulundukları hatta savunmaya geçmeleri emrini verdi.
1 Mayıs 1915 – Çanakkale önlerinde Fransız Joule denizaltısı mayına çarparak battı, boğazı geçme girişimi başarısız oldu.
1 Mayıs 1916 – Atatürk’ün, sabah Duhan’dan ayrılarak saat 16.00’da Ziyaret (Veyselkarani)’e gelişi ve geceyi burada geçirişi.
1 Mayıs 1917 – Atatürk’ün, 2. Ordu Karargâhı’nda Menzil Genel Müfettişi General Back ve Grup Kurmay Başkanı Falkenhausen ile menzil hakkında görüşmesi.
1 Mayıs 1918 – Ermeni komitacılar, Kars’ta, aralarında çocukların da bulunduğu 60 Müslüman’ı katletti.
1 Mayıs 1922 – İşçi Bayramı, Ankara’da İmalat-ı Harbiye ve Şimendifer işçilerinin düzenledikleri bir törenle kutlandı. Törene Sovyet elçilik mensupları da katıldı. İstanbul’da da Kağıthane’de Amele Sosyalist Partisi’nin düzenlediği törene katılan işçiler ve halk, işgale karşı çıktı.
1 Mayıs 1934 – Atatürk’ün, İstanbul’a gelişi, İsmet Paşa’yla beraber, merhum Kemalettin Sami ve Derviş Paşaların kabirlerini ziyaret edişi.
2 Mayıs 1916 – Atatürk’ün, beraberindekilerle sabah Ziyaret (Veyselkarani)’ten hareket ederek akşamüzeri Siirt’e gelişi, Jandarma Dairesi’nde misafir edilişi, akşam -Vali Vekili, Mutasarrıf, Belediye Başkanı ve Müdafaa-i Milliye Cemiyeti Başkanının da katılımıyla- şerefine yemek verilişi.
2 Mayıs 1920 – TBMM’nce Bakanların seçimine dair kanunun kabulü. TBMM’nde “Büyük Millet Meclisi İcra Vekillerinin Suret-i İntihabına Dair Kanun” kabul edildi.
2 Mayıs 1921 – Atatürk’ün, trenle Ankara’dan Eskişehir’e hareketi. Mustafa Kemal, Batı Cephesi’ne gitmek üzere Ankara’dan ayrıldı. Atatürk’ün, Eskişehir’den Batı Cephesi Komutanı İsmet Paşa’yla beraber Alayunt’a hareketi. Atatürk’ün, beraberinde Fevzi ve İsmet Paşalar olduğu halde Refet Paşa’nın karargâhına gelişi.
3 Mayıs 1918 – Atatürk’ün, İstanbul’da Fenerbahçe Kulübü’nü ziyareti ve kulübün hatıra defterine yazdıkları: “Fenerbahçe Kulübü’nün her tarafta takdir edilmiş çalışmalarını işitmiş ve bu gayreti gösterenleri tebrik etmeyi vazife edinmiştim. Bu vazifenin yerine getirilmesi bugün mümkün olabilmiştir. Takdir ve tebriklerimi buraya kaydetmekle övünüyorum.” [Kocatürk]
3 Mayıs 1920 – Sağlık Bakanlığının Kuruluşu.
3 Mayıs 1921 – Mustafa Kemal, Fevzi ve İsmet paşalar arasında yapılan görüşmeler sonunda, Refet Paşa komutasındaki Güney Cephesi’nin lağvedilerek bütün birliklerin Batı Cephesi’nin emrine verilmesi kararlaştırıldı. (Güney ve Batı cephelerinin birleştirilerek İsmet Paşa’ya verilmesi.)
3 Mayıs 1921 – İstanbul’da gizli olarak kurulan “Müdafaa-i Milliye” teşkilatının Ankara Hükümeti tarafından resmen tanınması.
3 Mayıs 1934 – Kayseri Uçak Fabrikasında yapılan ilk parti 6 avcı uçağından biri, 50 dakikalık uçuşla Kayseri’den Ankara’ya geldi.

3 Mayıs 1935 – ATATÜRK’ün Türkkuşunun hizmete açılması nedeniyle Etimesgut Havaalanında yapılan törende konuşması: “… Türk çocuğu! Her işte olduğu gibi, havacılıkta da, en yüksek düzeyde, gökte seni bekleyen yerini az zamanda dolduracaksın!…”

4 Mayıs 1924 Genç Türkiye Cumhuriyeti, Atatürk’ün özel çabaları ve büyük özveriler sonucunda Paris Olimpiyatlarına katıldı.
4 Mayıs 1931 – Mustafa Kemal’in üçüncü defa Cumhurbaşkanlığına seçilmesi.

4 Mayıs 1931 – Irak Kralı Emir Faysal Ankara’da Mustafa Kemal’i ziyaret etti.

5 Mayıs 1919 – Mustafa Kemal’in Samsun’a atanma emri, Takvimi Vekayi’de yayınlandı.

5 Mayıs 1925 – Atatürk Orman Çiftliği kuruluş çalışmalarına başlandı.

5/6 Mayıs 1919 – İngiltere Başkanı Lloyd George, Paris’te Barış Konferansı’nda Yunanlıların İzmir’e çıkarma yapmasını istedi

5 Mayıs 1920 – Şeyhülislam Dürizzade Abdullah’ın fetvasına karşılık, Ankara Müftüsü Rıfat (Börekçi) ile Anadolu din adamlarının, 251 imzalı fetvası yayınlandı. (Hakimiyeti Milliye’de)

5 Mayıs 1925 – Yunanistan’daki Ermeni komitecilerinin Gazi Mustafa Kemal’i öldürmekle görevlendirdikleri Manok Manükyan Ankara’da idam edildi.

6 Mayıs 1922 – Mustafa Kemal’in Başkomutanlık süresinin üçüncü defa üç ay süre ile uzatılmasına dair Kanun’un Türkiye Büyük Millet Meclisinde kabulü.

6 Mayıs 1936 – Ankara’da Devlet Konservatuarı kuruldu.

7 Mayıs 1926 – Gazi Mustafa Kemal yurt gezisine çıktı.

8 Mayıs 1919 – Atatürk’ün, 9. Ordu Kıtaatı Müfettişliği’ne atandığının Harbiye Nezareti tarafından bütün kolordulara bildirilmesi.

9 Mayıs 1920 Büyük Edirne Kongresi gerçekleştirildi.
9 Mayıs 1920 TBMM, İslam dünyasına bir bildiri yayınladı.

9 Mayıs 1921 – Çerkez Ethem, idama mahkum edildi.

9 Mayıs 1935 – ATATÜRK’ün, Cumhuriyet Halk Partisi IV. Büyük Kurultayı’nı açış konuşması: “Uçurum kenarında yıkık bir ülke… Türlü düşmanlarla kanlı boğuşmalar… Yıllarca süren savaş… Ondan sonra, içerde ve dışarda saygı ile tanınan yeni vatan, yeni sosyete, yeni devlet ve bunları başarmak için arasız devrimler… İşte Türk Genel Devrimi’nin bir kısa ifadesi!”

10 Mayıs 1919 – İzmir’in işgali, Paris’te İtilaf Devletlerince kararlaştırıldı.
10 Mayıs 1920 – Mustafa Kemal, Chicago Tribune gazetesi muhabiri Williams ile konuştu.

10 Mayıs l921 – Türkiye Büyük Millet Meclisinde “Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Grubu”nun kurulması.
10 Mayıs 1931 – Mustafa Kemal’in Ankara’da toplanan Cumhuriyet Halk Partisi Üçüncü Büyük Kongresi’ni açış konuşması: “… Millet için ve milletçe yapılan işlerin hatırası her türlü hatıraların üstünde tutulmazsa millî tarih kavramının kıymetini takdir etmek mümkün olamaz!”

11 Mayıs 1920 – Mustafa Kemal’in İstanbul’da divanıharp tarafından idama mahkûm edilmesi.
11 Mayıs 1921 – Mustafa Kemal’in, “Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Grubu” genel heyet toplantısında grup başkanlığına seçilmesi.

12 Mayıs 1914 (11-12) – Atatürk’ün Sofya’da Askerî Kulüp’te tertiplenen kıyafet balosu’na katılması (Atatürk bu baloya yeniçeri elbisesiyle gitmiştir.

12 Mayıs 1934 – Atatürk’ün, Kız Lisesi’nin Ankara Halkevi’nde düzenlediği müsamereyi onurlandırması.

12 Mayıs 1937 – Atatürk’ün, Hindenburg balonunun karaya inerken patlaması sonucu meydana gelen can kaybı nedeniyle Almanya Cumhurbaşkanı Adolf Hitler’e başsağlığı telgrafı.

13 Mayıs 1926 – T.B.M.M’de “Sıtma Mücadelesi Kanunu” kabul edildi.

13 Mayıs 1929 – TBMM’de “Ticaret Kanunu” kabul edildi.

14/15 Mayıs 1919 – İzmir yurtseverleri, gece Yahudi Maşatlığı (şimdi park)’ında toplanarak “Redd-i İlhak” ilkesini kabul ettiler. Kurulan Redd-i İlhak Heyet-i Milliyesi” halka bir bildiri yayınladı.
15 Mayıs 1919 – Yunanların İzmir’e çıkması.
15 Mayıs 1919’da, Yunanlıların İzmir’i işgali sırasında düşmana ilk kurşunun atılmasıyla Türk Kurtuluş Savaşı başladı.
16 Mayıs 1919 – Mustafa Kemal’in Anadolu’ya geçmek üzere Bandırma Vapuru ile İstanbul’dan ayrılması.

17 Mayıs 1934 – Atatürk’ün, akşam Marmara Köşkü’nde, Türk Tayyare Cemiyeti Başkanı Fuat (Bulca) Bey’in kızının nişan törenini şereflendirmesi.

18 Mayıs 1919 – İstanbul Dar-ül fünunu, (Üniversite) işgali protesto için ilk toplantıyı düzenledi.

19 Mayıs 1919’da, 9. Ordu Müfettişi olarak Samsun’a çıktı.

19 Mayıs 1920 T.B.M.M.’nde Damat Ferit ile arkadaşlarının yurttaşlıktan çıkarılmasına karar verildi.

19 Mayıs 1924 Türk-İran sınırı konusunda Türkiye – İngiltere görüşmeleri İstanbul’da başladı. (5 Haziran’a değin sürmüş, antlaşmaya varılamamış, konu Milletler Cemiyeti’ne götürülmüştür.)

19 Mayıs 1938 – Atatürk son defa 19 Mayıs Gençlik ve Spor Bayramı gösterilerini izledi ve Hatay sorunu ile ilgili olarak -rahatsızlığına rağmen- Güney gezisine çıktı.

20 Mayıs 1928 – Milletlerarası rakamların kullanılması hakkında Kanun’un kabulü.

20 Mayıs 1928 – Gazi Mustafa Kemal Sarayburnu’nda Türk Harfleri hakkındaki nutkunu söyledi.

20 Mayıs 1928 – Afgan Kralı Amanullah Han ile Kraliçe İstanbul’da Gazi Mustafa Kemal tarafından kabul edildi.

21 Mayıs 1919 Mustafa Kemal, Erzurum’da 15. Kolordu Komutanı Kazım Karabekir Paşa’ya şifre ile düşüncelerini bildirdi.
21 Mayıs 1919 16 Nisan’da, Fransızlar tarafından işgal edilen Afyonkarahisar, İtalyanların eline geçti.

22 Mayıs 1919 – Mustafa Kemal’in Samsun’dan Sadarete raporu: “…. Millet birlik olup hâkimiyet esasını, Türklük duygusunu hedef kabul etmiştir.”

22 Mayıs 1922 – San Remo Konferansı kararları, TBMM’de reddedildi.

22 Mayıs 1930 – Gazi Mustafa Kemal’e T.B.M.M’nce altın bir alfabe levhası sunuldu. (Bu Levha, Anıt – Kabir müzesindedir.)

22 Mayıs 1930 – T.B.M.M’de “Askeri Ceza Kanunu” kabul edildi.

23 Mayıs 1886 Mustafa Kemal’in babası Ali Rıza Efendi’nin ölümü.

23 Mayıs 1938 – İstanbul Elektrik Şirketi satın alındı.

24 Mayıs 1920 – Mustafa Kemal hakkında 11 Mayıs 1920 tarihli idam kararının Padişah Vahdettin tarafından onaylanması.

24 Mayıs 1921 – Ankara’ya, Hint müslümanların temsilcisi gibi gelmiş, fakat Mustafa Kemal’i öldürmekle görevli bir casus olduğu anlaşılarak yargılanmış olan Mustafa Sagir, idam edildi.

24 Mayıs 1928 – Latin asıllı Türk rakamları kabul edildi.

25 Mayıs 1919 – Mustafa Kemal’in Samsun’dan Havza’ya gelmesi.

26 Mayıs 1919 -İstanbul’da Şuray-ı Saltanat, İngiliz mandasını kabule karar verdi.

27 Mayıs 1935 – T.B.M.M’de “Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun” kabul edildi.

27 Mayıs 1938 – ATATÜRK’ün Ankara’dan İstanbul’a gelmesi. (Ölüm tarihine kadar İstanbul’da kalmıştır.)

28 Mayıs 1919 Mustafa Kemal Havza’dan, sivil ve asker yüksek memur ve komutanlıklara, işgaller üzerine mitingler düzenlenmesini bildirdi.
28 Mayıs 1919 Ödemiş dolaylarında Yunanlılarla çatışmalar başladı.(İngilizler, İstanbul’da tutukladıkları 67 Türk politika adamını Malta’ya sürdü)

28 Mayıs 1928 – Millet Mekteplerinin açılması kanunu kabul edildi. Türk Vatandaşlığı Kanunu kabul edildi.

29 Mayıs 1926 – Türk Ticaret Kanunu’nun kabulü.

29 Mayıs 1936 – Türk Bayrağı Kanunu kabul edildi.

30 Mayıs 1913 – Osmanlı Devleti’nin Balkan devletleri ile Londra Barış Antlaşması’nı imzalaması. (Bu antlaşma ile Osmanlı Devleti Midye – Enez hattını sınır olarak kabul etmiş, Edirne’yi Bulgaristan’a bırakmıştır.)

30 Mayıs 1923 – Antakya – İskenderun ve Havalisi Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti kuruldu.

31 Mayıs 1933 – İstanbul Darülfünununun kapatılmasına ve Millî Eğitim Bakanlığınca yeni bir üniversite kurulmasına dair Kanun’un kabulü. (Üniversite öğreniminin düzenlenmesi.)

HAZİRAN

1 Haziran 1915 – Mustafa Kemal’in albaylığa terfi etmesi.

1 Haziran 1924 – Milli Mücadele aleyhinde çalışmaları nedeniyle, Lozan Antlaşması’na bağlı genel af beyannamesinin dışında bırakılan 150 kişinin yurt dışına çıkarılması konusunda Bakanlar Kurulu karar verdi.

1 Haziran 1927 – Devlet Demiryolları ve Limanları İdaresi kuruldu.

1 Haziran 1929 – Türk harfleri devlet işlerinde zorunlu olarak kullanılmaya başlandı.

1 Haziran 1936 – T.B.M.M’de “Bankalar Kanunu” kabul edildi.

1 Haziran 1938 – Devletçe satın alınan Savarona Yatı İstanbul’a geldi.

2 Haziran 1926 – T.B.M.M’de Genel Nüfus Sayımı konulu kanun kabul edildi.

3 Haziran 1925 – Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası Bakanlar Kurulu Kararı ile kapatıldı.
3 Haziran 1933 – Sümerbank’ın kurulmasını öngören Kanun T.B.M.M’de kabul edildi.

4 Haziran 1937 – T.B.M.M’de “Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası Kanunu” kabul edildi.

5 Haziran 1926 – Musul Anlaşması. Ankara’da, Türkiye, İngiltere ve Irak arasında Musul Antlaşması imzalandı.

5 Haziran 1936 – “Maliye Bakanlığı Kuruluş Kanunu” çıkarıldı.

5 Haziran 1936 – Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü kuruldu.

6 Haziran 1920 – TBMM hükümetinin Ermeniler’e karşı yapılacak bir askeri harekat için hazırlık emri.

6 Haziran 1937 – Atatürk’ün, Beylerbeyi Sarayı’nda Ürdün Kralı Abdullah’ı ziyareti.

7 Haziran 1925 – Ankara’da, Marmara Köşkü havuzunun, Atatürk’ün huzurlarında ilk defa su ile dolduruluşu.

7 Haziran 1933 – Tedavüldeki madeni Osmanlı paralarının toplatılması ve bunların yerine yeni madeni paralar basılmasını öngören kanun kabul edildi.

8 Haziran 1933 – Halk Bankası’nın kurulmasını öngören Kanun T.B.M.M’de kabul edildi.

8 Haziran 1936 – Sosyal Haklar ve Sosyal Güvenlik açısından ilk önemli adım olan “İş Kanunu” kabul edildi

9 Haziran 1937 – T.B.M.M’de “Ankara’da Bir Tıp Fakültesi Tesisi Hakkındaki Kanun” kabul edildi.

10 haziran 1921 – Atatürk’ün, bayram nedeniyle Hacıbayram Camii’nde bayram namazına katılması, Antalya milletvekili Hoca Rasih (Kaplan) Bey’in mev’izesini dinlemesi, saat 8.30’da T.B.M.M. önünde yapılan Türkçe duada bulunması, daha sonra Meclis’in Başbakanlık odasında tebrikleri kabulü.

10 Haziran 1927 – Atatürk’ün, Ankara’da himayelerinde düzenlenen 2. Gazi Koşusu’nu izlemesi.

10 Haziran 1930 – Jandarma Kanunu kabul edildi.

10 Haziran 1935 – Mülkiye Mektebi’nin adının ‘Siyasal Bilgiler Okulu’ olarak değiştirilmesine karar verildi

11 veya 12 Haziran 1919 – Mustafa Kemal’in Havza’dan Amasya’ya gelmesi.

11 Haziran 1930 – T.B.M.M’de “Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanunu” kabul edildi.

11  Haziran 1933 – “Cumhuriyet İlanının Onuncu Yıldönümü Kutlama Kanunu” T.B.M.M’de kabul edildi.

11 Haziran 1937 – ATATÜRK’ün Başbakanlığa, bütün çiftliklerini ve mallarını hazineye bağışladığını telgraf ile bildirmesi.

12 Haziran 1932 – Gazi Mustafa Kemal, Hicaz Genel Valisi Emir Faysal’ı Ankara’da kabul etti.

12 Haziran 1933 – İzmir Rıhtım Şirketi’nin satın alınması ile ilgili Kanun T.B.M.M’de kabul edildi. (Sözleşme 3 Ekim 1932’de parafe edilmişti)

12 Haziran 1933 – “Gazi Mustafa Kemal Hazretlerinin Kanun-ı Medeni’nin 452. Maddesine Göre Olan Tasarruflarının Mahfuz Hisseler Hakkındaki Hükümden Müstesna Olduğuna Dair Kanun” T.B.M.M’de kabul edildi.

13 Haziran 1921 – Büyük Millet Meclisi tarafından Mustafa Kemal’e, Başkomutanlık görevi verildi.

13 Haziran 1928 – Düyunu Umumiye (Dış Genel Borçlar) hakkında Paris’te, ilgililerle bir anlaşma yapıldı.

14 Haziran 1922 – Mustafa Kemal Adapazarı’nda, annesi ile görüştü.

14/15 Haziran 1926 – Mustafa Kemal’e karşı planlanan suikast girişiminin elebaşılarının İzmir’de tutuklanması.

14 Haziran 1935 – “Diyanet İşleri Reisliği Teşkilat ve Vazifelerine Dair Kanun” T.B.M.M’de kabul edildi.

14 Haziran 1935 – T.B.M.M’de “Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü Kurulması Hakkında Kanun” kabul edildi.

14 Haziran 1935 – T.B.M.M’de “Etibank Kanunu” kabul edildi.
14 Haziran 1935 – T.B.M.M’de “Elektrik İşleri Etüt İdaresi Teşkiline Dair Kanun” kabul edildi.

14 Haziran 1937 – Hatay’ın Bağımsızlık Antlaşması Büyük Millet Meclisi tarafından onaylandı.

15 Haziran 1916 – Mustafa Kemal’in komuta ettiği 16’ncı Kolordu Karargâhının Diyarbakır’dan Silvan’a nakledilmesi.

15 Haziran 1920 – İsmet Bey’in idam kararını padişah onayladı.

16 Haziran 1916 – Mustafa Kemal’in Diyarbakır’dan Silvan’a gelmesi.

16 Haziran 1927 – TBMM’de Yedek Subaylarla ilgili kanun kabul edildi.

16 Haziran 1934 – İran Şehinşahı Rıza Pehlevi Gazi Mustafa Kemal’i Ankara’da ziyaret etti.

16 Haziran 1938 – Kadın Havacımız Sabiha Gökçen tek başına uçakla Balkan turuna çıktı.

17 Haziran 1932 – Türkiye Turing ve Otomobil Kulübü ile Milliyet gazetesince ilk kez düzenlenen otomobil yarışı, İstinye- Zincirlikuyu arasında yapıldı.

17 Haziran 1938 – Sermayesinin tamamı devlet tarafından verilmek suretiyle kurulan ‘İktisadi Teşekküllerin Teşkilatı ile İdare Murakebeleri Hakkında Kanun’ TBMM’de kabul edildi.

18 Haziran 1922 – Gazi Mustafa Kemal İzmit’te, Fransız yazarı Claude Farere ile görüştü. (T.B.M.M. Türkleri destekleyen yazara, 21 Ocak 1922 günlü toplantıda teşekkür kararı almıştı)

18 Haziran 1926 – Mustafa Kemal’in İzmir suikast girişimi hakkında Anadolu Ajansına demeci: “… Alçak girişimin benim şahsımdan ziyade mukaddes Cumhuriyetimize ve onun dayandığı yüksek ilkelerimize yönelmiş bulunduğuna şüphe yoktur. Benim naçiz vücudum bir gün elbet toprak olacaktır; fakat Türkiye Cumhuriyeti sonsuza kadar yaşayacaktır!”

18 Haziran 1927 – TBMM’de “Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu” kabul edildi.

19 Haziran 1938 – Romanya Kralı II. Carol, Atatürk’ü İstanbul’da ziyaret etti.

20 Haziran 1907 – Mustafa Kemal’in kolağası (kıdemli yüzbaşı) olması.

20 Haziran 1933 – Milli Eğitim Bakanlığı, üniversitede bir İnkılâp Enstitüsü açılması hakkında karar aldı.

20 Haziran 1938 – T.B.M.M’de kabul edilen “Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkındaki 2739 Sayılı Kanuna Ek Kanun” ile 19 Mayıs günü “Gençlik ve Spor Bayramı” kabul edildi.

21 Haziran 1919 – Mustafa Kemal’in, İstanbul’da bulunan bazı tanınmış kimselere Amasya’dan mektup göndererek onları Millî Mücadele’ye davet etmesi.
21 Haziran 1934 – Soyadı Kanunu’nun kabulü.
22 Haziran 1919’da Amasya’da yayımladığı genelgeyle “Milletin istiklâlini yine milletin azim ve kararının kurtaracağını ” ilan edip Sivas Kongresi’ni toplantıya çağırdı.
22 Haziran 1920 – Yunanların Milne hattından genel taarruza geçmeleri.
22 Haziran 1908 – Mustafa Kemal’e, 3’üncü Ordu Karargâhındaki görevinin yanı sıra Şark Demiryolu Müfettişliği görevinin de verilmesi.

23 Haziran 1919 – İstanbul hükümeti Mustafa Kemal’i, emirlere uymadığı için görevden alarak yerine Hurşit Paşa’yı atadı. Ali Kemal vilayetlere gönderdiği yazıda Mustafa Kemal’in emirlerine uyulmamasını istedi.

23 Haziran 1923 – İstanbul Darülfünunu Edebiyat Fakültesi “fahrî profesörlük” diplomasının. Necip Asım (Yazıksız), İsmail Hakkı (İzmirli) ve Şemsettin (Günaltay) Beylerden oluşan heyet tarafından Ankara’da Atatürk’e takdimi.

24 Haziran 1922 – Mustafa Kemal annesi ile birlikte, Adapazarı’ndan Ankara’ya döndü.

24 Haziran 1938 – T.B.M.M, “Toprak Mahsulleri Ofisi Kurulması Hakkında Kanun”u kabul etti.

25 Haziran 1923 – Mustafa Kemal Paşa İzmir’den milletvekili seçildi.

25 Haziran 1924 – Atatürk’ün, Çankaya’da Polonya Elçisi Kaoll Romain’in güven mektubunu kabulü ve Elçi’nin söylevine cevap konuşması.

25 Haziran 1934 – Atatürk’ün, İran Şahı Rıza Pehlevi ile Balıkesir’den Çanakkale’ye gelişi, buradan Gülcemal vapuruyla İstanbul’a hareketi.

26 Haziran 1928 – Yeni Türk alfabesini hazırlamak amacıyla kurulan Dil Encümeni, ilk toplantısını Ankara’da yaptı.

26 Haziran 1930 – Maliye uzmanı Rist, Türk maliyesi hakkında hazırladığı raporu Maliye Bakanı Şükrü Saraçoğlu’na verdi.

26 Haziran 1939 – Ankara Havagazı Şirketi devletleştirildi.

27 Haziran 1933 – Atatürk’ün, Ankara’da İsmet Paşa Kız Enstitüsü’nü ziyareti.

28 Haziran 1923 – Gazi Mustafa Kemal, kendine “Müderrislik Şahadetnamesi” gönderen İstanbul Darülfünunu Edebiyat Fakültesi’ne teşekkür telgrafı yolladı.

28 Haziran 1938 – T.B.M.M, “Cemiyetler Kanunu”nu kabul etti.

29 Haziran 1925 – Şeyh Sait ile 46 adamı Diyarbakır İstiklal Mahkemesi’nce bir gün önce idama mahkum edildi

30 Haziran 1921 – Çocuk Esirgeme Kurumu kuruldu.

30 Haziran 1927 – Mustafa Kemal’in vermiş olduğu dilekçe üzerine askerlikten emekliye ayrılması hakkında kararname düzenlenmesi.

30 Haziran 1927 – Gazi Mustafa Kemal, İsmet İnönü, Kazım Özalp’ı askerlikten emekliye ayrıldılar.

TEMMUZ

1 Temmuz 1927 – Mustafa Kemal’in, Kurtuluş’tan sonra İstanbul’a ilk gelişi ve coşkun şekilde karşılanması.

2 Temmuz 1932 – Ankara Halkevi’nde birinci Türk Tarih Konferansı toplandı.

3 Temmuz 1919 – Mustafa Kemal’in Erzurum’a gelmesi, halk ve asker tarafından sevgi gösterileriyle karşılanması.

3 Temmuz 1920 – İstiklal Mahkemesi, Damat Ferit Paşa’yı idama mahkûm etti.

3-4 Temmuz 1938 – Türkiye ve Fransa, Hatay’da eşit sayıda asker bulundurmaları konusunda anlaşma yaptı. Birlikler 4 Temmuz’da Hatay’a girdi.

4 Temmuz 1938 – Türk-Fransız ikili antlaşmasının (Hatay üzerinde) Ankara’da imzalanması.

5 Temmuz 1917 – Mustafa Kemal’in, Yıldırım Orduları Grubu Komutanlığına bağlı 7’nci Ordu Komutanlığına atanması.

5 Temmuz 1938 – Türk birliklerinin tümü Hatay’daki konuş yerlerine geldi.

6 Temmuz 1919 – Mustafa Kemal, Dahiliye Nazırı Ali Ferit Paşa’ya telgraf çekerek İstanbul’a dönmeyeceğini bildirdi. Atatürk’ün, Harbiye Nazırı Ali Ferit Paşa’nın kendisini İstanbul’a çağıran telgrafına cevabı: “…Doğu illeri halkı arasından çıkıp gelmek hususundaki yüksek tekliflerinizi yerine getirmede şahsî irademi kullanmaktan manen ve maddeten memnu bulunuyorum.”

6 Temmuz 1926 – Atatürk’ün, Çeşme’de İzmir İstiklâl Mahkemesi Heyeti ile görüşmesi.

6 Temmuz 1927 – Danıştay göreve başladı.

6 Temmuz 1932 – Atatürk’ün, gün boyunca Ankara Halkevi’nde Türk Tarih Kongresi’nin çalışmalarını izlemesi.

6 Temmuz 1938 – Atatürk’ün, Hatay davasının sonuca ulaşması nedeniyle yurdun her tarafından kendisine gönderilen telgraflara Anadolu Ajansı aracılığıyla cevabı: “Hatay millî meselemizin dostça tedbirlerle olumlu sonuca ulaştırılmasından duyulan sevinç yerindedir.”

7 Temmuz 1922 – Atatürk’ün, Sovyet Elçisi Aralof’un İran Elçisi Mümtazüddevle İsmail Han şerefine verdiği ziyafette konuşması.

7 Temmuz 1925 – Atatürk’ün, akşamüzeri General Mougin’in veda ziyaretini kabulü.

7 Temmuz 1932 – Atatürk’ün, gün boyunca Ankara Halkevi’nde Türk Tarih Kongresi’nin çalışmalarını izlemesi.

7 Temmuz 1935 – Atatürk adına, Cumhurbaşkanlığı Başyaveri tarafından Avrupa binicilik yarışmalarında başarı kazanan subaylara Dolmabahçe Sarayı’nda imzalı birer kol saati verilmesi.

7 Temmuz 1939 – Hatay vilayetinin kurulması yasalaştı. 7 Temmuz 1939 gününde çıkarılan bir yasa ile de Hatay ili kuruldu ve anavatana katılma işlemi kesinleştirildi. (Hatay Millet Meclisi 29 Haziran 1939 gününde oybirliğiyle aldığı kararla Türkiye Cumhuriyeti’ne katıldı).

8/9 Temmuz 1919 – Mustafa Kemal’in Harbiye Nezaretine ve Padişaha resmî vazifesiyle beraber askerlik mesleğinden istifa ettiğini bildiren telgrafı.
8 Temmuz 1920 – Mustafa Kemal’in Türkiye Büyük Millet Meclisinde konuşması: “… Memleketimizin ellide biri değil bütünü tahrip edilse, bütünü ateşler içinde bırakılsa, biz bu toprakların üstünde bir tepeye çıkacağız ve oradan savunma ile meşgul olacağız!…”

8 Temmuz 1921 – Kütahya-Eskişehir Muharebesi başladı.

8 Temmuz 1937 – Türkiye, İran, Irak ve Afganistan arasında Sadabat Paktı’nın imzalanması.
9 Temmuz 1919 – Mustafa Kemal’in orduya, vilayetlere ve millete resmî göreviyle beraber askerlik mesleğinden istifa ettiğini bildiren genelgesi: “… Bundan sonra mukaddes millî gayemiz için her türlü fedakârlıkla çalışmak üzere sine-i millette bir ferd-i mücahit suretiyle bulunmakta olduğumu arz ve ilan ederim.”
10 Temmuz 1917 – Mustafa Kemal’in -7’nci Ordu Karargâhını oluşturmak üzere Enver Paşa tarafından çağırılması üzerine- Diyarbakır’dan İstanbul’a hareketi.

10 Temmuz 1923 – Fener Kilisesi Patriği Meletios, Yunanistan’a kaçtı.

11 Temmuz 1932 – Atatürk’ün, sabah Ankara Halkevi’nde Türk Tarih Kongresi’nin çalışmalarını izlemesi, saat 13.00’de Çankaya’ya dönüşü.

12 Temmuz 1923 – Polonya ile ticaret antlaşması imzalandı.

12 Temmuz 1932 – Mustafa Kemal’in direktifiyle “Türk Dili Tetkik Cemiyeti”nin kurulması. (Daha sonra “Türk Dil Kurumu” adını almıştır.)

12 Temmuz 1932 – Yugoslavya Kralı Aleksandre Gazi Mustafa Kemal’i İstanbul’da ziyaret etti.

13 Temmuz 1921 – Afyon-Altıntaş Muharebesi.

13 Temmuz 1922 – Dr. Adnan Bey, T.B.M.M. ikinci başkanı oldu.

14 Temmuz 1919 – Mustafa Kemal’in askerlikten istifası ve Doğu İlleri Müdafaa-i Hukuk-u Milliye Cemiyetinin Erzurum Şubesinin başına geçmesinin Erzurum’da yayımlanan Albayrak Gazetesi’nde halka ilanı: “… Mustafa Kemal Paşa Hazretlerinin istifanamesi bir azim ve iman vesikasıdır. Millette, henüz eski kanın sönmemiş olduğunu gösterir muazzam delildir. Anafartalar’da, millî şerefi, tarihin bugünkü nesilden beklemekte olduğu mukaddes vazifeyi yükselten ve yücelten bu muhterem komutanı bugün de Millî Mücadele’nin başında görmek mutlu bir görüntüdür.”

14 Temmuz 1920 – İstanbul Divan-ı Harbi, Mustafa Kemal’e katılan subayları idama mahkum etti. (Padişah 25 Temmuz’da onayladı)

14 Temmuz 1922 – Fransız milli bayramı dolayısı ile Ankara’da Albay Mougun’in evinde verilen şölende, Gazi M. Kemal uzun bir konuşma yaptı.

15 Temmuz 1915 – Mustafa Kemal’e Harp Madalyası verilmesi.
16 Temmuz 1917 – Mustafa Kemal’in Diyarbakır’dan İstanbul’a gelmesi.
16 Temmuz 1921 – Mustafa Kemal’in, Ankara’da toplanan ve 21 Temmuz 1921’e kadar çalışmalarına devam eden Maarif Kongresi’ni açış konuşması: “… Çocuklarımız ve gençlerimiz yetiştirilirken onlara bilhassa varlığı ile, hakkı ile, birliği ile çelişen bütün yabancı unsurlarla mücadele lüzumunu ve millî düşünceleri, tam bir imanla her karşı fikre karşı şiddetle ve fedakârâne savunma gereği telkin edilmelidir.”

16 Temmuz 1922 – Gazi Mustafa Kemal , Anadolu ve Müdafaa-i Hukuk Grubu toplantısında doğal başkan, Ali Fuat (Cebesoy) Paşa ise Grup Başkanı oldu. “Misak-ı Milli” temel ilke kabul edildi.

17 Temmuz 1922 – Atatürk’ün, Meclis’teki başkanlık odasında Fransız Albayı Mougin, daha sonra Sovyet Elçisi Aralof’un ziyaretini kabulü.

17 Temmuz 1937 – Atatürk’ün, demiryolunun Zonguldak’a ulaşması nedeniyle Vali’nin halkın saygı ve teşekkürlerini sunan telgrafına cevabı.

18 Temmuz 1920 – Büyük Millet Meclisi’nde, Milli Misak üzerine and içildi.

18 Temmuz 1921 – Mustafa Kemal’in Ankara’dan, Karacahisar’daki Batı Cephesi Karargâhına gelmesi. Mustafa Kemal’in, Batı Cephesi Karargâhında İsmet Paşa’ya direktifi: “Orduyu, Eskişehir’in kuzey ve güneyinde topladıktan sonra düşman ordusuyla araya büyük bir mesafe koymak lazımdır ki, ordunun düzenlenmesi ve takviyesi mümkün olabilsin. Bunun için Sakarya doğusuna kadar çekilmek uygundur.”

18 Temmuz 1930 – Ankara Etnoğrafya Müzesi halka açıldı.

18 Temmuz 1932 – Diyanet İşleri Başkanlığı’ndan İstanbul Müftülüğü’ne yazılan özel – 636 sayılı yazı ile ezan ve kametin birkaç ay içinde Türkçe okunacağı bildirildi. (16 Haziran 1950’de, D.P. İktidarı, TCK’nın ilgili maddesinde değişiklik yaparak ezanın Arapça okunmasına olanak verdi)

18 Temmuz 1932 – Türkiye Milletler Cemiyeti’ne üye oldu.

19 Temmuz 1923 – Gazi Mustafa Kemal, İsmet İnönü’ye Lozan Konferansı konusunda telgraf gönderdi.

19 Temmuz 1931 – Mustafa Kemal Paşa Ankara’da Türk Tarih Kurumu toplantısına başkanlık etti.

20 Temmuz 1922 – Başkomutanlığın süresiz olarak Mustafa Kemal’in üzerinde kalmasının Türkiye Büyük Millet Meclisinde kabulü.
20 Temmuz 1936 – Boğazların Türk Hükûmetinin hâkimiyetine geçişini sağlayan “Montreux (Montrö) Sözleşmesi”nin imzalanması.

21 Temmuz 1913 – Mustafa Kemal, Kolordu Kurmay Başkanı olduğu Bolayır Kolordusu ile, 1. Balkan Savaşlarında kaybedilen Edirneyi geri aldı.

22 Temmuz 1908 – Atatürk’ün Selanik’ten Üsküp’e gelişi, gece İttihat ve Terakki Cemiyeti Üsküp şubesinin toplantısında bulunuşu. [Kocatürk]

22 Temmuz 1919 – Erzurum Kongresi toplandı.

22 Temmuz 1920 – Padişah Vahdettin’in başkanlığında toplanan Saltanat Şurası’nda Sevr Antlaşması kabul edildi. İstanbul’da, Padişah Vahdettin’in de iştirakiyle toplanan Saltanat Şûrası’nda İtilâf Devletlerinin Barış Antlaşması Taslağı (Sèvres Projesi)’nin kabul edilmesi. (22 Temmuz 1920 günü devlet erkanı meseleyi görüşmek üzere toplandı. Yalnız Topçu Feriki Rıza Paşa kabul etmemiştir). [Kocatürk]

22 Temmuz 1922 – İttihat Terakki önderlerinden Cemal Paşa, Tiflis’te Ermeniler tarafından öldürüldü. İttihat ve Terakki liderlerinden Cemal Paşa, Gürcistan’da uğradığı suikastta öldü.

22 Temmuz 1925 – Atatürk’ün, Başyaver Rüsuhi (Savaşçı) Bey’i yanına alarak trenle Yozgat yönünde hareketi, Lâtife Hanım’ın aynı gün İzmir’e hareketinden sonra geç vakit yine trenle Ankara’ya dönüşü (Atatürk’ün bu seyahatinden kimsenin haberi olmadığı için dönüşünde kendisini istasyonda, sadece -durumu bilen- İsmet Paşa, Salih Bozok ve Kılıç Ali karşılamışlardır. (Lâtife (Uşaklıgil) Hanım’ın -bir gün evvelki yakışıksız bir davranışı nedeniyle- Atatürk’ün direktifiyle Yaver Muzaffer (Kılıç) Beyin refakatinde öğleden sonra Ankara’dan İzmir’e gönderilişi, istasyonda İsmet (İnönü) tarafından uğurlanışı (Bugün Lâtife Hanım’a, Atatürk’ün direktifiyle -Siirt milletvekili Mahmut (Soydan) Bey tarafından- “Bir müddet İzmir’e gidip ayrı kalmalarının daha uygun olacağı” bildirilmiştir). [Kocatürk]

22 Temmuz 1930 – Atatürk’ün, Yalova’da -Bulgar Basın Cemiyeti’nin Türk gazetecilerinden bir heyeti Sofya’ya daveti nedeniyle- Türk Basın Cemiyeti Başkanı Hakkı Tarık (Us)’a demeci.

22 Temmuz 1931 – İthalat sınırlamaları sistemine ilişkin kanun TBMM’de kabul edildi.

22 Temmuz 1936 – Atatürk’ün, Montrö Sözleşmesi’nin imzalanması nedeniyle İstanbul Valisi Muhittin Üstündağ tarafından -şehir adına- çekilen telgrafa cevabı: “Yurdumuzun Boğazlardaki güvenini belgeleyen Montrö Sözleşmesi münasebetiyle muhterem halkın coşkun heyecan ve sevinçlerini bildiren telgrafına samimî teşekkürlerimi bildiririm.”

23 Temmuz 1908 – İkinci Meşrutiyet’in ilanı.

23 Temmuz 1919 – Erzurum Kongresi’nin açılması ve Mustafa Kemal’in Kongre’ye Başkan seçilmesi. (23 Temmuz – 7 Ağustos).

23 Temmuz – 7 Ağustos 1919 tarihleri arasında Erzurum Kongresi’ni toplayarak vatanın kurtuluşu için izlenecek yolun belirlenmesini sağladı.

23 Temmuz 1923 – Türkiye-Polonya dostluk antlaşması imzalandı.

24 Temmuz 1923 – Lozan Antlaşması’nın imzalanması.
25 Temmuz 1921 – Batı Cephesi’nde Türk ordusunun Sakarya Nehri’nin doğusuna çekilmesi.

26 Temmuz 1919 – 2. Balıkesir Kongresi toplandı. Balıkesir’de ikinci bir Milli Kongre toplanması. Balıkesir Hareket-i Milliye ve Redd-i İlhak Kongresi adıyla toplanan İkinci Balıkesir Kongresi toplandı.

26 Temmuz 1927 – Mustafa Kemal, Lozan Antlaşması’nın dördüncü yıl dönümünde, “Türk milleti için siyasi bir zafer teşkil eden bu antlaşmanın Osmanlı tarihinde emsali yoktur” dedi.

26 Temmuz 1928 – Atatürk’ün, gece “Çocuk Esirgeme Kurumu” ve “Türk Maarif Cemiyeti” balolarını şereflendirmesi.

26 Temmuz 1930 – Atatürk’ün, demiryolunun Sivas’a ulaşması nedeniyle Bayındırlık Bakanı Recep (Peker) Bey’e telgrafı: “Doğuya giden demiryolunun Sivas’a ulaşmasından pek memnun oldum. Sizinle beraber kıymetli mühendislerimizin, memleketin servet ve refahını yükseltecek olan bu mühim ve hayırlı işi başarmak hususundaki muvaffakiyetleri takdir ve tebrike değerdir.”

26 Temmuz 1938 – Atatürk’ün, Dolmabahçe Sarayı’nda İzmir, Afyon ve Kütahya’daki askerî denetlemelerden dönen Genelkurmay Başkanı Fevzi Çakmak’ı, Başbakan Celâl Bayar’la beraber kabulü ve kendisinden bilgi alışı.

26 Temmuz 1938 – İsmet İnönü’nün, Atatürk’e mektubu: “Büyük, Sevgili Atatürk, Lozan günü vesilesiyle iltifatınızı söyletmek lütfunda bulundunuz. Kendi ıstırabınızı unutarak bana yeniden sağlık, bahtiyarlık verdiniz. Şükran ve minnetlerimi kabul buyurunuz. Velinimetim Atatürk, kesinlikle eminim ki bu hastalık günlerini geçireceğiz. Siz, bütün afiyet ve neşenizle ve şerefle daha çok uzun seneler millet ve memleketi idare buyuracaksınız. Derin tazimle ve dayanılmaz bir özleyişle ellerinizden öperim velinimetim.”

27 Temmuz 1922 – Mustafa Kemal Paşa, taarruza hazırlanma emrini verdi.

27 Temmuz 1932 – İzmir’de Gazi Mustafa Kemal’in heykeli, İsmet (İnönü)’nün konuşması ile açıldı.

27 Temmuz 1933 – Gazi Mustafa Kemal, Dolmabahçe’de eski Afgan Kralı Amanullah’la görüştü.

28 Temmuz 1914 – Birinci Dünya Savaşı’nın başlangıcı.

28 Temmuz 1921 – Kütahya’da toplanan Yunan Savaş Meclisi, Ankara’ya yürüme kararı aldı.

28 Temmuz 1922 (27-28) – Akşehir’e çağrılan ordu komutanlarına gece, Mustafa Kemal Paşa tarafından Büyük Taarruz Planı açıklanarak görüşmeler yapılması.

28 Temmuz 1923 – Atatürk’ün, İzmir’de kurularak çalışmalarına başlayan İhtiyat Zabitleri Cemiyeti’ne onbin lira bağışta bulunması.

29 Temmuz 1922 – İtilaf Devletleri, Yunanistan’a nota göndererek, İstanbul’u işgal etmelerine izin vermeyeceklerini bildirdiler.

29 Temmuz 1923 – Batı Cephesi karargâhı Ankara’ya taşındı.

30 Temmuz 1922 – Planların son şeklini alması ve taarruz günü hakkında Başkomutan’ın karar vermesi. (26 Ağustos 1922)

30 Temmuz 1922 – İzmir’deki Yunan Başkomiseri Sterghiades “Ionia” devletini ilan etti. (Bu kararı, İstanbul ve Ankara Hükümetleri ile İtilaf Devletleri Ağustos ayı içinde protesto ettiler)

31 Temmuz 1922 – Yeniden düzenlenen İstiklal Mahkemeleri Kanunu kabul edildi.

31 Temmuz 1932 – Türkiye Güzellik Karliçesi Keriman Halis (Atatürk’ün verdiği ad : Ece) Belçika’da yapılan yarışmada Dünya Güzellik Kraliçesi seçildi.

AĞUSTOS

1 Ağustos 1914 – Birinci Dünya Savaşı’nın başlaması.
1 Ağustos 1933 – Kanunla kapatılan İstanbul Darülfünununun yerine İstanbul Üniversitesinin kurulması.

2 Ağustos 1914 – İstanbul’da Türk-Alman gizli ittifak anlaşmasının imzası. Osmanlı Devleti, I. Dünya Savaşı’na girmek için seferberlik ilan etti.

2 Ağustos 1915 – Atatürk’ün, Arıburnu’ndan Madam Corinne’e Fransızca mektubu: “…Burada hayat o kadar sakin değil. Gece gündüz her gün çeşitli toplardan atılan şarapneller ve diğer mermiler başlarımızın üstünde patlamaktan uzak kalmıyor. Kurşunlar vızıldıyor ve bomba gürültüleri toplarınkine karışıyor. Gerçekten bir cehennem hayatı yaşıyoruz. Çok şükür, askerlerim pek cesur ve düşmandan daha dayanıklılar. Bundan başka hususî inançları, çok defa ölüme sevk eden emirlerimi yerine getirmelerini çok kolaylaştırıyor. Gerçekten onlara göre iki semavî netice mümkün: Ya gazi ya da şehit olmak!” [Kocatürk]

2-3 Ağustos 1916 – Mustafa Kemal komutasındaki kuvvetlerin Bitlis ve Muş yönünde taarruza geçmesi.
2 Ağustos 1918 – Mustafa Kemal’in Viyana’dan İstanbul’a dönmesi. (Bu tarih bazı kaynaklarda 4 Ağustos 1918 olarak gösterilmiştir.)

2 Ağustos 1923 – Atatürk’ün, Lâtife Hanım’la beraber İzmir’den Ankara’ya dönüşü.

3 Ağustos 1914 – Harbin öncesinde, donanmanın güçlendirilmesi maksadıyla İngiltere’ye sipariş edilerek yapımı tamamlanmış ve son kuruşuna kadar parası ödenmiş olan Sultan Osman ve Reşadiye isimli gemilerimize İngiltere tarafından el konulmuştu

3 Ağustos 1920 – Atatürk’ün, Fevzi (Çakmak) Paşa ve Albay Fahrettin (Altay) Bey’le Konya’ya gelişi ve Hükümet Konağı’nda vatanseverlerle görüşmesi “…Elbirliği ile bu vatanı kurtaracağız!”

3 Ağustos 1924 – Üzerlerinde Türkiye Cumhuriyeti yazısı bulunan ve Türkiye’nin ilk madeni parası olma özelliği taşıyan bronz 10 kuruşluk paralar tedavüle çıktı.

3 Ağustos 1938 – Afet (İnan)’ın İsviçre’den İstanbul’a gelişi, Dolmabahçe Sarayı’nda Atatürk tarafından kabulü.

3 Ağustos 1938 – Atatürk’e, Dolmabahçe Sarayı’nda saat 11.00’de Prof. Dr. Eppinger ve Prof. Dr. Bergmann’ın da katılımıyla sürekli ve danışman hekimler tarafından konsültasyon yapılması.

4 Ağustos 1922 – Enver Paşa öldürüldü.

5 Ağustos 1921 – Mustafa Kemal’e, geniş yetkilerle ve üç ay süre ile Başkomutanlık yetkisi veren Kanun’un Büyük Millet Meclisinde kabulü. Mustafa Kemal’in başkomutan olmasından sonra Türkiye Büyük Millet Meclisinde konuşması: “… Milletimizi esir etmek isteyen düşmanları, Allah’ın yardımıyla ne olursa olsun mağlup edeceğimize dair olan güven ve itimadım bir dakika olsun sarsılmamıştır. Bu dakikada bu kesin inancımı yüksek heyetinize karşı, bütün millete karşı ve bütün âleme karşı ilân ederim.”
5 Ağustos 1925 – Mustafa Kemal’in, Latife (Uşaklıgil) Hanım’dan ayrılması.

6 Ağustos 1922 – Batı Cephesi komutanı İsmet (İnönü) Paşa, ordulara gizli olarak “Taarruza Hazırlık” emri verdi.

6 Ağustos 1923 – Türkiye ile Amerika Birleşik Devletleri arasında Lozan’da suçluların geri verilmesi ve başka konularda sözleşmeler imzalandı. (Görüşmeler 29 Haziran’da başlamıştı.)

7 Ağustos 1916 – Mustafa Kemal komutasındaki kuvvetlerin Muş’u düşman işgalinden kurtarması.
7 Ağustos 1918 – Mustafa Kemal’in, Mareşal Falkenhein’ın yerine Yıldırım Orduları Grubu Komutanlığı’na getirilmiş olan Mareşal Liman von Sanders’in emrindeki 7’nci Orduya tekrar komutan olarak atanması.
7 Ağustos 1919 – Erzurum Kongresi’nin Mustafa Kemal’in kısa bir konuşmasıyla son bulması: “Milletimizin kurtuluş ümidi ile çırpındığı en heyecanlı bir zamanda fedakâr muhterem heyetiniz her türlü eziyetlere katlanarak burada, Erzurum’da toplandı. Hassas ve soylu bir ruh ve pek sağlam bir iman ile vatan ve milletimizin kurtuluşuna ait esaslı kararlar aldı. Bilhassa bütün cihana karşı milletimizin mevcudiyetini ve birliğini gösterdi. Tarih bu kongremizi şüphesiz ender ve büyük bir eser olarak kaydedecektir.” Mustafa Kemal’in Erzurum Kongresi tarafından Heyet-i Temsiliye Reisliği’ne seçilmesi.
7-8 Ağustos 1921 – Mustafa Kemal’in Tekâlif-i Milliye emirlerini yayımlaması.

7 Ağustos 1922 – İstanbul’da İngiliz Yüksek Komiseri Sir H. Rumbold, Vahidettin’le görüştü. Padişah, Yunanlıların işgal ettikleri bölgelerin, Hükümetine verilmesi, Anadolu’daki hareketi bastırmada kendisine yardım edilmesini istedi.

8 Ağustos 1916 – Mustafa Kemal komutasındaki kuvvetlerin Bitlis’i düşman işgalinden kurtarması.
8 Ağustos 1915 – Mustafa Kemal’in -5’inci Ordu Komutanı General Liman von Sanders’in emri ile- Anafartalar Grubu Komutanlığına getirilmesi.

8 Ağustos 1924 – Lozan Antlaşması yürürlüğe girdi.

8 Ağustos 1928 – Hakkı Şinasi Paşa İstanbul’da Taksim Anıtı’nı açtı.

9 Ağustos 1915 – Mustafa Kemal komutasındaki kuvvetlerin, Anafartalar bölgesinde İngilizlere taarruzu; düşmanın, tepelerden tekrar çıkarma yaptığı kıyılara itilmesi.
9 Ağustos 1919 – Mustafa Kemal’in askerlik mesleğinden çıkarılmasına, sahip olduğu madalya ve nişanların geri alınmasına ve fahri yaverlik unvanının kaldırılmasına dair irade-i seniye çıkması.
9/10 Ağustos 1928 – Mustafa Kemal’in, İstanbul Sarayburnu Parkı’nda yeni harfler hakkında konuşması: “… Bizim ahenkli, zengin dilimiz yeni Türk harfleriyle kendini gösterecektir. Asırlardan beri kafalarımızı demir çerçeve içinde bulunduran, anlaşılmayan ve anlamadığımız işaretlerden kendimizi kurtarmak ve bu gereği anlamak mecburiyetindeyiz!…”
10 Ağustos 1915 – Mustafa Kemal komutasındaki kuvvetlerin, Conkbayırı’nda (Anafartalar) İngilizlere taarruzu ve bu taarruzun başarı ile sonuçlanması. (Bu muharebe esnasında, Mustafa Kemal’in kalbini hedef alan bir şarapnel parçasının, göğüs cebindeki saati parçalayarak geri dönmesi sonucu, kendisi mutlak bir ölümden kurtulmuştur.)
10 Ağustos 1920 – İstanbul Hükûmeti ile İtilaf devletleri arasında “Sevr Antlaşması”nın imzalanması.

10 Ağustos 1923 – İsmet Paşa Lozan’dan döndü.

11 Ağustos 1923 – T.B.M.M.’nin ikinci dönemi başladı.

11 Ağustos 1928 – Dolmabahçe’de alfabe dersi verildi.

11 Ağustos 1936 – Berlin Olimpiyatları ile Türkiye Cumhuriyeti ilk altın madalyalarını kazandı

12 Ağustos 1930 – Serbest Cumhuriyet Fırkası’nın kurulması. (Parti, 17 Kasım 1930’da kendisini feshetmiştir.)

13 Ağustos 1922 – Genelkurmay Karargâhı’nın, Ankara’dan Batı Cephesi’ne hareketi.

13 Ağustos 1923 – Mustafa Kemal’in ikinci defa Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına seçilmesi. Mustafa Kemal’in, Türkiye Büyük Millet Meclisinin ikinci devre birinci toplantı yılını açış konuşması: “… Memleketimizi bayındır, halkımızı mutlu yapacağız ve refaha kavuşturacağız. Ümidimiz, kararımız ve bilhassa milletimizin ve Yüce Meclisinizin göstereceği birlik ve dayanışma, ilerleme ve uygarlık yolundaki çalışmamızda elbette başarının kefili olacaktır…”

13 Ağustos 1934 – Bakırköy bez fabrikası açıldı.

14 Ağustos 1925 – Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk posta pulları tedavüle çıkarıldı.

14 Ağustos 1928 – Atatürk’ün, Basın Cemiyeti Kongresi’nin saygı telgrafına selâm ve iltifatlarını ileten cevabı. (Bu telgraf yeni Türk harfleriyle yazılmıştır). [Kocatürk]

14 Ağustos 1932 – Atatürk’ün, Yalova’da, Millet Çiftliği’nde Amerika Büyükelçisi Sherrill’i kabulü.

15 Ağustos 1917 – Mustafa Kemal’in 7’nci Ordu Komutanlığı görevine başlamak üzere İstanbul’dan Halep’e hareketi. (7’nci Ordu Karargâhı Halep’in Aziziye mevkiinde idi.)
15 Ağustos 1918’de Halep’e 7. Ordu Komutanı olarak döndü.

16 Ağustos 1914 – 16 Ağustos’ta İstanbul’a ulaşan Goeben ve Breslau gemileri Osmanlı Donanmasına katılarak Yavuz Sultan Selim ve Midilli isimlerini aldılar.

16 Ağustos 1919 – Alaşehir Kongresi başladı. Mustafa Kemal Paşa Damat Ferit’e bir telgraf daha çekerek, meclisin toplanarak, milli iradeye uymasını istedi.

16 Ağustos 1920 – Atatürk’ün, Yörük Ali Efe’ye telgrafı: “…Gönderdiğiniz özel memurla Afyonkarahisar’da görüştüm. …Vatanperverane çalışmalarınızda başarılar dilerim.”

16 Ağustos 1921 – Atatürk’ün, Ankara’da yapılan muayenesinde -12 Ağustos 1921 günkü kaza sebebiyle- kaburga kemiklerinden birinde kırık bulunduğunun tespiti.

16 Ağustos 1921 – Halide Edip Hanım’ın, Atatürk’e orduda gönüllü çalışmak istediğini bildiren telgrafı.

16 Ağustos 1923 – Atatürk’ün, Ankara Türkocağı toplantısında Ali Sami (Yen)’in sunduğu bilgi üzerine söyledikleri: “…Biz henüz Avrupa derecesine gelmedik. Sporda tek ve açık bir amaç gözetmek lâzımdır. Sporu ya propaganda için yapacağız, yahut da bedensel gelişmemizi temin için yapacağız.”

16 Ağustos 1925 – Lâtife Hanım’ın babası Uşakîzade Muammer Bey’in, İzmirden, Atatürk’e mektubu: “Pek muhterem Paşa Hazretlerine. Kızım hakkındaki yüksek kararlarını, Trieste’den perşembe günü akşamı dönüşümde öğrendim. Millet ve memleketin Muhterem Reisi ve en büyük kurtarıcısı olan zât-ı devletlerini gittikçe artan hürmetlerle sevmiştik. Yine de sevmekte devam edeceğiz. Şereflendirici fırsatlar belirdiğinde tenennilerimizin arasıra arzına müsaade buyurulmuş olmasından doğan minnettarlığımı takdim eder ve yüksek teveccühlerinizi çok niyaz eylerim efendim.” [Kocatürk]

16 Ağustos 1928 – Atatürk’ün, yeni Türk harfleri hakkında Adalet Bakanı Mah­mut Esat (Bozkurt) Bey’in telgrafına cevabı: “…Gerçekten yeni Türk yazısı, Türkün yaradılıştan gelen zekâ ve kabiliyetini geliştirebileceğinden yeni yazımızı tarlalarında çalışan çiftçilerimize, sürüleri başında dağlarda dolaşan çobanlarımıza kadar en az bir zamanda yaymaya çalışmak hepimizin vicdan ve millî haysiyet borcudur.”

16 Ağustos 1937 – Atatürk’ün, akşam Florya istasyonundan trenle Çerkezköy’e hareketi, geceyi Çerkezköy’de trende geçirmesi.

17 Ağustos 1915 Kireçtepe zaferi.

17 Ağustos 1921 – Meclisin muhafaza taburu da yardım için cepheye gönderildi.

17 Ağustos 1922 – Başkomutan Mustafa Kemal Paşa’nın Ankara’dan gizli olarak otomobille Konya’ya hareketi.
Atatürk, öğleden sonra Konya’ya gelmiş, geceyi -Demiryolları Genel Müdürü olarak- Konya’da görev yapan Behiç (Erkin) Bey’in evinde geçirmiştir. Amaç kendisinin Ankara’da olduğu ve görüşmek isteyenlere hasta olduğu izlenimini yaratmaktı.

17 Ağustos 1928 – Atatürk’ün, Moda’daki deniz yarışlarını izlemesi, akşam Kalamış Belvü Palas’ta verilen bir baloyu şereflendirmesi.

17 Ağustos 1933 – Atatürk’ün, Yalova’dan İstanbul’a dönüşü ve Dolmabahçe Sarayı’nda Türk Dili Tetkik Cemiyeti Merkez Heyeti’nin toplantısına başkanlık edişi.

17 Ağustos 1937 – Atatürk’ün, Çerkezköy yakınlarında askerî manevraları izlemesi, Lüleburgaz ve Çorlu’da askerî kuruluşları ziyareti , akşam saat 21.10’da Çorlu’dan trenle Florya’ya hareketi.

18 Ağustos 1921 – Halide Edip’in, cephede görev isteği Mustafa Kemal tarafından kabul edildi.

18 Ağustos 1923 – İzmir’den de seçilmiş olan Gazi Mustafa Kemal, Ankara milletvekilliğini kabul etti.

18 Ağustos 1934 – Dolmabahçe Sarayı’nda İkinci Türk Dil Kurultayı toplandı.

19 Ağustos 1920 – Sevr Barış Antlaşması’nı imzalayanlar ve Saltanat Şûrası’nda olumlu oy kullananlar TBMM’nce vatan haini ilân edildi.

20 Ağustos 1919 – Sivas Valisi Reşit Paşa’nın Atatürk’e, Sivas’ta bulunan Fransız Jandarma Müfettişi Brunot ile yaptığı görüşmeye dayanarak, kongrenin Sivas’ta toplanması hakkındaki endişelerini bildiren telgrafı: “Kongrenin mutlaka toplanmasına kesin gerek yoksa vazgeçilsin. Var ise, dört taraftan işgali pek kolay olan Sivas’ın toplantı merkezi olmasından vazgeçilerek işgal ihtimali pek uzak olan Erzurum’da veyahut uygun görülürse Erzincan’da toplanması girişiminde bulunulmasını, memleketin selâmeti namına rica ederim.”

20 Ağustos 1919 -Atatürk’ün, Sivas Valisi Reşit Paşa’nın 20.8.1919 tarihli telgrafına cevabı: “Bendeniz ne Fransızların ve ne de herhangi bir yabancı devletin korumasına tenezzül eden şahsiyetlerden değilim. Benim için en büyük korunma noktası ve şefaat kaynağı milletimin sinesidir. Mösyö Brunot bilmelidir ki, Fransızların Sivas’ı işgale karar vermeleri kendilerine pek pahalıya mal olabilecek yeni kuvvetlerle ve çok paralarla yeni bir harbe karar vermelerine bağlıdır.”

20 Ağustos 1919 -Sivas Valisi Reşit Paşa’nın, Atatürk’le telgraf görüşmesinden sonra Dahiliye Nazırı Adil Bey’e cevabı: “…Mustafa Kemal ve Rauf Beylerin yakalanmaları ve kongrenin açılışını men için girişimlerde bulunmanın imkânsız derecede müşkül ve zamansız olduğuna inanıyorum.” [Kocatürk]

20 Ağustos 1920 – Atatürk ün, Antep halkının düşmanla sonuna kadar savaşmaya karar verdiğini bildiren Antep Mutasarrıfı Sabri Bey’e cevabı: “…Antep halkının gösterdikleri kahramanlık ve vatanseverliğin son derece teşekküre değer bulunduğunun halka bildirilmesi ve söz konusu kararın yayın ve ilânı rica olunur.”

20 Ağustos 1922 – Başkomutan Mustafa Kemal Paşa’nın Konya’dan cephe karargâhının olduğu Akşehir’e gelişi ve Cephe Komutanı İsmet Paşa’ya 26 Ağustos 1922 sabahı için taarruz emri vermesi. Bugün çıkan Ankara gazetelerinde Paşa’nın Çankaya’da bir çay ziyafeti vereceği haberi yereldi.

20 Ağustos 1922 (20-21) – Komutanlarla toplantı yapan Mustafa Kemal 26 Ağustos Cumartesi sabahı için taarruz emri verdi. Atatürk’ün, Akşehir’de Batı Cephesi Karargahı’nda I. Ordu Komutanı Nurettin ve II. Ordu Komutanı Yakup Şevki Paşalara, taarruz plânını harita üzerinde açıklaması ve taarruz emri verişi.

20 Ağustos 1922 – Hâkimiyet-i Milliye gazetesinde yayımlanan haber: “Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı Başkomutan Gazi Mustafa Kemal Paşa Hazretleri Ağustos’un 21. Pazartesi günü öğleden sonra saat 4.00’te Çankaya’daki köşklerinde şehrimizde bulunan kordiplomatiğe bir ziyafet vereceklerdir. Ziyafette bütün elçiler ve siyasî kişiler hazır bulunacaktır. Birçok kişiye dün bu hususta davetiye gönderilmiştir.” (Bu haber, Atatürk’ün cepheye gidişini duyurmama amacıyla yayımlanmıştır). [Kocatürk]

20 Ağustos 1930 – Atatürk’ün, Yalova’da gece sofrada arkadaşlarına söyledikleri: “Milletin, şahıslara kendini unutacak ve kendini kaptıracak kadar tutkun olması iyi netice vermez. Bunun tarihte misalleri çoktur.”

20 Ağustos 1933 – Atatürk’ün, Sovyet Rusya’dan ithal edilen bazı malların yerli mallardan düşük fiyatla satılması üzerine, önlem alınması hususunda Başbakanlığa telgrafı: “…Aksi takdirde Rusların, Türk pazarından bir miktar mal satın almakla bize görünüşte temin ettikleri fayda, haksız rekabetle tamamen hiçe indirilmiş olur.”

20 Ağustos 1934 – Atatürk’ün, öğleden sonra Dolmabahçe Sarayı’nda 2. Türk Dil Kurultayı çalışmalarını izlemesi.

20 Ağustos 1937 – Atatürk’ün, öğleden önce, Çerkezköy yakınındaki askerî manevraları izlemesi, öğleden sonra Çerkezköy’den trenle Florya’ya hareketi, saat 17.30’da Florya’ya gelişi.

20 Ağustos 1938 – Atatürk’ün, Uluslararası 8. İzmir Fuarı’nın açılışı nedeniyle Başbakan Celâl Bayar’a telgrafı: “…Fuarın yıldan yıla ayrı bir gelişme eseri gösterdiğine dair olan haberinizden çok memnun oldum. Vazifelilere takdirlerimin ve sayın halka teşekkür ve sevgilerimin iletilmesini diler, gözlerinizden öperim.”

21 Ağustos 1914 – Atatürk’ün, Sofya’dan Harbiye Nezareti’ne Bulgaristan, Romanya, Sırbistan ve Yunanistan’ın Osmanlı Devleti ile karşılıklı ilişkileri hakkında raporu. [Kocatürk]

21 Ağustos 1915 II. Anafartalar zaferi.

21 Ağustos 1920 – Atatürk’ün, Batı cephesindeki askerî faaliyetlerle Antep cephesindeki millî mukavemetler hakkında Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde konuşması: “…Ayıntap ve havalisi halkının vatan müdafaasında, onur ve namus ve bağımsızlık müdafaasında gösterdikleri hareket şekli cidden takdire değer ve örnek alınacak niteliktedir.” [Kocatürk]

21 Ağustos 1922 (20-21) – Atatürk’ün, Akşehir’de Batı Cephesi Karargahı’nda I. Ordu Komutanı Nurettin ve II. Ordu Komutanı Yakup Şevki Paşalara, taarruz plânını harita üzerinde açıklaması ve taarruz emri verişi.

21 Ağustos 1933 – Atatürk’ün, Dolmabahçe Sarayı’nda eski Fransız Başbakanı Herriot’u kabulü ve 2,5 saat görüşmesi. (Atatürk, Dışişleri Bakanı Tevfik Rüştü (Araş) Beyin de hazır bulunduğu bu görüşme esnasında Herriot’ya Büyük Nutuklarından bir nüshayı imzalı olarak armağan etmişlerdir). [Kocatürk]

21 Ağustos 1934 – Atatürk’ün, öğleden sonra Dolmabahçe Sarayı’nda 2. Türk Dil Kurultayı çalışmalarını izlemesi.

21 Ağustos 1935 – Atatürk’ün, Florya Köşkünde saat 16.00’da Bakanlar Kurulu’na başkanlık edişi.

22 Ağustos 1918 – Atatürk’ün, Halep’e gitmek üzere İstanbul’dan trenle hareketi.

22 Ağustos 1919 – Atatürk’ün, Erzurum’dan, İstanbul Rum Patrikhanesi’nde kurulan “Mavri Mira Heyeti” ve memleketteki menfi faaliyetleri hakkında genelgesi.

22 Ağustos 1924 – Ankara’da Muallimler (Öğretmenler) Kongresi toplandı.

22 Ağustos 1935 – Uluslararası 5. İzmir Fuarı’nın açılışında, Ekonomi Bakanı Celâl Bayar’ın, Atatürk’ün devletçilik ilkesini açıklayan mesajını okuması: “Türkiye’nin uyguladığı devletçilik sistemi, ondokuzuncu yüzyıldan beri sosyalizm nazariyecilerinin ileri sürdükleri fikirlerden alınarak tercüme edilmiş bir sistem değildir. Bu, Türkiye’nin ihtiyaçlarından doğmuş, Türkiye’ye özgü bir sistemdir.”

22 Ağustos 1936 – Atatürk’ün, Dolmabahçe Sarayı’nda -3.Türk Dil Kurultayı’na gelen- yabancı dil bilginlerini kabulü ve söyledikleri: “Dünya dil âlimlerinin Türk âlimleriyle beraber çalışmaları, dil biliminin şimdiye kadar çözemediği birçok güçlüklerin çözümünü kolaylaştıracaktır. Bundan, büyük gerçekler de meydana çıkacaktır.”

22 Ağustos 1938 – Atatürk’ün, Dolmabahçe Sarayı’nda 8. Uluslararası İzmir Fuarı’nın açılışından dönen Başbakan Celâl Bayar’ı kabulü.

23 Ağustos 1921 – Yunan ordusunun taarruzu ve Sakarya Meydan Muharebesi’nin başlaması. (22 gün 22 gece devam etmiştir.)

23 Ağustos 1923 – Lozan Antlaşması’nı T.B.M.M. onayladı.

23 Ağustos 1925 – İstanbul’da Sarayburnu’nda Mustafa Kemal’in ilk heykeli dikildi.

24 Ağustos 1919 – Mustafa kemal paşa’nın Sivas’a gitmek üzere Erzurum’dan ayrılışı.

24 Ağustos 1925 – Atatürk’ün, üzerinde Mareşal üniforması olduğu halde Kastamonu Kışlası’nı ziyareti ve burada bir sözü: “Bir Türk dünyaya bedeldir!”

24 Ağustos 1927 – Atatürk’ün, Üsküdar yangınında açıkta kalanlara yardım olmak üzere 5.000 lira bağışta bulunması.

24 Ağustos 1936 – Üçüncü Türk Dili Kurultayı İstanbul’da Dolmabahçe Sarayı’nda çalışmalarına başladı. Bu kurultayda alınan karara göre Türk Dili Tetkik Cemiyeti’nin adı Türk Dil Kurumu olarak değiştirildi.

25 Ağustos 1924 – Gazi Mustafa Kemal, Ankara’da Muallimler Birliği Kongresi üyelerine verilen çaya teşrif ettiler.
25 Ağustos 1928 – Ankara’da toplanan dördüncü Muallimler Birliği Kongresi’nde öğretmenler, yeni Türk Harfleri’ni öğretecekleri konusunda ant içtiler.

26 Ağustos 1921 – Başkomutan Mustafa Kemal’in birliklere emri: “Hatt-ı müdafaa yoktur, sath-ı müdafaa vardır. O satıh bütün vatandır. Vatanın her karış toprağı, vatandaşın kanıyla ıslanmadıkça terk olunamaz!”
26 Ağustos 1922 – Büyük Taarruz’un başlaması.
26 Ağustos 1924 – Mustafa Kemal’in direktifiyle, Ankara’da Türkiye İş Bankasının kurulması.

27 Ağustos 1925 – Mustafa Kemal Paşa şapka ile İnebolu Türkocağına geldi. (Kastamonu seyahati boyunca, kıyafet inkılabı ile ilgili konuşmaları.)

27 Ağustos 1927 – Gazi Mustafa Kemal’e suikast hazırlamak üzere Sisam Adası’ndan Anadolu’ya geçen Hacı Sami ölü, arkadaşları yaralı olarak yakalandı.

28 Ağustos 1925 – Mustafa Kemal’in elinde panama şapkası ile İnebolu’da Türk Ocağına gelmesi ve giyim ve şapka hakkında bir konuşma yapması.

29 Ağustos 1938 – Askeri Mahkeme, Nazım Hikmet (Ran) ve başkalarını mahkum etti.

30 Ağustos 1909 – Mustafa Kemal’in Cumalı Ordugâhındaki askerî manevraya katılması.
30 Ağustos 1922 – Yunan ordusunun tamamen sarılması ve imha edilmesi suretiyle Dumlupınar (Başkomutan) Meydan Muharebesi’nin kazanılması.
30 Ağustos 1924 – Mustafa Kemal’in Dumlupınar’da Meçhul Asker Anıtı’nın temelini atması.

30 Ağustos 1929 – Dumlupınar’da Meçhul Asker Anıtı açıldı.

31 Ağustos 1922 – Mustafa Kemal, Fevzi ve İsmet Paşaların son durumu değerlendirmeleri ve Başkomutan’ın takip emrini vermesi.

EYLÜL

1 Eylül 1915 – Mustafa Kemal’e, Anafartalar Grubu Komutanlığındaki üstün başarıları sebebiyle “Muharebe Gümüş Liyakat Madalyası” verilmesi.
1 Eylül 1918 – Mustafa Kemal’in, Nablus’taki 7’nci Ordu Karargâhına gelerek komutayı ele alması.
1 Eylül 1922 – Mustafa Kemal’in orduya beyannamesi: “… Bütün arkadaşlarımın Anadolu’da daha başka meydan muharebeleri verileceğini göz önüne alarak ilerlemesini ve herkesin zihinsel güçlerini ve kahramanlık ve vatanseverlik kaynaklarını yarışırcasına göstermeye devam etmesini isterim. Ordular! İlk Hedefiniz Akdeniz’dir, ileri!”

1 Eylül 1924 – Ankara’da Musiki Muallim Mektebi kuruldu.
1 Eylül 1925 – Ankara’da Birinci Türk Tıp Kongresi toplandı.
1 Eylül 1929 – Okullarda Arapça ve Farsça dersler kaldırıldı.

1 Eylül 1936 – Atatürk, Devletçilik görüşünü açıkladı.

2 Eylül 1919 – Mustafa Kemal’in Sivas’a gelmesi, candan gösterilerle karşılanması.

2 Eylül 1922 – Yunan Başkomutanı Trikopis, Çalköy civarında esir alındı, Eskişehir kurtarıldı.

2 Eylül 1925 – Tekke ve Zaviyeler kapatıldı.

2 Eylül 1925 – Sivas’ta gericiler şapka ve tekkeler konusunda ayaklandı. (İstiklal Mahkemesi’nce cezalandırıldılar)
2 Eylül 1929 – Türkiye’de ilk kez Güzellik Kraliçesi seçildi. (Kraliçe Feriha Tevfik)

2 Eylül 1938 – Hatay Millet Meclisi açıldı ve Devlet Başkanlığı’na Tayfur Sökmen seçildi.

3 Eylül 1919 – Mustafa Kemal’in, Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Heyeti Temsiliyesi Başkanlığına seçilmesi.

3 Eylül 1922 – 30 Ağustos Muharebesi’ne “Başkomutan Muharebesi” adı verildi.

3 Eylül 1933 – Kayseri-Ulukışla hattının tamamlanmasıyla, Karadeniz ile Akdeniz’i birbirine bağlayan demiryolu tamamlandı.

3 Eylül 1938 – Atatürk’ün, Hatay Millet Meclisi’nin açılması ve Devlet Başkanı’nın seçilmesi üzerine Başbakan Celâl Bayar’a telgrafı: “…Cumhuriyet hükümetinin bu başarısını tebrik ederim.”

4 – 11 Eylül 1919 – Sivas Kongresi.

4 Eylül 1919 – Sivas Kongresi’nin açılması ve Mustafa Kemal’in Sivas Kongresi başkanlığına seçilmesi.

4 Eylül 1925 – İstanbul’da bir baloda Türk Kadınları ilk kez güzellik yarışmasına katıldı.

4 Eylül 1936 – Atatürk, çiftliklerini Devlete, bir kısım gayrimenkullerini de Ankara Belediyesi’ne bağışladı.

4-6 Eylül 1936 – İngiltere Kralı VIII. Edward İstanbul’da Atatürk’ü ziyaret etti.

5 Eylül 1938 – ATATÜRK’ün Dolmabahçe Sarayı’nda vasiyetini yazması. (Vasiyetname, 6 Eylül 1938 günü Dolmabahçe Sarayı’na çağırılan İstanbul Altıncı Noterine ATATÜRK tarafından teslim edilmiştir.)

5 Eylül 1938 – Atatürk’ün hastalık durumu hakkında, günlük resmi tebliğlerin yayımına başlandı. 17 Ekim 1938 Atatürk, ilk defa komaya girdi.

6 Eylül 1910 – Mustafa Kemal’in Üçüncü Ordu Subay Talimgâhı Komutanlığına atanması.

6 Eylül 1922 – Bursa’nın işgali ile TBMM kürsüsüne konan kara (örtü)  çarşaf, ilçelerin kurtarılması ile kaldırıldı.

7 Eylül 1916 – İngiliz uçakları Haydarpaşa Garı’nı bombaladı.

7 Eylül 1927 – Atatürk’ün, milletvekili seçimini takiben millete bildirgesi: “…Evlâtlarının serbest reyleriyle memleketin mukadderatını kalben güven beslediği ellere bırakan Türkiye, millî ülküsünde ısrar ve millî çalışmalarında sarsılmaz birlikte muhterem ve kuvvetli bir varlık olduğunu bir kere daha göstermiş oluyor.”

7 Eylül 1929 – Atatürk’ün, Ayasofya Camii ve Topkapı Sarayı’nda incelemelerde bulunması, daha sonra Dolmabahçe Sarayı’na dönüşü.

7 Eylül 1936 – Atatürk’ün, Dolmabahçe Sarayı’nda Irak Dışişleri Bakanı Nuri Sait Paşa ve Irak Elçisi Naci Şevket’i kabulü.

7 Eylül 1938 – Hatay Devleti Anayasası kabul edildi. Başbakan Abdurrahman Melek, “Programımızın ruhu ve esası Kemalizm rejimi ve bütün icabatıdır” dedi.

8 Eylül 1909 – Atatürk’ün, Cumalı Karargâhı’ndaki askerî manevranın sona erişinden sonra, Selânik’e dönmek üzere Cumalı’dan ayrılışı. [Kocatürk]

8 Eylül 1920 – Külçe altın halinde ilk parti Sovyet yardımının Erzurum’a gelişi ve teslim alınışı : Bu altınlar Türkistan eski Cumhurbaşkanı, rahmetli Osman Kocaoğlu’nun ifadesine göre: “Kurtuluş Savaşı günlerinde, biz Türklerin en son kalan bir yarımada Anadolu’dan başka gidecek yerimiz yok. O da düşman tarafından basılmıştır. Türk kardeşlerimize askeri bir yardımda bulunamıyoruz. Kısa bir zamanda biz de Bolşeviklerce devlet olarak dağıtılacağız. Hazinemizdeki külçe altınların Atatürk Hükümetine verilmesini sizlerden ağlayarak rica etmekteyim.” demiştir. Bu vesile ile Rusların gönderdiği külçe altınların Türkistanlı kardeşlerimize ait olduğunu açıklamaktadır.

8 Eylül 1925 – Atatürk’ün, milletin yükselme ve ilerlemesi yolunda alınan kararları desteklediklerini bildiren İstanbul Darülfünunu Fen Fakültesi Dekanı Hüsnü Hamit Bey’in telgrafına cevabı: “…Aydın gençliğimizin yenileşme ve ilerleme yolundaki millî harekete karşı gösterdiği ilgi ve duyarlığa teşekkürlerimi sunarım.”

8 Eylül 1927 – Samsun-Havza demiryolu hattı işletmeye açıldı.

8 Eylül 1927 – İzmir’de daha sonraları Uluslararası İzmir Fuarı’nın çekirdeğini oluşturacak 9 Eylül Sergisi açıldı.

8 Eylül 1936 – Ankara ve İstanbul Radyo şirketleri devlet tarafından satın alındı.

8 Eylül 1938 – Atatürk’ün, Dolmabahçe Sarayı’nda, bir gün sonra Milletler Cemiyeti toplantısına katılmak üzere Cenevre’ye gidecek olan Dışişleri Bakanı Tevfik Rüştü Aras’ı kabulü ve görüş­mesi.

8 Eylül 1938 – Atatürk’ün sağlık durumu hakkında Dr. Nihat Reşat Belger, Prof. Dr. Neşet Ömer İrdelp ve Prof. Dr. Fiessinger’in müşterek raporu.

9 Eylül 1922 – Mustafa Kemal’in İzmir’in alınması haberi üzerine ordulara mesajı: “İlk verdiğim Akdeniz hedefine varmakta orduların gösterdiği gayret ve fedâkarlığı hürmet ve takdirle anarım. Orduların bundan sonra verilecek hedeflerin elde edilişinde de aynı istek ve fedakârlığı göstereceklerine güvenim tamdır.”

9 Eylül 1923 – Halk Fırkası kuruldu.

10 Eylül 1922 – Mustafa Kemal’in İzmir’e gelmesi.

10 Eylül 1923 – Atatürk’ün, açılışı nedeniyle saygı ve bağlılık dileklerini ileten Tekfurdağı Türkocağı Başkanlığı’na başarı telgrafı.

10 Eylül 1930 – Cumhurbaşkanı Atatürk’ün, Yunus Nadi Bey’in Cumhuriyet gazetesinde yayımlanan 9 Eylül 1930 tarihli mektubuna cevabı: “Cumhuriyet gazetesinde bana hitaben yazılan açık mektubu okudum. Bu mektupta, son günlerde İzmir’de meydana gelen olaylar işaret olunarak, beni Cumhuriyet Halk Partisi’nden başka partilerin kendilerine mal etmeye çalıştıkları görüldüğünden söz edilerek durumun aydınlatılması için gerçeğin ifadesi isteniyor. Ben, Cumhuriyet Halk Partisi’nin Genel Başkanıyım. Cumhuriyet Halk Partisi, Anadolu’ya ilk ayak bastığım andan itibaren kurulup benimle çalışan Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’nden doğmuştur. Bu örgüte tarihen bağlıyım. Bu bağı çözmem için hiçbir sebep ve lüzum yoktur ve olamaz!”

11 Eylül 1919 – Sivas Kongresi’nin son bulması. “Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti” teşkil edildiğine dair yazının Mustafa Kemal imzası ile Sivas vilayetine verilmesi.

11 Eylül 1920 – TBMM’nde İstiklal Mahkemelerinin kurulmasına karar verildi.

11 Eylül 1923 – Halk Fırkasının kurulması ve Mustafa Kemal’in Halk Fırkası Genel Başkanlığına seçilmesi.

12 Eylül 1922 – Akdeniz İngiliz Filosu Başkomutanı Amiral Brock, Ankara’nın İngilizlerle savaş halinde olup olmadığını, Gazi Mustafa Kemal’e mektupla sordu. (Gazi Mustafa Kemal, 13 Eylül’de yanıt vererek, iki hükümetin siyasal ilişkiler kurabileceğini bildirdi.)

12 Eylül 1937 – Tunceli’de olay çıkaran Seyit Rıza ve arkadaşları teslim oldu.

13 Eylül 1920 – Mustafa Kemal’in “Halkçılık Programı” adı altında bir broşür yayımlaması, bu broşürün Türkiye Büyük Millet Meclisine takdimi ve üyelere dağıtılması.
13 Eylül 1921 – Sakarya Meydan Muharebesi’nin zaferle sonuçlanması.

13 Eylül 1922 – Gazi Mustafa Kemal’in ulusa bildirisi. (Ulusu kutlarken, İzmir’den, Bursa’dan, Akdeniz ufuklarından ordunun selamını bildirdi.)

13 Eylül 1925 – Gazi Mustafa Kemal Atatürk, Elazığ İstiklal Mahkemesinde yargılanan gazetecileri bağışladı.

14 Eylül 1921 – Seferberlik ilan edildi. Grup teşkilatı kaldırıldı ve kolordu halinde örgütlenme başladı.
14 Eylül 1922 – Mustafa Kemal’e “İzmir hemşehriliği” payesi verildi.

15 Eylül 1912 – Salih (Bozok), Mahmut (Soydan) ve Vasıf (Çınay) Beylerin İstanbul’dan, Derne’de bulunan Atatürk’e, Halaskar Zabitan Grubu’nun eylemleri hakkında bilgi veren müşterek mektupları: “…Bizim içimizde ruh ve beyin olacak bazı vücutlar var ki, onların bugün aramızda bulunmamalarını pek şiddetle hissetmekte olduğumuz içindir ki bunları yazıyoruz. Onlar da sizlersiniz. Daha doğrusu sizsiniz!” [Kocatürk]

15 Eylül 1922 – İzmir ve çevresinde bulunan son Yunan birlikleri de Çeşme’den gemilere bindirilerek Anadolu’yu terketti.

15 Eylül 1924 – Atatürk, 15 Eylül 1924 Trabzonlular tarafından heyecanla karşılandı. Atatürk’ün, Lâtife Hanım’la beraber Hamidiye kruvazörü ile saat 11.00’de Trabzon’a gelişi ve rıhtımda büyük törenle karşılanışı.

15 Eylül 1925 – Açılış için hazırlıklarını yapmakta olan Ankara Hukuk Mektebi Öğretim Kurulu’nun, Atatürk’e “Öğretim Kurulu Fahrî Başkanlığı”nı vermesi.

15 Eylül 1928 – Atatürk’ün, İzmir Vapuru ile Sinop’a gelişi, şehirde tetkik ve ziyaretleri, gece Samsun’a hareketi.

15 Eylül 1929 – Müstakil Ressamlar ve Heykeltıraşlar Birliği’nin ilk sergisi Ankara’da açıldı.

15 Eylül 1933 – Atatürk un, Türk-Yunan Antlaşması’nın imzalanması nedeniyle Başbakan İsmet Paşa’ya tebrik telgrafı: “…Bu pakt, iki milletin karşılıklı büyük menfaatlerini kuvvetlendiren kardeşlik inkişaf sahasına enginlik veren kıymetli bir vesikadır. İki taraf için kalpten arzu edilen verimi vermesini temenni ve hükümetimizi tebrik ederim.”

15 Eylül 1933 – Atatürk ün, Türk-Yunan Antlaşması’nın imzalanması nedeniyle Yunan yöneticilerinin gönderdiği telgrafa cevabı: “…Türkiye Cumhuriyeti, milletler arasında dostluk ve barış fikrinin gelişme ve gerçekleşmesi yönünden kendine düşen ödevini, ciddi ve samimi bir surette daima yerme getirmeden geri kalmayacaktır.”

16 Eylül 1919 – “Üçünü Balıkesir Kongresi”nin açılışı.

16 Eylül 1920 – Mustafa Kemal Paşa’nın memleketteki Bolşevik faaliyetleri hakkında Ali Fuat Paşaya telgrafı: “Gizli komünizm teşkilatını her surette durdurmak ve uzaklaştırmak isteyen bir takım kimseler hilekarane bir suretle komünizm vs. teşkilatına taraftar olduğumu daima yayıyorlar. Fakat yanlıştır.”

16 Eylül 1924 – Atatürk’ün, Trabzon’da ziyaret ve incelemeleri, Öğretmen Okulu’nun hatıra defterine yazdıkları: “…Memleketin muhtaç olduğu öğretmen miktarı düşünülürse bunun daha yüz misline çıkması gerekir. Sayı eksikliği, yetişen öğretmenlerimizin kıymet ve faziletteki yüksekliği ile ancak telâfi edilebilir. Yeni kuşak, en büyük cumhuriyetçilik dersini bugünkü öğretmenler topluluğundan ve onların yetiştirecekleri öğretmenlerden alacaktır!”

16 Eylül 1924 – Atatürk’ün, akşam, Trabzon Halk Partisi’ni ziyareti ve şereflerine verilen ziyafette konuşması: “Bütün cihan bilsin ki benim için bir taraftık vardır; bir tarafım. O da cumhuriyet taraftarlığı, fikrî, sosyal inkılâp taraftarlığı! Bu noktada yeni Türkiye topluluğunda bir ferdi hariç düşünmek istemiyorum!”

16 Eylül 1935 – Kayseri bez fabrikası açıldı.

17 Eylül 1910 – Mustafa Kemal, Fransa’da yapılan Pikardi manevralarına Türk Ordusu temsilcisi olarak katıldı.

17 Eylül 1921 – Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin, cephede bulunan Başkomutan Atatürk’e Sakarya Zaferi’ni kutlayan telgrafı: “Türkiye Büyük Millet Meclisi, millî ordunun müstesna fedakârlıklarıyla kazanılan Sakarya Meydan Muharebesi’nin kahramanlarını kutlamış ve bütün milletin hislerine tercüman olarak, pek derin olan minnet ve şükranını yüksek aracılığınızla bütün ordu mensuplarına sunmaya karar vermiştir.”

17 Eylül 1924 – Atatürk’ün, Lâtife Hanım’la beraber Hamidiye kruvazörü ile öğleden sonra Trabzon’dan ayrılışı ve saat 18.00’de Rize’ye gelişi. Atatürk’ün, Rize’de Vilâyeti, Belediye’yi, Halk Partisi ve Komutanlık binalarını ziyareti ve heyetleri kabulü.

17 Eylül 1929 – Atatürk’ün, Ankara’da toplanan III. Millî Türk Tıp Kongresi’nin saygılarını ileten Sağlık Bakanı Refik (Saydam)’m telgrafına cevabı: “Kongrenin muhterem üyelerine teşekkürlerimin ulaştırılmasına aracılığınızı rica eder, Kongreye takdire değer çalışmalarında başarılar dilerim.”

17 Eylül 1934 – Türkiye, Cemiyet-i Akvam (Milletler Cemiyeti) üyeliğine kabul edildi. Türkiye’yi temsilen Hariciye Vekili Tevfik Rüştü Aras’ın katıldığı toplantıda Türkiye, 52 ülkeden 48’inin kabul oyu kullandığı toplantıda Milletler Cemiyeti Konseyi üyeliğine katıldı.

18 Eylül 1919 – Atatürk’ün, vilâyetlere İstanbul hükümetinin demeçlerine inanılmaması gereğini hatırlatan genelgesi: “İktidar mevkiine meşru bir kabine geçinceye kadar İstanbul’la resmî ilişkiler kesilmiş bulunduğundan, oradan gelebilecek her türlü demecin gerçek dışı sayılacağı şüphesizdir.”

18 Eylül 1920 – Halkçılık programı mecliste okundu. Programa karşı eleştiriler yoğunlaştı.

18 Eylül 1920 – Atatürk’ün, 13 Eylül 1920’de Meclis’e sunduğu “Halkçılık Programı’nın Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde okunması. (Bu program, incelenmek üzere özel bir komisyona gönderilmiş, daha sonra 20 Ocak 1921 tarihli ilk Anayasa bu programdan doğmuştur). [Kocatürk]

18 Eylül 1920 – 7 bölgede en kısa sürede İstiklal Mahkemesi kurulması hakkında TBMM kararı.

18 Eylül 1922 – Batı Anadolu’nun Yunan Ordusundan tamamiyle temizlenmesi.

18 Eylül 1924 – Atatürk’ün, Lâtife Hanımla beraber saat 14.30’da Hamidiye kruvazörü ile Rize’den Giresun’a hareketi.

18 Eylül 1924 – Atatürk’ün, Rize’den ayrılırken, medreselerin açılmasını is­teyen bir hoca heyetine bağırarak söyledikleri: “Mektep istemiyorsunuz; halbuki, millet, onu istiyor. Bırakınız, artık bu zavallı millet, bu memleket evlâdı yetişsin! Medreseler açılmayacaktır; millete mektep lâzımdır!”

18 Eylül 1924 – Atatürk’ün, medreselerin tekrar açılması için kendisine dilekçe veren iki müftüye cevabı nedeniyle tebriklerini sunan İzmir Milletvekili Mahmut Esat (Bozkurt) Bey’e telgrafı: “Gezdiğim ve gördüğüm her yerde millet, cehalete ve taassuba harp ilânı halindedir. Uygarlık ve ilerleme yolunda bir an kaybetmeye izni yoktur. Paslı beyinlerin şuursuz sözleri, anide milletin müşterek ve müthiş feveranıyla bunalmaktadır. Bunu gözlerimle gördüm.” [Kocatürk]

18 Eylül 1928 – Atatürk’ün, Samsun’dan Amasya’ya gelişi, bir süre sonra Turhal yolu ile Tokat’a hareketi. Atatürk’ün, Tokat’a gelişi ve geceyi burada geçirişi.

18 Eylül 1931 – İlk sesli Türk filmlerinin (İstanbul Sokaklarında, Kaçakçılar) seslendirme işlemlerini Paris’te tamamlayan Darülbedayi sanatçıları İstanbul’a döndü.

18 Eylül 1931 – Atatürk’ün, “Vatandaş İçin Medenî Bilgiler” adlı iki ciltlik eser hakkında Başbakan İsmet (İnönü) Paşa’ya yazısı: “…Kitaplar yazılırken ve yazıldıktan sonra bizzat ilgilendim; bunların, yazılmalarında izlenen amaçlara hizmet edecek kıymet ve nitelikte olduklarını bilhassa kaydederim. Bundan başka bu kitapların memlekette yurttaşlara okutulması için ilgiyi artıracak her tedbirin kıymetli olacağı görüşündeyim.”

18 Eylül 1938 – Atatürk’ün, Dolmabahçe Sarayı’nda Başbakan Celâl Bayar’ı kabulü, hükümetçe hazırlanan 4 yıllık yeni ekonomik plân hakkında görüşmesi ve söyledikleri: “Bizim bu ve buna benzer işleri başarmamız için en çok üç sene süremiz vardır; ondan evvel de fırtına kopmaz demiyorum… Ne yapacaksak bu dar müddetin içine sıkıştırmaya bakmalıyız. Bütçe filân düşünmeye gerek yoktur; memleketin bütün kuvvet kaynaklarını seferber ederek bu işleri yapmak lâzımdır.”

19 Eylül 1918 – İngiliz birliklerinin Filistin Cephesi’nde genel taarruza başlaması.
19 Eylül 1921 – Mustafa Kemal’e Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından kanunla “mareşal” rütbesi ve “gazi” unvanı verilmesi.
20 Eylül 1917 – Mustafa Kemal’in, Halep’ten -İstanbul’da bulunan- Bahriye Nazırı ve 4’üncü Ordu Komutanı Cemal Paşa’ya, Sina Cephesi hakkındaki düşünce ve önerilerini bildiren geniş raporu.
20 Eylül 1918 – Mustafa Kemal’in gelişen İngiliz taarruzu karşısında 7’nci Orduyu Şeria Nehri’nin doğusuna alma kararı. (19 Eylül tarihli İngiliz taarruzu karşısında 8’inci Ordu cephesinin yarılması üzerine 4’üncü ve 7’nci Ordular da düşman tarafından çevrilme tehlikesinde kalmışlardı. Mustafa Kemal bu durumda, uygun koşullar altında muharebeye devam etmek için 20 Eylül’de birliklerine Şeria Nehri’nin doğusuna çekilme emrini vermiştir. Bu karar üzerine, 7’nci Ordu birlikleri düzenini ve savaş gücünü bozmadan Rayak’a, oradan da Halep’e çekilmiştir.)
20 Eylül 1920 – Sarıkamış’ın kurtarılışı

20 Eylül 1923 – İstanbul’da , kapütilasyonların öngördüğü yabancı devletlere ait postaneler kapatıldı.

20 Eylül 1937 – İkinci Türk Tarih Kurultayı Dolmabahçe Sarayı’nda toplandı.
20 Eylül 1937 – Atatürk, Türkiye’nin ilk resim galerisini Dolmabahçe’de açtı.

21 Eylül 1919 – Balıkesir mutasarrıflığına atanmış olan Ahmet Anzavur, topladığı kuvvetlerle Kuva-yı Milliyecilere karşı harekât başlattı.

21 Eylül 1921 – Atatürk’ün, Sakarya Zaferi nedeniyle kendisini kutlayan Ankaralıların telgrafına cevabı: “Soylu milletimizin hayat ve bağımsızlığını yok etmek isteyen Yunan ordusunu yirmibir günlük meydan muharebesinden sonra bozguna uğratan ordumuz ve şahsım hakkındaki tebriklerinize teşekkür ederim.”

21 Eylül 1923 – Atatürk’ün, Lâtife Hanım’la beraber, Ankara Türkocağı salonunda toplanan Himaye-i Etfal (Çocuk Esirgeme Kurumu) Kongresi’nin açılışını izlemesi.

21 Eylül 1924 – Mustafa Kemal Paşa, “Halk, köylüler bana her yerde iş programını şu iki kelime ile ihtar ettiler; Yol, mektep” dedi. Atatürk’ün, Samsun-Çarşamba demiryolu hattının temel atma töreninde konuşması: “Memleket idaresinde cesaretle, kişisel belirsiz düşüncelerle ne yapılmak arzu ettiğini bilmeyenlere, halkın sağduyusuna başvurmayı tavsiye etmelidir. Halk, köylüler bana her yerde iş programını şu iki kelime ile ihtar ettiler: Yol, mektep!”

21 Eylül 1925 – Atatürk’ün, Ankara’dan trenle İzmit’e gelişi, Reşitpaşa vapuruna geçerek geceyi limanda vapurda geçirişi.

21 Eylül 1928 – Atatürk’ün, Kayseri’den Ankara’ya gelişi.

21 Eylül 1928 – Atatürk’ün, yeni harflerin kullanılışı nedeniyle gramerde yapılacak değişiklikler hakkında Başbakanlığa yazısı.

21 Eylül 1929 – Atatürk’ün, Şişli Çocuk Hastanesi’ne giderek tedavi görmekte olan küçük çoban Sığırtmaç Mustafa’yı ziyareti.

21 Eylül 1931 – Atatürk’ün, İstanbul’da öğleden sonra Kâzım (Özalp) Paşa’nın oğlu Teoman’ın sünnet düğününü şereflendirmesi.

21 Eylül 1932 – Himayei Etfal Cemiyeti tarafından düzenlenen Alaturka Güreş müsabakaları Taksim Stadyumu’nda yapıldı.

21 Eylül 1935 – Atatürk’ün, Dolmabahçe Sarayı’nda, Piatakof başkanlığında Sovyet Sanayi Heyeti’ni kabulü.

21 Eylül 1937 – Atatürk’ün, Ekonomi Bakanı Celal Bayar’a mektubu: “Başbakan Malatya Mebusu İsmet İnönü, şiddetli sürmenaj [fazla çalışmanın sebep olduğu yorgunluk] neticesi olarak mutlak istirahat şeklinde izne ihtiyaç hissetmekte olduğundan bahisle tedavisini bitirebilmek üzere bir buçuk ay müddetle izin istemiş ve isteği uygun bulunarak Başbakanlık Vekâleti’ne sizin atanmanız uygun görülmüştür. Durum Büyük Millet Meclisi Başkanlığı’na ve kendisine bildirilmiştir.”

22 Eylül 1909 – Selanik’te “İttihat ve Terakki Cemiyeti Büyük Kongresi”nin toplanması. (Mustafa Kemal, bu kongrede bir konuşma yaparak ordunun siyasetten çekilmesi gereğini savunmuştur.)
22 Eylül 1918 – Mustafa Kemal’e olağanüstü hizmetleri ve ordusunu imhadan kurtardığı için fahri yaverlik unvanı verilmesi. (Bu tarih, bazı kaynaklarda 21 Eylül, bazı kaynaklarda ise 23 Eylül olarak belirtilmiştir.)

22 Eylül 1924 – Gazi Mustafa Kemal Samsun’da, İstiklal Ticaret Mektebi’nde öğretmenlerle yaptığı konuşmada: “Dünyada her şey için medeniyet için, hayat için, muvaffakiyet için, en hakiki mürşit ilimdir, fendir. İlmin ve fennin haricinde mürşit aramak gaflettir, cehalettir, dalalettir” dedi.

23 Eylül 1920 – İlk Sovyet Savaş malzemeleri geldi.

24 Eylül 1911 – Atatürk’ün, İstanbul’dan, Selanik’te bulunan Salih (Bozok) Bey’e mektubu: “Genelkurmay 1. Şube’ye memur edildim. Orduyu, memleketi kurtarmak için çok fedakârane çalışmak lâzım. Başka çare yok! …İstanbul muhiti pek pis, herkes kişisel çıkarından başka bir şey düşünmüyor!” [Kocatürk]

24 Eylül 1919 – Atatürk’ün, Millî Mücadele aleyhinde faaliyetleri görülen Eskişehir Mutasarrıfı Hilmi Bey hakkında bildirgesi.

24 Eylül 1921 – Mustafa Kemal ile Fransız Meclisi Harici İşler Komisyon başkanı Franklin Bouillon arasında Türk-Fransız barış görüşmelerinin yeniden başlaması.

24 Eylül 1922 – Uşak’tan Ankara’ya götürülen Yunan esir kafilesindeki Trikopis, yenilgide hatanın kendisinde olmadığını bir an önce barış yapılmasını beklediğini söyledi.

24 Eylül 1922 – Atatürk’ün, İleri gazetesi başyazarı Celâl Nuri (İleri) Bey’e İzmir’de Zafer hakkında demeci: “…Askere istirahat emrediyorum, asker dinlenmiyor ve İzmir’de istirahat ederiz, karşılığıyla cenk ediyorlar!”

24 Eylül 1922 – Atatürk’ün, İzmir Belediyesi tarafından kendisine hemşehrilik unvanı verilmesi üzerine teşekkür telgrafı: “Vatanımızın Akdeniz’e karşı sevgilisi olan, düşman istilâsından kurtarılması için bütün memleketi seve seve senelerce mihnet ve fedakârlıklara sevk etmiş bulunan İzmirimizin hemşehrileri arasında sayılmak, benim için sonsuz bir sevinç ve övünme kaynağı olmuştur.”

24 Eylül 1924 – Atatürk’ün, Lâtife Hanımla beraber Erzurum’a gitmek üzere saat 10.00’da otomobille Samsun’dan ayrılışı ve Havza’ya gelişi.

24 Eylül 1924 – Atatürk’ün, Havza’da konuşması: “…Havza’ya ve Havzalılara çok borçluyum. Kalbî bağlılığımı ebediyen saklayacak, sizi hiç unutmayacağım. Muhterem Havzalılar! İlk cüreti, ilk cesareti gösteren, ilk örgüt yapan siz oldunuz. İnkılâp ve Cumhuriyet Tarihi’nde kahraman Havza’nın ve Havzalıların büyük bir yeri vardır.”

24 Eylül 1924 – Atatürk’ün, Lâtife Hanımla beraber öğleden sonra Havza’dan Amasya’ya hareketi.

24 Eylül 1924 – Atatürk’ün, Lâtife Hanımla beraber saat 19.30’da Havza’dan Amasya’ya gelişi ve karşılayıcılara hitaben konuşması: “…Cumhuriyet bayrağı altında birlik, kararlılık ve gayret en esaslı ilkemiz olmalıdır”

24 Eylül 1924 – Atatürk’ün, gece Amasya Belediyesi tarafından şerefine verilen ziyafette konuşması: “Benim için, memleket için, inkılâp için çok mühim günler geçirdiğim bir şehirde bulunuyorum. Milletin varlığını tanımayı alçalma sayanlar, kendilerinin Allah’ın gölgesi olduğunu iddia dalgınlığında, cüretinde, sahtekârlığında bulunanlar, en nihayet bu mukaddes varlığa ilk defa bu şehirde hürmete mecbur edilmişlerdir!” [Kocatürk]

25 Eylül 1923 – Milli sınırlar dışında kalmış ve Milli Mücadele’ye katılmamış olanlara yapılacak işlemleri belirten 347 sayılı kanun T.B.M.M.’nde kabul edildi.

26 Eylül 1933 – Gazi Mustafa Kemal, Dolmabahçe’de Venizelos’u kabul etti.

27 Eylül 1923 – Harp Okulu, İstanbul’da Harbiye’deki binasına taşındı.

27 Eylül 1932 – Gazi Mustafa Kemal, General Mac Arthur’la görüştü.

28 Eylül 1910 – Atatürk ve Fethi Bey’in dahil olduğu -Picardie manevralarını izleyen- Türk heyetinin, Fransa’nın St. Etienne şehrinde Top ve Tüfek Fabrikası’nı gezmeleri. [Kocatürk]

28 Eylül 1918 – Atatürk’ün, Mareşal Liman von Sanders’in emri ile Rayak Bölgesi Komutanlığı’na atanması: “…Mustafa Kemal Paşa’nın mümkün olan çabuklukla Rayak’ta emir ve komutayı eline alması.”

28 Eylül 1919 – Mustafa Kemal Paşanın Padişah ve Damat Ferit Hükümetiyle Heyeti Temsiliye arasında aracı oynayan Abdülkerim Paşa ile telgraf görüşmesi.

28 Eylül 1919 – Atatürk’ün, Sivas’tan vilâyetlere yazısı: “…Bölgeniz dahilindeki seçim hazırlıklarının derecesini ve belirlenmiş ise adaylarınızı ve kimin milletvekili olmak istediklerini iki gün içinde bildirmenizi, Heyet-i Temsiliye özellikle rica eder.”

28 Eylül 1920 – Hıyanet-i Vataniye Kanununa göre açılan davalarda İstiklal Mahkemelerinin yetkili kılınması hakkında kanun.

28 Eylül 1920 – Doğu Cephesinde milli kuvvetlerin Ermeniler’e taarruzu. Kazım Karabekir komutasındaki Türk ordusu, doğuda Ermenileri yendi.

28 Eylül 1922 – Atatürk’ün, General Harington’un 27 Eylül 1922 tarihli telgrafına cevabı: “…Fransızlar ve İtalyanlar gibi, siz de Asya sahilinde bulunan kıtalarınızı geri çekmeye hazır olduğunuz takdirde, Boğazlar sahilinde bulunan kıtalarımıza yavaş yavaş geri çekilmeleri ve yalnız mülkî idare ile polis örgütünü düzenlemekle yetinmeleri hususunda emir vermeye hazırım!”

28 Eylül 1922 – Atatürk’ün, İzmir’e gelen Fransız Diplomatı Franklin Bouillon ile görüşmesi.

28 Eylül 1922 – Atatürk’ün, Fransız Doğu Donanması Komutanı Amiral Dumesnil’in 27 Eylül 1922 tarihli mektubuna cevabı.

28 Eylül 1923 – Atatürk’ün, Rumeli Müslümanlarının yerleştirilmesi ve Yunan tahribatının tamiri için yardım amacıyla İslâm âlemine bildirgesi: “…Yunan idaresindeki Müslümanları buralarda yerleştirmeye, altıyüz bin kişiye ekmek vermeye, mesken bulmaya çalışan Türkler, kardeşlerinin sefaletten yok olmamaları için İslâm âleminin iyilikseverliğine müracaat ediyor.” [Kocatürk]

28 Eylül 1924 – Atatürk’ün, Lâtif Hanım’la beraber sabah Sivas’tan hareketle 11.30’da Zara’ya gelişi, bir süre dinlendikten sonra Zara’dan hareketle yolda Hafik’e de uğrayarak saat 18.00’de Suşehri’ne varışı ve geceyi burada geçirişi. [Kocatürk]

28 Eylül 1925 – Bursa’da binlerce kişinin, şapka inkılâbını benimsediklerini göstermek üzere Atatürk’ün kalmakta olduğu Cumhuriyet Kasrı’na gidişi ve Atatürk’ün konuşması: “…Hep beraber izlediğimiz yol doğrudur. Bu yol bizi mutluluğa eriştirecektir!”

28 Eylül 1932 – Atatürk’ün, öğleden sonra Dolmabahçe Sarayı’nda Türk Dil Kurultayı çalışmalarını izlemesi.

28 Eylül 1937 – Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği’nin, Başbakan İsmet İnönü’nün izin alması üzerine bazı gazetelerdeki asılsız haber ve yazılar üzerine bildirisi: “Türk kamuoyunun böyle hareketleri tasvip etmeyeceğine şüphe yoktur!”

28 Eylül 1938 – Atatürk’ün, Barbaros’u anma töreni nedeniyle denizde düzenlenen ışık oyunlarını Dolmabahçe Sarayı’nın penceresinden izlemesi.

28 Eylül 1938 – Atatürk’ün, Barbaros’u anma töreni nedeniyle İstanbul Valisi Muhittin Üstündağ’ın halkın saygı ve bağlılık duygularını bildiren telgrafına teşekkür cevabı.

29 Eylül 1911 – İtalyanların Trablusgarp’ta Osmanlı Devleti’ne harp ilanı.
29 Eylül 1913 – Osmanlı Devleti’nin Balkan Savaşı sonunda Bulgaristan ile İstanbul Antlaşması’nı imzalaması.

29 Eylül 1928 – Yeni Türk Harfleri Marşı yayımlandı.

30 Eylül 1922 – İsmet Paşa, Mudanya Konferansı delegesi olarak Mudanya’ya hareket etti.

30 Eylül 1934 – Keçiborlu’da Kükürt, Isparta’da Gülyağı Fabrikaları açıldı.

EKİM

1 Ekim 1924 – Atatürk’ün, Erzurum’da “Depremden Zarar Görenlere Yardım Komisyonu”nun çalışmalarını denetlemesi ve felâketzedelere harcanmak üzere gerek kendisi gerekse Lâtife Hanım’ın onar bin lira bağışta bulunması.

1 Ekim 1925 – Bursa dokuma fabrikası, Gazi Mustafa Kemal’in konuşmasıyla açıldı.

1 Ekim 1927 – Atatürk’ün, Bursa’ya gelişi.

1 Ekim 1928 – Atatürk’ün, Ankara’da Hâkimiyet-i Milliye gazetesi yönetim yerini ziyareti.

1 Ekim 1932 – Atatürk’ün, Dolmabahçe Sarayı’nda Türk Dil Kurultayı çalışmalarını izlemesi.

2 Ekim 1919 – Ali Rıza Paşa hükümeti kuruldu (bu kabine Harbiye Nazırlığına Mersin’li Cemal Paşa getirilmiştir.)

2 Ekim 1920 – Konya’da Delibaş Ayaklanması çıktı. Konya’da Delibaş Mehmet’in önderliğindeki ayaklanmacılar, Çumra’yı ele geçirdi.

2 Ekim 1922 – Atatürk’ün, İzmir’den Ankara’ya gelişi ve coşku ile karşılanışı.

2 Ekim 1922 – Atatürk’e “Ankara Hemşehriliği” unvanı teklif ediliyor. (Atatürk’ün cevabı: 05.10.1922).

2 Ekim 1923 – Müttefik Kuvvetlerin İstanbul’dan ayrılması.  Mustafa Kemal’in ”geldikleri gibi giderler” dediği işgal güçlerine ait son birlik, İstanbul’dan ayrıldı. İstanbul’un İtilaf Devletleri tarafından tahliyesi.  İşgal kuvvetlerine ait son askeri birlikler de İstanbul’dan ayrıldı. İstanbul’da İtilâf Devletleri son birliklerinin, Dolmabahçe önünde Türk bayrağını ve Türk askerini selâmlayarak ayrılmaları. İstanbul’a 13 Kasım 1918’de gelen ve 16 Mart 1920’de kenti tamamen işgal eden İtilaf Devletleri’nin son birlikleri, Dolmabahçe rıhtımından gemilere binerek kenti terk ettiler.

2 Ekim 1925 – Atatürk’ün, Bursa Kız Öğretmen Okulu’nda verilen müsamereyi izlemesi.

3-11 Ekim 1922 – Mudanya Konferansı.

3 Ekim 1934 – İsveç Veliahtı Prens Gustav Adolf, Ankara’da Gazi Mustafa Kemal tarafından kabul edildi.

4 Ekim 1922 – Mustafa Kemal’in 26 Ağustos Taarruzu, 30 Ağustos ve 9 Eylül Zaferleri hakkında Türkiye Büyük Millet Meclisinde konuşması: “… Bu Anadolu Zaferi tarih sayfaları arasında, bir millet tarafından tamamen benimsenen bir fikrin ne kadar güçlü ve ne zinde bir kuvvet olduğunun en güzel misali olarak kalacaktır.”

4 Ekim 1933 – Türk İnkılap Enstitüsü’nde ilk İnkılap dersi Milli Eğitim Bakanı Yusuf Hikmet (Bayur) tarafından verildi.

4 Ekim 1933 – Gazi Mustafa Kemal, Dolmabahçe’de Yugoslavya Kralı I. Aleksandr ile Kraliçeyi kabul etti.

4 Ekim 1933 – Gazi Mustafa Kemal Cumhuriyet’in onuncu yıldönümü dolayısıyla tarihi nutkunu söyledi.

5 Ekim 1922 – Gazi Mustafa Kemal, kendisine önerilmiş olan Ankara hemşehriliğini kabul etti.

6 Ekim 1917 – Mustafa Kemal’in -Yıldırım Orduları Komutanı Mareşal Falkenhein’le anlaşmazlık sonucu- 7’nci Ordu Komutanlığından istifa etmesi.

6 Ekim 1923 – Şükrü Naili (Gökberk) Paşa komutasındaki Türk birlikleri İstanbul’a girdi.

7 Ekim 1919 – Mustafa Kemal’in Heyet-i Temsiliye adına millete beyannamesi: “En ağır tarihî şartlar altında bile millî vakarından ve herkesin hukukuna saygı göstermedeki mazisinden gelen hasletlerinden zerre kadar ayrılmamış olan milletimizin bundan sonra da aynı tarz ve harekette sabit kalacağından ve bu suretle bu mübarek topraklara sahip olmaktaki uygarlık yeteneğini bütün cihana onaylatacağından şüphe yoktur.”

8 Ekim 1912 – Birinci Balkan Savaşı başladı (1912-13). (Osmanlılar ile Karadağ, Yunanistan, Bulgaristan ve Sırbistan arasında).

8 Ekim 1912 – Mustafa Kemal, Bolayır’da kurulan kolordunun hareket şubesi müdürlüğüne getirildi.

8 Ekim 1916 – Atatürk’ün, Kurban Bayramı nedeniyle sabah, Kurmay Başkanı İzzettin (Çalışlar) Bey ve yüksek rütbeli subaylarla, Silvan’da camiye giderek bayram namazı kılması. Hükümet Dairesi’nde tebrikleri kabul etmesi, öğleden sonra askerin bayramını tebriki.

8 Ekim 1919 – Atatürk’ün, tüm telgraf memurlarına teşekkürü: “…Telgraf memurlarının her türlü güç şartlara rağmen yasal isteklerimizi desteklemesi, millî birliğin pek kıymetli bir etkeni olduğundan bütün millet adına hepinizi tebrik ile teşekkür ederim.”

8 Ekim 1924 – Atatürk’ün, Latife Hanımla beraber Sarıkamış tan hareketle öğleden sonra Erzurum’a dönüşü.

8 Ekim 1925 – Yahudi ve Ermeni ruhani başkanları, Lozan Antlaşması’nın ‘Azınlıkların Korunması’ ile ilgili hükümlerinin tanıdığı haklardan vazgeçerek, Türk toplumu içinde Türk yasalarıyla yaşamak istediklerini açıkladılar.

8 Ekim 1925 – Atatürk’ün, Bursa’dan Balıkesir’e hareketi.

8 Ekim 1925 – Atatürk’ün, Balıkesir’e gelişi ve Belediye önünde konuşması: “…Türk milletini kendi nefsini bile anlamaktan men eden seller, setler imha edilmiştir, yıkılmıştır. Ve mütemadiyen imha edilecektir, yıkılacaktır!”

8 Ekim 1926 – Atatürk’ün, Ankara dolaylarında yapılan askerî manevraları izlemesi.

8 Ekim 1934 – Türk kadınına seçme ve seçilme hakkı tanındı. 8 Ekim 1934’de kabul edilen ve 5 Aralık 1934’de yürürlüğe giren yasayla kadınlara milletvekili seçme ve seçilme hakkı tanındı.

8 Ekim 1938 – Atatürk’ün, Genel Sekreteri Hasan Rıza Soyak’ı, daha sonra Kılıç Ali’yi kabulü ve görüşmesi. Atatürk’ün, Makbule (Atadan), Afet (İnan) ve Sabiha Gökçeni beraber kabulü.

9 Ekim 1917 – Mustafa Kemal’in tekrar Diyarbakır’da bulunan 2’nci Ordu Komutanlığına atanması. (Mustafa Kemal, bu atamayı kabul etmediğinden işlem yürürlülük kazanmamış, kendisi 2’nci Ordu Komutanı sıfatıyla izinli sayılarak Halep’ten İstanbul’a gelmiştir.)

9 Ekim 1937 – Nazilli Basma Fabrikası Atatürk tarafından açıldı.

10 Ekim 1924 – Atatürk’ün, sabah Ankara’ya dönmek üzere Erzurum’dan ayrılışı. Atatürk’ün, saat 13.00’te Tercan’a gelişi ve öğle yemeğini burada yemesi. Atatürk’ün, akşam Erzincan’a gelişi ve gece Halk Partisi tarafından şerefine verilen ziyafette bulunması.

10 Ekim 1924 – Atatürk’ün, gece, Lâtife Hanım’ı Ankara’ya götürmekte olan Başyaver Salih (Bozok) Bey’e telgrafı: “Kayseri’den ileri geçmeyiniz, orada beni bekleyiniz!” (Erzurum’dan Kayseri’ye gelmiş olan Lâtife Hanım, bu telgraf üzerine, Kayseri’ye 60 km mesafede Sivas yoluna doğru giderek Atatürk’ü karşılamış, beraber Atatürk’ün otomobiliyle Kayseri’ye gelmişlerdir). [Kocatürk]

10 Ekim 1925 – Atatürk’ün, sabah Balıkesir Türkocağı’nı ziyareti ve ocağın hatıra defterine yazdıkları: “…Millete yüzyılın uygarlığının bugünkü ve yarınki gereklerini iyi aşılamaya Balıkesir Türkocağı’nın verimli bir kaynak, başarılı bir kurum olmasını temenni ederim.”

10 Ekim 1927 – Atatürk’ün, Bursa’dan Ankara’ya dönüşü.

10 Ekim 1935 – Türkiye’deki mason locaları faaliyetlerini durdurarak, bütün mallarını Halkevlerine bağışladı.

10 Ekim 1937 – Atatürk’ün, sabah Söke bölgesinde askerî manevraları izlemesi, daha sonra Kuşadası yoluyla Çamlık’a gelişi ve bu bölgedeki askerî tatbikatı izlemesi, geceyi Çamlık’ta trende geçirmesi.

10 Ekim 1938 – Atatürk’ün, Başbakan Celâl Bayar’ı kabulü ve 70 dakika görüşmesi.

10 Ekim 1938 – Atatürk’ün, Makbule (Atadan), Afet (İnan) ve Sabiha Gökçeni beraber kabulü (Atatürk’ün yanında 80 dakika kalmışlardır).

11 Ekim 1919 – Atatürk’ün, Yenigün gazetesinin Sivas’ta bulunan muhabirine millî örgüt hakkında demeci: “…Ben sırf vatan ve milletime böyle bir tarihî dakikada tamamiyle kendimi verebilmek gayesiyle mukaddes mesleğimden ayrılıp milletin sinesine katıldım. Bu sebeple tamamiyle milletimin umumî iradesine boyun eğmiş durumdayım.”

11 Ekim 1922 – Mudanya Ateşkes Antlaşması’nın imzalanması.

11 Ekim 1924 – TBMM yeni binasına taşındı; Cumhuriyet Bayramı’nın ilk kutlama töreni burada yapıldı.

11 Ekim 1924 – Atatürk’ün, sabah 11.00’de Erzincan’dan hareketle, akşam geç vakit -o tarihlerde il merkezi olan- Şebinkarahisar’a gelişi ve geceyi burada geçirişi.

11 Ekim 1925 – Atatürk’ün, Manisa’dan İzmir’e gelişi ve Belediye binası balkonundan halka söylevi: “…Arkadaşlar! Birbirimize daima gerçeği söyleyeceğiz! Felâket ve saadet getirsin, iyi ve fena olsun, daima gerçekten ayrılmayacağız!”

11 Ekim 1929 – Yavuz Savaş Gemisi’nin onarımı bitti; gemi Türk Deniz Kuvvetleri’ne teslim edildi.

11 Ekim 1937 – Atatürk’ün, Çamlık bölgesinde askerî manevraları izlemesi ve komutanlarla görüşmesi. Atatürk’ün, Ege manevra bölgesinden ayrılırken Genelkurmay Başkanı Mareşal Fevzi Çakmak ve Manevra Komutanı Orgeneral İzzettin Çalışlar’ı kabul ederek ordu manevralarından memnun olduklarını ifade etmesi.

11 Ekim 1938 – Prof. Dr. Neşet Ömer İrdelp’in Atatürk’ü ziyareti ve 30 dakika yanında kalışı. Atatürk’ün, Afet (İnan)’ı, daha sonra Sabiha Gökçen’i kabulü. Atatürk’ün, Başbakan Celâl Bayar, Londra Büyükelçisi Fethi Okyar ve Salih Bozok’u beraber kabulü ve 45 dakika görüşmesi.

12 Ekim 1927 – Amerika Birleşik Devletleri’nin İlk Türkiye Büyükelçisi Joseph C.Grev, Ankara’dan Gazi Mustafa Kemal’e itimatnamesini sundu.

13 Ekim 1907 – Mustafa Kemal’in Şam’dan, merkezi Manastır’da bulunan 3’üncü Ordu Karargâhına atanması. (Bu karargâhın Selanik’teki şubesinde görev yapmıştır.)
13 Ekim 1921 – Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükûmeti ile Kafkas Cumhuriyetleri (Azerbaycan, Gürcistan, Ermenistan) arasında Kars Antlaşması’nın imzalanması.
13 Ekim 1923 – Ankara’nın başkent olması. Ankara’yı “Hükümet Merkezi” yapan kanun kabul edildi.

13 Ekim 1935 – Türkiye Mason Locaları, İçişleri Bakanlığınca kapatıldı.

14 Ekim 1922 – Mudanya Ateşkes Antlaşması, Yunan Hükümeti tarafından kabul edildi.

14 Ekim 1925 – Gazi Mustafa Kemal, İzmir Erkek Muallim Mektebi’nde yaptığı konuşmada : “Milletleri kurtaranlar yalnız ve ancak muallimlerdir” dedi.

15 Ekim 1911 – Mustafa Kemal’in, Trablusgarp’a gönüllü gitmek üzere gizlice arkadaşlarıyla beraber İstanbul’dan ayrılması.
15 Ekim 1917 – Mustafa Kemal’in, Halep’ten İstanbul’a dönmesi. (Bazı kaynaklarda Mustafa Kemal’in İstanbul’a dönmesi ekim ortası veya ekim sonu olarak gösterilmektedir.)

15 Ekim 1922 – Mudanya Ateşkes Antlaşması yürürlüğe girdi.

15 Ekim 1927 – Cumhuriyet Halk Partisi’nin “II. Büyük Kongresi”nin Ankara’da toplanması .

15 Ekim 1927 (Ekim 15-20) – Gazi Mustafa Kemal’in CHP İkinci Kurultayın’da Tarihi Büyük Nutku’nu söylemesi. Büyük Nutuk (15-20 Ekim 1927): Atatürk’ün Büyük Nutku 1919-1927 yılları arasında geçen olayları belirtmektedir. Kendisi tarafından 15-20 Ekim 1927 tarihleri arasında 6 günde 36,5 saat içinde TBMM salonunda milletvekilleri huzurunda okunmuştur. İlk baskısı belgelerle birlikte eski Türkçe olarak 846, yeni Türkçe olarak 1280 sayfadır. Birçok baskısı yapılmıştır.

15-20 Ekim 1927 tarihinde Mustafa Kemal’in Kurtuluş Savaşı’nı ve Cumhuriyet’in kuruluşunu anlatan ve 36 saat 33 dakika süren Büyük Nutku’nu okuması.

16 Ekim 1922 – Gazi Mustafa Kemal Bursa’ya gitti.

16 Ekim 1938 – ATATÜRK’ün ilk ağır komaya girmesi.

17 Ekim 1924 – Atatürk’ün, Lâtife Hanımla beraber Yozgat’tan hareketle saat 17.00’de Kırşehir’e gelişi, Vilâyet’te heyetleri kabulü.

17 Ekim 1924 – Atatürk’ün, Fransız edibi Anatole France’ın ölümü nedeniyle Fransa Cumhurbaşkanı Doumergue’e başsağlığı telgrafı. [Kocatürk]

17 Ekim 1925 – Atatürk’ün, saat 11.00’de trenle Konya’ya gelişi, karşılanışı, panama şapkasıyla halkı selâmlaması ve kalacağı köşke gidişi.

18 Ekim 1919 – Mustafa Kemal’in Sivas’tan Amasya’ya gelmesi.

19 Ekim 1934 – Turhal Şeker Fabrikası açıldı.

20 Ekim 1919 – Mustafa Kemal’in, Amasya’da beraberinde Rauf ve Bekir Sami Beyler olmak üzere İstanbul Hükûmetinin Bahriye Nazırı Salih Paşa ile görüşmelere başlaması (Amasya Mülakatı).
20 Ekim 1921 – Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükûmeti ile Fransa Hükûmeti arasında Ankara Antlaşması’nın imzalanması.
20 Ekim 1927 – Mustafa Kemal’in Cumhuriyet Halk Partisi II. Büyük Kongresi’nde okuduğu Büyük Nutku’nu bitirmesi: “… Bugün ulaştığımız netice, asırlardan beri çekilen millî felâketlerin doğurduğu uyanıklığın ve bu aziz vatanın her köşesini sulayan kanların karşılığıdır. Bu neticeyi Türk gençliğine emanet ediyorum. Ey Türk gençliği! Birinci vazifen, Türk istiklalini, Türk Cumhuriyeti’ni ilelebet muhafaza ve müdafaa etmektir. … Muhtaç olduğun kudret damarlarındaki asil kanda mevcuttur!”

21 Ekim 1935 – Çerkez Ethem ve kardeşlerinin Atatürk’e hazırladığı suikast üzerine İstanbul Üniversitesinde gençlik, protesto mitingi yaptı.

22 Ekim 1919 – Amasya Görüşmeleri (Amasya Mülakatı)’nin sona ermesi.

23 Ekim 1921 – İstanbul’daki Ankara temsilcisi Hamit Bey ile İngiliz temsilcisi Sir H. Rumbold arasında, İngiliz esirleriyle Malta’daki Türk tutukluların değiştirilmesi konusunda anlaşma imzalandı. (Serbest bırakılan Malta tutukluları 31 Ekim’de İnebolu’ya çıktılar.)

24 Ekim 1912 – Mustafa Kemal’in Derne’den İstanbul’a hareketi.

24 Ekim 1923 – T.B.M.M.’nde (362 sayılı) “12 Rebiülevvel Gecesiyle Gününün (Saltanatın kaldırıldığı 1 Kasım günü) Milli Bayram Addine Dair Kanun” kabul edildi. (27.5.1935 günlü, 2739 sayılı, ulusal bayramlarla ilgili kanun’la kaldırılmıştır.)

25 Ekim 1906 (Ekim) – Mustafa Kemal’in bazı arkadaşlarıyla birlikte Şam’da gizli “Vatan ve Hürriyet” cemiyetini kurması.

25 Ekim 1918 – Halep’te, İngilizler ve Araplarla Atatürk yönetimindeki kuvvetler arasında şiddetli sokak muharebeleri olması ve düşmanın püskürtülmesi.

25 Ekim 1922 – Lâtife Hanım’ın, İzmir’den Atatürk’e mektubu: “Mukaddes Paşam, pek mesut dakikalar yaşadım. Şimdi de derin bir teessürün altında ezilmekteyim. Burada bırakmış olduğunuz şeref, bütün ailemin saadet halesidir. Fakat yalnız bendenizin olan çok kıymetli ve ebedî bir şey daha vardır. O da canlı hatıranızdır. …Meşguliyetiniz arasında, kalbimin en derin köşesinden fışkıran cümlelere göz atmak isterseniz mesut olacağım. Daima emirlerinizi bekler, iki ellerinizi hürmetle öperim, mukaddes Paşam.” [Kocatürk]

25 ekim 1938 – Atatürk’ün, Cumhuriyet’in 15. yıldönümü nedeniyle orduya göndereceği mesajı, Genel Sekreteri Hasan Rıza Soyak’a dikte etmesi.

25 Ekim 1938 – Atatürk’ün, küçük Ülkü ve annesini kabulü.

26 Ekim 1918 – İngilizlerin Halep’e girmesi. Mustafa Kemal komutasındaki 7’nci Ordu birliklerinin İngiliz taarruzlarını Halep’in kuzeyinde durdurması ve düşmanın bu hattı geçmesine imkân verilmemesi.

26 Ekim 1922 – Gazi Mustafa Kemal, kendisine “fahri müderrislik” veren İstanbul Darülfünunu Edebiyat Medresesi’ne teşekkür etti.

26 Ekim 1933 Türk kadınlarına Köy İhtiyar Heyetlerine seçme ve seçilme hakkı tanındı.

26 Ekim 1931 – Gazi Mustafa Kemal, İkinci Balkan Konferansı’nın son toplantı gününde üyelerle konuşmasında şunları söyledi : “İnsanları mesut edeceğim diye onları birbirine boğazlatmak gayr-ı insani ve son derece teesüfe şayan bir sistemdir.”

27 Ekim 1913 – Mustafa Kemal’in Sofya Ataşe Militerliğine atanması.

27 Ekim 1922 – Gazi Mustafa Kemal, Bursa’da öğretmenlere bir konuşma yaptı.

27 Ekim 1922 İsmet Paşa, Batı Cephesi komutanlığından ayrıldı.
27 Ekim 1922 Fevzi (Çakmak) Paşa, Genelkurmay Başkanlığı üzerinde kalmak üzere Batı Cephesi komutanlığına atandı.

27 Ekim 1930 – Yunan Başbakanı Venizelos Ankara’da Atatürk’ü ziyaret etti.

28 Ekim 1927 – Türkiye’de birinci genel nüfus sayımı yapıldı. (Sonuç:13.648.270)

28-30 Ekim 1937 – Atatürk Ankara’da son defa Cumhuriyet Bayramı törenlerine katıldı.

28 Ekim 1938 – Ankara Radyosu yayına başladı.

29 Ekim 1914 – Osmanlı Devleti’nin Birinci Dünya Savaşı’na girmesi.
29 Ekim 1923 – Cumhuriyet’in ilanı ve Mustafa Kemal’in Cumhurbaşkanlığına seçilmesi.
29 Ekim 1933 – Mustafa Kemal’in, Cumhuriyet’in 10’uncu Yıl Dönümü nedeniyle Türk milletine ünlü söylevi: “… Az zamanda çok ve büyük işler yaptık. Bu işlerin en büyüğü, temeli Türk kahramanlığı ve yüksek Türk kültürü olan Türkiye Cumhuriyeti’dir. … Asla şüphem yoktur ki Türklüğün unutulmuş büyük medeni vasfı ve büyük medeni kabiliyeti bundan sonraki gelişimiyle geleceğin yüksek medeniyet ufkundan yeni bir güneş gibi doğacaktır. … Ne mutlu Türk’üm diyene!”(Onuncu Yıl Nutku)
29 Ekim 1938 – ATATÜRK’ün, Cumhuriyet’in 15’inci Yıl Dönümü nedeniyle Türkiye Cumhuriyeti Ordusuna mesajı: “… Türk vatanının ve Türklük camiasının şan ve şerefini, iç ve dış her türlü tehlikelere karşı korumaktan ibaret olan vazifeni, her an yapmaya hazır olduğuna benim ve büyük ulusumuzun tam bir inan ve itimadımız vardır…”

29 Ekim 1938 – Kuleli Askeri Lisesi öğrencileri, vapurla Dolmabahçe önünden geçerken hep bir ağızdan İstiklal Marşını söyleyerek Atatürk’ü selamladılar.

30 Ekim 1918 – Osmanlı Devleti ile İtilaf Devletleri arasında Mondros Ateşkes Antlaşması’nın imzalanması.
30 Ekim 1920 Kars’ın kurtarılışı
30 Ekim 1923 – Mustafa Kemal tarafından, kabineyi kurma görevine İsmet Paşa’nın atanması. İsmet İnönü tarafından Cumhuriyet’in ilk hükümetinin kurulması.
31 Ekim 1918 – Mondros Mütarekesi’nin imzalanmasından bir gün sonra, Mareşal Liman von Sanders’in, Yıldırım Orduları Grup Komutanlığını Mustafa Kemal’e devretmesi.
31 Ekim 1921 – Mustafa Kemal’in Başkomutanlık süresinin 5 Kasım 1921’den itibaren 3 ay daha uzatılmasına dair Kanun’un Türkiye Büyük Millet Meclisinde kabulü.

31 Ekim 1923 – Seferberliğin 1 Kasım 1923 tarihinde kaldırılmasına ilişkin Kanun T.B.M.M.’nde kabul edildi. (Seferberlik 13 Eylül 1921’de ilan edilmişti).

KASIM

1 Kasım 1921 – Türk davasını destekleyen Pierre Loti’ye Meclis adına armağan gönderilmesi kararı alındı.

1 Kasım 1922 – Hilafet ve Saltanat’ın birbirinden ayrılarak Saltanat’ın kaldırılması kararı.

1 Kasım 1922 – Türk Jandarma birlikleri, Çanakkale Boğazı bölgesinde ve diğer yerlerde yeni durumlarını aldılar.

1 Kasım 1924 – Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal’in Türkiye Büyük Millet Meclisinin ikinci devre ikinci toplantı yılını açış konuşması: “… Hiç şüphe etmemelidir ki, Anadolu ortasında süratle meydana getirilecek yeni ve bayındır bir Ankara, asırlarca ihmal edilen Türk vatanı için başlı başına bir uygarlık merkezi, Türk devleti için pek önemli bir dayanak olacaktır!…”
1 Kasım 1925 – Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal’in Türkiye Büyük Millet Meclisinin ikinci dönem üçüncü toplantı yılını açış konuşması: “… Cumhuriyet devrinin kendi zihniyet ve ahlakıyla donanmış basınını yine ancak Cumhuriyet’in kendisi yetiştirir…”
1 Kasım 1926 – Mustafa Kemal’in, Türkiye Büyük Millet Meclisinin ikinci dönem dördüncü toplanma yılını açış konuşması: “… Bu büyük millet, arzu ve istidadının yöneldiği istikametleri görmeye çalışan ve görebilen evladını daima takdir ve himaye etmiştir…”
1 Kasım 1927 – Mustafa Kemal’in ikinci defa Cumhurbaşkanlığına seçilmesi. Mustafa Kemal’in Türkiye Büyük Millet Meclisinin üçüncü dönem birinci toplanma yılını açış konuşması: “… Büyük Millet Meclisi, Türk milletinin asırlar süren arayışlarının özü ve onun bizzat kendisini idare etmek şuurunun canlı timsalidir. Türk milleti, mukadderatını Büyük Millet Meclisinin kifayetli ve vatanperver eline bıraktığı günden itibaren karanlıkları sıyırıp kaldırmış ve ümitleri boğan felâketlerden milletin gözlerini kamaştıran güneşler ve zaferler çıkarmıştır…”
1 Kasım 1928 – Yeni Türk harflerinin kabul ve tatbiki hakkında Kanun’un kabulü. Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal’in Türkiye Büyük Millet Meclisinin üçüncü dönem ikinci toplantı yılını açış konuşması: “… Büyük Millet Meclisinin kararıyla Türk harflerinin kesinlik ve yasallık kazanması, bu memleketin yükselme mücadelesinde başlı başına bir geçit olacaktır…”
1 Kasım 1929 – Mustafa Kemal’in Türkiye Büyük Millet Meclisinin üçüncü dönem üçüncü toplantı yılını açış konuşması: “… Meclisimizin en büyük eseri olan Türk harfleri, memleketin umumi hayatına tamamen tatbik olunmuştur. İlk müşkülat, milletin ülkü kuvveti ve uygarlığa olan sevgisi sayesinde kolaylıkla yenilmiştir…”
1 Kasım 1930 – Mustafa Kemal’in Türkiye Büyük Millet Meclisinin üçüncü dönem dördüncü toplantı yılını açış konuşması: “… Geçen senenin önemli olaylarından biri de Sivas’a demiryolunun ulaşmasıdır. Bu kadar müşkülat içinde vatanı bir misli daha genişletmeye ve kuvvetlendirmeye yardımcı olan bu eserin gelecekte Türk milleti tarafından şükranla anılacağına eminim!…”
1 Kasım 1931 – Mustafa Kemal’in Türkiye Büyük Millet Meclisinin dördüncü dönem birinci toplantı yılını açış konuşması: “… Türkiye’nin güvenliğini gaye tutan, hiçbir milletin aleyhinde olmayan bir barış doğrultusu, bizim daima kuralımız olacaktır.”
1 Kasım 1932 – Mustafa Kemal’in Türkiye Büyük Millet Meclisinin dördüncü dönem ikinci toplantı yılını açış konuşması: “… Millî kültürün her çığırda açılarak yükselmesini Türkiye Cumhuriyeti’nin temel dileği olarak temin edeceğiz!…”
1 Kasım 1933 – Mustafa Kemal’in Türkiye Büyük Millet Meclisinin dördüncü dönem üçüncü toplantı yılını açış konuşması: “… Geçen on sene, gelecek devirler için bir başlangıçtan başka bir şey değildir. Bununla beraber, eski devirlerin tarihi karşısında, Cumhuriyet’in bu on senesi, eşi görülmeyen bir diriliş ve göz kamaştırıcı bir ileri atılış âbidesidir!…”
1 Kasım 1934 – Mustafa Kemal’in Türkiye Büyük Millet Meclisinin dördüncü dönem dördüncü toplantı yılını açış konuşması: “… Güzel sanatların hepsinde, ulus gençliğinin ne türlü ilerletilmesini istediğinizi bilirim. Bu yapılmaktadır. Ancak bunda en çabuk, en önde götürülmesi gerekli olan Türk musikisidir. Bir ulusun yeni değişikliğinde ölçü, musikide değişikliği alabilmesi, kavrayabilmesidir…”
1 Kasım 1935 – ATATÜRK’ün Türkiye Büyük Millet Meclisinin beşinci dönem birinci toplantı yılını açış konuşması: ” … Olaylar Türk milletine iki önemli kuralı yeniden hatırlatıyor: Yurdumuzu ve haklarımızı savunacak kuvvette olmak! Barışı koruyacak uluslararası çalışma birliğine önem vermek! …”
1 Kasım 1936 – ATATÜRK’ün Türkiye Büyük Millet Meclisinin beşinci dönem ikinci toplantı yılını açış konuşması: “… Cumhuriyet, yeni ve sağlam esaslarıyla Türk milletini emin ve sağlam bir gelecek yoluna koyduğu kadar, asıl fikirlerde ve ruhlarda yarattığı güvenlik itibariyle büsbütün yeni bir hayatın müjdecisi olmuştur…”

1 Kasım 1936 – Atatürk Toprak Kanunu üzerindeki düşüncelerini açıkladı.

1 Kasım 1937 – ATATÜRK’ün Türkiye Büyük Millet Meclisinin beşinci dönem üçüncü toplantı yılını açış konuşması: “… Milletimizin layık olduğu yüksek uygarlık ve refah seviyesine varmasını alıkoyabilecek hiçbir engel düşünmeye yer bırakılmadığını ve bırakılmayacağını huzurunuzda söylemekle bahtiyarım!…”
1 Kasım 1938 – ATATÜRK’ün, Türkiye Büyük Millet Meclisinin beşinci dönem dördüncü toplantı yılını açış konuşmasının Başbakan Celâl Bayar tarafından okunması: “… Memleketimizi her gün daha çok kuvvetlendirmek, her alanda her türlü ihtimallere karşı koyabilecek bir hâlde bulundurmak ve dünya olaylarının bütün safhalarını büyük bir uyanıklılıkla izlemek, barışsever siyasetimizin dayanacağı esasların başlangıcıdır!…”

2 Kasım 1914 – Rusya, Osmanlı devletine savaş ilan etti.

2 Kasım 1918 – Enver, Talat ve Cemal Paşalar, beraberindekilerle bir Alman gemisi ile yurttan ayrıldılar. Osmanlı Devleti’nin 1. Dünya Savaşı’ndan yenik çıkması üzerine 1-2 Kasım 1918 gecesi İttihat ve Terakki’nin lider kadrosu Enver Paşa, Talat Paşa, Cemal Paşa ile birlikte Doktor Nazım, Bahaeddin Şakir, Azmi ve Bedri Bey’ler bir Alman denizaltısıyla Odessa’ya, oradan da Berlin’e gitti.

2 Kasım 1920 – İkinci parti Sovyet savaş malzemeleri geldi.

2 Kasım 1922 – Saltanatın kaldırılması. Hilâfet ile Saltanatı birbirinden ayıran 1-2 Kasım 1922 tarih ve 308 sayılı Meclis Kararı. 1 Kasım 1922 tarihli kanun gereğince, hilafet ile saltanat birbirinden ayrıldı. İki buçuk yılı aşan bir zamandan beri fiilen hükmünü yürüten milli saltanatın varlığı kabul edildi. Hilafet, açıklık kazanmış bir hakka sahip olmaksızın bir süre daha bırakıldı.

2 Kasım 1925 – Diyanet İşleri Reisi Rifat Efendi (Börekçi) şapka giymenin dini bir sakınca teşkil etmediğini söyledi.

2 Kasım 1932 – Atatürk’ün, akşamüzeri Ankara Halkevi’ne gidişi, daha sonra Ankara Numune Hastanesi’ne gelerek -bir ameliyat geçirmiş olan- Kâzım (Özalp) Paşa’nın oğlu Teoman’ı ziyareti.

2 Kasım 1933 – Atatürk’ün, Ankara İsmetpaşa Kız Enstitüsü’nde açılan “Maarif Sergisi”ni, Ticaret Okulu’nda “İktisat Sergisî’ni ve Halkevi’nde “İnkılâp Resim Sergisi”ni gezmesi ve -sergi nedeniyle- Ticaret Okulu’nun hatıra defterine yazdıkları: “Gördüklerim yüreğimi sevinç ve büyük umutlarla doldurdu. Türk çocuklarının yüksek kabiliyetine inancım tamdır. Bu bilgi yapısında yetişmek fırsatına erişen çocuklarımızı tebrik eder ve memlekete faydalı olmalarını dilerim.”

2 Kasım 1933 – Telgraf şirketi devlete devredildi.

2 Kasım 1938 – Atatürk’ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı Abdülhalik Renda’nın -Meclisin duygularını ileten- telgrafına cevabı: “Büyük Millet Meclisi’nin, yeni yıl çalışmalarına başlarken hakkımda gösterdiğini bildirdiğiniz yüksek hislerden çok duygulandım. Büyük Kamutay’a teşekkür ve derin saygılarımı arz ederim” [Kocatürk]

3 Kasım 1915 – İstanbul’dan Gelibolu’ya gelen Ayan ve Mebusan Heyeti’nin, Anafartalar Grubu Karargâhı’na giderek Atatürk’ü ziyareti, Atatürk’le beraber cepheyi gezmeleri.

3 Kasım 1918 – Musul’un İngilizler tarafından işgal edilmesi.

3 Kasım 1919 – Karakol Cemiyeti adlı direniş örgütü kuruldu.

3 Kasım 1921 – Atatürk’ün, Fransız edibi ve Türk dostu Pierre Loti’ye halı gönderilişi nedeniyle mektubu: “Tarihin en karanlık günlerinde sihirli kalemiyle daima Türk milletinin hakkını doğrulamış ve savunmuş olan büyük üstat için Türk milletinin beslediği derin ve sarsılmaz sevgi hislerine, bağımsızlık mücadelesinde şehit düşen erkeklerimizin yetim bıraktığı kızlarımız tarafından gözyaşları arasında dokunan bu halı şahitlik edecektir.” [Kocatürk]

3 Kasım 1925 – Atatürk’ün, Çankaya’da İtalya Elçisi Orisini Baroni’nin güven mektubunu kabulü ve Elçi’nin söylevine cevap konuşması.

3 Kasım 1926 – Atatürk’e karşı planlanan İzmir Suikastından suçlu bulunan Rüştü Paşa idam edildi.

3 Kasım 1936 – Ankara’da Çubuk Barajı açıldı.

4 Kasım 1922 – İstanbul’da Tevfik Paşa kabinesinin istifasıyla son Osmanlı Hükümeti de ortadan kalktı. İstanbul Ankara Hükümetinin denetimine girdi.

4 Kasım 1922 – Osmanlı Devleti’nin resmi gazetesi “Takvimi Vekayi”nin son sayısı çıktı.

4 Kasım 1927 – Gazi Mustafa Kemal Ankara Etnografya Müzesi önünde ve Yenişehir’de dikilen heykellerinin açılışını yaptı.

4 Kasım 1927 – Afgan Kralı Amanullah Han Ankara’da Gazi Mustafa Kemal’i ziyaret etti.

4 Kasım 1933 – Mustafa Kemal Paşa’nın Selanik’te doğduğu ev müze haline getirildi.

5 Kasım 1909 – Mustafa Kemal’in Selanik 2’nci Redif tümeni Kurmay Başkanlığından tekrar 3’üncü Ordu Karargâhına atanması.
5 Kasım 1921 – Mustafa Kemal’in Başkomutanlık süresinin üç ay uzatılması.
5 Kasım 1925 – Mustafa Kemal’in, Ankara Hukuk Mektebinin açılış töreninde konuşması: “Cumhuriyetin güç ve dayanağı olacak bu büyük kurumun açılışında hissettiğim mutluluğu hiçbir girişimde duymadım ve bunu göstermek ve ifade etmekle memnunum.”

6 Kasım 1913 – Atatürk’e, Bingazi muharebelerinde gösterdiği liyakat ve kahramanlık nedeniyle Dördüncü Rütbeden Osmanî Nişanı verilmesi. [Kocatürk] 6 Kasım 1913 Tarihinde Bingazi muharebatında ibraz-ı şecaat ve liyakat etmesine mebni kıdemine iki sene zam, Dördüncü Rütbe’den Osmani Nişanı ita kılınmıştır.

6 Kasım 1918 – ÇANAKKALE BOĞAZI İŞGAL ALTINDA. Çanakkale Boğazı, İngiliz ve Fransızlarca işgal edildi.

6 Kasım 1926 – Atatürk’ün, T.B.M.M.’nde, İzmir Valisi Kâzım (Dirik) Paşa’yı kabulü ve kendisini İzmirlilere selâmlarını iletmekle görevlendirmesi.

6 Kasım 1927 – Bünyan Mensucat Fabrikası işletmeye açıldı.

6 Kasım 1936 – İzmit’de birinci Kağıt ve Karton Fabrikası açıldı. SEKA’nın çekirdeğini oluşturan İzmit Kağıt ve Karton Fabrikası hizmete girdi. Yılda 16 bin ton kağıt üretecek olan fabrikanın 3 milyon 300 bin liraya mal olduğu açıklandı. Türkiye Selüloz ve Kağıt Fabrikaları adıyla İzmit’te kurulan fabrika, selüloz ve kağıt üretimi gerçekleştiriyor.

6 Kasım 1937 – Belediyeler Bankası açıldı.

6 Kasım 1938 – Atatürk’ün, Makbule (Atadan), Afet (İnan) ve Sabiha Gökçeni beraber kabulü.

7 Kasım 1917 – Mustafa Kemal’in, İstanbul’da Genel Karargâhta görevlendirilmesi.
7 Kasım 1919 – Mustafa Kemal’in İstanbul’da yeniden toplanması kararlaştırılan Osmanlı Meclis-i Mebusanı için yapılan seçimlerde Erzurum milletvekilliğine seçilmesi.
7 Kasım 1920 Gümrü’nün kurtarılışı.
8 Kasım 1928 – Mustafa Kemal’in halka yeni yazıyı öğretmek üzere faaliyete geçecek olan Millet Mekteplerinin Genel Başkanlığını ve Başöğretmenliğini kabul etmesi.
8 Kasım 1938 – ATATÜRK’ün ikinci defa ağır komaya girmesi.

9 Kasım 1918 – Yıldırım Orduları Grup Komutanı Mustafa Kemal Adana’da.

9 Kasım 1919 – Atatürk’ün, güney bölgelerinin İngilizlerin çekilmesinden sonra Fransızlar tarafından işgali üzerine Antep, Adana, Sis, Mersin, Cebelibereket Müdafaa-i Hukuk Cemiyetlerine telgrafı: “…Türk hükümeti parçalarından olan bu yerlerin Fransızlar tarafından işgalinin bütün hükümet memurlarıyla Müdafaa-i Hukuk Merkez Heyetleri ve Belediye Başkanları tarafından kamuoyu ve Amerika katında protesto edilmesi ve bu haksızlığın düzeltilmesinin istenmesi bildirilir.”

9 Kasım 1920 – Batı Cephesi (Garp Cephesi) iki bölüme ayrıldı (kuzey cephesi, güney cephesi). Batı Cephesi, Kuzey ve Güney Cephesi olarak iki bölüme ayrıldı. İsmet Bey (İnönü) Kuzey Cephesi, Refet Bey (Bele) ise Güney Cephesi komutanlıklarına tayin edildi. Batı Cephesi komutanlığına Genelkurmay başkanı İsmet Bey (İnönü), Güney cephesine de Albay Refet Bey (Bele) getirildi.

9 Kasım 1922 – Lozan Antlaşması için Lozan’a gidecek heyet İstanbul’dan ayrıldı.

9 Kasım 1925 – Atatürk’ün, Çankaya’da şair Abdülhak Hâmit (Tarhan) Bey’i kabulü.

9 Kasım 1930 – Atatürk’ün, Ankara’ya gelen Amerika İktisat Bakanlığı Müsteşarı Klein’ı kabulü.

9 Kasım 1936 – Montreux (Montrö ) Boğazlar Sözleşmesi resmen yürürlüğe girdi. Montrö Sözleşmesi ile Boğazlar üzerindeki Türk egemenliği kesin olarak kabul edilmiştir. MONTRÖ SÖZLEŞMESİ CUMHURİYET TARİHİNİN EN ÖNEMLİ SÖZLEŞMELERİNDEN BİRİDİR. Türk boğazlarından geçiş rejimini ve boğazlar bölgesinin güvenliği işlerini düzenleyen bu sözleşme, 24 Temmuz 1923’de Lozan Antlaşması ile birlikte imzalanan Boğazlar Sözleşmesinin yerine geçmiştir.

9 Kasım 1938 – Atatürk’te, ağır koma halinin devam etmesi. Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği’nin, Atatürk’ün sağlığıyla ilgili olarak saat 10.00, saat 20.00 ve saat 24.00’te olmak üzere üç bildiri yayımlaması (saat 24.00’teki bildiride “Umumî durumun tehlikeli bir hal aldığı” bildirilmiştir). [Kocatürk]

9 Kasım 1953 – Atatürk’ün tabutunun, sabah, görevli heyet huzurunda açılarak rapor düzenlenmesi. Atatürk’ün tahnit edilmiş nâşının hiç bozulmamış olduğu görüldükten sonra, gerekli rapor düzenlenerek heyet tarafından imzalanmıştır. (Düzenlenen raporda, Atatürk’ün nâşının kurşun tabuttan ceviz tabuta alınma işleminin bugün yapıldığı yazılmış ise de, bu işlem tahnit durumunu tespit ile görevli tıp profesörü Kâmile Şevki Mutlu’nun önerisi ve heyetin uygun görmesi ile 10 Kasım 1938 sabahına bırakılmıştır). [Kocatürk]

10 Kasım 1924 – Halk Fırkası, “Cumhuriyet Halk Fırkası” adını aldı.

10 Kasım 1938 – ATATÜRK’ün Dolmabahçe Sarayı’nda saat dokuzu beş geçe ebediyete intikali.
10 Kasım 1953 Anıtkabir yapıldıktan sonra ulu önderin nâşı görkemli bir törenle ebedi istirahatgâhına gömüldü.
10/11 Kasım 1918 – Mustafa Kemal’in Adana’dan trenle İstanbul’a hareketi.

11 Kasım 1914 – Osmanlı Devleti’nin İngiltere, Fransa ve Rusya’ya savaş ilanı. Osmanlı Devleti, I. Dünya Savaşı’nda İtilaf Devletlerine savaş ilan etti. Osmanlı Devleti’nde I. Dünya savaşı için cihat çağrısı yapıldı.

11 Kasım 1916 – Atatürk’ün, sabah Bitlis yakınında 15. Alay cephesini denetlemesi, saat 16.00’da tekrar Bitlis’e dönüşü.

11 Kasım 1917 – Atatürk’ün, izinli olarak Halep’ten İstanbul’a hareketi.

11 Kasım 1918 – Birinci Dünya Savaşı sona erdi. Almanya ile Müttefikler, I. Dünya Savaşı’nı bitiren anlaşmayı imzaladı.

11 Kasım 1921 – General Harington’un, İstanbul’dan İngiltere Savunma Bakanlığı’na raporu: “…İstanbul hükümeti aracılığıyla Mustafa Kemal’e yaklaşmak konusunda iyimser değilim. Tek kaygım şu ki, Mustafa Kemal Yunanlıların Anadolu’yu boşaltmaları ve Misak-ı Millî esasları gibi aşırı istekler ileri sürebilir.”

11 Kasım 1922 – Atatürk’ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin gizli oturumunda konuşması: “…İstanbul vilâyeti halen düşmanlarımız olan İtilâf Devletleri’nin işgali altındadır ve İstanbul, asırlardan beri fena bir idare makinesinin elinde hastadır, hasta olagelmiştir. Bu sebeple biz, başkent olan bu İstanbul’u, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin bir vilâyeti haline getirerek idare etmek istiyoruz.” [Kocatürk]

11 Kasım 1923 – Atatürk’ün, Çankaya’da, öğle yemeğinden sonra -göğsünde ve sol kolunda şiddetli ağrı ile seyreden- bir koroner spazmı geçirmesi ve Dr. Refik (Saydam) Bey’in tedavisiyle durumun normale dönüşü. [Kocatürk]

11 Kasım 1928 – Millet mektepleri teşkilatına başlanması.

11 Kasım 1928 – Atatürk’ün, Çankaya’da İsviçre Elçisi Martin Henri’nin güven mektubunu kabulü.

11 Kasım 1930 – Fox Film Şirketi, Ankara Gazi Çiftliği’ni filme aldı. Atatürk’ün, Fox Film Şirketi tarafından Ankara Gazi Orman Çiftliği’nin filme alınması nedeniyle Amerikan milletine hitaben bir konuşma yapması: “…Türk milleti, tabiatı gereği demokrattır. ..Esas hamuru demokrasi olan Türk milleti, demokrasinin kendisi olduğunu ispat etmiş olan Amerikalılara derin ve kuvvetli bir dostluk hisseder. Ümit ederim ki bu gözlem, iki millet arasındaki dostluğu kökleştirecektir. Yalnız bu kadarla kalmayacaktır, belki bütün insanlığı birbirini sevmeye ve bu müşterek sevgiye mâni olan mazi hurafelerini silmeye, dünyayı barış ve huzur alanına sokmaya vesile olacaktır.”

11 Kasım 1938 – TBMM, İsmet İnönü’yü oy birliğiyle Cumhurbaşkanı seçti.  Büyük Önder Atatürk’ün ölümü üzerine, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı’na Malatya Milletvekili İsmet İnönü’nün seçilmesi (İsmet İnönü, 22 Mayıs 1950 tarihine kadar bu görevde kalmıştır).

12 Kasım 1918 – Bir Fransız tugayının İstanbul’a girişi.

12 Kasım 1922 – Türk delegasyonu Lozan’a vardı. İsmet Paşa, azınlıklarla ilgili suçlamaları reddetti. Konferans 20 Kasım’a ertelendi.

12 Kasım 1924 – Atatürk’ün, Çankaya’da akşama doğru eski Mısır Hidivi Abbas Hilmi Paşa’yı kabulü.

12 Kasım 1924 – Atatürk’ün, İstanbul Darülfünunu profesörlerinden Fuat (Köprülü), Ali Nihat (Tarlan) Beyleri ve diğer bazı öğretim üyelerini kabulü.

12 Kasım 1924 – Atatürk’ün, akşamüzeri Başbakan İsmet (İnönü) Paşa’ya daha sonra rahatsız bulunan Sağlık Bakanı Refik (Saydam) Bey’i evlerinde ziyareti.

12 Kasım 1929 – Yeni harflerle basılan ilk Türk posta pulları kullanıma girdi.

12 Kasım 1931- Atatürk’ün, ünlü Türk pehlivanı Kurtdereli Mehmet’e takdir mektubu: “Seni cihanda büyük ün almış bir Türk pehlivanı tanıdım. Parlak başarılarının sırrını şu sözlerle açıkladığını öğrendim: ‘Ben her güreşte arkamda Türk milletinin bulunduğunu ve millet şerefini düşünürdüm.’ Bu dediğini en az yaptıkların kadar beğendim. Onun için senin bu değerli sözünü Türk sporcularına bir meslek ilkesi olarak kaydediyorum! Bununla, senden ve sözlerinden ne kadar memnun olduğumu anlarsın.”

12 kasım 1931 – Atatürk’ün, Çankaya’da Finlandiya Elçisi V. Tanner’in güven mektubunu kabulü.

12 Kasım 1931 – Atatürk’ün, akşam Yeni Sinema’ya giderek film izlemesi, saat 24.00’de Marmara Köşkü’ne gelerek geceyi burada geçirmesi.

12 Kasım 1934 – Türkiye’de ilk kez bir kadın, belediye başkan yardımcısı oldu: Bursa Belediye Meclisi, Zehra Hanım’ı Başkan Yardımcılığı’na seçti.

12 Kasım 1936 – Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği’nin, Dışişleri Bakanlığı’nın 10.11.1936 tarihli yazısına cevabı: “Cumhurbaşkanı Atatürk’ün 19 Mayıs 1881 tarihinde doğmuş olduklarını arz ederim.”

12 Kasım 1937 – Atatürk’ün, saat 17.00’de kız kardeşi Makbule Hanım’ın kaldığı köşke uğraması.

12 kasım 1937 – Atatürk’ün, Başbakan Celâl Bayar, İçişleri Bakanı Şükrü Kaya ve Bayındırlık Bakanı Ali Çetinkaya ile beraber saat 18.30’da Ankara’dan trenle -Diyarbakır yönünde- doğu seyahatine çıkışı.

13 Kasım 1918 – Mustafa Kemal’in Adana’dan İstanbul’a gelmesi.
13 Kasım 1918 Yıldırım Orduları Grubu Komutanlığının kaldırılması üzerine İstanbul’a gelip Harbiye Nezâreti’nde (Bakanlığında) göreve başladı.

13 Kasım 1932 – Dr. Müfide Kazım ilk kadın Hükümet Tabibi oldu.

14 kasım 1916 – Atatürk’ün, -öksürükten rahatsızlığı nedeniyle- günü Bitlis’teki Karargâhı’nda geçirmesi.

14 Kasım 1923 – Temyiz’in (Yargıtay) Ankara’ya taşınmasını öngören kanun, T.B.M.M.’nde kabul edildi.

14 kasım 1918 – Atatürk’ün, Pera Palas’ta İngiliz gazetecisi Ward Price ile görüşmesi.
14 kasım 1918 – Atatürk’ün Pera Palas’ta Rauf (Orbay) Bey ile görüşmesi. Atatürk’ün, Rauf (Orbay) Bey’le beraber Sadrazamlıktan istifa eden Ahmet İzzet Paşa’yı ziyareti ve görüşmesi.

14 Kasım 1921 – Ankara’da, Afgan Elçiliğinde Azerbaycan Elçisi Abilof şerefine verilen ziyafette, Abilof’un söylevine Atatürk’ün cevap konuşması.

14 kasım 1923 – Prof. Dr. Neşet Ömer (İrdelp) Bey’in, İstanbul’dan Ankara’ya gelişi ve Çankaya’da Atatürk’ü muayenesi.

14 kasım 1925 – Sivas’ta duvarlara şapka aleyhine yazılar yazıldı.

14 Kasım 1931 – Atatürk’ün, akşam Yeni Sinema’ya giderek film izlemesi, saat 24.00’de Marmara Köşkü’ne gelerek geceyi burada geçirmesi.

14 Kasım 1934 – TBMM’de yerel seçimlerin yapılması yolunda karar alındı.

14 kasım 1937 – Atatürk’ün, saat 13.00’de Malatya’ya gelişi, Mensucat Fabrikası ve Memleket Hastanesi inşaatlarını denetlemesini takiben Halkevi’ni ziyareti, saat 14.00’de Diyarbakır’a hareketi.

15 Kasım 1916 – Atatürk’ün, Bitlis’te günün büyük kısmını -öksürükten rahatsızlığı nedeniyle- istirahat ederek geçirmesi, akşama doğru 5. Tümen Baştabipliği ve idare Başkanlığı dairelerini gezerek incelemelerde bulunması.

15 Kasım 1918 – İtilaf Devletleri’ne mensup askeri birlikler Boğaz’daki müstahkem mevkileri işgal etti.

15 Kasım 1918 – Atatürk’ün, cuma selâmlığını takiben mahfil-i hümayun’da Padişah Vahdettin tarafından kabulü.

15 Kasım 1922 – Vahdettin, İngiliz General Harrington’a haber gönderip, hayatının tehlikede olduğunu söyleyerek, yardım istedi.

15 Kasım 1937 – Atatürk’ün, saat 18.00’de Diyarbakır’a gelişi, Halkevi ve Orduevi’ni ziyareti, Halkevi’nde orkestra tarafından şerefine verilen konseri dinledikten sonra kısa konuşması:” Yirmi sene sonra tekrar Diyarbakır’da bulunuyorum. Dünyanın en güzel ve en modern binası içinde, modern, nefis bir müziği dinleyerek… İnsanlığın uygar bir halkı huzurunda, bu halkın evinde duyduğum zevk ve saadetin ne kadar büyük olduğunu elbette takdir edersiniz. Bunu kaydetmekle bahtiyarım.”

16 Kasım 1922 – Son Padişah Vahidettin, İşgal Orduları Başkomutanı Harrington’a yazıyla başvurarak, İstanbul’da hayatını tehlikede gördüğünü ve İngiltere’ye sığınmak isteğini bildirdi.

17 Kasım 1922 – Vahidettin, İngiliz savaş gemisi Malaya ile İstanbul’dan kaçtı.

17 Kasım 1924 – Terakkiperver Cumhuriyet Fırkasının kurulması. (1925 yılının Haziran ayının başında, Bakanlar Kurulu kararı ile feshedilmiştir.)

18 Kasım 1920 – T.B.M.M., Emperyalizme karşı bildirisini (beyanname) yayınladı.

18 Kasım 1922 – Vahidettin, T.B.M.M.’nce Halifelikten düşürüldü. Abdülmecid Efendi Halife seçildi.

19 Kasım 1923 – Gazi Mustafa Kemal, Halk Fırkası başkanlığına vekalet etmesini bir yazı ile İsmet (İnönü)’den istedi.

20 Kasım 1913 – Mustafa Kemal’in Sofya’ya gelmesi ve ataşe militerlik görevine başlaması.

20 Kasım 1922 – Lozan Konferansı’nın başlaması.

20 Kasım 1923 – Halk Fırkası “Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti” örgütlerini kendi içinde topladı.

20 Kasım 1934 – Konya Ereğlisi Bez Fabrikası açıldı.

21 Kasım 1921 – TBMM, Fransız kadın yazarı G.B. Gaulis’e teşekkür kararı aldı.

21 Kasım 1923 – Mustafa Kemal’e Türkiye Büyük Millet Meclisi kararı ile yeşil-kırmızı şeritli İstiklal Madalyası verilmesi.
21 Kasım 1938 günü ulu önderin cenazesi törenle geçici istirahatgâhı olan Ankara Etnografya Müzesi’nde toprağa verildi.

22 Kasım 1916 – Atatürk’ün, sabah Duhan’dan hareketi, saat 13.00’te Ziyaret (Veyselkarani)’e gelişi, 23. Alay Komutanı tarafından karşılanışı, Veyselkarani türbesini ziyareti, daha sonra Koh köyünde 23. Alay Karargâhı’na gelişi ve geceyi burada geçirişi.

22 Kasım 1918 – Atatürk’ün, cuma selâmlığını takiben mahfil-i hümayun’da Padişah Vahdettin tarafından kabulü ve Mütareke’den sonraki siyasî durum hakkında görüşmesi (Mütareke’den sonra -tespit edilen- Atatürk-Vahdettin görüşmeleri 15 Kasım 1918, 22 Kasım 1918, 29 Kasım 1918, 20 Aralık 1918, 15 Mayıs 1919 ve 16 Mayıs 1919 tarihlerini kapsamak üzere altıyı bulmaktadır. Bununla beraber 1919 Ocak, Şubat, Mart ve Nisan aylarındaki cuma selâmlıklarında Atatürk’ün de çoğu kez bulunduğu -gazetelerde yer almamış olmasına rağmen- mahfil-i hümayun’da daha birkaç kere kabul olunduğu ihtimal dahilindedir. Esasen İstanbul’dan Samsun’a hareket ettiği 16 Mayıs 1919 günü de cuma selâmlığında bulunmuş olması, bu görüşü desteklemektedir. Fakat bütün bu karşılaşmaların bir hal-hatır soruş şeklinde seyrettiği, asıl önemli görüşmelerin ise 22 Kasım 1918 ve 15 Mayıs 1919 günleri yapıldığı anlaşılmaktadır). [Kocatürk]

22 Kasım 1924 – Atatürk’ün, Başbakanlıktan istifa eden İsmet Paşa’ya yazısı: “…Gerek sizin ve gerek başkanlığını yaptığınız Bakanlar Kurulu’nun vatan ve milletin kurtuluş ve mutluluğunu üstlenen hizmetlerinden dolayı teşekkürlerimi sunar ve zât-ı devletlerine sağlık ve esenlik temenni ederim.”

22 Kasım 1925 – Kayseri’de şapka devrimine karşı gösteriler yapıldı.

22 Kasım 1925 – Atatürk’ün, İzmir Cumhuriyet Halk Partisi Heyeti’ni kabulü.

22 Kasım 1926 – Atatürk’ün, Çankaya’da, İngiliz Büyükelçisi George Clerk’in güven mektubunu kabulü ve Elçi’nin söylevine cevap konuşması.

22 Kasım 1930 – Atatürk’ün Turhal ve Amasya’yı ziyaretleri. Atatürk’ün, saat 21.00’de Amasya’dan Samsun’a gelişi.

22 Kasım 1933 – Atatürk’ün, öğleden sonra Çankaya’da Türk Tarihi Tetkik Cemiyeti’nin toplantısına başkanlık yapması.

22 Kasım 1934 – Atatürk’ün, Çankaya’da İsveç Elçisi Winther’in güven mektubunu kabulü.

23 Kasım 1925 – Şuray-ı Devlet (Danıştay) yeniden kuruldu.

23 Kasım 1935 – Çalışmalarına son veren İstanbul Haliç Şirketinin işletmesi Belediyeye geçti.

24 Kasım 1934 – Mustafa Kemal’e “ATATÜRK” soyadı verildiğine dair Kanun’un Türkiye Büyük Millet Meclisinde kabulü.

24 Kasım 1934 – Ayasofya Camisinin müze olması, Bakanlar Kurulu Kararı ile kabul edildi.
25 Kasım 1925 – Şapka giyilmesi hakkında Kanun’un kabulü.
26 Kasım 1934 – Efendi, Bey, Paşa, Hazretleri vb. lakap ve unvanların kaldırıldığına dair Kanun’un kabulü.

26 Kasım 1934 – İsmet Paşa “İnönü” soyadını aldı.

27 Kasım 1911 – Mustafa Kemal’in binbaşılığa terfi etmesi.

28 Kasım 1936 – Ereğli Kömür Şirketi’nin Hükümetçe satın alınma sözleşmesi imzalandı.

28 Kasım 1938 – ATATÜRK’ün vasiyetinin, Ankara Üçüncü Sulh Hukuk Hâkimliği tarafından açılması.

29 Kasım 1920 – “İstiklal Madalyası” kanunu kabul edildi.

29 Kasım 1935 – Paşabahçe Şişe ve Cam Fabrikası açıldı.

29 Kasım 1936 – Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde Devrim Tarihi dersleri başladı.

30 Kasım 1922 – Mudanya Ateşkes Antlaşması uyarınca, Doğu Trakya’nın teslim işlemleri tamamlandı.

30 Kasım 1925 – Tekke ve zaviyeler ile türbelerin kapatılmasına ve türbedarlıklar ile birtakım unvanların kaldırılmasına dair Kanun yürürlüğe girdi.

30 Kasım 1929 – Gazi Mustafa Kemal, Alman tarihi yazarı Emil Ludwig ile görüştü.

ARALIK

1 Aralık 1933 – İktisat Vekaleti’nin hazırladığı, T.C. Birinci Beş Yıllık Sanayi Planı Başbakanlığa sunuldu.

2 Aralık 1922 – Gazi Mustafa Kemal T.B.M.M.’nde, üç milletvekilinin, seçim kanununun değiştirilmesi yolunda verdikleri önerge üzerinde konuştu.

2/3 Aralık 1920 – Ermenilerle Gümrü Antlaşması’nın imzalanması.

3 Aralık 1934 – Hangi dine mensup olursa olsun, din adamlarının mabet ve ayinler dışındaki dini kisve taşımalarının yasaklanmasına dair kanun kabul edildi.

4 Aralık 1916 – Atatürk’ün, günü kitap okumak ve Arıburnu Muharebeleri Raporu’nun yazmakla geçirmesi.

4 Aralık 1918 – Vilayet-i Şarkiye Müdafaa-i Hukuk-u Milliye Cemiyeti İstanbul’da kuruldu.

4 Aralık 1918 – “Wilson Prensipleri Cemiyeti”nin kurulması. Aralarında Halide Edip (Adıvar), Ali Kemal, Refik Halid (Karay), Celal Nuri (İleri), Ali Kemal, Ahmet Emin (Yalman), Necmettin Sadık ve Yunus Nadi gibi isimlerin de bulunduğu Wilson Prensipleri Cemiyeti kuruldu. Cemiyet ABD başkam Wilson’a gönderdiği mektupta, ABD’nin yapılacak reformlara önderlik ve rehberlik etmesi istendi.

4 Aralık 1919 – Trabzon ve Havalisi Adem-i Merkeziyet Cemiyeti kuruldu.
Aralık 1919’da İstanbul’da kurulan bu dernek, Trabzon ve yöresi için bölgesel ve özerk bir yönetim taraftarıydı. Kurtuluş Savaşı’na karşı bir kuruluş özelliğindeydi. 15 Eylül 1919 günü, Hürriyet ve İtilaf Partisi’yle birleşme kararı aldı.

4 Aralık 1920 – TBMM’de Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Grubu kuruldu ve Mustafa Kemal Grup Başkanlığı’na seçildi.

4 Aralık 1920 – Atatürk’ün, beraberindekilerle sabah Ankara’dan Eskişehir’e gelişi.

4 Aralık 1920 – Mustafa Kemal, İsmet İnönü ile Çerkez Ethem’in kardeşi milletvekili Çerkez Reşit, Eskişehir’de bir araya geldi. Görüşmede Çerkez Ethem birliklerinin takındığı tavır konuşuldu.

4 Aralık 1920 – Ankara’da maaşlarını alamayan öğretmenler ilk kez grev yaptı.

4 Aralık 1923 – Atatürk’ün, Tercüman-ı Hakikat gazetesi başyazarına İstanbul halkı ve Cumhuriyet hakkında demeci: “…Memleket mutlaka çağdaş, uygar ve yeni olacaktır. Bizim için bu, hayat davasıdır. Türkiye ya yeni fikirle donanmış, namuslu bir idare olacaktır veyahut olamayacaktır. Halk ile çok temasım vardır. O saf kitle, bilmezsiniz, ne kadar yenilik taraftarıdır.” [Kocatürk]

4 Aralık 1926 – Atatürk’ün, Çankaya’da, Yunan Elçisi Camados’un güven mektubunu kabulü ve Elçi’nin söylevine cevap konuşması.

4 Aralık 1927 – Cumhuriyet döneminin ilk kağıt paraları tedavüle çıkarıldı.

4 Aralık 1931 – Atatürk’ün, akşamüzeri Bulgar Başbakanı Muşanof şerefine, Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği tarafından Marmara Köşkü’nde verilen çayda bulunması.

4 Aralık 1933 – Eskişehir Şeker Fabrikası kuruldu. Atatürk’ün, Eskişehir Şeker Fabrikası’nın, -Ankara’ya getirilen- hatıra defterine yazdıkları: “Eskişehir Şeker Fabrikası, millî ülküye derin ilginin yükselmiş, değerli vesikasıdır. Türkiye Cumhuriyeti’ni, böyle sanayi kuruluşlarıyla zenginleştirenlere, güzelleştirenlere minnet!”

4 Aralık 1937 – Atatürk’ün, gece Falih Rıfkı Atay’ın evine gidişi, geç saatlerde Çankaya’ya dönüşü.

5 Aralık 1920 – Mustafa Kemal’in Bilecik’e gelmesi, burada Dahiliye Nazırı Ahmet İzzet Paşa başkanlığındaki İstanbul Heyeti ile görüşmesi ve heyetin İstanbul’a dönmesine müsaade etmeyeceğini, beraber Ankara’ya gidileceğini bildirmesi (Bilecik Mülakatı).

5 Aralık 1933 – Eskişehir Şeker Fabrikası açıldı.

5 Aralık 1934 – Türk kadınlarına milletvekili seçme ve seçilme hakkının verildiğine dair kanunun kabul edildi.

6 Aralık 1922 – Gazi Mustafa Kemal , Ankara’da Hakimiyeti Milliye, Öğüt, Yenigün muhabirlerine, Halk Fırkası’nı kuracağını açıkladı.

7 Aralık 1919 – Atatürk’ün, Sivas’ta, Fransız hükümetinin Suriye temsilcisi Picot’u kabulü ve görüşmesi.

7 Aralık 1920 – Türkiye Halk İstirakiyun Fırkası kuruldu. (14 Temmuz 1920 de gizli olarak Türkiye Komünist Partisi, 7 Aralık 1920’den sonra resmen bu isim altında faaliyet göstermişti).

7 Aralık 1925 – İstiklal Mahkemesi, Erzurum’da çalışmalarına başladı.

7 Aralık 1931 – Atatürk’ün, Çankaya’da Mısır eski Hidivi Abbas Hilmi Paşa’yı kabulü.

7 Aralık 1932 – Muhsin Ertuğrul’un ”Bir Millet Uyanıyor” filmi, gösterime girdi. Nizamettin Nazif Tepedelenlioğlu’nun eserinden uyarlanan film, vatan hainlerinden Said Molla ve yandaşlarına karşı mücadele eden Kuvayi Milliyeci bir yüzbaşıyla emir erinin kahramanlık öyküsü üzerine kurulmuş. Yüzbaşı Davut ve emir eri Tilki, cephede savaşırlarken İzmir düşmandan geri alınır. Filmin unutulmayan sahnelerinden biri Yahya Kaptan rolündeki Atıf Terzioğlu’nun çeşmeden su içerken düşmanlar tarafından öldürülmesidir. Bu yolla ünlenen Terzioğlu, soyadını Kaptan olarak değiştirir. Filmin bir başka özelliği, Atatürk’ün Çankaya Köşkü’nde kamera karşısına geçip büyük nutkunu kendi sesiyle okuması. Bu tarihsel sahne sonradan filme eklenmiş.

7 Aralık 1934 – Türk Kadınlar Birliği, kadınlara seçme ve seçilme hakkının verilmesini kutlamak üzere İstanbul’da Beyazıt Meydanı’nda bir miting yaptı. Mitingte Nakiye Elgün de bir konuşma yaptı. Atatürk’ün, kadınlara milletvekili seçme ve seçilme hakkı tanınması nedeniyle kendisine teşekkür telgrafı gönderen Türk Kadınlar Birliği Başkanı Lâtife Bekir (Çeyrekbaşı) Hanım’ın telgrafına cevabı: “Erdemli Türk kadınlığının, yeni çalışma yolunda kendine düşen büyük işi güvenle başaracağına kuşku yoktur.”

7 Aralık 1935 – Atatürk’ün, gece Çocuk Esirgeme Kurumu’nun düzenlediği baloyu şereflendirmesi. (1935’te Hakimiyet-i Milliye ve Çocuk Bayramı birleştirilerek “Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı” adına kavuştu.)

8 Aralık 1915 – Fethi (Okyar), Dr. Bahattin Şakir ve Dr.Tevfik Rüştü (Aras) Beyler, Atatürk’ün misafiri olarak Anafartalar Grubu Karargahı’na geldiler. Atatürk’ün aldığı hava değişimi izni üzerine Anafartalar Grubu Komutan Vekilliğine atanan Fevzi (Çakmak) Paşa, Anafartalar Grubu Karargahı’na geldi.

8 Aralık 1916 – Atatürk, Kurmay Başkanı İzzettin (Çalışlar) Bey ve bir kısım subaylarla Silvan’ın güney tarafında tavşan avına gitti ve akşama doğru Silvan’a döndü.

8 Aralık 1917 – Kudüs, Osmanlı Devleti’nin elinden çıktı.

8 Aralık 1921 – Atatürk’ün, Hariciye Vekili Yusuf Kemal Beyle Ankara’dan Batı Cephesi’ne hareketi.

8 Aralık 1925 – Maarif Vekaleti “Türk Birliğini Parçalamaya Çalışan Cereyanlar” üzerine bildiri yayınladı. (Kürt, Laz, Çerkez, Kürdistan, Lazistan adlarının kullanılmaması, bu konularda mücadele edilmesi gerektiği belirtildi).

8 Aralık 1934 – Atatürk’ün, Mühendisler Birliği’nin yeni binasının açılışı nedeniyle Bayındırlık Bakanı Ali Çetinkaya’nın mühendisler adına kendisine gönderdiği bağlılık telgrafına cevabı: “Değerli Türk mühendisleri arkadaşlarımızın bildirdiğiniz temiz duygularından dolayı duyduğum kıvancın büyük olduğunu bildiririm. Kendileri için bugüne kadar olduğu gibi bundan böyle de büyük işler başarmalarını dilerim.”

8 Aralık 1936 – Atatürk’ün, Balıkçılar Kongresi adına Ekonomi Bakanı Celâl Bayar’ın gönderdiği saygı ve bağlılık telgrafına teşekkürü: “Ekonomi hayatımızda yeni bir atılım oluşturan deniz ürünlerimizin işletilmesini incelemek üzere toplanan Kongre’de bana gösterilen yüksek hislerden duygulandım. Teşekkür ve başarılar dilerim.”

8 Aralık 1936 – Atatürk’ün, Adana ve çevresindeki su baskını sebebiyle zarar gören vatandaşlara yardım için Kızılay’a 10 bin lira bağışta bulunması.

8 Aralık 1936 – Atatürk’ün, akşamüzeri kız kardeşi Makbule Hanım’ın kaldığı köşke gelişi, akşam yemeğini burada yemesi.

9 Aralık 1925 – T.B.M.M.’nde “Yerli Kumaştan Elbise Giyilmesine Dair Kanun” kabul edildi.

10 Aralık 1936 – Zonguldak’ta Türk Antrasit Fabrikası törenle açıldı.

11 Aralık 1921 – İstanbul’da oluşan Anadolu hareketini durdurmayı amaç edinen “Anadolu Cemiyeti” Yunanistan Yüksek Komiserliği’ne, Yunan işgal bölgelerinde padişah adına geçici bir hükümet kurulmasını önerdi.

12 Aralık 1916 – Mustafa Kemal’in -Ahmet İzzet Paşa’nın izinli olarak bir süre İstanbul’a gitmesi üzerine – 2’nci Ordu Komutan Vekilliğine atanması. Mustafa Kemal’e Muş ve Bitlis cephelerindeki başarıları sebebiyle “İkinci Rütbe’den Mecidî Nişanı” verilmesi.

13 Aralık 1914 – Mesudiye zırhlısı, Çanakkale’de bir İngiliz denizaltısı tarafından batırıldı. Mesudiye Zırhlısı, 13 Aralık 1914’de, İngiliz B-11 Denizaltısı’ndan atılan torpidoyla batırıldı. 1887 Osmanlı-Rus, 1897 Osmanlı-Yunan, 1912 Balkan savaşlarında başarılarla görev yapan, Çanakkale Deniz Savaşları’nda da Çanakkale Boğazı’na girmek isteyen yabancı gemilere karşı sabit batarya olarak kullanılan Mesudiye Zırhlısı, 13 Aralık 1914’de, İngiliz B-11 Denizaltısı’ndan atılan torpidoyla batırılmıştı. Sarısığlar mevkisinde denizin 20 metre derinliğinde bulunan Mesudiye Zırhlısı battığında, 598 kişilik mürettebatından 10 subay ve 25 er şehit olmuştu.

13 Aralık 1917 – Atatürk’ün, Veliaht Vahdettin ile tanışması. Bu tanışma Almanya seyahatinden 2 gün önce Vahdettin’in Vaniköyü’ndeki köşkünde olmuştur.

13 Aralık 1919 – Galibler Yüksek komiserleri, Yunanlıların İzmir’i işgalini kabul etmedi.

13 Aralık 1921 – General Frunze başkanlığındaki Ukrayna heyetinin Ankara’ya gelişi.

13 Aralık 1921 – Atatürk’ün, Akşehir’de -Adana’dan gelen- Franklin Bouillon ile görüşmesi.

13 Aralık 1929 – Atatürk’ün, Başbakan İsmet (İnönü) Paşa’ya telgrafı: “Millï paramızın kıymetini koruma yolunda hükûmetin aldığı önlemlerin iyi sonuçlar vermekte olmasından memnunum. Büyük Millet Meclisi’nin bu vesile ile de beliren itimadı ve bütün milletin fiilî tasvibi, iktisat mücadelemizde başarınız için pek kıymetli bir teşviktir.”

13 Aralık 1930 – Milli İktisat ve Tasarruf Haftası tüm yurtta başladı.

14 Aralık 1916 – Atatürk’ün, sabah Silvan’dan otomobille hareket ederek öğleyin Diyarbakır’a gelişi.

14 Aralık 1917 – Atatürk’ün, akşam Yerebatan’daki Sadaret Evi’nde Sadrazam Talât Paşa ile görüşmesi.

14 Aralık 1920 – Yusuf Kemal Bey başkanlığında bir kurulun Sovyetler Birliğine gitmek üzere Ankara’dan ayrılışı.

14 Aralık 1930 – Atatürk’ün, Galatasaray Lisesi’ne imzalı resmini göndermesi. [Kocatürk]

14 Aralık 1930 – Atatürk’ün, İstanbul’da Cerrahpaşa ve Haseki Hastanelerini ziyareti, ilgililerden bilgi alışı ve Cerrahpaşa Hastanesi şeref defterine yazdıkları: “Gördüklerimden memnun oldum. Temizlik, intizam, ciddî çalışma takdire değerdir.”

14 Aralık 1933 – Atatürk’ün, Tevfik Rüştü (Araş) Bey’in kızının nikâhı nedeniyle Ankara Palas’ta İsmet Paşa tarafından verilen çayı şereflendirmesi.

14 Aralık 1936 – Atatürk’ün, akşamüzeri Türk Hava Kurumu Başkanı Fuat Bulca’nın evine uğrayışı, bir süre dinlendikten sonra Ankara Halkevi’ndeki müsamereyi şereflendirmesi.

15 Aralık 1917 – Mustafa Kemal’in, Veliaht Vahdettin Efendi’nin maiyetinde Almanya’ya gitmek üzere İstanbul’dan ayrılması.
16 Aralık 1916 – Mustafa Kemal’in, Sekerat (Diyarbakır’ın Palu kazasına bağlı bir bucak merkezi)’ta 2’inci Ordu Karargâhına gelerek komutan vekilliği görevini üzerine alması.
16 Aralık 1917 – Mustafa Kemal’e, o güne kadarki üstün başarıları sebebiyle “Birinci Rütbe’den Kılıçlı Mecidî Nişanı” verilmesi.
17 Aralık 1908 – İkinci Meşrutiyet’in ilanından sonra, İstanbul’da Meclis-i Mebusanın toplanması.

17 Aralık 1925 – Türk – Sovyet tarafsızlık ve saldırmazlık antlaşması ve bağlı üç protokol Paris’te imzalandı. (S.S.C.B. bu antlaşmayı 7 Kasım 1945’te bozdu.)

18 Aralık 1917 – Rusya ile Türkiye arasında Erzincan Antlaşması yapıldı.

18 Aralık 1919 – Mustafa Kemal başkanlığında Heyet-i Temsiliye Ankara’ya hareket etti. Heyet adına Mustafa Kemal, ayrılırken Sivas valisi Reşit Paşa’ya teşekkür etti. (Atatürk’ün Sivas il sınırı geçerken Sivas Valisi Reşit Paşa’ya telgrafı: “Vilâyetiniz sınırını geçerken Sivas’ta hakkımızda gösterdiğiniz misafirseverliğe ve kıymetli yardımlarınıza bir kere daha teşekkür etmeyi bir vazife sayarak cümleten saygılar sunarız.”)

18 Aralık 1919 – Karadeniz bölgesi Rumları tarafından Batum’da “Pontus Rum Hükümeti” adıyla bir hükümet kurulması.

18 Aralık 1921 – Atatürk’ün, akşam Azerbaycan Elçiliği’nde verilen yemeğe katılması ve konuşması: “…Ne ezen, ne de ezilen vardır; sadece zulme izin verenler vardır, o kadar!”

18 Aralık 1922 – Zübeyde Hanım’ın, Ankara’dan İzmir’e gelişi ve Karşıyaka istasyonunda Lâtife Hanım tarafından karşılanışı. (Zübeyde Hanım, İzmir’e gelişini takiben Karşıyaka istasyonu yakınında -kendisi için hazırlanmış- Lâtife Hanım’ın ailesine ait bir köşke nakledilmiş ve ölüm tarihi olan 14 Ocak 1923 gününe kadar burada tedavi edilmiştir). [Kocatürk]

18 Aralık 1929 – Milli İktisat ve Tasarruf Cemiyeti kuruldu. Cemiyetin başkanlığına Meclis Başkanı Kâzım Paşa getirildi.

18 Aralık 1930 – Atatürk’ün, İstanbul’da Kolordu Komutanlığı, Vilâyet, Belediye, Cumhuriyet Halk Partisi ve Türkocağı’nı ziyareti, Türkocağı konferans salonunda gençlere seslenişi: “…Cumhuriyeti, onun gereklerini yüksek sesle anlatınız. Cumhuriyet ilkelerini sevdiriniz. Bunu kalplere yerleştirmek için hiçbir fırsatı ihmal etmeyiniz!”

18 Aralık 1932 – Atatürk’ün, Ankara’da İsmet Paşa Kız Enstitüsü’nde açılan “Birinci Kadın İktisat Sergisi”ni ziyareti ve incelemeleri.

18 Aralık 1936 – Atatürk’ün, tahta çıkışı nedeniyle İngiltere Kralı VI. George’a tebrik telgrafı.

18 Aralık 1937 – Atatürk’ün, akşamüzeri Keçiören’de Cevat Abbas Gürer’in evine gidişi, akşam yemeğini burada yemesi, gece Çankaya’ya dönüşü.

19 Aralık 1911 – Mustafa Kemal’in, Tobruk Bölgesi Komutanlığı görevini yürüten Ethem Paşa’nın yerine Tobruk Bölgesi Komutanlığına getirilmesi.
19/20 Aralık 1915 – İngilizlerin, işgal ettikleri siperleri boşaltarak gece Anafartalar – Arıburnu bölgesinden gizli olarak çekilmeleri.

20 Aralık 1913 – Atatürk’ün, Sofya’dan Madam Corinne’e mektubu: “Son mektupların bana büyük bir memnuniyet verdi. …Sofya, boş zamanları doldurabilecek hiçbir eğlencesi olmayan tatsız bir şehirdir. Burada çok meşgulüm, günde en az sekiz saat çalışıyorum.” [Kocatürk]

20 Aralık 1917 – Atatürk’ün, Veliaht Vahdettin Efendi’nin maiyetindeki heyetle beraber Strasburg’a gelişi, öğleden sonra güneybatıdaki Fransız sınırına yakın Alman siperlerini ziyaret edişi, akşam tekrar Strasburg’a dönüşü.

20 Aralık 1919 – Atatürk’ün, Kayseri’de Hükümet ve Belediye’yi ziyareti; Raşit Efendi Kitaplığı’nda şehir ileri gelenleri, tüccar ve esnaftan bazıları ile bir toplantı yapması.

20 Aralık 1930 – Atatürk’ün, öğleye doğru Alpullu’ya gelişi, Şeker Fabrikası’nı ziyareti. Fabrika’nın hatıra defterine yazdıkları: “…Memleketimizin her müsait bölgesinde şeker fabrikalarının çoğalması ve bu suretle memleketin şeker ihtiyacının temini, mühim hedeflerimiz arasında tanınmalıdır!”

20 Aralık 1935 – Atatürk’ün, Çankaya’da Amerika Büyükelçisi Robert P. Skinner’in veda ziyaretini kabulü.

21 Aralık 1915 – Anafartalar Grubu Kurmay Başkanı İzzettin (Çalışlar) Bey’in, İstanbul’da bulunan Atatürk’e düşmanın Çanakkale’den çekildiğini bildiren mektubu. (Bu mektup, Atatürk’ün, İstanbul’a gelişini takiben İzzettin Bey’e yazdığı bir mektuba cevap olarak yazılmıştır).

21 Aralık 1917 – Atatürk’ün, Veliaht Vahdettin Efendi’nin maiyetindeki heyetle beraber Colmar’daki Alman Karargâhı’nı ve siperlerini ziyareti. Atatürk, bugün cephede Alman subayları ile konuşarak incelemelerde bulunmuştur.

21 Aralık 1918 – Padişah Sultan Vahdettin, Meclisi Mebusan’ı feshetti. Osmanlı Meclis-i Mebusanı’nın kapatılması hakkında Padişah fermanının Meclis’te okunması. Kararda özellikle İngilizlerin padişah üzerinde kurduğu baskılar önemli bir rol oynadı.

21 Aralık 1919 – Atatürk’ün, Kayseri’den ayrılırken, Heyet-i Temsiliye’nin candan karşılanışı nedeniyle şehir halkına bildirgesi: “…Anadolu’nun kalpten gelen heyecanına bu yolculuğumuzun ilk konak yeri Kayseri’de temas ettik. Bu temasın bıraktığı hürmet ve bağlılık hatırasını, dostluk ve nezaket izlerinin doğurduğu şükran hissini ömrümüz oldukça koruyacağız.”

21 Aralık 1919 – Atatürk’ün Kayseri’den Mucur’a gelişi ve geceyi Mucur’da geçirmesi.

21 Aralık 1920 – Atatürk’ün, Afgan ordusunu modernleştirme çalışmalarını yürütmek üzere Afganistan’a bir askerî heyet gönderilmesi konusunda Genelkurmay Başkanı Fevzi (Çakmak) Paşa’ya talimatı. [Kocatürk]

21 Aralık 1930 – Atatürk’ün, öğleden sonra Kırklareli Türkocağı’nı ziyareti ve konuşması: “…Her ulus devlet hayatında, fikir hayatında ve ekonomik hayatta bir şeyler yapar; bir şeyler yaratır, işte bu üç hayatın toplamından meydana gelen değerlere ‘hars’ ya da ‘kültür’ denir.” Atatürk’ün, Kırklareli Türkocağı hatıra defterine yazdıkları: “Kırklareli Türkocağı’nda çok kıymetli arkadaşlarla geçirdiğim zamanın hatırasını ölmez hislerle saklayacağım.”

21 Aralık 1930 – Atatürk’ün, saat 15.30’da Kırklareli’nden hareketle yolda Çorlu’ya uğrayarak saat 17.30’da Edirne’ye gelişi.

21 Aralık 1933 – Ankara’da Türkiye Cumhuriyet ile Bulgaristan arasında bir Ticaret Antlaşması imzalandı.

21 Aralık 1937 (21-22) – Atatürk’ün, Ankara’da Suriye Başbakanı Cemil Mardam’la görüşmesi.

22 Aralık 1911’de İtalyanlara karşı Tobruk Savaşını kazandı.

22 Aralık 1922 – Lozan Konferansı’nın kesilmesi ihtimaline karşı, Başkomutan Atatürk orduya hazırlık emri verdi.

23 Aralık 1930 – Menemen’de, Kubilay adlı yedek subay öğretmenin şehit edilmesi.

24 Aralık 1916 – Bitlis havalisindeki hidematına mükâfeten bir sene seferi kıdem zammı ita edilmiştir. Sene-yi mezkûre zarfında Almanya Hükümeti tarafından Birinci ve İkinci Demir Salip ve Avusturya Macaristan Hükümeti tarafından Üçüncü Rütbe’den Muharebe Liyakat Madalyası ile İkinci Rütbeden Harp Alâmeti Liyakat-ı Askeri Madalyası ita kılınmıştır.

24 Aralık 1919 – Atatürk’ün, Mucur’dan hareketle Kırşehir’e gelişi, ziyaret ettiği Gençler Derneği’nde konuşması ve derneğin hatıra defterine yazdıkları: “Kırşehir gençlerinin, vatanımızda gençliğin kıymetli bir örneği olduklarını ispat edecek sağlam ve yanılmaz fikirlerle donanmış bulundukları inancıyla imza ederiz.”

24 Aralık 1921 – TBMM’nin gizli oturumunda Veliaht Abdülmecit Efendinin Meclis Başkanlığına gönderdiği TBMM’ni tanıyan mektubun okunması. Atatürk’ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin gizli oturumunda, Veliaht Abdülmecit Efendi’nin Meclis Başkanlığı’na gönderdiği -T.B.M.M.’ni tanıyan- mektubun okunması nedeniyle konuşması: “…İki yıllık olaylar ve yüksek Meclisinizin kuruluşu artık millete anlattı ki, Meclisin sahip olduğu yüksek kuvvetten, yüksek iradeden başka bir kuvvet mevcut değildir.”[Kocatürk]

24 Aralık 1927 – TBMM’de eski Bahriye Vekili İhsan Bey (Eryavuz) hakkında Yavuz gemisinin onarımına ilişkin yolsuzluk yapıldığı iddiasıyla soruşturma açılmasına karar verildi. Açılan dava Yavuz-Havuz Davası olarak adlandırılacaktır.

24 Aralık 1930 – Atatürk’ün, Edirne’de bazı okulları ve Belediye’yi ziyareti, incelemelerde bulunması.

24 Aralık 1931 – Türkiye’nin ilk sivil havacılık kulübü Aero Kulüp İstanbul’da kuruldu.

25 Aralık 1906 – Mustafa Kemal’e, Suriye bölgesindeki üstün hizmetlerinden ötürü Beşinci Rütbeden Mecidî nişanı verilmesi.

25 Aralık 1927 – İlk kadın avukat Süreyya Ağaoğlu göreve başladı.

26 Aralık 1923 – “Zafer ve Barış Şerefine” kimi suçlar dışında “Aff-ı Umumi Kanunu” T.B.M.M.’nde kabul edildi.

26 Aralık 1925 – Milletlerarası saat ve takvim hakkındaki Kanunların kabulü.
27 Aralık 1919 – Mustafa Kemal’in Ankara’ya gelmesi ve büyük törenle karşılanması. (Mustafa Kemal, şehre girdikten sonra vali odasında bir müddet istirahat ederek çay içmiş, daha sonra 20’nci Kolorduyu ziyaret etmiş, buradan da kendisine ve arkadaşlarına ayrılan Ziraat Mektebine gelmiştir.) Mustafa Kemal’in bütün teşkilata, “Ankara’ya geldiğini ve Heyet-i Temsiliye Merkezinin Ankara olduğunu” bildiren telgrafı.

27 Aralık 1933 – T.B.M.M, Şehit Kubilay’ın annesine maaş bağlayan kanunu kabul etti.

28 Aralık 1919 – Mustafa Kemal Ankara’daki faaliyetlerine başladı. Ziraat Mektebi’nde yaptığı toplantıda şehrin ileri gelenlerine amaçlarını ve Milli Hareket’in programını anlattı.

28 Aralık 1919 – Atatürk’ün, Ziraat Mektebi salonunda Ankara halkına, memleketin içinde bulunduğu durumu anlatan uzun konuşması: “Efendiler! Millî örgütümüzün bugün izlediği amaç, vatanın parçalanmaktan ve milletin esaretten kurtarılmasına yöneliktir!” [Kocatürk]

28 Aralık 1925 – Atatürk’ün, Yüksek Askeri Şûra’nın açılışı nedeniyle konuşması: “…Şûra’nın açılışı nedeniyle konuşması: “…Şûra’yı oluşturan muhterem üyelerin bilhassa muharebe meydanlarında kazanılmış yüksek tecrübe ve bilgilerinin, istenilen çalışma ve vazifelerin vatanın ihtiyacına en iyi cevap verecek neticelerle taçlanacağını temin edeceğine şüphem yoktur!”

28 Aralık 1929 – Atatürk’ün, Çankaya’da Irak Elçisi Rauf Bey’in güven mektubunu kabulü ve Elçi’nin söylevine cevap konuşması.

28 Aralık 1930 – Atatürk’ün, Kubilây’ın Menemen’de şehit düşmesi nedeniyle orduya başsağlığı mektubu:
“…Büyük ordunun kahraman genç subayı ve Cumhuriyet’in ülkücü öğretmen topluluğunun kıymetli üyesi Kubilây’ın temiz kanı ile Cumhuriyet, hayatiyetini tazelemiş ve kuvvetlendirmiş olacaktır!” Genelkurmay Başkanı Fevzi Paşa da aynı tarihte yayımladığı bir tamim ile Atatürk’ün mesajını orduya tebliğ etti.

28 Aralık 1931 – Atatürk’ün, sabah Sarıkışla’ya giderek 8. Tümen’in arazi tatbikatını izlemesi.

29 Aralık 1919 – Mustafa Kemal seçilmiş olan bütün mebuslara çağrı yaparak Ankara’ya gelmelerini istedi. Atatürk’ün, Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Heyet-i Merkeziyelerine bildirisi: “…Görüşme yeri olarak Ankara seçilmiştir. Muhterem milletvekillerinin Ocak’ın beşinden itibaren Ankara’ya ulaşmaları beklenir.”

29 Aralık 1921 – İsmet Paşa’nın komutası altına girmeyi kabul etmeyen Çerkez Ethem, Kütahya’da Milli Kuvvetlere karşı saldırıya geçti.

29 Aralık 1922 – Atatürk’ün, yazdığı marşı kendisine gönderen Leopoldine König adlı Viyanalı müzik öğretmeninin 9 Aralık 1922 tarihli mektubuna cevabı: “Hassas ve ince bir ruhun ifadesi olan mektubunuzu ve milletimizin kazandığı zaferi şakıyan marşınızı aldım. Çok teşekkür ederim. Adalet, geç olsa bile, mutlaka bir gün belirecektir. Bu, Allanın değişmez bir kanunudur.” [Kocatürk]

29 Aralık 1930 – Atatürk’ün, İstanbul Çarşıkapı’daki Ayakkabıcılar Cemiyeti Merkezi’ni ziyareti, üyelerle görüşmesi, yerli kunduraların sunulduğu sergiyi gezişi ve Cemiyet’in hatıra defterine yazdıkları: “…Kunduracılar sergisinde gördüğüm her türlü ayakkabılar, sanatkârlarımızın çok ilerlemiş bulunduklarını ispat eden eserlerdir. Vatandaşlara yerli ayakkabılara rağbet göstermelerini tavsiye ederim.”

29 Aralık 1936 – Atatürk’ün, Çankaya’da Romanya Elçisi Alexandre Telemaque’ın güven mektubunu kabulü.

30 Aralık 1911 – Mustafa Kemal’in Derne’ye gelmesi ve Derne Doğu Kolu Komutanlığını üzerine alması.

30 Aralık 1919 – Mustafa Kemal Misak-ı Milli metni üzerinde çalışmaya başladı.

31 Aralık 1913 – Atatürk’ün, Sofya’dan Madam Corinne’e Fransızca kartı: “Sevimli mektuplarınıza birdenbire ara verdiniz. Benim tembelliğimi mi taklit etmek niyetindesiniz, yoksa bana yazmamanızın başka nedenleri mi var? Bu günlerde elime geçeceğini umduğum bir mektubu almadan bu olayın derinliğine inmek istemiyorum.” [Kocatürk]

31 Aralık 1919 (Aralık sonu) – Atatürk’ün, rahip Frew’a Fransızca mektubu: “…İstanbul muhitinde sizinle bağlantı kuran bazı gafil ve menfaat düşkünü kimselerin, sizi yanlış yönlere sevk ettiklerini pek büyük teessüfle anlıyorum. Özellikle Sait Molla ile tertipleyip uygulamasına başladığınız, güvenilir kaynaklardan haber alınan plânın, İngiliz milletinin cidden kınanmasını gerektirecek bir nitelikte olduğunu söylememe müsaadenizi rica ederim. Milletimiz, Sait Molla’nın değil, fakat gerçek vatanseverlerimiz gözüyle görüldüğü takdirde, böyle plânların artık memleketimizde ve milletimiz üzerinde uygulama imkânı kalmadığına kolaylıkla hükmolunur. …Ancak bu hususta garipliği itibariyle şunu da söylemek mecburiyetindeyim ki, siz bir din adamı iken siyaset oyunlarında ve özellikle kanlı çatışmalarla sonuçlanacak vaziyetlerde rol almak sevdasında bulunmamalıydınız!” [Kocatürk]

31 Aralık 1923 – Atatürk’ün, Lâtife Hanımla beraber Ankara’dan trenle İzmir’e hareketi.

31 Aralık 1928 – Anadolu ve Mersin – Tarsus – Adana Demiryolları ile Haydarpaşa Limanının satın alınmasına ilişkin antlaşma T.B.M.M’de bir kanunla onaylandı.

31 Aralık 1929 – Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal, Hariciye Köşkü’nde yılbaşı balosunda

31 Aralık 1929 – Sovyet Sosyalist Şûralar Birliği Merkez İcra Komitesi Başkanı Kalinin’in, Atatürk’e telgrafı: “Türkiye’ye seyahati Sovyet-Türk protokolünün imzasıyla kendini gösteren Hariciye Komiser Vekili Karahan’ın derin bir destek ve samimiyetle kabulünden dolayı en sıcak teşekkürlerimin kabulünü rica ederim. Türk-Sovyet ilişkilerinin inkişafını daima en samimï bir alâka ile izlemiş olduğumdan, bu belgenin memleketlerimizi bağlayan ve bugünkü verimli iktisadî faaliyetlerine çok lüzumlu barışın teminatı derecesinde bulunan dostane ilişkilerin takviyesi yolunda bir adım daha oluşturduğunu görmekle bahtiyarım.”

31 Aralık 1930 – Menemen ile Balıkesir ve Manisa’da l ay süre ile sıkıyönetim ilan edildi.

31 Aralık 1931 – İstanbul’da Taksim Meydanı’nda yerli mallarının kullanılması için bir miting yapıldı.

31 Aralık 1931 – İzmir’de erkek haklarının savunuculuğunu yapmak üzere Erkekler Birliği adıyla bir dernek kuruldu.

31 Aralık 1931 – Atatürk’ün, Çankaya’da akşamüstü Irak Başbakanı Nuri Paşa’yı kabulü.

31 Aralık 1931 – Atatürk’ün, gece Hilâliahmer Cemiyeti (Kızılay)’nin Ankara Palas’taki balosunu şereflendirmesi.

31 Aralık 1932 – Atatürk’ün, yeni yıl nedeniyle Türk-Yunan dostluğu üzerine Atina Ajansı’na demeci: “Türkiye ve Yunan anlaşması ve dostluğu, milletler arasında çalışma beraberliğinin ve yeni siyaset anlayışının gerçekleşmiş çok güzel bir örneği ve insanlığın, doğu Akdeniz ve Balkanlarda ilerleme ve yükselmesinin bir ifadesidir” (Aynı gün Yunan Cumhurbaşkanı, Başbakanı ve Dışişleri Bakanı da Anadolu Ajansı’na demeç vermişlerdir).

31 Aralık 1932 – Atatürk’ün, gece Kızılay’ın Ankara Palas’ta düzenlediği Yılbaşı Balosu’nu şereflendirmesi ve saat 24.00’ten sonra Millî Eğitim Bakanı Reşit Galip tarafından -yeni yıl armağanı olarak- kendisine 3 kitap takdimi nedeniyle söyledikleri: “Bu anda duyduğum mutluluk büyüktür. Kendisinden ve diğer vekillerimizden her an böyle armağanlar beklerim. Vekil Bey’in naçiz dedikleri bu armağan gerçekte çok değerlidir!” [Kocatürk]

31 Aralık 1934 – Atatürk’ün, gece Kızılay Balosu’nu, daha sonra Ankara Palas’ta düzenlenen baloyu şereflendirmesi.

31 Aralık 1935 – Atatürk’ün, gece Başbakan İsmet İnönü’nün köşküne gidişi, daha sonra Ankara Palas ve Sergievi’ndeki yeni yıl balolarını şereflendirmesi, geç saatlerde Çankaya’ya dönüşü.

KAYNAKLAR

 Ali GÜLER; ATATÜRK Soyu Ailesi ve Öğrenim Hayatı, Ankara, Kara Harp Okulu Basımevi, 1999.
 Mehmet Ali ÖZ; Osmanlı Arşiv Belgelerine Göre ATATÜRK’ün Ailesi, Asi Kitap Yay.,2017.
 Orhan TOPÇUOĞLU; ATATÜRK Günlüğü, Ankara, Demircioğlu Matbaacılık, 1989.
 Özel ŞAHİNGİRAY; ATATÜRK’ün Nöbet Defteri (1931-1938), Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü, 1955.
 Utkan KOCATÜRK; Doğumundan Ölümüne Kaynakçalı ATATÜRK Günlüğü, ATATÜRK Araştırma Merkezi, Ankara, 2007.
 Vasilis DİMİTRİADİS; Bir Evin Hikayesi, Bir Evin Hikayesi (Çev.Gülsün AKSOY-AİVALİ), TTK Yay., Ankara, 2016.
 Zeki SARIHAN; Kurtuluş Savaşı Günlüğü, Cilt-I, TTK Basımevi, Ankara, 1993.
 – Kurtuluş Savaşı Günlüğü, Cilt-II, TTK Basımevi, Ankara, 1993.
 – Kurtuluş Savaşı Günlüğü, Cilt-III, TTK Basımevi, Ankara, 1995.
 – Kurtuluş Savaşı Günlüğü, Cilt-IV, TTK Basımevi, Ankara, 1996.