Bandırma Vapuru
Türkiye Cumhuriyetine giden yolda, büyük Önder Mustafa Kemal ATATÜRK’ü ve 18 kader arkadaşını Samsun’a getirip, milli mücadelenin başlamasına vasıta olarak önemli bir görev yapan “Bandırma Vapuru” artık hep Samsun’da, Doğu Park sahilinde, artık hep orada kalmak üzere demir atmış durumda.
19 Mayıs 1919 tarihini simgeleyen en önemli vasıta olan Bandırma Vapurunun, Samsun’da özgün bir örneğinin eksikliği hissedilerek, aslına uygun ölçülerde yapımı için, yoğun çalışmalar sonucu İl Özel İdaresinin 2000-2001 yatırım programına alınmasıyla, 09.05.2000 tarihinde ihale edilip yapımına başlanmıştır.
Doğu Park dolgu sahası mevkiinde bir koyda, 2000 m² si karada, 1000 m² si denizde olmak üzere 3000 m² alan, gemi-müze yapımı için Milli Emlak İdaresince İl Özel İdaresine 29 yıllığına tahsis edilmiştir. Gemi, Taşkınlar Gemi Sanayi Tic.A.Ş. tarafından yapılıp, 15.04.2001 tarihinde teslim edilmiştir. Müze olarak kullanılan Gemi’de, Atatürk ve arkadaşlarının heykeltraş Adil Çelik tarafından yapılan balmumu heykellerinin bulunduğu bir salon, kaptan köşkü ve diğer mahaller bulunmaktadır.
Geminin boyu 47.70m., genişliği 6.83m, yüksekliği 4.27 m.dir.
Müze Geminin çevre düzenlemesi bitirildikten sonra açılması düşünüldüğü için, teslim alındığı tarihten sonra bugüne kadar çevre düzenlemesiyle ilgili çalışmalar yapılmıştır. Düzenlenen çevre içinde, geniş bir tören alanı, aslanlı yol, üzerinde milli mücadelelerin safhalarını anlatan rölyeflerin bulunduğu 70 m. uzunluğu ile bir duvar, 7 figürlü bir anıt ve çeşitli etkinlik mekanları olacaktır. Gemi 1878 yılında İskoçya’nın Paisley bölgesindeki MacIntyre şirketi tarafından Huston and Cardett tezgahlarında 21 sıra numarası ile 279 grostonluk yolcu ve yük vapuru olarak inşa edilmiştir.
Geminin ilk sahibi Dussey and Robinson şirketi gemiyi “Torocaderto” adı altında 5 yıl çalıştırdı.
1883 yılında Yunanlı armatör Psicha geminin Londra’da olan kaydını Pire Limanına almış, 2 yıl sonra da geminin adını “Kymi” olarak değiştirmiştir. Psicha gemiyi 5 yıl kullanarak yine Yunanlı bir armatöre satmıştır.
1890 yılında “Psicha”dan satın alan armatör Andreadis başka bir Yunanlı armatör “Rama Derasimo İstanbul” şirketine satmış.
1894 yılında Pire Limanındaki kayıt o zamanki Deniz Yolları İşletmesi anlamına gelen “İdare-i Mahsusa”ya nakledilmiş ve adı “Kymi” den “Panderma” olarak değiştirilmiştir.
İdare-i Mahsusa’nın adı 1910 yılında “Osmanlı Seyrüsefain İdaresi”(Osmanlı Denizcilik İşletmesi) olunca geminin adı “Panderma” “Bandırma” olarak değiştirilerek posta vapuru haline getirilmiştir.
19 Mayıs 1919 tarihinde Atatürk ve Silah Arkadaşlarını Samsun’a getirdikten sonra yine posta hizmetlerine devam etmiştir.
Bandırma adını aldıktan sonra birkaç kez kaza geçirmiş, yük taşımacılığı yaptığı tarihlerde İngiliz yapımı E11 model denizaltına çarptığı, attığı torpido sonucu batmak üzere olduğu, daha sonra motorunun büyük bir arıza yaptığı elde edilen bilgilerde yer almaktadır.
1925 yılında gemi İlhami SÖKE isimli şahsa satılarak, aynı şahıs tarafından 4 ay içinde Haliç’te sökülmüştür.
