Ekim 1919’da Önemli İç Olaylar
Baylar, 1919 yılı Ekim ayı ile ilgili olup değinmek istediğim bazı olayları da birkaç sözcükle özetlememe izin vermenizi rica ederim.
İzmir ili içinde, işgal altındaki yerlerde bulunan Müslüman halk zulüm görüyor ve öldürülüyordu. Bunun için, İtilâf Devletlerinin temsilcileri katında etkili girişimlerde bulunmasını hükümetten rica ettik. Yunanlılar zulümlerini ve yolsuzluklarını sürdürürlerse, misilleme yapmak zorunda kalacağımızı da bildirdik. İzmir’de geçen acıklı olaylar üzerine İstanbul’da bir gösteri toplantısı yapılmak istenmişti. Buna engel olunduğunu haber alınca Cemal Paşa’nın dikkatini çektik.
Anzavur, Bandırma dolaylarında haince ve canavarca işlere başlamıştı. (belge: 187) Onların dokuncalarını giderme önlemlerini ve Karabiga, Bandırma yörelerine çıkan Nigehban Cemiyetinden subaylara karşı yapılacak işlemi Balıkesir’de Kâzım Paşa’ya ve başka ilgililere yazdık. Otuz kadar Nigehbancı subayın da, yabancı işgaline yol açmak için, Hıristiyanlara karşı saldırıda bulunmak üzere Trabzon ve Samsun’a çıkacaklarını haber aldık. Hemen On Beşinci Kolordu Komutanının ve Canik Mutasarrıfının dikkatlerini çektik.
Bildiğiniz gibi Maraş, Urfa, Antep’te, başlangıçta İngiliz birlikleri vardı. Bu birlikleri Fransız askerleri değiştirdi. Bu nedenle yeniden Fransız işgalini önlemeye çalıştık. Sonra da ilkin siyasal girişimlerde bulunduk; daha sonra eylemli girişimlerde bulunduk.
Bozkır’da yeniden önemlice bir ayaklanma oldu. Onun bastırılması için çeşitli önlemler aldık.
Maraş ve Antep’e Kılıç Ali Bey’ì, Çukurova bölgesine de Topçu Binbaşısı Kemal ve Yüzbaşı Osman Tufan Beyleri göndererek sağlam örgütler kurmaya ve girişimlerde bulunmaya başladık.
Baylar, bu arada aklıma gelen bir noktayı da bildirmiş bulunayım: Sivas Kongresinden sonra, kongrelerin tüzük ve bildirilerinden başka, Heyeti Temsiliye, sorumluluğu üzerine alarak, Sivas Kongresi Tüzüğüne ek olmak üzere “Müdafaai Hukuk Cemiyeti Kuruluş Tüzüğüne Ektir: I” başlıklı, “yalnız ilgililere özel ve gizlidir” işaretli, ulusal silahlı örgütler için gizli bir yönerge düzenledi. Düşmanla çatışılan yerlerde bu yönergeye göre silahlı birlikler kuruldu. (belge: 188)
