Atatürk’e suikast girişimleri
Milli mücadelenin ve inkılapların baş mimarı Ulu Önder Atatürk’ün, tüm bu mücadele boyunca, canına kast edilmemesi de düşünülemezdi. Başta işgal kuvvetleri ve saray yönetimi, sonra muhalif yerel birlikler ve hatta yakınlarından hak kaybına uğradığı iddiasındakiler tarafından sürekli tehdit edilen ve suikast tehlikesi altında yaşayan Atatürk’ün Temsil Heyetinin ve kendi yakın istihbarat ağını sağlam ve güvenilir tutması neticesi bu girişimler engellendi.
Bu engelleme de muhakkak Ulu Önder’in önsezisinin ve atikliğinin de etkisi vardı ama iş o hale vardı ki milleti için sarayının kapısını daima açık tutan Ulu Önder’e misafir gelip içeride el bombası patlatanlar dahi olmuştu.
Şükür ki Atatürk’e anılan saldırganların hiç birisi zarar veremedi ve fakat girişimde bulunanların çoğu yakalandı, yargılanarak idam edildi veya öldürüldü.
Kendisince genç yaşlarda ifade edilen bazı girişimler daha vardır ancak onlar hakkında hem yeterince bilgi yoktur ve hem de onların suikast veya sıradan saldırılar olduğuna dair emare yoktur.
Tarih skalasına bakılacak olursa da tüm suikast girişimlerinin Samsun’a çıkış ile sonrasına ait olduğu net olarak görülecektir.
Bunlara kısaca göz atacak olursak;
* Koçgiri ayaklanması (1919-1921);
Koçgiri Aşireti tarafından başlatılan ayaklanmanın amacı, bağımsız bir Kürdistan kurmaktır. Alevi inançlı bir Kürt topluluğu olan Koçgiri Aşireti; 16 kabileden oluşur. Mustafa Kemal Atatürk’ün tarafından teklif edilen milletvekilliğini de yok sayan aşiret liderleri, 1919 ile 1921 yılları arasında Dersim Kürtlerinin çoğunlukta bulunduğu Çardaklı Boğazı bölgesinde Atatürk’e suikast için planlar kurarlar. Suikast planlamalarının önceden hızlı bir şekilde haber alınması sebebiyle suikast girişimi sonuçsuz kalır.
* Samsun suikast girişimi;
Mustafa Kemal Atatürk’ün Samsun şehrine gelmesiyle Rumların ilgisi bu şehre odaklanır. Samsun-Kavak yolu çevresinde gerçekleştirilmek istenen suikast girişimi için 12 Rum vatandaş Mustafa Kemal Atatürk’ün konvoyunun geçişi sırasında pusu atmak için çalışmalar yapmıştır. Konvoy sırasında çıkan çatışmalarda 3 kişi ölmüştür. Konvoy geçişi sırasında önlem alarak, konvoyu 2-3 km uzaktan takip ediyor olması, Ulu Önderimizin hayatını kurtarmıştır.
* Temsil Heyet’i Başkanı Atatürk’e suikast girişimleri;
Temsil heyeti Ankara’ya gelmeden önce İngilizler ve Saray tarafından ortaklaşa planlan suikast girişimi ile, öncelikle Heyet Başkanı Mustafa Kemal Atatürk öldürülmek istenir. Ankara Merkez Komutanı Abdülkadir Bey tarafından girişimin tespit edilmesi neticesinde, suikast gerçekleştirilemez.
Temsil Heyeti Başkanı olan Mustafa Kemal Atatürk’e suikast girişimleri son derece hızlı bir şekilde devam etmektedir. Ulu Önder’in Ankara’da bulunduğu esnada, İstanbul’dan gelen bir yabancı uyruklu bayan şüpheli davranışlar sergiler ve tutuklanır. Tutuklanmasının ardından sorguya çekilen kadın, suikast gerçekleştirmek için İstanbul’dan Ankara’ya geldiğini belirtir.
Temsil Heyeti’nin Ankara’ya ulaşması sebebiyle, İngilizler Atatürk’ü öldürmeyi kafalarına koyarlar. Tren istasyonunda gerçekleştirilmek istenen, suikast planlamaları üç Rum vatandaşının şüpheli tavırlarıyla dikkat çekmesi sonucu yakalanmasıyla son bulur. Sorguya çekilen Rum vatandaşlar, Atatürk’ü öldürmek için geldiklerini belirtirler. Sorgu sırasında en dikkat çeken olay ise; Komutan Nuri Bey’in sorgu sırasında bir Rum vatandaşını tek bir yumrukla öldürmesidir.
* Hintli Mustafa Sagir’in girişimi;
İngilizlerin en iyi casuslarından sayılan Hintli Mustafa Sagir’in Afgan temsilcisi sıfatıyla ülkemize gelip, Mustafa Kemal’in huzuruna kadar çıkması. Fakat Sagir’in gizli yazışmalarının Teşkilat-ı Mahsusa’ca çözülmesiyle suikast planının ortaya çıkarılması ve M. Sagir’in tutuklanıp idam edilmesidir.
* Çerkez Ethem ve adamlarının girişimleri;
Çerkez Ethem’in düzenli orduya katılmak istememesi oluşan gergin ortamda, Ethem in Mustafa Kemal’i öldürmeye gitmesi fakat sıkı güvenlik önlemlerinden dolayı vazgeçmesidir.
Yine Çerkez Ethem’in adamlarının Ankara’da Meclis yolunda pusu kurmaları fakat becerememeleridir.
* İzmir suikasti;
İzmir Suikastı Haziran 1926’da yurt gezileri kapsamında bulunduğu İzmir kentinde Mustafa Kemal’e karşı yapılması tasarlanmış bir girişimidir. Suikast gerçekleşmeden önce ortaya çıkarılmış suçlu görülen çok sayıda kişi idam veya hapis cezasıyla cezalandırılmıştır.
* Hacı Sami’nin girişimi;
Teşkilat-ı Mahsusa fedaisi Hacı Sami’nin Atina’daki Çerkez komitası tarafından Mustafa Kemal’i öldürmesi için tutulması. Fakat Kuşadası’na çıkan Hacı Sami’nin Yörüklere sataşması ve Jandarmayla girdiği çatışmada öldürülmesidir.
* Kayıkçı Ali Osman’ın teşebbüsü;
Esnaf Odası Başkanı ile Kayıkçı Ali Osman’ın, Osmanlıyı yeniden kurmak için Mustafa Kemal’i Öldürmeyi planlamaları ve Durumun ortaya çıkarılmasıyla tutuklanmalarıdır.
* Topal Osman’ın girişimi;
Mustafa Kemal’in korumalarında Topal Osman’ın, Meclis’te Mustafa Kemal’e karşı çıkan II. Grub lideri Ali Şükrü’yü öldürmesi ve bu yüzden suçlanınca da 10 adamıyla Mustafa Kemal’in köşküne saldırması ve çıkan çatışmada öldürülmeleridir. (Mustafa Kemal’in saldırıdan önceden haberi vardı)
* Çankaya Köşkünde teşebbüs;
Mustafa Kemal ile Latife Hanımın köşkte otururken, Atatürk’ün yaveri habersiz gelen bir misafirin görüşmek istediğini bildirir. Atatürk misafiri içeri almalarını söyler. Olay bu surette gerçekleşir. Giritli olan bu vatandaş görüşme sırasında aniden el bombası çıkararak kullanır. Yaşanan olayda sadece Latife Hanım yaralanmıştır. Haber yerel ve milli basından saklanmış ama dış basında yer almıştır.
* Ermeni çetesinin girişimi;
Sovyet Hükümeti destekli Komünist bir Ermeni çetesinin Beyoğlu’ndaki bir otele ziyaret edeceğini öğrendikleri Mustafa Kemal’e suikast hazırlamaları. Planın polis tarafından öğrenilmesi ve çıkan çatışmada üç Ermenin de öldürülmesidir.
* Ermeni komitacıların teşebbüsü;
Yunanistan’daki Ermeni komitacıların iki suikastçıyı Ankara’ya göndermeleri. Suikastçılardan Mercan Manukyan’ın trende giderken boş boğaz davranıp tanıştığı Musa isimli Türk’le sohbet ederken üstü kapalı plandan bahsetmesi ve tutuklanmasıdır.
* Prens Sami’nin planı;
Osmanlı Şehzadelerinden Abdülaziz’in yeğeni Prens Sami’nin Osmanlıyı yeniden kurmak için İngiliz ve Fransızlarla ortak plan hazırlamaları fakat uygulanamamasıdır.
* Avusturya İstihbarat verilerine göre suikast girişimi;
Avusturya İstihbaratının kayıtlarında yer alan 1933 de iki Türk ve iki Ermeni’nin önce Dış işleri Bakanı Tevfik Rüştü Aras’ı sonra da onun cenazesinde Mustafa Kemal’i öldürmeyi planlamalarıdır.
