1932 : ANA DİLDE İBADET.
3 Ocak 1932 – Atatürk’ün, öğleden sonra Çankaya’da İsmet Paşa’yı kabulü, saat 18.30’da Yeni Sinema’yı giderek film izlemesi, gece saat 23.00’da Kılıç Ali Bey’in evine uğrayışı.
4 Ocak 1932 – Atatürk’ün, gece Ankara Türkocağı’nda Faruk Nafiz (Çamlıbel)’in yazdığı “Akın” piyesini seyretmesi.
8 Ocak 1932 – Atatürk’ün, saat 16.30’da Salih (Bozok) Bey’in evine gelişi, akşam Çankaya’ya dönüşü.
9 Ocak 1932 – Atatürk’ün, yeni Cumhurbaşkanlığı binasını gezmesi, saat 15.00’de otomobille şehirde bir gezinti yaparak Rasim Ferit (Talay) ve Kılıç Ali Beylerin evlerine uğradıktan sonra akşam Çankaya’ya dönüşü.
11 Ocak 1932 – Atatürk’ün, Çankaya’da saat 13.30’da İsmet Paşa’yı kabulü.
11 Ocak 1932 – Atatürk’ün, akşam Ankara’dan trenle İstanbul’a hareketi.
12 Ocak 1932 – Atatürk’ün, trenle Ankara’dan İstanbul’a gelişi ve Söğütlü yatı ile Dolmabahçe’ye geçişi.
15 Ocak 1932 – Samsun’da Gazi Heykeli’nin açılış töreni.
16 Ocak 1932 – Atatürk’ün, saat 16.00’da Dolmabahçe Sarayı’ndan hareketle Fatih, Aksaray, Edirnekapı ve Şişli taraflarında otomobille bir gezinti yapması, saat 18.00’de Dolmabahçe Sarayı’na dönüşü.
17 Ocak 1932 – Atatürk’ün, öğleden sonra Dolmabahçe Sarayı’ndan otomobille hareket ederek Pangaltı’da Yolunca Çiftliği Süthanesi’ni, daha sonra Ayazpaşa ve Maslak Köşklerini gezerek saat 17.30’da Dolmabahçe Sarayı’na dönüşü.
17 Ocak 1932 – Atatürk’ün, Dolmabahçe Sarayı’nda Fethi (Okyar) ve Ruşen Eşref (Ünaydın) Beyleri ayrı ayrı kabulü.
17 Ocak 1932 Kurtuluş Savaşı komutanlarından Derviş Paşa öldü.
18 Ocak 1932 – Atatürk’ün, İstanbul Öğretmenler Birliği Kongresi Başkanı Prof. Fuat Köprülü’nün öğretmenler adına saygı telgrafına cevabı: “…Teşekkür ve sevgilerimin muhterem öğretmenlerimize ulaştırılmasına aracılığınızı rica ederim.”
19 Ocak 1932 – Atatürk’ün, öğleden sonra Dolmabahçe Sarayı’ndan otomobille hareket ederek Maslak ve Kağıthane yöresinde bir gezinti yapması.
20 Ocak 1932 – Atatürk’ün Ziraat Mezunları Kongresi’nin saygı ve bağlılık telgrafına cevabı: “Ziraat Mezunları Kongresi münasebetiyle hakkımda gösterilen hislere teşekkür eder ve çalışmalarınızın hayırlı ve başarılı sonuçlarını beklerim.”
21 Ocak 1932 – Atatürk’ün, öğleden sonra Dolmabahçe Sarayı’ndan otomobille hareket ederek Fatih ve Şişli taraflarında bir gezinti yapması.
22 Ocak 1932 – Yerebatan Camisindeki Türkçe Kuran’ın ilk kez okunması. İstanbul Yerebatan Camii’nde ilk defa Hafız Yaşar (Okur) tarafından Türkçe Kuran okundu. (İstanbul’da ilk Türkçe hutbe : 3 Şubat 1928)
22 Ocak 1932 – Atatürk’ün, akşam İstanbul’da Opera Sineması’nda “Çanakkale” filmini seyretmesi, daha sonra Pera Palas’a uğrayarak Dolmabahçe Sarayı’na dönüşü.
23 Ocak 1932 – Dışişleri bakanı Tevfik Rüştü Aras Milletler Cemiyeti silahsızlanma konferansında 13 Haziran 1932 günü Türkiye’nin Milletler Cemiyeti ile işbirliğine hazır olduğunu bildirdi. Bunun üzerine Cemiyet konseyi (asamblesi) 1932 Temmuz ayında 43 devletin ittifakı ile Türkiye’yi üye yaptı.
23 Ocak 1932 – Mustafa Kemal’in talimatına uygun olarak, Riyaset-i Cumhur İncesaz Heyeti Şefi Binbaşı Hafız Yaşar (Okur) İstanbul’da Karaköy’deki Yeraltı Camii’nde ilk kez Cuma namazından sonra Yasin Suresi’ni önce Arapça sonra da Türkçe okudu.
25 Ocak 1932 – Atatürk’ün, Samsun’da Gazi Heykeli’nin açılış töreni nedeniyle halkın sevgi ve bağlılık telgrafına cevabı: “Muhterem Samsun halkının şahsıma karşı besledikleri asil duyguların kıymetli bir belirtisini bildiren telgrafınızdan pek duygulandım. Teşekkür, sevgi ve selâmlarımın muhterem halka sunulmasını rica ederim.”
25 Ocak 1932 – Atatürk’ün, akşam İstanbul Darülbedayii (İstanbul Şehir Tiyatrosu)’nde piyes seyretmesi.
27 Ocak 1932 – Atatürk’ün, akşamüzeri Dolmabahçe Sarayı’ndan otomobille hareket ederek İstinye, Maslak, Şişli ve Karaköy yoluyla bir gezinti yapıp Dolmabahçe Sarayı’na dönüşü.
27 Ocak 1932 – Atatürk’ün, gece Beyoğlu’nda Turkuvaz Lokantası’na gelişi, geç saatlerde Dolmabahçe Sarayı’na dönüşü.
28 Ocak 1932 Balkan Konferansı İstanbul’da açıldı. (31 Ocak’ta kapandı)
28 Ocak 1932 – Atatürk Galatasaray Lisesi’ni üç kez ziyaret etmiştir. (2 Aralık 1930, 28 Ocak 1932, ve 1 Temmuz 1933) Kaynak: Galatasaray.org
28 Ocak 1932 – Atatürk Galatasaray Lisesi Müsameresinde
28 Ocak 1932 – Atatürk’ün, akşamüzeri Dolmabahçe Sarayı’ndan otomobille hareket ederek Beyazıt ve Şişli tarafından bir gezinti yapması.
28 Ocak 1932 – Atatürk’ün, akşam Dolmabahçe Sarayı’nda sofrada, Maarif Vekili Esat (Sagay) Bey hakkında sert tenkitlerde bulunan Dr. Reşit Galip’e müdahalesi: “Yorgun görünüyorsunuz, gidip istirahat edebilirsiniz!” Reşit Galip, Atatürk’ün bu yerinde müdahalesine “Burası milletin sofrasıdır, kovulmamalıyım; kalkmam!” şeklinde yersiz bir cevap vermiş, bu cevap üzerine Atatürk “O halde biz kalkalım; masayı beyefendiye bırakalım!” diyerek sofradan ayrılmıştır. Bu olayı takiben Reşit Galip, Ankara’ya dönmüş, büyük üzüntü ve pişmanlık duygularıyla Atatürk’e, 30 Ocak 1932 tarihini taşıyan bir mektup göndermiştir. Atatürk’ün, bu olaydan kısa süre sonra Reşit Galip’i bağışladığını, Reşit Galip’in 24 Mart 1932 akşamından itibaren Atatürk’ün sofrasında tekrar yer aldığını, nihayet 19 Eylül 1932’de Maarif Vekilliği’ne atandığını görüyoruz. [Kocatürk]
29 Ocak 1932 – Atatürk’ün, gece Beyoğlu’nda Turkuvaz Lokantası’na gelişi, geç saatlerde Dolmabahçe Sarayı’na dönüşü.
30 Ocak 1932 – Dr. Reşit Galip’in, Ankara’dan Atatürk’e mektubu: “Yüce, büyük Paşam, siz insanların ruhunu, fikrini açık bir sayfa gibi okursunuz. Size, tapınırcasına bir iman, sevgi ve saygı ile bağlı olduğumu, teveccüh ve itimadınızı hayatımın kıymeti ölçülmez mazhariyeti saydığımı bilirsiniz. Kusur ve kabahatimin çok büyük olduğunu biliyorum. Onun affı ancak sizden istenebilir. Çünkü siz, af ile ders ve ceza vermek mertebelerinden çok daha yükseklerdesiniz. Sizi üzmüş olmak ıstırabının dayanılmaz acısını bütün şiddetiyle çektim. Ellerinizi bin kere öperek atfınızı dilerim.” (Dolmabahçe Sarayı, Dr. Reşit Galip 28 Ocak 1932)
30 Ocak 1932 Gazi Mustafa Kemal İstanbul’a geldi.
30 Ocak 1932 – Türkçe Kur’an’ın tümü ilk defa Ayasofya Caminde okundu ve radyodan yayınlandı.
30 Ocak 1932 – İlk Türkçe ezan Atatürk talimatıyla Hafız Rıfat Bey tarafından fatih Caminde okundu. (İkindi namazı)
31 Ocak 1932 – Atatürk’ün, akşamüstü Dolmabahçe Sarayı’ndan otomobille hareket ederek Beyazıt ve Şişli taraflarında bir gezinti yapması.
1 Şubat 1932 – Atatürk’ün, saat 10.30’da Dolmabahçe Sarayı’nda İsmet Paşa’yı kabulü.
1 Şubat 1932 – Atatürk’ün, akşam Dolmabahçe Sarayı’nda “Balkan Konferansı Konseyi” üyeleri şerefine verilen ziyafette bulunması.
1 Şubat 1932 Malatya – Fırat Demiryolu işletmeye açıldı.
1 Şubat 1932 – Ankara’da birinci tütün kongresi toplandı.
2 Şubat 1932 – Atatürk’ün, akşamüstü Dolmabahçe Sarayı’ndan otomobille hareket ederek Beyoğlu, Şişli, Maslak ve Boyacıköy’de bir gezinti yapması, akşam yemeğini İsmet Paşa’yla beraber yemesi.
3 Şubat 1932 – “Kadir Gecesi” Ayasofya’da, Kuran’ın Türkçe okunduğu bir törenle kutlandı. Bugüne rastlayan Kadir Gecesi’nde Ayasofya’da yatsı namazından sonra aralarında birçok tanınmış hafızın bulunduğu Mevlidhan Heyeti Türkçe mevlid ve Kur’an okudu. Radyodan yapılan canlı yayın büyük yankı yarattı. Ankara’da Atatürk heykelinin yanına monte edilen hoparlörden de halka dinletilen yayını halk yağan karaltında dinledi. Türkçe Kur’an İslam ülkelerinde de değişik tepkilere yolaçtı. Kimi çevreler bunu “dinsizlik” diye değerlendirirken bazıları da olumlu karşıladı.
3 Şubat 1932 – Atatürk’ün, akşamüstü Dolmabahçe Sarayı’ndan otomobille hareket ederek Fatih ve Şişli taraflarında bir gezinti yapması.
4 Şubat 1932 – Atatürk’ün, akşamüstü motorla Kadıköy ve Boğaziçi’nde bir gezinti yapması, gece Maksim salonunda Darülaceze (Güçsüzler Evi)’nin verdiği balo’yu şereflendirmesi.
5 Şubat 1932 – İlk Türkçe hutbe Süleymaniye Camii’nde okundu.
5 Şubat 1932 – Atatürk’ün, akşam yemeğinden sonra motorla Dolmabahçe Sarayı’ndan hareket ederek Büyükada’da Fethi Bey’in evine gidişi, geç saatlerde Dolmabahçe Sarayı’na dönüşü.
9 Şubat 1932 – Atatürk’ün, akşamüstü otomobille Edirnekapı, Nişantaşı taraflarında bir gezinti yapması.
11 Şubat 1932 – Atatürk’ün, akşam İstanbul Darülbedayii’nde Faruk Nafiz (Çamlıbel)’in yazdığı “Akın” piyesini seyretmesi.
12 Şubat 1932 – Atatürk’ün, öğleden sonra otomobille Büyükdere’ye kadar bir gezinti yapması.
12 Şubat 1932 – Atatürk beraberindeki heyetle Belgrad ormanlarında (İstanbul) incelemelerde bulundu.
15 Şubat 1932 – Atatürk’ün, akşamüzeri Sakarya motoru ile Boğaziçi’nde bir gezinti yapması.
16 Şubat 1932 – Atatürk’ün, akşamüzeri otomobille Maslak’a kadar bir gezinti yapması.
18 Şubat 1932 – Atatürk’ün, akşamüzeri otomobille Büyükdere, Aksaray ve Fatih taraflarında bir gezinti yapması.
19 Şubat 1932 – Halkevlerinin açılması. Cumhuriyet’in siyasal ve kültürel ideolojisini halka benimsetmek ve yaymak amacıyla Halkevleri kuruldu. Feshedilen Türk Ocakları’nın işlevini de yüklenmesi düşünülen Halkevleri’nin amacını CHP Genel Sekreteri Recep Peker; “ulusu katılaştırmak, sınıfsız katı bir kitle haline getirmek” biçiminde açıkladı.
19 Şubat 1932 – Halkevleri Ankara’da törenle açıldı. (Türkiye genelinde Ankara dahil aynı anda 14 Halkevi açıldı. Kısa sürede bu rakam 24 oldu. (1933 yılında Halkevleri sayısı 80’i aştı. Buralarda; 1663 toplantı yapıldı, 500.529 kişi katıldı, 915 konferans verildi, 373 konser, 515 temsil düzenlendi. Etkinlikleri 478.837 kişi izledi. Buralardaki kitap sayısı 60.000’i aştı.) (1935 yılında Halkevleri sayısı 103’e, 1936 yılında 136’ya çıktı. 1936 yılında Halkevlerine üye sayısı 55.000 oldu.) (Halkevleri 2 Mayıs 1951’de kapatıldı ancak 27 Mayıs 1961’den sonra kültür dernekleri adıyla yeniden çalışmaya başladı.) (Akl-ı Kemal c.2, Sinan Meydan)
20 Şubat 1932 – Atatürk’ün, akşamüstü motorla Boğaziçi’nde bir gezinti yapması.
22 Şubat 1932 – Atatürk’ün, George Washington’un 200. doğum yıldönümü nedeniyle Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Hoover’e telgrafı.
22 Şubat 1932 – Atatürk’ün, akşamüstü otomobille Fatih, Edirnekapı ve Şişli taraflarında bir gezinti yapması.
23 Şubat 1932 – Atatürk’ün, akşam Elhamra Sineması’nda film izlemesi, daha sonra Pera Palas’a gidişi ve geç saatte Dolmabahçe Sarayı’na dönüşü.
1 Mart 1932 – Atatürk’ün, akşamüstü otomobille Bakırköy ve Şişli taraflarında bir gezinti yapması.
4 Mart 1932 – Atatürk’ün, İstanbul’dan Ankara’ya hareketi.
5 Mart 1932 – Atatürk’ün, İstanbul’dan Ankara’ya gelişi.
14 Mart 1932 – Atatürk’ün, akşamüstü Cumhuriyet Halk Partisi Genel Merkezi’ne gelişi, bir süre kaldıktan sonra Çankaya’ya dönüşü.
15 Mart 1932 – Atatürk’ün, akşamüzeri Kılıç Ali Bey’in, daha sonra Şükrü Kaya Bey’in evlerine uğrayışı, geç saatlerde Çankaya’ya dönüşü.
19 Mart 1932 – Atatürk’ün, akşamüzeri Ruşen Eşref (Ünaydın) Bey’in evine uğrayışı, bir süre dinlendikten sonra Çankaya’ya dönüşü.
20 Mart 1932 – Atatürk’ün, Çankaya’da, Habeşistan Elçisi Babjeranda Zellake Ajoudou’nun güven mektubunu kabulü ve Elçi’nin söylevine cevap konuşması.
21 Mart 1932 – Atatürk’ün, saat 22.00’de Sağlık Bakanı Refik (Saydam) Bey’in evine uğrayışı, geç saatlerde Çankaya’ya dönüşü.
23 Mart 1932 – Atatürk’ün, öğleden sonra Ankara Orduevi’ni ziyareti, daha sonra Marmara Köşkü’ne gidişi, saat 19.00’da Anadolu Kulübü’ne gelişi.
2 Nisan 1932 – Atatürk’ün, Çankaya’da kütüphanesinde gün boyunca çalışması.
3 Nisan 1932 – Atatürk’ün, akşam Ankara Halkevi’nde Behçet Kemal (Çağlar)’ın yazdığı “Çoban” piyesini seyretmesi.
5 Nisan 1932 – Atatürk’ün, akşam ve gece Çankaya’da kütüphanesinde çalışması.
6 Nisan 1932 – Atatürk’ün, akşamüstü Çankaya’da İsmet Paşa’yı kabulü.
7 Nisan 1932 – Atatürk’ün, akşam Ankara Halkevi’nde düzenlenen Çocuk Esirgeme Kurumu balosunu şereflendirmesi.
8 Nisan 1932 – Atatürk’ün, öğleden sonra Ankara Halkevi’ne gelişi, uzunca bir süre kaldıktan sonra Çankaya’ya dönüşü.
9 Nisan 1932 – İlk kadın hakim Mürüvvet hanım, Adana’da göreve başladı.
12 Nisan 1932 – Atatürk’ün, saat 9.00’da Kılıç Ali Bey’in evine gelişi, daha sonra Marmara Köşkü’ne gidişi ve şehirde kısa bir gezinti yapışı.
13 Nisan 1932 – Atatürk’ün, saat 18.00’de İsmet Paşa’nın Köşkü’ne gelişi ve kendisiyle görüşmesi.
19 Nisan 1932 – Atatürk’ün, gün boyunca Çankaya’da kütüphanesinde çalışması.
21 Nisan 1932 – 21 Nisan 1932’de Vecihi Sivil Tayyare Mektebi isimli ilk Türk Sivil Havacılık Okulu’nu açmıştır. Okulda ilk Türk kadın pilotu olan Bedriye Gökmen ile birlikte 12 pilot yetiştirmiştir.
23 Nisan 1932 – Atatürk’ün, Rusya’ya gidecek olan Başbakan İsmet Paşa ile Dışişleri Bakanı Tevfik Rüştü (Aras)’ı istasyonda İstanbul’a uğurlaması.
23 Nisan 1932 – Kütahya – Balıkesir demiryolu hattı işletime açıldı.
24 Nisan 1932 – İsmet Paşa Ankara’dan Moskova’ya uğurlandı. Sovyetler 8 milyon dolarlık bir kredi verdiler. (Bu kredi 20 yıl süreliydi, karşılığı mal olarak alınacak ve faiz uygulanmayacaktı.) (Cumhuriyet, Turgut Özakman)
26 Nisan 1932 – Atatürk’ün, akşamüzeri Kılıç Ali Bey’in evine gidişi, daha sonra Marmara köşkü’ne gelişi, akşam Çankaya’ya dönüşü.
1 Mayıs 1932 Ankara’da Milli Sanayi Sergisi açıldı.
9 Mayıs 1932 – Kara Harp okulu mezunları İstanbul Taksim’deki Cumhuriyet Anıtı önünde “Türk Gençliğine emanet vatan ve Cumhuriyetin muhafazası uğruna canlarını edaya hazır olduklarını” and içerek belirttiler. Atatürk bu olay üzerine okul komutanına telgraf çekerek memnuniyetini belirtti.
10 Mayıs 1932 – Atatürk’ün, kendi tavlalarında yetiştirilen “Çankaya” adlı bir yaşındaki İngiliz tayını Nis’teki süvari yarışmalarında başarı kazanan Teğmen Saim Bey’e armağan edişi.
17 Mayıs 1932 – Atatürk’ün, saat 11,30’da atla bir gezinti yapması.
18 Mayıs 1932 – Atatürk’ün, saat 11.00’de Çankaya’dan yürüyerek Edirne Milletvekili Şakir (Kesebir) Bey’in evine gidişi, bir süre dinlendikten sonra tekrar Çankaya’ya dönüşü.
18 Mayıs 1932 – Milliyet gazetesi haberi; 1922 yılında Vahdettin Ayaspaşa Müslüman mezarlığının bir bölümünü 17.000 liraya ecnebilere satmış, Ağa Cami avlusunu da yine ecnebilere 50 yıllığına kiraya vermiş.” (Sonrasında Ayaspaşa mezarlığına 40 küsur apartman yapılmıştır.) (Charles Harington, Atilla Oral)
20 Mayıs 1932 – Atatürk’ün, Çankaya’da Amerika Büyükelçisi General Sherrill ve Litvanya Elçisi Jurgis Baltrusaitis’in güven mektuplarını kabulü ve Elçilerin söylevlerine cevap konuşmaları.
21 Mayıs 1932 – İngiliz Büyükelçisi George Clerk’in, Çankaya’da Atatürk’ü ziyareti ve İngiltere Krallığı adına General Aspinall-Oglander tarafından yazılan “Gelibolu Savaşı’nın Resmî Tarihi” adlı iki ciltlik İngilizce büyük eseri ithaf 11 olarak takdimi. (Bu eser, bugün Anıtkabir Atatürk Kitaplığı’nda bulunmaktadır). [Kocatürk]
21 Mayıs 1932 – Atatürk’ün, gün boyunca Çankaya’da kütüphanesinde çalışması.
22 Mayıs 1932 – Ağrı ayaklanmasına katılanların yargılanması sona erdi. 34 sanık hakkında idam cezası verildi. Adana Ağır Ceza Mahkemesi, Ağrı Dağı bölgesindeki ayaklanmaya katılanlardan 34 kişiyi idama mahkum etti.
31 Mayıs 1932 – Atatürk’ün, gün boyunca Çankaya’da kütüphanesinde çalışması.
1 Haziran 1932 – Maliye Bakanlığı’na bağlı Tekel Genel Müdürlüğü kuruldu.
2 Haziran 1932 – Atatürk’ün, gün boyunca Çankaya’da kütüphanesinde çalışması.
4 Haziran 1932 – Türkiye’deki yabancıların kamu işlerinde çalışması yasaklandı.TBMM’de Türkiye’de yabancıların çalışmasına kısıntılar getiren Türk Vatandaşlarına Tahsis Edilen Sanat ve Hizmetler Kanunu kabul edildi. Herhangi bir ustalık gerektirmeyen işler yabancılara yasaklandı. Bazı işler Bakanlar Kurulu’nun iznine tabi kılındı.
5 Haziran 1932 – Atatürk’ün, İtalya seyahatinden Ankara’ya dönen Başbakan İsmet Paşa’yı istasyonda karşılayışı.
8 Haziran 1932 – Atatürk’ün, gün boyunca Çankaya’da kütüphanesinde çalışması.
11 Haziran 1932 – Atatürk’ün, Çankaya’da İsmet Paşa’yı kabulü ve görüşmesi.
11 Haziran 1932 – Atatürk’ün gece, Ankara Halkevi’nde Aka Gündüz’ün yazdığı “Mavi Yıldırım” adlı oyunu seyretmesi.
12 Haziran 1932 – Hicaz Naibi Emir Faysal, Türkiye’yi ziyaret etti.
12 Haziran 1932 – Gazi Mustafa Kemal, Hicaz Genel Valisi Emir Faysal’ı Ankara’da kabul etti. Atatürk’ün, Çankaya’da Hicaz Umumî Valisi Emir Faysal’ı kabulü, akşam Emir Faysal şerefine Çankaya’da verilen ziyafette konuşması.
14 Haziran 1932 – Atatürk’ün, akşam Emir Faysal’ın verdiği ziyafeti şereflendirmesi.
16 Haziran 1932 – Atatürk’ün, öğleden sonra ve akşamüstü Çankaya’da kütüphanesinde çalışması.
17 Haziran 1932 – Türkiye Turing ve Otomobil Kulübü ile Milliyet gazetesince ilk kez düzenlenen otomobil yarışı, İstinye- Zincirlikuyu arasında yapıldı.
18 Haziran 1932 – Atatürk’ün, Genelkurmay Başkanlığı’nı ziyareti ve Mareşal Fevzi Çakmakla görüşmesi.
19 Haziran 1932 – Atatürk’ün, akşamüzeri Kılıç Ali Bey’in evine gelişi, akşam Çankaya’ya dönüşü
20 Haziran 1932 – Atatürk’ün, binası yanan Fenerbahçe Spor Kulübü’ne 500 lira bağışta bulunması.
21 Haziran 1932 – Atatürk’ün, öğleden sonra atla Söğütözü’ne doğru bir gezinti yapması.
21 Haziran 1932 – Atatürk’ün, gece Ankara Halkevi’nde amatör “Bulgar Bale Topluluğu”nun gösterisini izlemesi.
27 Haziran 1932 – Atatürk’ün, sabah, Çubuk kazasının kuzeyindeki Gazipaşa yaylasına gidişi, bir süre dinlendikten sonra akşamüzeri Çankaya’ya dönüşü.
29 Haziran 1932 – Atatürk’ün, Çankaya’da sabahtan başlayarak saat 13.00’de kadar Türk Tarihi Tetkik Cemiyeti’nin bir kısım üyeleriyle çalışması.
1 Temmuz 1932 – Atatürk’ün, Çankaya’da gün boyunca Hasan Cemil (Çambel) Bey’le beraber çalışması.
2 Temmuz 1932 – İlk Türk Tarih Kongresi. Birinci Türk Tarih Kurultayı, Atatürk’ün huzurunda Ankara Halkevi’nde toplandı.
2 Temmuz 1932 – Atatürk’ün, Ankara Halkevi konferans salonunda çalışmalarına başlayan “Birinci Türk Tarih Kongresi”nin açılışını izlemesi. (Kongre 11 Temmuz 1932’de son bulmuştur).
2 Temmuz 1932 – Türk Tarihi Tetkik Cemiyeti’nin hazırladığı Birinci Türk Tarihi Kongresi Ankara’da Türk Ocağı binasında toplandı. Başkanlığını Akçuraoğlu Yusuf’un yaptığı kongrede, ünlü “tarih tezi” Reşit Galip, Afet Hanım, Sadri Maksudi (Arsal) gibi isimler tarafından savunuldu. Köprülüzade Mehmet Fuat Bey ile Zeki Velidi (Togan) teze karşı eleştirilerde bulundu. Cemiyet daha sonra Türk Tarih Kurumu adını alacaktır.
2 – 11 Temmuz 1932 – Atatürk’ün liselerin müfredatına girmek üzere 4 ciltlik Türk Tarih Tezi hazırlatması, Milli eğitim bakanlığına talimatla gönderip okutulmasını istemesi.
2 Temmuz 1932 – Keriman Halis Hanım Türkiye Güzellik Kraliçesi seçildi.
3 Temmuz 1932 – Atatürk’ün, öğleden sonra “Türk Tarih Kongresi”nde (Ankara Halkevi’nde (günümüzde Devlet Resim ve Heykel Müzesi)) Dr. Reşit Galip’in konferansını izlemesi.
4 Temmuz 1932 – İçişleri Bakanı Şükrü Kaya otomobiliyle Ankara’dan İstanbul’a giden ilk kişi oldu.
5 Temmuz 1932 – Atatürk’ün, sabah Ankara Halkevi’ne giderek Türk Tarih Kongresi’nin çalışmalarını izlemesi, saat 13.00’de Çankaya’ya dönüşü.
6 Temmuz 1932 – Atatürk’ün, gün boyunca Ankara Halkevi’nde Türk Tarih Kongresi’nin çalışmalarını izlemesi.
7 Temmuz 1932 – Atatürk’ün, gün boyunca Ankara Halkevi’nde Türk Tarih Kongresi’nin çalışmalarını izlemesi.
8 Temmuz 1932 – Atatürk’ün, saat 18.00’de “Türk Tarih Kongresi” üyelerine Marmara Köşkü’nde çay ziyafeti vermesi ve üyelerle görüşmesi.
9 Temmuz 1932 – Türkiye Milletler Cemiyeti’ne üye oldu.
9 Temmuz 1932 – Atatürk’ün, gün boyunca Ankara Halkevi’nde Türk Tarih Kongresi’nin çalışmalarını izlemesi.
10 Temmuz 1932 – Atatürk’ün, sabah Ankara Halkevi’nde Türk Tarih Kongresi’nin çalışmalarını izlemesi, saat 13.00’de Çankaya’ya dönüşü.
11 Temmuz 1932 – Atatürk’ün, sabah Ankara Halkevi’nde Türk Tarih Kongresi’nin çalışmalarını izlemesi, saat 13.00’de Çankaya’ya dönüşü.
12 Temmuz 1932 – “Türk Dil Kurumu” kuruldu. Gazi Mustafa Kemal tarafından Türk Dil Kurumu’nun kuruluşu. Türk Dil Kurumu, “Türk Dili Tetkik Cemiyeti” adıyla 12 Temmuz 1932’de Mustafa Kemal Atatürk’ün talimatıyla kurulmuştur. Cemiyetin kurucuları, hepsi de milletvekili ve dönemin tanınmış edebiyatçıları olan Sâmih Rif’at, Ruşen Eşref (Ünaydın), Celâl Sahir (Erozan) ve Yakup Kadri (Karaosmanoğlu)’dir. Türk Dili Tetkik Cemiyeti’nin amacı, “Türk dilinin öz güzelliğini ve zenginliğini meydana çıkarmak, onu yeryüzü dilleri arasında değerine yaraşır yüksekliğe eriştirmek” olarak tespit edilmiştir. Kaynak: tdk.org.tr
12 Temmuz 1932 – Mustafa Kemal’in direktifiyle “Türk Dili Tetkik Cemiyeti”nin kurulması. (Daha sonra “Türk Dil Kurumu” adını almıştır.)
12 Temmuz 1932 – Atatürk, bugün akşamüzeri Çankaya’da -dilcilerin de katıldığı- Türk Tarihi Tetkik Cemiyeti toplantısına başkanlık etmiş, toplantı sonunda şunları söylemiştir: “Dil işlerini düşünecek zaman da gelmiştir; ne dersiniz? Öyle ise Türk Tarihi Tetkik Cemiyeti gibi, bir de ona kardeş, bir dil cemiyeti kuralım. Adı Türk Dili Tetkik Cemiyeti olsun!” Aynı gün, kurulacak cemiyetin başkan, genel sekreter ve üyeleri belirlenmiş, daha sonra izin için hükümete başvurulmuştur. (Cemiyetin adı, III. Türk Dil Kurultayı’nın 31 Ağustos 1936 günkü birleşiminde kabul ettiği tüzük değişikliği ile “Türk Dil Kurumu”na çevrilmiştir). [Kocatürk]
12 Temmuz 1932 – Mustafa Kemal program ve tüzüğünü kendisinin hazırladığı Türk Dili Tetkik Cemiyeti’ni kurmuştur. Bu cemiyet 1936’da Türk Dil Kurumu’na dönüştürüldü. (Türk Tarih Kurumunun da, Türk Dil Kurumunun da KORUYUCU (Himaye edeni) Başkanı Atatürk’tür.)
12 Temmuz 1932 – Yugoslavya Kralı Aleksandre Gazi Mustafa Kemal’i İstanbul’da ziyaret etti.
15 Temmuz 1932 – Kültür ve sanat dergisi ”Varlık”ın ilk sayısı çıktı.
15 Temmuz 1932 – Atatürk’ün, saat 19.30’da Ankara’dan trenle Derince’ye hareketi.
16 Temmuz 1932 – Atatürk’ün, trenle Ankara’dan Derince’ye gelişi, buradan Ertuğrul yatı ile Yalova’ya geçişi.
18 Temmuz 1932 – Ezanın Türkçe okunacağı açıklandı. Uygulamaya kısa süre sonra geçildi.
18 Temmuz 1932 – Diyanet İşleri Başkanlığı’ndan İstanbul Müftülüğü’ne yazılan özel – 636 sayılı yazı ile ezan ve kametin birkaç ay içinde Türkçe okunacağı bildirildi. (16 Haziran 1950’de, D.P. İktidarı, TCK’nın ilgili maddesinde değişiklik yaparak ezanın Arapça okunmasına olanak verdi)
18 Temmuz 1932 – Türkiye Milletler Cemiyeti’ne üye oldu. Türkiye Cumhuriyeti Milletler Cemiyet’ine 56’ncı üye olarak girdi. (Milletler Derneği, Cemiyet-i Akvam).
18 Temmuz 1932 – Atatürk’ün, Yalova’da, İtalyan Filosu Komutanı Amiral Morno ve İtalya Büyükelçisi Baron Aloiz’i kabulü.
18 Temmuz 1932 – Atatürk’ün, akşamüzeri Yalova’dan Baltacı ve Millet Çiftliklerine gidişi.
22 Temmuz 1932 – Atatürk’ün, Yalova yakınındaki Çınarcık’a gelişi, burada Çoban Mehmet ve diğer bazı pehlivanların güreşlerini izlemesi.
23 Temmuz 1932 – Alman mimar Hermann Jansen’in hazırladığı Ankara Planı onaylandı.
23 Temmuz 1932 – Atatürk’ün, Millet Çiftliği’ne gelişi, daha sonra motorla bir deniz gezintisi yapması.
24 Temmuz 1932 – Atatürk’ün, Sakarya motoru ile Yalova’dan hareketle Marmara’da bir gezinti yapması, Büyükada’ya uğrayarak Yat Kulüple bir süre dinlenmesi, daha sonra tekrar Yalova’ya dönüşü.
27 Temmuz 1932 – İzmir’de Gazi Heykeli’nin açılış töreni ve Başbakan İsmet Paşa’nın söylevi. İzmir’de Gazi Mustafa Kemal’in heykeli, İsmet (İnönü)’nün konuşması ile açıldı.
29 Temmuz 1932 – Atatürk’ün, Millet Çiftliği’nde İsmet Paşa’yı kabulü.
30 Temmuz 1932 – Atatürk’ün, İzmir’de 27 Temmuz 1932 günü yapılan Gazi Heykeli’nin açılış töreni nedeniyle, Belediye Başkanı Dr. Behçet (Uz) Bey’in şehir adına çektiği saygı ve bağlılık telgrafına cevabı: Millî Mücadele heyecanımızın sembolü olan güzel İzmir’de heykelimin dikilmesi vesilesiyle muhterem İzmirlilerin hakkımda gösterdikleri değerbilirlik ve çok asilâne duygulardan pek heyecanlıyım. Muhterem İzmir’lilere teşekkürlerimin, selâm ve sevgilerimin ulaştırılmasını rica ederim.”
30 Temmuz 1932 – Türkiye parasızlıktan dolayı Amerika’da yapılan Olimpiyatlara katılamadı.
30 Temmuz 1932 – Atatürk Yalova’da.
31 Temmuz 1932 – Atatürk’ün, Yalova’dan İstanbul’a hareketi ve Dolmabahçe Sarayı’na gelişi.
31 Temmuz 1932 – Türkiye Güzellik Kraliçesi Keriman Halis (Atatürk’ün verdiği soyadı : Ece) Belçika’da yapılan yarışmada Dünya Güzellik Kraliçesi seçildi.
31 Temmuz 1932 – Türkiye güzeli Keriman Halis, Belçika’da yapılan dünya güzellik yarışmasında “Dünya Güzellik Kraliçesi” seçildi. (31 Ağustos 1932 tarihinde Sirkeci’ye döndüğünde milli kahraman gibi karşılandı.)
1 Ağustos 1932 – Atatürk’ün, akşamüzeri Sakarya motoru ile Boğaziçi’nde bir gezinti yapması.
2 Ağustos 1932 – Atatürk’ün, Keriman Halis’in dünya güzeli seçilmesi nedeniyle Cumhuriyet gazetesi başmuharriri Yunus Nadi Bey’e demeci: “…Türk ırkının dünyanın en güzel ırkı olduğunu tarihî olarak bildiğim için, Türk kızlarından birinin dünya güzeli seçilmesini çok tabiî buldum. Fakat Türk gençlerine bu münasebetle şunu hatırlatmayı gerekli görüyorum: Övündüğünüz tabiî güzelliğinizi usulüne uygun şekilde korumasını biliniz ve bu yolda uyanık bir gelişmenin kesintisiz gerçekleşmesini ihmal etmeyiniz. Bununla beraber, asıl uğraşmaya mecbur olduğunuz şey, analarınızın ve atalarınızın oldukları gibi, yüksek kültürde ve yüksek fazilette dünya birinciliğini tutmaktır.”
2 Ağustos 1932 – Atatürk’ün, akşamüzeri Sakarya motoru ile Boğaz’da bir gezinti yapması, Göksu Kasrı’na uğrayarak bir süre dinlendikten sonra saat 20.00’de Dolmabahçe Sarayı’na dönüşü (Gece de Adalar yönünde bir deniz gezintisi yapmıştır).
3 Ağustos 1932 – “Asıl uğraşmaya mecbur olduğumuz şey, yüksek kültürde ve yüksek fazilette dünya birinciliğini tutmaktır.”
4 Ağustos 1932 – Atatürk’ün, Ertuğrul yatı ile Dolmabahçe’den Yalova’ya hareketi ve saat 20.00’de Yalova’ya gelişi.
9 Ağustos 1932 – Atatürk’ün, Yalova Millet Çiftliği’nde Alman Büyükelçisi Nadolny Rudolf’u kabulü.
12 Ağustos 1932 – Atatürk’ün, Yalova’da Fransız arkeologlarından Prof. Delaport’u kabulü.
14 Ağustos 1932 – Atatürk’ün, Yalova’da, Millet Çiftliği’nde Amerika Büyükelçisi Sherrill’i kabulü.
18 Ağustos 1932 – Atatürk’ün, Yalova’da, Türk Dili Tetkik Cemiyeti’nin amacı ve Türk dili çalışmaları üzerine Yunus Nadi ile görüşmesi: “…Amaç, Türk milletine kendi mazisinde mevcut ve miras kalmış, geleceğini de kapsayan kendi kültürünü ortaya çıkararak göstermektir.”
18 Ağustos 1932 – Atatürk Yalova köşkünde bazı gazetecilerin ve dilcilerin bulunduğu toplantıda “kültür” kelimesinin Türkçe olduğunu ispat etti.
18 Ağustos 1932 – Dünya güzeli seçilen Keriman Halis Hanım’ın, Paris’ten Atatürk’e saygı ve teşekkür telgrafı: “Bu başarım, sizin memleket kadınlığına aşıladığınız fikirler eseridir!”
24 Ağustos 1932 – Atatürk’ün, akşamüzeri Yalova’da Baltacı Çiftliği’ne, buradan da Sakarya motoru ile Sultanhisar’a gelişi, saat 20.00’de Yalova’ya dönüşü.
29 Ağustos 1932 – Atatürk’ün, Türk dilini özleştirme çalışmaları nedeniyle Millî Türk Talebe Birliği’nin çektiği saygı ve bağlılık telgrafına cevabı: “Dilimiz çok zengindir, güzeldir. Bunu ortaya çıkaracaklar sizin gibi duygusu derin, yorulmaz Türk gençleridir. Türkçemizi günün en ileri bilgi dili yapmak değerli araştırmacılarınızdan beklenir. Sizlere uğurlar dilerim.”
29 Ağustos 1932 – Yalova’da gece sofrada, Atatürk’le İsmet Paşa arasında bir tartışma olması. (Bu tartışma, ‘dizbağı nişanı olayı’ olarak bilinmektedir).
30 Ağustos 1932 – Yalova’da, gece sofrada Atatürk’ün, İsmet Paşa’ya dönerek söyledikleri: “Hatırlar mısın, Rayak Bölgesi Komutanı olarak vazifem başına giderken Şam’daki karargâhında sana uğradığım o karlı geceyi? Sırtında kaputunla bir masanın başına oturmuş, bir gaz lâmbasının ışığında önüne serdiğin haritayı tetkik ediyordun! “Vaziyeti nasıl görüyorsun?” diye sormuştum. “Kötü, çok kötü” demiştin, “Düşmanın tipiden istifade ederek gün ağarmadan bir baskın yapması beklenebilir.” Ben “Şu halde ne duruyorsun? Bir an evvel geriye çekilmek kararını versene!” deyince, sen buna karşılık vaziyeti Grup Komutanlığı’na bildirdiğini, henüz cevap alamadığını ve kendiliğinden bir karar veremeyeceğini söylemiştin. Ben de “Emir mi bekliyorsun?” demiştim, “O emri Rayak Bölgesi Komutanı yetkime dayanarak ve bütün mesuliyeti üstüme alarak sana ben veriyorum!” Atatürk’ün bu sözleri üzerine İsmet Paşa’nın cevabı: “Nasıl hatırlamam, nasıl unutabilirim o geceyi! Sen benim imdadıma Hızır gibi erişmiştin. Nitekim, senin emrini yerine getirdikten birkaç saat sonra düşman kuvvetleri mevzilerimizi işgal etmişti; biraz daha bekleseydim, korktuğum felâkete uğramaktan beni hiçbir mucize kurtaramayacaktı!” (Alıntı yaptığımız kaynakta, Atatürk’ün o günkü görevi, gerekse kuvvetleriyle Şam’a gelen 3. Kolordu Komutanı Albay İsmet (İnönü) Bey’in karargâh yeri yanlış gösterilmiştir. Biz, metindeki bu anımsama yanlışını doğrusuyla düzelttik. Atatürk’ün, İsmet Paşa’ya anımsattığı olayla ilgili olarak İzzettin Çalışlar, 27 Eylül 1918 tarihli günlüğüne şunları yazmıştır: “..4. Ordu büyük kısmıyla Maan’a gelmiş. Ordu karargâhı da Maan’da. 20. Kolordu (Ali Fuat Paşa) da çekiliyor. 3. Kolordu (İsmet Paşa)’dan haber yok! 22. Kolordu (Refet Bele) esir! Cevat (Çobanlı) ve Mustafa Kemal Paşalar Dera’ya gelmişler, inşallah bu haber de yanlış çıkar! İsmet Bey’in akıbeti şüpheli, Allah korusun!” [Kocatürk]
31 Ağustos 1932 – Atatürk’ün, Yalova’dan Ertuğrul yatı ile İstanbul’a hareketi ve Dolmabahçe Sarayı’na gelişi.
2 Eylül 1932 – Atatürk’ün, Keriman Halis’in saygı ve teşekkür telgrafına cevabı: “…Donanmış olduğunuz maddî ve manevî kıymet ve fazilet içinde mutlu olmanızı dilerim, kızım!”
3 Eylül 1932 – Atatürk’ün, akşamüzeri motorla Boğaz’da bir gezinti yapması.
4 Eylül 1932 – Dünya Barış Konferansı Viyana’da toplandı.
4 Eylül 1932 – Atatürk’ün, akşamüzeri Dolmabahçe Sarayı’nda Başbakan İsmet Paşa ve Meclis Başkanı Kâzım (Özalp) Paşa’yı kabulü.
5 Eylül 1932 – Atatürk’ün, İstiklâl Caddesi’nde İpekiş Mağazası’nı ziyareti ve üretilen kumaşların niteliği hakkında bilgi alışı.
5-13 Eylül 1932 – İstanbul’da uluslararası mason birliğinin 8nci Konvan’ı tolandı.
6 Eylül 1932 – Atatürk’ün, akşamüzeri Sakarya motoru ile Büyükdere’ye kadar bir gezinti yapması.
7 Eylül 1932 – Atatürk’ün, akşamüzeri Dolmabahçe’den otomobille Florya’ya gidişi, dönüşünde Edirne’den gelen posta trenine binerek yolcular arasında saat 20.30’da Sirkeci istasyonuna gelişi.
7 Eylül 1932 – Atatürk’ün, akşam Ayazpaşa Park Otel’e gelerek yemeği burada yemesi, geç saatlerde Dolmabahçe Sarayı’na dönüşü.
10 Eylül 1932 – Atatürk’ün, akşamüzeri motorla Boğaziçi’nde bir gezinti yapması.
11 Eylül 1932 – Atatürk’ün, akşamüstü otomobille Taksim, Şişli, Bomonti, Mecidiyeköy, Ortaköy, Yıldız ve Ihlamur Köşkü’nü izleyen bir gezinti yapması.
12 Eylül 1932 – Atatürk’ün, İktisat Vekili Celâl (Bayar) Bey’in göreve başlaması nedeniyle kendisine çektiği telgrafa cevabı: “…Bütün dünyada olduğu gibi memleketimizde de en başta bulunan önemli işimiz, iktisat işidir. Bu işte en yüksek başarıyı temine çalışmak hayatîdir, zarurîdir. Bunun için bu işte bütün devlet teşkilâtının, bütün yurttaşların ve hepimizin ciddî duygularla alâkalı olmamız gereği tabiîdir.”
13 Eylül 1932 – Atatürk’ün, akşamüzeri Sakarya motoru ile Boğaz’da bir gezinti yapması.
15 Eylül 1932 – Atatürk’ün, akşamüzeri otomobille Yeşilköy’e kadar bir gezinti yapması.
16 Eylül 1932 – Atatürk’ün, akşamüzeri otomobille Beyoğlu, Şişli ve Maslak’ta bir gezinti yapması, akşam İstiklâl Caddesi’nde Florya sinemasında film seyretmesi.
20 Eylül 1932 – Atatürk’ün, Dolmabahçe Sarayı’nda “Dil Encümeni” toplantısında bulunması.
21 Eylül 1932 – Himayei Etfal Cemiyeti tarafından düzenlenen Alaturka Güreş müsabakaları Taksim Stadyumu’nda yapıldı.
23 Eylül 1932 – Atatürk’ün, Ahmet Rasim’in ölümü üzerine, çocuklarına başsağlığı telgrafı: “Değerli babanızın ölümü büyük kayıptır. Çok acı duydum!”
24 Eylül 1932 – Atatürk’ün, saat 12.30’da Sakarya motoru ile Büyükdere’ye kadar bir gezinti yapması, öğleden sonra Dolmabahçe Sarayı’nda Türk Dili Tetkik Cemiyeti’nin toplantısına başkanlık edişi.
26 Eylül 1932 – Tayyareci Vecihi Bey (Hürkuş), pilot yetiştirmek amacıyla Yeşilköy’de özel tayyare mektebi açtı.
26 Eylül 1932 – “Dil Bayramı” ilk kez kutlandı.
26 Eylül – 5 Ekim 1932 – Dolmabahçe sarayında (İstanbul) Birinci Türk Dili Kurultayı yapıldı.
26 Eylül 1932 – İlk Türk Dil Kongresi toplandı. 26 Eylül – 5 Ekim 1932 tarihleri arasında yapılan Birinci Türk Dili Kurultayı’nın çalışma programını Atatürk hazırlamıştı.
26 Eylül 1932 – Cumhurbaşkanı, Kurucu ve Koruyucu Başkan Gazi Mustafa Kemal, 13.30-19.00 saatleri arasında, Dolmabahçe Sarayı’nda çalışmalarına başlayan I. Türk Dili Kurultayı’nın açış toplantısında hazır bulundular. Kurultay açış konuşmalarını ve oturumda sunulan Sâmih Rifat Bey’in “Türkçenin Ari ve Sami Lisanlarla Mukayesesi” başlıklı konferansını dinlediler. Yüzyıllar boyunca Türk diline giren yabancı kelimeler Türkçe’den arındırıldı. (Kurultay, 5 Ekim 1932 tarihine kadar çalışmalarını sürdürmüştür).
27 Eylül 1932 – Gazi Mustafa Kemal, General Mac Arthur’la görüştü. Atatürk’ün, saat 17.00’de Dolmabahçe Sarayı’nda Genelkurmay Başkanı General Mac Arthur’u kabulü ve görüşmesi: “…Avrupa devlet adamları, başlıca anlaşmazlık konusu olan önemli siyasî sorunları, her türlü millî egoizmlerden uzak ve yalnız umumun yararına olarak, son bir gayret ve tam bir iyi niyetle ele almazlarsa korkarım ki, felâketin önü alınamayacaktır.”
27 Eylül 1932 – Atatürk’ün, Dolmabahçe sarayında ABD Gnkur. Başkanı McArthur ile birinci dil kurultayına katılıp bazı dil tezlerini dinlemesi.
27 Eylül 1932 – Atatürk’ün, Dolmabahçe Sarayı’nda İktisat Bakanı Celâl (Bayar) Bey’i kabul ederek bir süre görüşmesi.
27 Eylül 1932 – Vecihi Hürkuş, Genelkurmay Başkanlığı onayı ile Kadıköy’de ülkenin ilk sivil uçuş okulunu (Vecihi Sivil Uçak Okulu) açtı. (Parasızlık nedeniyle 1934 yılında kapattı.) (1954 yılında ise ülkenin ilk özel havayolu şirketini “Hürkuş Havayolları” kurdu.)
28 Eylül 1932 – Atatürk, 14.00’de birinci dil kurultayı salonuna gelerek, bazı tezleri dinledi, Ruşen Eşref Önaydın ve Celal Sahir Erozan ile görüştü.
29 Eylül 1932 – Atatürk’ün, Dolmabahçe Sarayı’nda Türk Dil Kurultayı çalışmalarını izlemesi.
29 Eylül 1932 – Atatürk’ün, gece Dolmabahçe Sarayı’nda Fahrettin (Altay) Paşa’nın kızının nikâh düğününü şereflendirmesi.
30 Eylül 1932 – Atatürk’ün, Sakarya motoru ile Boğaziçi’nde ve Haliç’te bir gezinti yapması.
1 Ekim 1932 – Atatürk’ün, Dolmabahçe Sarayı’nda Türk Dil Kurultayı çalışmalarını izlemesi.
2 Ekim 1932 – Atatürk’ün, öğleye doğru Sakarya motoru ile Boğaz’da bir gezinti yapması.
3 Ekim 1932 – İngilizlerden bağımsızlığını kazanan Irak, Milletler Cemiyeti’ne katıldı.
3 Ekim 1932 – Atatürk’ün, Dolmabahçe Sarayı’nda Türk Dil Kurultayı çalışmalarını izlemesi.
4 Ekim 1932 – Atatürk’ün, Diyarbakır gazetesi sahibine Dolmabahçe Sarayı’nda demeci: “Diyarbakırlı, Vanlı, Erzurumlu, Trabzonlu, İstanbullu, Trakyalı ve Makedonyalı hep bir ırkın evlâtları, hep aynı cevherin damarlarıdır.”
4 Ekim 1932 – Atatürk’ün, Dolmabahçe Sarayı’nda Türk Dil Kurultayı çalışmalarını izlemesi.
5 Ekim 1932 – Atatürk’ün, Dolmabahçe Sarayı’nda Türk Dil Kurultayı’nın son gün çalışmalarını izlemesi. 26 Eylûl – 5 Ekim 1932’de yapılan Birinci Türk Dili Kurultayı’nın çalışma programını Atatürk hazırlamıştı. (26 Eylül 1932 – “Dil Bayramı” ilk kez kutlandı).
5 Ekim 1932 – Mustafa Kemal’in başkan olduğu kurultayda, Türkçe’nin eski bir dil oluşunun yanısıra diğer dünya dilleriyle ilişkisi üzerine 22 adet tebliğ sunuldu.
6 Ekim 1932 – Atatürk’ün, akşamüzeri otomobille Tarabya’ya gidişi, Sakarya motoru ile Dolmabahçe Sarayı’na dönüşü.
6 Ekim 1932 – Atatürk’ün, Dolmabahçe Sarayı’nda Macar tarih bilgini Prof. Zayti Ferencz’i kabulü.
6 Ekim 1932 – Türk tarih Kongresinde bir bildiri sunan ve Atatürk’le görüşen Zajti Ferenc beraberinde getirdiği belge, bulgu ve eserleri Türk Tarih Kurumu’na bağışladı.
7 Ekim 1932 – Atatürk’ün, Dolmabahçe’den Sakarya motoru ile Yalova’ya gelişi, akşam tekrar Dolmabahçe Sarayı’na dönüşü.
10 Ekim 1932 – Atatürk’ün, öğleye doğru Sakarya motoru ile Üsküdar Araba İskelesi’ne geçişi, buradan da otomobille Alemdağ yoluyla Şile’ye gelişi, incelemeleri; akşam Ertuğrul yatıyla Dolmabahçe Sarayı’na dönüşü.
11 Ekim 1932 – Atatürk’ün, akşamüzeri Sakarya motoru ile adalar çevresinde bir gezinti yapması, saat 19.00’da -Heybeliada’dan motora binen- İsmet Paşa’yla beraber Dolmabahçe Sarayı’na dönüşü.
14 Ekim 1932 – Atatürk’ün, öğleden sonra Sakarya motoru ile Yassıada’ya gidişi, saat 18.00’de Dolmabahçe Sarayı’na dönüşü.
14 Ekim 1932 – Atatürk’ün, akşam Tahsin (Üzer) Bey’in kızının nişan törenini şereflendirişi.
15 Ekim 1932- Atatürk’ün, akşamüzeri Sakarya motoru ile Boğaziçi’nde bir gezinti yapması.
17 Ekim 1932 – Atatürk’ün, öğleden sonra Sakarya motoru ile Maltepe ve Yassıada yönünde bir gezinti yapması.
17 Ekim 1932 – Birinci Türk Dil kurultayında seçilen Yönetim kurulu yayınladığı bildiri ile ‘dil devriminin amacını’ açıkladı.
18 Ekim 1932 – Atatürk’ün, Dolmabahçe Sarayı’nda Fransa’nın Suriye Yüksek Komiseri Ponsot ve Fransa Büyükelçisi Charles de Chambrun’u kabulü.
19 Ekim 1932 – Atatürk’ün, öğleden sonra Sakarya motoru ile Boğaziçi’nde ve Florya’da bir gezinti yapması.
20 Ekim 1932 – Atatürk’ün, akşamüzeri otomobille Şişli ve Beyazıt taraflarında bir gezinti yapması.
21 Ekim 1932 – Atatürk’ün, akşamüzeri otomobille Topkapı, Bakırköy, Yedikule yoluyla Beyoğlu’ndan Şişli’ye gelişi, Tünel, Tophane yoluyla Dolmabahçe Sarayı’na dönüşü.
22 Ekim 1932 – Atatürk’ün, İstanbul’dan Ertuğrul yatı ile Derince’ye gelişi, buradan trenle Ankara’ya hareketi.
23 Ekim 1932 – Atatürk’ün, İstanbul’dan Ankara’ya gelişi.
25 Ekim 1932 – Atatürk’ün, Çankaya’da İtalya Elçisi Lojacone, Yugoslavya Elçisi Dr. Yankoviç ve ispanya Elçisi Juan Manuel de Aristejui’nin güven mektuplarını kabulü ve Elçilerin söylevlerine cevap konuşmaları.
27 Ekim 1932 – Atatürk’ün, Çankaya’da İran Dışişleri Bakanı Furugî Han’ı kabulü.
29 Ekim 1932 – Atatürk’ün, Cumhuriyetin 9. yıl dönümü nedeniyle Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde düzenlenen kabul törenini takiben geçit resmini izlemesi.
29 Ekim 1932 – Atatürk’ün, akşam Ankara Palas’ta, Cumhuriyet’in 9. yıldönümü nedeniyle düzenlenen ziyafeti şereflendirmesi.
1 Kasım 1932 – Mustafa Kemal’in Türkiye Büyük Millet Meclisinin dördüncü dönem ikinci toplantı yılını açış konuşması: “… Millî kültürün her çığırda açılarak yükselmesini Türkiye Cumhuriyeti’nin temel dileği olarak temin edeceğiz!…”
2 Kasım 1932 – Atatürk’ün, akşamüzeri Ankara Halkevi’ne gidişi, daha sonra Ankara Numune Hastanesi’ne gelerek -bir ameliyat geçirmiş olan- Kâzım (Özalp) Paşa’nın oğlu Teoman’ı ziyareti.
13 Kasım 1932 Dr. Müfide Kazım ilk kadın Hükümet Tabibi oldu.
16 Kasım 1932 – Çankaya’da akşam, Atatürk’ün sofrasında, Abdülhak Hâmit (Tarhan) ve eşi Lüsyen Hanım’ın da davetli olarak bulunması.
29 Kasım 1932 – Jön Türk hareketinin önderlerinden düşünür Abdullah Cevdet öldü.
30 Kasım 1932 – Ulukışla-Niğde demiryolu hizmete açıldı.
3 Aralık 1932 – Türk Dil Kurumu ilk başkanı Samih Rıfat öldü.
5 Aralık 1932 – Atatürk’ün, Samih Rifat Bey’in ölümü nedeniyle Türk Dili Tetkik Cemiyeti (Türk Dil Kurumu)’ne mektubu: “…Bu acı karşısında Genel Merkez Heyetinizin gösterdiği duyarlık, Türk milletinin bilginleri için her zaman besleyegeldiği yüksek saygının yeni bir belirtisidir. Türk dilinin yükselmesi uğrunda yıllardan beri emek vermiş Başkanınızın yaptığı gibi bıkmadan, usanmadan çalışmak için içtiğiniz andı kutlarım. Bu andı hepinizin sağ ve sağlam olarak yerine getirmenizi dilerim.”
7 Aralık 1932 – Atatürk, Armstrong’un “Bozkurt” kitabındaki yalanlara 7 Aralık günü Akşam gazetesinde Necmettin Sadok eliyle cevap verdi.
7 Aralık 1932 – Muhsin Ertuğrul’un ”Bir Millet Uyanıyor” filmi, gösterime girdi. Nizamettin Nazif Tepedelenlioğlu’nun eserinden uyarlanan film, vatan hainlerinden Said Molla ve yandaşlarına karşı mücadele eden Kuvayi Milliyeci bir yüzbaşıyla emir erinin kahramanlık öyküsü üzerine kurulmuş. Yüzbaşı Davut ve emir eri Tilki, cephede savaşırlarken İzmir düşmandan geri alınır. Filmin unutulmayan sahnelerinden biri Yahya Kaptan rolündeki Atıf Terzioğlu’nun çeşmeden su içerken düşmanlar tarafından öldürülmesidir. Bu yolla ünlenen Terzioğlu, soyadını Kaptan olarak değiştirir. Filmin bir başka özelliği, Atatürk’ün Çankaya Köşkü’nde kamera karşısına geçip büyük nutkunu kendi sesiyle okuması. Bu tarihsel sahne sonradan filme eklenmiş.
12 Aralık 1932 – Adile Ayda ilk kadın Dışişleri memuru seçildi.
16 Aralık 1932 – Samsun-Sivas demiryolu hattı işletmeye açıldı.
18 Aralık 1932 – Atatürk’ün, Ankara’da İsmet Paşa Kız Enstitüsü’nde açılan “Birinci Kadın İktisat Sergisi”ni ziyareti ve incelemeleri.
18 Aralık 1932 – Atatürk Ankara İsmetpaşa Kız Enstitüsü’ndeki Birinci Kadın İktisat (Ekonomi) Sergisinde
25 Aralık 1932 – Atatürk’ün, saat 15.00’de Başbakanlığa gelerek kabine toplantısı’na başkanlık yapışı.
26 Aralık 1932 – Atatürk’ün, gece Ankara Orduevi’ndeki müsamereyi şereflendirmesi.
27 Aralık 1932 – Atatürk’ün, Heyet-i Temsiliye ile Ankara’ya geldiği günün ilk defa olarak törenle kutlanması.
27 Aralık 1932 – Atatürk’ün, saat 14.00’de -Ankara’ya gelişinin 13. yıldönümünü kutlayan Ankaralıları izlemek üzere- Kılıç Ali Bey’in evine gidişi.
27 Aralık 1932 – Atatürk’ün, Ankara’ya gelişinin 13. yıldönümü nedeniyle Ankaralılara söyledikleri: “…Ankara’ya geldiğimden sonraki mücadele hayatımızda hürriyet ve bağımsızlık âşığı kahraman Ankaralıların gösterdikleri vefa ve yardımları her vakit minnetle anarım!”
27 Aralık 1932 – Çankaya’da, akşam Atatürk’ün sofrasında, dört Ankara Efesi’nin davetli olarak bulunması.
31 Aralık 1932 – Atatürk’ün, yeni yıl nedeniyle Türk-Yunan dostluğu üzerine Atina Ajansı’na demeci: “Türkiye ve Yunan anlaşması ve dostluğu, milletler arasında çalışma beraberliğinin ve yeni siyaset anlayışının gerçekleşmiş çok güzel bir örneği ve insanlığın, doğu Akdeniz ve Balkanlarda ilerleme ve yükselmesinin bir ifadesidir” (Aynı gün Yunan Cumhurbaşkanı, Başbakanı ve Dışişleri Bakanı da Anadolu Ajansı’na demeç vermişlerdir).
31 Aralık 1932 – Atatürk’ün, gece Kızılay’ın Ankara Palas’ta düzenlediği Yılbaşı Balosu’nu şereflendirmesi ve saat 24.00’ten sonra Millî Eğitim Bakanı Reşit Galip tarafından -yeni yıl armağanı olarak- kendisine 3 kitap takdimi nedeniyle söyledikleri: “Bu anda duyduğum mutluluk büyüktür. Kendisinden ve diğer vekillerimizden her an böyle armağanlar beklerim. Vekil Bey’in naçiz dedikleri bu armağan gerçekte çok değerlidir!” [Kocatürk]
31 Aralık 1932 – Yapımı yeni tamamlanan Çankaya Köşkü’nün Fotoğrafları 31 Aralık 1932 tarihinde Fransız L’ILLUSTRATION dergisinde yayınlanmıştır. (12 fotoğraf)
1932 – Türkiye, 1907 yılında kurulan “Uluslararası yat yarış birliği “ne 1932 yılında üye oldu. (25 Mayıs 1957 tarihinde Türkiye Yelken Federasyonu resmen kuruldu.)
Bu memleket tarihte Türk’tü, şimdi de Türk’tür ve ebediyen Türk olarak yaşayacaktır. (1923, Adana) Gazi Mustafa Kemal ATATÜRK
Not: Lütfen varsa hata ve noksanları yorum yaparak bildiriniz.
Sayfayı yazdırın
