Anıtkabir Barış Parkı
ANITKABİR 750.000 m2’lik bir alan üzerinde kurulu olup bu alanın yaklaşık 120.000 m2’lik kısmı Anıt Bloğu, 630.000 m2’lik kısmı ise Barış Parkı’dır. Barış Parkı Doğu ve Batı Parkı olmak üzere 2 bölümden oluşmaktadır
Anıtkabir inşaatı sırasında, toprak kaymasını önlemek ve çevresinde yeşil bir kuşak oluşturmak ve erezyon/depreme mukavemet sağlamak amacıyla ağaçlandırma çalışmaları yapılmış ayrıca Anıtkabir’i çevreleyen alanda Atatürk’ün “Yurtta Barış, Dünyada Barış” özdeyişinden ilham alınarak, çeşitli yabancı ülkelerden ve Türkiye’nin bazı bölgelerinden getirilen fidanlara “Uluslararası Barış Parkı” oluşturulması düşünülmüştür. Böylece, Ulu Önder Atatürk’ün ebedi istirahatgahı, yaşamı boyunca dünyada ve yurtta sağlamak için büyük mücadeleler verdiği barışı temsil eden bir park ile çevrelemiştir.
Ağaçlandırma ve Peyzaj çalışmalarına başlamadan önce arazinin gerekli yerlerine Ankara Belediyesi tarafından 3000 metreküp dolgu toprağı temin edilmiş, 1948 yılında parkın tesviye işleri tamamlanmıştır.
Anıtkabir’in çevresine ilişkin ilk peyzaj çalışmalarına 1946 yılında başlanmıştır. Alman Mimar Prof. Paul Bonatz’ın önderliğinde Prof.Emin Onat ve Prof. Sadri Aran’ın görüşleri ve fikir alışverişi sonunda, sanat ve bilim açısından etüt ve analizlere dayalı olarak çevre düzenlemesine ilişkin uygulama projeleri Prof. Sadri Aran tarafından hazırlanmıştır.
Prof.Bonatz’ın değerli önerilerine göre hazırlanan bu projede;
Anıtkabir yapısının taçlandırıldığı tepe, planlamanın ağırlık merkezi olacaktır.
Bu tepenin çevresinde, eteklerinden başlamak üzere geniş bir yeşil kuşak oluşturulacaktır.
Bu yeşil kuşak içinde çok seyrek olmak üzere, yalnız üniversiteler ve kültür yapıları yer alacaktır.
Rasattepe’nin eteklerinde yüksek boylu ve büyük hacimli ağaçlardan yeşil kitleler oluşturulacak, bu kitleler Anıt’a yaklaştıkça renkleri bozlaşacak ve bozkırın basık formlu boz renkli bitki fizyonomisine bürünerek, Anıtın heybetli yapısı önünde adeta sönerek silinecektir.
Aslanlı yol, iki tarafı ağaç kitlelerinden oluşan yüksek çitlerle kent peyzajının etkisinden sıyrılacaktır. Çünkü, bu yeşil koridora giren ziyaretçiler, görsel yönden dış alemle ve kentle bağlantılarını keserek manevi bir hazırlıktan sonra Ata’nın huzuruna çıkmalıdır.
4 Mart 1948 günü Bayındırlık Bakanı Kasım Gülek ve Prof. Sadri Aran’ın hazır bulunduğu toplantıda; Anıtkabir Parkı’nın peyzaj çalışmalarına derhal başlanmasına, projeye uygun olarak lüzumlu ağaç ve süs bitkilerinin gerek Çubuk Barajı Fidanlığından ve gerekse Ankara dışındaki fidanlıklardan temin edilmesine, bu amaçla park sahası içinde bir fidanlık kurulmasına karar verilmiştir.
Bakanlar Kurulu,Bayındırlık Bakanlığının 15. 4. 1948 tarihli yazısı ve Maliye Bakanlığının 27.5. 1948 tarihli mütalaası üzerine 5 Haziran 1948 günü toplanarak; “Rasattepe’de inşa edilmekte olan Anıtkabir’in tesviye ve ağaç dikme işlerinin, gerekli malzemesi 2490 sayılı Kanun hükümlerine göre sağlanmak şartıyla, emanet suretiyle yaptırılmasını kararlaştırmıştır.”
1950-1960 yılları arasında bu fidanlık ile Eskişehir, İstanbul, Samsun fidanlıklarından getirilen bitkilerle ağaçlandırma çalışmalarına yoğun olarak devam edilmiştir.
Bayındırlık Bakanlığınca başlangıçta Barış Parkı’na 150.000 civarında ağaç ve süs bitkisinin dikilmesi planlanmış ancak çeşitli nedenlerle zaman içinde parkın sınırları daralmış ve Prof. Bonatz’ın önerileri gerçekleştirilememiştir. Bugün Barış Parkı’nda 104 ayrı türde yaklaşık 50.000 adet süs ağaç ve çalısı bulunmaktadır.
1952-1953 yılları arasında yirmi dört (24) ülkeden çeşitli türde fidan ve tohumlar gönderilmiştir. Bu ülkeler şunlardır: Afganistan, Amerika, Avusturya, BatıAlmanya, Belçika, Danimarka, Finlandiya, Fransa, Güney Çin, Hindistan, Irak,İngiltere, İspanya, İsrail, İsveç, İtalya, Japonya, Kanada, Kıbrıs, Mısır,Norveç, Portekiz, Yugoslavya, Yunanistan.
Ülkelerin gönderdiği ağaç tohum ve fidan miktarları;
Sedir; Amerika Birleşik Devletleri (100 adet), Hindistan (289 adet), İtalya (7 adet)
Gürgen; Norveç (12 adet), Finlandiya (270 adet), Fransa (25 adet)
Huş; İsveç (10 adet), Yugoslavya (10 adet)
Çam; İsrail (30 adet)
Avrupa melezi; Fransa (30 adet)
Batı ladini; Fransa (25 adet)
Korsiko Çamı; Fransa (40 adet)
Saplı meşe; Fransa (20 adet)
Bataklık meşesi; Almanya (25 adet)
Ters huş; Almanya (10 adet)
Melez ıhlamur; Almanya (15 adet)
Ters kayın; Almanya (9 adet)
Atlas sediri; Almanya (5 adet)
Fıstık çamı; İtalya (8 adet)
Mezarlık servisi; İtalya (5 adet)
Bodur çam; İtalya(4 adet)
Kırmızı yapraklı akağaç; Kanada (15 adet)
Şeker akağaç; Kanada (15 adet)
Kara ağaç; İspanya (1 adet)
Sahil çamı; İspanya (4 adet), Portekiz (50 adet), Fransa (30 adet)
Karaçam; Yugoslavya (8 adet), İngiltere (100 adet)
Alıç; Yugoslavya (15 adet)
Kırmızı Hanım Tuzluğu; Yugoslavya (10 adet)
Yeşil taflan; Yugoslavya (10 adet)
Mavi sedir; Yugoslavya (2 adet)
Leylak; Yugoslavya (10 adet)
Erguvan; Yugoslavya (9 adet)
Fındık; Yugoslavya (5 adet)
Söğüt; Yugoslavya (10 adet)
Çitlembik; Yugoslavya (10 adet), Afganistan (12 adet)
Kızılağaç; Yugoslavya (5 adet)
Şimşir; Belçika
Sarıçam; Belçika, Fransa (1 Paket tohum)
Yalancı selvi; Batı Almanya
Mavi ladin; Amerika Birleşik Devletleri (310 adet)
Arizona servisi; Amerika Birleşik Devletleri (100 adet)
Ak kavak; Mısır (8 adet), Afganistan (15 adet)
Katalpa; Mısır (6 adet), Yugoslavya (20 adet)
Gladiçya; Mısır (6 adet)
Akasya; Mısır (6 adet)
Ova akağacı; Fransa (25 adet)
Beyaz huş; Fransa (25 adet)
Altın çanak; Fransa (25 adet)
Mahlep ağacı; Fransa (20 adet)
İsveç çamı; Almanya (8 adet)
Süs eriği; Almanya (17 adet)
Gül; Almanya (135 adet)
Kiraz; Japonya (35 adet), İngiltere (50 adet)
Kara yemiş; İtalya (5 adet) Anıtkabirde şu an bulunmamaktadır.(28.03.2013)
Dişbudak; İspanya (1 adet)
At kestanesi; İspanya (3 adet)
Ceviz; İspanya (1 adet)
Boylu ardıç; Yugoslavya (5 adet)
Duglas göknarı; Yugoslavya (5 adet)
Mahonya; Yugoslavya (6 adet)
Adi porsuk; Yugoslavya (3 adet), İngiltere (50 adet), Belçika, Yunanistan
Kestane; Yugoslavya (5 adet)
Çınar; Yugoslavya (10 adet)
Kavak; Yugoslavya (20 adet)
Dağ çamı; Avusturya, Fransa (1 Paket tohum)
Armand çamı; Güney Çin
Çin göknarı; Güney Çin
Barış Parkı’nın her türlü peyzaj çalışmalarına sonraki yıllarda da devam edilmiştir. Özellikle 1982 yılından sonra parkın boş kalan alanları ile çeşitli bölümlerinin de bitkilendirilmesine devam edilmiş, kalitesi bozulan çimenlikler sökülüp gerekli toprak ıslah çalışmalarından sonra yeniden çimlendirilmiştir. 1983’ten sonra Anıtkabir bünyesinde bulunan seralar bölgesinde yeniden bir fidanlık kurulmuştur.
Bu yıllar arasında Anıtkabir Fidanlığı, Ankara, Eskişehir, İstanbul, Çankırı Orman Fidanlıkları,Karayolları Çubuk Fidanlığı ve Atatürk Orman Çiftliği Fidanlıklarından temin edilen yaklaşık altı bin (6.000) çeşitli türde süs ağacı dikilmiştir. Yine aynı yıllar arasında çim alanlarından 37.000 metrekarelik bölümü yeniden çimlendirilmiştir.
2002’den sonra ise özellikle dışarıdan atılan bir yanıcı madde ile Barış Parkı’nın zarar görmemesi için, Anıtkabir’i çevreleyen duvarlardan içeriye doğru önemli bir alan çimlendirilerek“ıslak zemin” hâline getirilmiştir.
