Atatürk’ün Akıllı Projeleri
Dünya tarihinde koca bir ömrü sadece milleti için tüketen belki de tek lider Mustafa Kemal Atatürk’tür. Onun bütün hayatı, asırlardır ihmal edilmiş, dışlanmış, hatta kimliksiz ve kişiliksiz bırakılmış Türk ulusunu özgür, bağımsız ve çağdaş bir millet haline getirmek için mücadele etmekle geçmiştir.
Atatürk Türk ulusunu, önce emperyalizmden, sonra geri kalmışlıktan kurtarmak için savaşmış ve her iki savaşı da kazanmıştır. Kurtuluş Savaşı’yla emperyalizmi, devrimleriyle geri kalmışlığı mağlup etmiştir. Atatürk her iki zaferini “Türk Devrimi” olarak adlandırmıştır.
Atatürk “devrim” derken köklü bir değişimden söz etmektedir. Düşüncede, toplumsal hayatta, hukukta, eğitimde çok köklü derin bir değişimden… 5 Kasım 1925’te Ankara Hukuk Fakültesi’nin açılışında yaptığı konuşmada “Türk Devrimi”nin ne anlama geldiğini şöyle açıklamıştır. Önce, “Türk Devrimi nedir?” diye sormuş ve bu soruya şu yanıtı vermiştir: “Bu devrim sözcüğünün birdenbire akla getirdiği ihtilal anlamından ileride, ondan daha geniş bir değişmeyi dile getirmektedir: Ulusun varlığını sürdürebilmek için bireyleri arasında düşündüğü ortak bağ yüzyıllardan beri sürüp gelen biçimini, niteliğini değiştirmiş; ulus bireylerini din bağı ve mezhep bağı yerine Türk ulusçuluğu bağı ile toplamış bir araya getirmiştir. Ulus devrimlerin sonucu olarak… bütün yasaların, ancak dünyalık ihtiyaçlardan doğacağını, bunlar değişip geliştikçe ona ayak uyduracak bir görüş ve düşünüşün kendisini esenliğe kavuşturacağını. . . kavramış bulunuyor.”
Atatürk, Türkiye Cumhuriyeti’ni iki temel ilke üzerine oturtmuştur. Bunlardan biri tam bağımsızlık, diğeri ise çağdaşlıktır. Bu nedenle Milli mücadele sadece silahlı savaş değil aynı zamanda fikirsel ve çağdaş bir harekettir ki tamamı emsalsiz Türk devrimidir. Bu nedenle Atatürk’ün yıllar önce geliştirip hayata geçirdiği akıllı projeleri anlamak, Türkiye’nin köhne karanlıklardan aydınlığa çıkışını daha iyi anlamaya da imkan sağlayacaktır.
“Ben bu konuları daha gençliğimden beri düşünen bir insanım. Eğer size, bu konuları yeni düşünmeye başladığımı söylersem inanmayınız.” diyen dünya lideri Atatürk’ün akıllı projelerini Atatürkçü tarafsız Araştırmacı Sinan Meydan’ın “Akl-ı Kemal kitabında bulmak mümkündür.
Akıllı projeleri ile şekillenen Türk Devrim’lerinin başarısını Nutuk’ta Atatürk şöyle değerlendirmiş: “Uygulamayı Safhalara Ayırmak ve Basamak Basamak ilerlermek.” Atatürk, plan ve projelerini yeri ve zamanı gelinceye kadar sır gibi saklardı. En büyük sırrı ise CUMHURİYET’in ilanıdır. Akıllı projelerinin de her biri bu anlayışla zamanı gelene dek bekletilmiş ve sonra uygulanmıştır. Hiçbiri anlık veya bir anda ortaya çıkan fikir değildir, evveliyatı vardır ve detaylı incelenip tasarlanmıştır.
Şu sözler, Cumhuriyetin 90. yılını kutladığımız şu günlerde bizlere Cumhuriyeti hediye eden Atatürk’e aittir;
“İnsan ömrü yapılacak işlerin azameti karşısında çok cüce kalıyor… Geçtiğimiz yerlerde fabrikaları görmek istiyorum, ekilmiş tarlalar, düzgün yollar, elektrikle donanmış köyler, küçük fakat canlı, tertemiz, sağlıklı insanların yaşayabileceği evler, büyük yemyeşil ormanlar görmek istiyorum. Gürbüz çocukların, iyi giyimli çocukların yüzleri sararmamalı, dalakları şiş olmayan çocukların okuduğu okullar görmek istiyorum.
İstanbul’da ne medeniyet varsa, Ankara’ya ne medeniyet getirmeye çalışıyorsak, İzmir’i nasıl mamur kılıyorsak, yurdumuzun her tarafını aynı medeniyete kavuşturalım istiyorum. Ve bunu çok ama çok yapmak istiyorum. Dedim ya, insan ömrü çok büyük işleri başarabilecek kadar uzun değil. Mamur olmalı. Türkiye’nin her tarafı müreffeh olmalı…
Devletin yapamadığını, millet; milletin yapamadığını devlet yapmalı. Her şeyi yanlız devletten ya da her şeyi yanlız milletten beklemek doğru olmaz. Devlet ve millet ülke sorunlarını göğüslemede daima el ele olmalıdır.
Ben yapabildiğim kadarını yapayım, sonra ne olursa olsun, benim kitabımda yok. Geleceği, geleceğin Türkiye’sini düşünmek görevim. Bir iş aldık üzerimize, bir savaşın üstesinden geldik, şimdi ekonomik alanda savaş veriyoruz, daha da vereceğiz… Bu heyecanı yaşatmak, bu heyecanın ürünlerini görmek lazım.”
Atatürk, akıllı projelerini geliştirirken tarihi tecrübelerden; Tanzimat’tan beri devam eden kırılgan ve kararsız Osmanlı modernleşmesinden, 15. yüzyılda başlayan Avrupa aydınlanmasından, Türk-İslam tarihinin aydınlık sayfalarından, okuduğu 5000’e yakın kitaptan ve Allah vergisi dehasından yararlanmıştır. “Atatürk’ün Akıllı Projeleri”, Atatürk’ün ölümünden hemen sonra yok edilmeye başlanmıştır. “O’nun nasıl yaptığını, O’nun yaptıklarını ötekilerin nasıl yıktığını?” öğrenmek, gerçek Atatürk’ü tanımak ve Türkiye’nin gerçek kurtuluş reçetesini görmek için AKL-I KEMAL’i okumalısınız
AKL-I KEMAL’de yer alan başlıca “Atatürk’ün Akıllı Projeleri” şunlardır;
1. ÇAĞDAŞ TÜRKİYE PROJESİ: Atatürk’ün gençlik yıllarından itibaren çağdaş Türkiye Cumhuriyeti’ni nasıl planladığı, Türk Devrimi’nin özellikleri, Türk Devrimi’nin yerli kökleri…
2. TÜRK ULUS DEVLETİ (MİLLET) PROJESİ: Atatürk’ün millet ve milliyetçilik anlayışı, dönme-devşirme saltanatına karşı verilen mücadele, halkın iktidarının kurulması, birleştirici, bütünleştirici millet formülü, ırkçılığın reddedilmesi, Türk Ulus Devlet Projesi’nden Büyük Ortadoğu Projesi’ne nasıl geçildiği…
3. RUMELİ SAVUNMA HATTI PROJESİ: Atatürk’ün 1913 Balkan Savaşı sırasında hazırlayıp Osmanlı’nın askeri ve sivil yetkililerine gönderdiği planın ayrıntıları…
4. ORDU İLE SİYASETİ AYIRMA PROJESİ: Atatürk’ün gençliğinden beri ordu ile siyaseti birbirinden ayırmak için verdiği mücadelenin bilinmeyenleri…
5. SPOR VE BEDEN EĞİTİMİ PROJESİ: Bir asker ve devlet adamı olan Atatürk’ün Osmanlı Genç Derneklerinden esinlenerek hayata geçirdiği Spor ve Beden Eğitimi Projesi… Atatürk’ün spora ve spor yönetimine verdiği önem, genç Cumhuriyet’in spor politikaları, Türk Spor Dergisi, Atatürk’ün spor kulüplerine verdiği önem…
6. ANADOLU’NUN İŞGALİNİ ÖNLEME PROJESİ (İskenderun-Adana Savunma Planı): Atatürk’ün, I. Dünya Savaşı sonunda Mondros Ateşkes Antlaşması’nın imzalandığı günlerde, Kasım 1918’de Adana ve İskenderun civarında yaptığı direniş hazırlıkları ve Anadolu’nun işgalini önlemeye yönelik planları…
7. ANADOLU’YA GİZLİ GEÇİŞ PLANI: Atatürk’ün 19 Mayıs 1919’da Samsun’a çıkmadan önce yaveri Cevat Abbas Bey’le birlikte hazırladığı Gebze-Kocaeli yolu üzerinden Anadolu’ya gizli geçiş planının ayrıntıları…
8. ÖRNEK ÇİFTLİKLER (YEŞİL CENNET) PROJESİ: Atatürk’ün orman, ağaç ve doğa sevgisi, Atatürk Orman Çiftliği’nin ve örnek çiftliklerin kuruluş amacı, Atatürk’ün Yalova’daki yürüyen köşkünün öyküsü, Atatürk’ün vasiyeti çiğnenerek Atatürk Orman Çiftliği ve Atatürk’ün örnek çiftlikler projesinin yok edilişi…
9. İDEAL CUMHURİYET KÖYÜ PROJESİ: Geleceğin projesi olan İdeal Cumhuriyet Köyü, Türk Tarım Devrimi ve köy aydınlaması… ABD’nin Türk Tarım Devrimi’ne vurduğu darbenin belgeleri…
10. HALKEVLERİ PROJESİ: Halkevleri, Halkodaları, Millet Mektepleri, Köy Eğitmenleri, Köy Enstitüleri ve Atatürk’ten sonra köy aydınlanmasının nasıl yok edildiği…
11. GÜNEYDOĞU ANADOLU (GAP) PROJESİ: Türkiye’de feodalizm ve Kürt sorununun kökleri, Atatürk’ün Doğu’ya verdiği önem, Cumhuriyet’in Doğu’daki yatırımları, Atatürk’ün toprak reformu mücadelesi ve Atatürk’ten sonra toprak reformunun nasıl unutturulduğu…
12. DEMOKRASİ PROJESİ: Atatürk’ün Cumhuriyet ve demokrasi mücadelesinin bilinmeyenleri, Türkiye’de kadın hakları ve demokrasi, Atatürk Cumhuriyeti’nin çağına göre demokratik bir yapıda olduğunun kanıtları ve Atatürk’ten sonra “demokrasi” diye diye demokrasinin nasıl yok edildiği…
13. KEMALİST EKONOMİ MODELİ (KEM): Atatürk’ün yokluk ve yoksulluk içinde Kurtuluş Savaşı’nı nasıl kazandığı, kağnı kolları, kağnı komutanları, kadın kağnı sürücülerinin bilinmeyen öyküsü, “uçan kağnı”nın ve paradaki sabanın sırrı… Tekalif-i Milliye Emirleri ve Türk insanının büyük fedakârlığı… İmalat-ı Harbiye gerçeği… Osmanlı’nın emperyalizme teslim olup çöküşünün kısa tarihi… Atatürk’ün emperyalizmin pençesinde, borç batağında yoksul, yıkık ve savaş yorgunu bir ülkeden kendi kaynaklarıyla ayakta duran, borçsuz ve tam bağımsız bir ülke yaratmasının öyküsü, Kemalist Ekonomi Modeli’nin ortaya çıkışı ve uygulanması, dünyaya örnek olan bu modelin ayrıntıları, halkçı ve demokratik bir ekonomik sistem… Belgeler, rakamlar ve istatistiklerle Cumhuriyet’in ekonomi mucizesi… Kemalist Ekonomi Modeli’nin kimler tarafından nasıl yok edildiğine yönelik bilinmeyen gerçekler: ABD istekleri, ABD raporları ve ikili anlaşmalar…
14. SOSYAL FABRİKA PROJESİ: Atatürk’ün fabrikalara verdiği önem. Atatürk’ün fabrikaları, Atatürk döneminde kurulan fabrikaların tam listesi, belgelerle ve fotoğraflarla Atatürk’ün Sosyal Fabrika Projesi’nin ayrıntıları… Atatürk’ün Kalkınma Planları ve Devletçi ağır sanayi hamlesi… Atatürk’ün Sosyal Fabrika Projesi’nin yok edilişi: Nazilli Sümerbank Basma Fabrikası’nın bugünkü içler acısı durumunu belgeleyen fotoğraflar… Kapısına kilit vurulan, yıkılan, yok pahasına satılan fabrikalar…
15. DEMİRAĞ (DEMİRYOLU) PROJESİ: Osmanlı Devleti’nin sömürülmesinde ve yıkılmasında yanlış demiryolu politikalarının büyük bir etkiye sahip olduğu: Yabancı şirketlere geniş ayrıcalıklar tanıyan demiryolu imtiyaz sözleşmeleriyle İngiltere, Fransa ve özellikle Almanya’nın 19 ve 20. yüzyıllarda Osmanlı’yı adeta iliklerine kadar sömürdüğüne yönelik belgeler… Atatürk’ün antiemperyalist ve mili demiryolu politikası… Atatürk döneminde Türkiye’nin demirağlarla örüldüğü gerçeği… Atatürk’ün, kendisinden sonraki bütün Cumhuriyet hükümetlerinin üç katından daha fazla demiryolu yaptığı, Atatürk’ten sonra Türkiye’nin “Demirağ Projesi” nden vazgeçip “Karayolu Projesi”ne yönelmesinin nedenleri: Bu konudaki ABD raporları, ABD istekleri, ABD yardımları ve ikili anlaşmalar…
16. UÇAK SANAYİ PROJESİ (Havacılık ve Uzay Öngörüsü): Türk Havacılık Tarihi’nin kısa bir bilançosu; Trablusgarp çöllerinde, Balkan dağlarında ve Çanakkale semalarında derme çatma Türk uçakları, Kurtuluş Savaşı yıllarının kırık kanatlar mucizesi, Atatürk’ün Kayseri, Ankara, Eskişehir uçak ve motor fabrikaları, Vecihi Hürkuş ve Nuri Demirağ’ın ürettiği yerli uçaklar, Nuri Demirağ Uçak Fabrikası ve Uçuş Okulu’nun şaşırtan hikâyesi, 1930’larda üretilen, hatta ihraç edilen yerli uçaklar, Atatürk’ün bilinmeyen “uzay öngörüsü” ve “Ay Projesi”, 1940’larda Türkiye’nin yaptığı yarasa uçak “Uçan Kanat” gerçeği, 1940’larda hayata geçirilmek istenen yerli savaş uçağı “Mehmetçik Projesi”, 1940’larda uçakların aerodinamik testleri için yapılan Ankara Rüzgâr Tüneli, Atatürk’ten sonra 1950’lerde ABD raporları ve istekleri doğrultusunda Türk uçak fabrikalarının traktör fabrikasına dönüştürülmesi… Belgeler, fotoğraflar…
17. DİNDE ÖZE DÖNÜŞ PROJESİ: Atatürk’ün bilinmeyen din anlayışı, İslam Rönesansı’ndan hurafelerin bataklığına yuvarlanan İslam dünyasının kısa tarihi, Osmanlı’da dinde öze dönüş çalışmaları, Atatürk’ün 1930’lardaki din ve İslam eleştirilerinin göz ardı edilen devrimci nedenleri; Atatürk’ün Dinde Öze Dönüş Projesi’nin nedenleri, Atatürk’ün ve genç Cumhuriyet’in din dilinin Türkçeleştirilmesi konusundaki büyük mücadelesi, 1932’de Atatürk’ün 9 seçilmiş hafızla Dolmabahçe Sarayı’ndaki bir haftalık Kur’an ve din çalışması, Dr. Reşit Galip’in “Türk’ün Milli Dini İslam” tezi, Tarih Kurultaylarında Hz. Muhammed’e sahip çıkılması, Atatürk’ün Ayasofya’da planladığı büyük din tartışması, Türkçe Kur’an, Türkçe dua, Türkçe hutbe, Türkçe ezan, Türkçe salat konusundaki bilinmeyenler, Mehmet Akif’in Kur’an tercümesini yapmaktan vazgeçmesinin gerçek nedeni, Atatürk’ün İslam dinine yaptığı büyük hizmetler, 1950’lerde Atatürk’ün Dinde Öze Dönüş Projesi’nin yok edilmesi…
18. TARİH VE DİL TEZLERİ PROJESİ: Atatürk’ün okuma tutkusu ve tarihe, arkeolojiye, dile, antropolojiye verdiği önem, Atatürk öncesinde Türkiye’de tarih ve arkeolojinin durumu… Türkçenin 700 yıllık kayıp tarihi, Atatürk’ün Türk Tarih Tezi’nin uluslararası kaynakları, Tarih Kurultayları, Cumhuriyet’in Batı Merkezli Tarih’e başkaldıran kültür-uygarlık eksenli bilimsel tarih kitapları, Dil Devrimi’yle Türkçenin kurtuluşu, Atatürk’ün Türk Dil Tezi/Güneş Dil Teorisi’nin uluslararası kaynakları, Atatürk’ün dilbilim tutkusu ve dilbilim/kökenbilim çalışmaları, Atatürk’ün Türkçe sözcükleri, Dil Kurultayları, Tarih ve Dil Tezlerinin bilimsel boyutu ve uluslararası etkisi… Atatürk’ün bilimkurgu tarih/dil görüşü (sesler kaybolmaz), Atatürk’ün antropolojiye verdiği önemin nedenleri… 1929’da Cumhuriyet’in paradigma değişimi; sosyolojinin yerine antropoloji, ırkçı Nazi antropolojisine karşı eşitlikçi Brakisefal Avrasya Kuramı’yla başkaldırı, Tarih Kurultaylarında ve tarih kitaplarında antropoloji, Türkiye’de antropolojinin kurumsallaşması, Afet İnan’ın Anadolu’da 64.000 kişi üzerinde yapılan dünyanın en büyük antropoloji anketine dayanarak yazdığı doktora tezinin bilimsel boyutu ve önemi, ilk Türk antropoloğu Prof. Dr. Şevket Aziz Kansu’nun antropoloji dünyasında elde ettiği saygınlık, 18. Uluslararası Antropoloji ve Tarihöncesi Arkeoloji Kongresi’nin Türkiye’de yapılmak istenmesinin nedenleri, Atatürk’ün antropoloji çalışmalarının bilimsel niteliği ve ırkçılık karşıtlığı, Atatürk’ün ölümünden sonra Tarih ve Dil Tezleri Projesi’nin yok edilmesi, 1949’da ABD-Türkiye arasındaki eğitim anlaşması ve Fulbright Komisyonu, Türk Tarih Tezi’nin önce Greko (Yunan)-Roma Tezi’ne, sonra Türk-İslam Sentezi’ne dönüştürülmesi, Atatürk’ün Dil Tezi’yle dalga geçilmesi ve Atatürk’e yapılan büyük saygısızlık…
19. YÜZEN FUAR PROJESİ (Karadeniz: Seyr-i Türkiye): 1926’da Karadeniz Vapuru’nun yeni Türkiye’yi tanıtan bir yüzen fuara/sergiye dönüştürülüp 12 Avrupa ülkesinin 16 limanına yaptığı yolculuğun öyküsü… Tarihimizin en büyük tanıtım/reklam çalışması… Emperyalizme ve oryantalizme farklı bir karşı çıkış… Atatürk’ün yüzen fuarının dünyaya örnek olması…
20. MUSİKİ VE SANAT PROJESİ: Türkiye’de gecikmiş Rönesans, Atatürk’ün sanata verdiği önem, Türk Müzik Devrimi’nin ayrıntıları, Cumhuriyet’in Türk Halk Müziği’ne katkıları, ilk Türk operası Özsoy’un öyküsü, Cumhuriyet’in resim sergileri ve gezici ressamları, Atatürk heykellerinin sırrı, Türk büyüklerinin heykelleri projesi, ilk Türk dramaturg lider Atatürk’ün düzelttiği operalar, Cumhuriyet tiyatrosu, gezici tiyatrolar, fabrika tiyatroları, Cumhuriyet sineması, Atatürk’ün film senaryosu, Cumhuriyet edebiyatı, Atatürk’ün manzum eserleri, Millet Mekteplerinin, Gezici Dersanelerin, Seyyar Muallimlerin, Halkevlerinin, Köy Enstitülerinin, Halk Hatiplerinin sanatı, kültürü Anadolu’ya yayması…
21. ÇAĞDAŞ ÜNİVERSİTE PROJESİ: Atatürk’ün eğitim ve kültür ordusu, Misak-ı Maarif, Atatürk’ün Eğitim Devrimi, Tarım Enstitüleri, Ankara’nın yüksekokullar merkezi yapılması, Doğu’da üniversite projeleri, Üniversite Reformu, Malche’nin Raporu, Atatürk’ün, Malche’nin Raporu’ndan aldığı notlar, Hitler baskısından kaçan Yahudi kökenli Alman profesörlerin görevlendirilmesi, 1930’ların Türkiyesi’nden yükselen bilim, kültür…
22. MODERN ANKARA PROJESİ: Mübarek Anadolu’nun modern küçük evleri, Anadolu’nun ortasında modern bir kent yaratmak, Jansen Planı ve Atatürk, Ankara’nın imarından Türkiye’nin imarına: Tunceli Spor ve Eğlence Merkezi Projesi…
23. SAĞLIK PROJESİ: Türk ulusunun amansız düşmanı: Hastalıklar, sağlık Cumhuriyeti, 1930’larda aşı, serum üretip yurtdışına satan bir Türkiye, Cumhuriyet’in veremle, sıtmayla, trahomla, frengiyle, kuduzla mücadelede elde ettiği büyük başarılar, Hilal-i Ahmer ve Himaye-i Etfal cemiyetlerinin sağlık mücadelesi, Halkevlerinin sağlık çalışmaları…
24. İNSANLIK PROJESİ: Emperyalizme karşı kurtuluş savaşı, geri kalmışlığa karşı uygarlık savaşı, yurtta barış dünyada barış, uluslararası bölgesel paktlar/barış çemberleri, tatlı bir düş: Birleşik dünya hayali, insanlığın ortak kökeninden insanlığın kardeşliğine…
Özet ve sonuç;
Atatürk 57 yıllık ömrü yettiği kadar projelerini gerçekleştirmeye çalıştı. Fakat o kadarcık yıl bile çağdaş Türkiye’yi yaratmaya yetmişti.
Az yaşadı. Çünkü bu ülke için yaptıkları ömrünü çabuk tüketmesine neden oldu. Projelerini her yönüyle tamamlayamamıştı…
Peki bizler ne yaptık?
Kaynak; Sinan Meydan, Akl-ı Kemal
