Ünlülere göre Atatürkçülük
Ataol Behramoğlu: “… Atatürkçülük donmuş bir kalıplar dizgesi değil, araştıran, kendini pratikte sınayan bir uygulamanın adıdır.”
Prof. Dr. Bedia Akarsu: “… Atatürk Devrimi bir sınıf devrimi değil, gerçek anlamıyla bir halk devrimidir. Ulusun bütün kesimleriyle, askeri ve memuru ile, köylüsü ve kentlisi ile, işçisi ve esnafı ile kadını erkeği ile emperyalizme karşı ayaklanması: bağımsızlığı için egemen güçlere karşı tüm halkın Atatürk’ün önderliğinde baş kaldırmasıdır.” (Bedia Akarsu, Atatürk’ün Özgün Görüşleri, Cumhuriyet, 10.11.1982
Yaşar Nabi: “… Atatürkçülük nedir? Kısaca, Atatürk’ün sözleri ve devrimleriyle getirdiği yeni düşünce sistemi ve önümüzde açtığı yeni yoldur.” ( Yaşar Nabi, Tek Yol Atatürk Yolu, S. 14 )
Ceyhun Atuf Kansu: “… Kemalizm, Türk toplumunu uygarlık değişimiyle, düzen değişimiyle çağdaş, ileri, bağımsız, bir toplum yapmak isteyen devrim öğretisinin adıdır. ” ( C. Atuf Kansu, Kemalist Bir Öğreti Var mıdır?, Yeni Ufuklar, Sayı 232, Ocak 1973, S. 23 – 25
Attila İlhan: “… Atatürkçülük, “mazlum milletler”in “Hristiyan, beyaz ve Batılı” emperyalistlere ilk başkaldırış hareketidir.” (Attila İlhan, Üç Atatürkçülük!, Milliyet, 22.06.1982)
“… Mustafa Kemal sosyalist değildi ama, solcu bir devrimciydi.” ( Attila İlhan, Faşizmin Ayak Sesleri, S. 254)
İlhan Selçuk: “… Atatürkçülük demek, bilime inanmak demektir. Bilime inanmak, sosyal olaylarda da bilime inanmaktır.
( … ) Ümmetçiliğe karşı milliyetçilik, şeriata karşı laiklik, uyduculuğa karşı istiklalcilik, padişahlığa karşı cumhuriyetçilik, imtiyazlı yönetime karşı halkçılık, tutuculuğa karşı devrimcilik, her şey köleliğe karşı hürriyetçilik, emperyalizme karşı antiemperyalizm, sömürüye karşı toplumculuk, bağımlaşmaya karşı bağımsızlık mesleğini benimsemek Atatürkçülüktür.” ( İlhan Selçuk, Bir Anı’dan Bir Anıt’a, S. 51
Doç. Dr. Anıl Çeçen: “… Atatürkçülük, emperyalizm gerçeği karşısında az gelişmiş ülkelerin kurtuluş ve gelişme sürecinin ortaya çıkardığı bileşik yapılı bir eylemdir.” ( Anıl Çeçen, Atatürk ve İdeoloji, Türk Dili, TDK Yayını, Sayı 359, Kasım 1981, S. 299 )
Aziz Nesin: “… Bana göre Atatürkçülük şudur: Atatürk’ün yaşadığı dönemde, içinde bulunan koşullara en akılcı yoldan çözümler getiren uygulamalar toplamıdır.” ( Şahap Balcıoğlu’nun Aziz Nesin İle Söyleşisi, Yazko Somut, Yıl: 3, Sayı: 50/24, 15.07.1983, S. 2 )
Doğan Avcıoğlu: “… Kemalizm, bir ulusal kurtuluş devrimidir. Bir ulusal kurtuluş devriminin amacı, yalnızca siyasal bağımsızlığı gerçekleştirmek değildir. Tam bağımsızlığa ulaşabilmek için, sömürge düzeninin ülkedeki bütün dayanaklarının tasfiyesi ve sağlam bir sanayi temelinin kurulması zorunludur.” (Doğan Avcıoğlu, Devrim ve “Demokrasi” üzerine, S. 365)
“… Kemalist hareket, kurulu düzene karşı devrimci, yani solcu bir hareket olduğu halde, solculuk en büyük küfür haline gelmiştir.” (Doğan Avcıoğlu, Türkiye’nin Düzeni, I. Kitap, S. 563 )
Prof. Dr. Emre Kongar: “… Kemalist ideoloji, “tam bağımsızlık” ve “batılılık” ilkeleri çerçevesinde “karşı – emperyalizm” ve “altı ok” ile belirlenir. Ne yazık ki, Türkiye’deki “resmi ideoloji” , Kemalizmi önce yalnızca “altı ok” a indirgemiş, daha sonra da bu altı ilkeyi genel anlamından tümüyle saptıracak yorumlara konu yapmıştır.” ( Emre Kongar, Atatürk ve Devrim Kuramları, S. 429 – 430 )
Ord. Prof. Dr. Enver Ziya Karal: “… Türk Devrim Tarihi, dünyanın büyü devrimleri arasına geçmiştir. Orijinaldir. 20 nci yüzyılın en büyük hareketidir. Bu devrimden Atatürkçülük doktrini veya isterseniz şimdiki gibi söyleyelim. Atatürk ilkeleri çıkmıştır. Yani, ilkin ilkeler ortaya konmuş, sonra devrim yapılmış değildir. İlkin devrim yapılmış, ondan ilkeler çıkarılmıştır. Bu, Türk devriminin bir özelliğidir. Başka devrimlerde bunun tersini görürüz. İlkin ilkeler, sonra devrim.
( … ) Atatürk ilkelerine batıda “Kemalizm” adı verilmektedir. Kemalizm terimi batı çıkışlı bir terimdir. Niye Kemalizm denmiştir? Bakmışlardır, sosyalizme benzemiyor, Faşizme benzemiyor. Hitlerizme benzemiyor. Demokrasi denilen ve çok eskiden beri gelen bir meslek – i siyasete de benzemiyor, buna ayrı bir isim vermek zorunluluğu duyulmuştur ve Kemalizm denilmiştir. ” (Enver Ziya Karal, Atatürk ve Devrim ( Konferanslar ve Makaleler ), TTK Basımevi, S. 148 )
Falih Rıfkı Atay: “… Atatürkçülük demek, akıl ve vicdan hürriyetleri yolu ile Türk Milleti’ni batı medeniyet toplumları arasına katmak demektir.” ( F. Rıfkı Atay, Atatürkçülük Nedir? S.45 )
Prof. Dr. Hamza Eroğlu: “… Atatürkçülük ölmeyen bir hedef, yükselen bir şereftir.” ( Hamza Eroğlu, Gerçek Yönüyle Atatürkçülük, S. 39 – 40, 212, 176 )
Hasan Ali Yücel: “… Kemalizm denilen doktrin, sıralanmış birtakım kuru, içi boş laflar değildir. Anayasanın benliğine girmiş bu prensiplerde Türk Milleti’nin hali ve istikbali gizlidir.” ( Yaşar Nabi, Atatürkçülük Nedir? S. 34 )
Hasan Pulur: “… Atatürk ve Atatürkçülük ışıl ışıldır, kapkara değil…” ( Hasan Pulur, Atatürk Yas Karası Değildir, Milliyet, 10.11.1975 )
Prof. Dr. İsmet Giritli: “… En kısa tanımı ile Atatürkçülük veya Kemalizm; modern Türk Devleti’nin kuruluşunda temel olan fikir ve ilkelerin bütünüdür. Kemalizm; gerçekçi, rasyonalist ( akılcı ) ve radikal bir sistemdir.
( … ) Atatürk rejimine otoriter rejim denilebilirse de “keyfi ve diktatörlük rejimi olmuştur” denilemez.” ( İsmet Giritli, Tek Birleştirici Akım; Kemalizm, Yeni İstanbul, 29.01.1969 )
Melih Cevdet Anday: “… Atatürk devrimi dediğimiz, iki bin beş yüz yıllık bir süre içinde oluşan batı uygarlığının Türk toplumuna mal edilmesi çabasıdır. Atatürkçüler ve Atatürkçü olmayanlar işte bu olay karşısındaki durumlarına göre tanımlanabilirler. ( Yaşar Nabi, Atatürkçülük Nedir?, S. 156 )
Prof. Dr. Muammer Aksoy: “… Atatürk’ün daha 1920’lerden beri amaç edindiği ve adım adım kurmaya ve gerçekleştirmeye çalıştığı rejim, bugünkü anlamda çağdaş bir demokratik toplumculuk, sosyal demokrasi, ya da bütün dünyanın kullandığı geniş anlamda ( Marksist olmayan ), ılımlı ve ulusal nitelikte demokratik bir sosyalizmdi. “Demokratik sol bir düzen” di.” ( Muammer Aksoy, Sosyalist Enternasyonal ve CHP, S. 207 )
Prof. Dr. Mümtaz Soysal: “… Atatürk, “En hakiki mürşit, ilimdir” diyen adamdır. Kemalizmin özü de buna indirgenebilir: Olguları akılcı bir tutumla inceleyip öğrenmek ve bu öğrenişten olumlu sonuçlar çıkarmak. Bu yöntemde, bilim dışı unsurların, putların, totemlerin, velveleye ve yaygaraya boğulmuş sahtekârlıkların yeri yoktur.” ( Mümtaz Soysal, Bez Resimler, Milliyet, 10.11.1979 )
Nadir Nadi: “… Atatürkçülük, medeniyetçiliğin, müspet bilimciliğin, şuurlu milliyetçiliğin ve ileri bireyciliğin ta kendisidir.” ( Nadir Nadi, Atatürk İlkeleri Işığında Uyarılar, S. 156 )
Necati Zincirkıran: “Kemalizm: Bir diriliş hareketidir. Kısaca bu hareketi bir “ihtilal” olarak da tarif edebiliriz.” ( Necati Zincirkıran, İzm’ler Nedir?, S. 78 )
Prof. Dr. Niyazi Berkes: “… Gerçek şudur ki Kemalizm bir ideoloji değil, tarihsel bir olay ve o olay hakkında bir görüştür. İki yüz yıldanberi başlayan modernleşme akımının doğru yolunu bulması ve ona yönelmesidir.
( … ) Kemalizm devrimi, Mustafa Kemal’in arkasındaki bir avuç ilericilerle, gene bu savaş içinde bulunan muazzam bir gericiler kütlesi arasında didişile didişile santim santim koparılmış bir devrimdi.” ( Niyazi Berkes, İkiyüz Yıldır Neden Bocalıyoruz?, S. 94, 84 – 85 )
Oktay Akbal: “… Atatürkçülük durmaksızın, Atatürk, Atatürk, demek değildir. Ben Atatürkçüyüm, diye söylevler çekmek de değildir. Herşeyi yerli yerine koymalı, gerçek anlamını vermeli… Ne demişti Atatürk “Beni sevmek benim yüzüme bakmak değildir” düşüncelerini uygulamak, benimsemek, bilim yolunda ilerlemek, uygarlığın gerektirdiği işleri başarmaktır Atatürkçülük.” ( Oktay Akbal, Atatürk Bir Gün Gelecek, S. 81 )
Prof. Dr. Utkan Kocatürk: “… Atatürkçü görüşte, Atatürk ilkeleri, Atatürk inkılâplarına temel teşkil eden, onlara ruh veren fikir ve düşüncelerdir. Zira Atatürk inkılâparı, Atatürk ilkelerinin eser haline dönüşmüş şekilleridir.” ( Utkan Kocatürk, Atatürk’ün Fikir ve Düşünceleri, S. XIII – XIV )
Peyami Safa: “… Kemalizm iki büyük milli zaruretten doğdu: Biri Türk yurdunu ve Türk birliğini içeride bozgundan ve dışarıda salgından kurtaran milli; savaş; öteki de bu yurdu ve bu birliği kurtardıktan sonra Türk toprağını ve kafasını betonla inşa. Burada bina ve kafa aynı istihaleyi ( başkalaşmayı ) geçiyor. Kemalizm ahşap binaların ve ahşap kafaların yıkılması ve betonlaşmasıdır.” ( Atatürk Devri Fikir Hayatı, Kültür Bakanlığı Yayınları, S. 289 )
Ord. Prof. Dr. Sadi Irmak: “… Atatürk bir doktrin adamı değildir. Atatürkçülük doktriner bir tez de değildir. Atatürkçülük bir elektik sistemdir. Ekstermlerden kaçmaya uğraşan, sağ duyuyu bulmaya çalışan bir sistem olarak mütalaa edilmelidir. Atatürkçülük donmuş bir sistem de değildir.” (] Abdi İpekçi’nin Sadi Irmak ile Yaptığı Sohbet, Milliyet, 12.11.1973 )
“( … ) Rahatlıkla söylenebilir ki, Kemalizm, bütün insanlık tarihinin en büyük atılımlarından birisidir. Bu hareket, kapitalizmin, liberalizmin, muhafazakarlığın ve sosyalizmlerin ötesinde bir girişimdir.”(Sadi Irmak, Atatürk Yılının Eşiğinde Türkiye Ne Yapıyor?, Milliyet, 18.036.1980 )
Sami Selçuk: “… Atatürkçülük, aklın ve bilimin yaşama uygulanmasıdır.” ( Atatürk’e ve Atatürkçülük’e Yaklaşım, Cumhuriyet, 10.11. 1981 )
Prof. Dr. Suat Sinanoğlu: “… Atatürk öğretisinin genel niteliği insancı – akılcı bir düşüncenin ürünü olmasıdır. Öğretisinin temelinde yatan ilkelerin tek ve tükenmez kaynağı engin bir insan sevgisidir. Bu sevgi kendi milletinden hareketle bütün insanlığı kucaklamaya kadar varır. Davranışları, düşünceleri, kurduğu kurumlar, getirdiği düzen hep bu sevgiden esinlenir.” ( Suat Sinanoğlu, Atatürk Öğretisi, VII. Türk Tarih Kongresi ( Ankara, 25 – 29.09.1970 ) 2. Cilt, Kongrede Sunulan Bildiriler, TTK Basımevi, S. 148 )
Şevket Süreyya Aydemir: “… Atatürkçülük bir ilim ve heyecan sistemi olmaktan ziyade, bir ruh ve zihniyettir. Bu ruh ve zihniyetin yapısı ise, his ve heyecandan ziyade, çağın akışına dayanır. ( … ) halk işlerinde, yaşayışta, üretimde, eğitimde, sanatta, fikirde ve duyguda, asrın medeni ve sosyal icaplarına yöneliş! Atatürkçülük budur…” ( Şevket Süreyya Aydemir, Tek Adam Mustafa Kemal, 3. Cilt, S. 535 – 537 )
Prof. Dr. Toktamış Ateş: “… “Kemalizm” adını Türkiye Ulusal Kurtuluş Savaşı’nın Başkumandanı ve Türkiye Cumhuriyeti’nin Kurucusu Mustafa Kemal’den alan bir ideoloji ve doktrindir.
( … ) Kemalizm özde “halka rağmen halkçı; yarı totaliter” bir rejim ortaya çıkartır. Daha sonraları Orta Doğu ve Afrika’da kimi zaman “Nasırizm” adıyla ortaya çıkan “ilerici askeri yönetimler” aslında Kemalizmin derin izlerini taşırlar.
( … ) Kemalizm her şeyden önce Tanrısal kökenli “monarşik iktidara” karşı, halk egemenliği kökenine dayanan ya da en azından bunu savunan “temsili” bir iktidardır. ( Toktamış Ateş, Kemalizmin Özü, S. 7)
Uğur Mumcu: “… Atatürkçülük ne demektir? Atatürkçülük, kısaca ulusal bağımsızlık ve ulusal onur demektir. Atatürkçülük, özetle antiemperyalist bir Kurtuluş Savaşını başlatan ve sürdüren bir eylem ve öğretidir.” ( Uğur Mumcu, Unutturulan Atatürk, Cumhuriyet, 06.01.1981 )
