1953 : ATATÜRK EBEDİ İSTİRAHATĞAHINDA.
31 Mart 1939 – Atatürk’ün cenazesi cuma günü 14.00’te Etnoğrafya müzesindeki metfene kondu. (İçi kurşun dışı gül ağacı kaplı tabut salon ortasında açılan mezara yerleştirildi. Üzerine beyaz mermer set konuldu. Toprak tüm illeri temsilen Ankara toprağıdır. Ankara belediyesi bu inşaatın imar raporunu hazırladı. Nitekim 6 Kasım 1953 tarihinde mezar bu rapora göre açılacaktı. (Sonsuza Yolculuk , Yrd. Doç Dr. Ali Güler)
9 Ekim 1944 – Anıtkabir’in temel atma töreni yapıldı. Başbakan Şükrü Saraçoğlu, Anıtkabir’in temelini attı. Rasattepe’de, Anıtkabir inşaatına başlanılması ve ilk harcı Başbakan Şükrü Saraçoğlu’nun koyması. Anıtkabir’in inşaatına 9 Ekim 1944 günü saat 10.00’da görkemli bir temel atma töreni ile başlandı. (Kaynak: www.anitkabir.tsk.tr/)
1 Eylül 1953 – Anıtkabir inşası tamamlandı.
4 Kasım 1953 – Ata’nın tabutu geçici kabirden çıkarıldı. (6 Kasımda işlem raporlaştırıldı.) 100 erkek ve 40 kız öğrenci 18.00’den itibaren sabah generallere teslim edene kadar “Gençlik Nöbeti” tuttu. (Sonsuza Yolculuk , Yrd. Doç Dr. Ali Güler)
9 Kasım 1953 – Prof. Dr. Kamile Mutlu tabutu açmış, maktulü kontrol etmiş ve tabut ertesi sabaha kadar yine kapatılmıştır. (Sonsuza Yolculuk , Yrd. Doç Dr. Ali Güler)
9 Kasım 1953 – Atatürk’ün tabutunun, sabah, görevli heyet huzurunda açılarak rapor düzenlenmesi. Atatürk’ün tahnit edilmiş nâşının hiç bozulmamış olduğu görüldükten sonra, gerekli rapor düzenlenerek heyet tarafından imzalanmıştır. (Düzenlenen raporda, Atatürk’ün nâşının kurşun tabuttan ceviz tabuta alınma işleminin bugün yapıldığı yazılmış ise de, bu işlem tahnit durumunu tespit ile görevli tıp profesörü Kâmile Şevki Mutlu’nun önerisi ve heyetin uygun görmesi ile 10 Kasım 1938 sabahına bırakılmıştır). [Kocatürk]
9 Kasım 1953 – Saat 07.30. Profesör Kamile Şevki Mutlu, Etnografya Müzesi’nde geçici kabirden çıkarılan ve katafalkın üzerine konulan gül ağacı tabutun önündeydi, titriyordu. “Galiba bayılacağım” diye mırıldandı. Saygı duruşu yapıldı. “Başlayalım lütfen” dedi. Yardımcı olmaları için Yüksek Teknik Öğretmen Okulu’ndan 10 öğretmen getirilmişti. Gül ağacı tabutun vidalarını söktüler, kapağı kaldırdılar, kurşun tabutun lehimlerini söktüler, onun da kapağını kaldırdılar. Ortalığı tahnitte kullanılan solüsyonun kokusu sardı. (kaynak: Yılmaz Özdil, Mustafa Kemal)
9 Kasım 1953 – Cenaze, kahverengi muşambaya sarılıydı. Taşınma sırasında zarar görmesin diye, naaş ile tabut arasındaki boşluklar talaşla doldurulmuştu. Talaş ıslaktı, iyiye işaretti, koruyucu solüsyonun uçup gitmediğini gösteriyordu. Profesör Mutlu, muşambayı göğüs hizasına kadar açtı. Vücut parafinli sargılarla örtülüydü. Yüzü ise, ıslak pamukla kaplıydı. Adeta zaman durmuştu. Çıt çıkmıyordu. Nefesler tutulmuştu. Profesör Mutlu pamuk tabakasını yavaşça kaldırdı. Mustafa Kemal Atatürk’ün yüzü ortaya çıktı. Hiç bozulmamıştı. Teni bronzdu. Altın saçları rengini kaybetmemişti. Kalın kaşlarından birkaç tel kopmuştu… Sol göz kapağının üstüne düşmüşlerdi. Sakalı hafif uzamıştı. İnce dudakları yapışıktı. 15 sene önce Dolmabahçe’de yatağında uyur gibiydi. Ne bozulma ne kokuşma vardı… İki yıl önce rahmetli olan Profesör Lütfi Aksu’nun tahniti son derece başarılıydı. Profesör Kamile Şevki Mutlu, Mustafa Kemal’le yüz yüzeydi. Yanağına dokundu. Okşadı. Kadınları özgürleştiren adam, ölümünden 15 yıl sonra bir kadın tarafından yanağı okşanarak uğurlanıyordu. Pek çok özelliği gibi bu konuda da dünya tarihinde ilk ve tek’ti. Profesör Kamile Şevki Mutlu o an neler hissetti derseniz? “Bir an için sanki konuşacakmışız gibi hissettim” diyecekti. Salonda derin sessizlik hâkimdi. Duygular darmadağındı. Mustafa Kemal’in naaşı çıkarıldı. Bir tek kare fotoğraf çekildi. Dualarla kefenlendi. Ceviz ağacından yeni tabuta konuldu. Türk Bayrağı örtüldü. (Kaynak: Yılmaz Özdil, Mustafa Kemal)
10 Kasım 1953 – Salı sabahı 09.05’te saygı duruşu ile başlayan törende top arabasına konan naaşı 1953 mezunu Harbiyeliler çekiyordu. (Önde 90, arkada 46 Harbiyeli vardı.) Kortej; opera, Ulus, gar, Tandoğan yoluyla Anıtkabir’e ulaştı. Kortejin uzunluğu 1,5 kilometre idi. Tabut aslanlı yoldan askerlerin omuzunda geçti, mozole önündeki katafalka konuldu. Saat 12.42 idi. (Sonsuza Yolculuk , Yrd. Doç Dr. Ali Güler)
10 Kasım 1953 – Top arabasına yerleştirildi. Opera, Ulus, TBMM, Gar, Tandoğan güzergahıyla Anıtkabir’e ulaştı. Şeref holünün önünde katafalka yerleştirildi. Cumhurbaşkanı Celal Bayar konuşma yaptı. “Atatürk… Seni halife yapmak, padişah yapmak isteyenler oldu. İltifat etmedin. Milli irade yolunu seçtin. Hayat ve şahsiyetini milletinin hizmetine vakfettin. Türk’ün gıpta ettiği, taziz ettiği, övdüğü ve övündüğü vasıflara maliktin, bütün bu meziyetlerinle Türk’ün ta kendisiydin. Şimdi seni, kurtardığın vatanın her köşesinden gönderilen mukaddes topraklara veriyoruz. Bil ki, hakiki yerin, daima inandığın ve bağlandığın Türk Milleti’nin minnet dolu sinesidir. Nur içinde yat.” 42 tonluk yekpare mozolenin tam altında yer alan sekizgen odaya indirildi. (Kaynak: Yılmaz Özdil, Mustafa Kemal)
10 Kasım 1953 – Saat 13.30… Mustafa Kemal vatan toprağına defnedildi. Sırasıyla, Cumhurbaşkanı Celal Bayar, TBMM başkanı Refik Koraltan, ikinci Cumhurbaşkanı İsmet İnönü, Başbakan Adnan Menderes, dışişleri bakanı Fuat Köprülü, TBMM eski başkanı Abdülhalik Renda ve kız kardeşi Makbule birer kürek toprak attı. Anıtkabir komutanı yüzbaşı Halit Yener, üsteğmen Cemal Tezgörücü, üsteğmen Mustafa Eser’den sonra, Muhafız Alayı’ndan 12 Mehmetçik, toprak kapatma işlemini tamamladı. (Kaynak: Yılmaz Özdil, Mustafa Kemal)
10 Kasım 1953 – 12.55’te Cumhurbaşkanı Celal Bayar konuştu. Sadece protokol zevatı alt kata indi. Mezar odasına girildi. Muhafız alayından 12 Mehmetçik tabutla mozoleye geldiler. Merdivenden tabut özel kızakla indirildi. Tekrar omuzlara alınan tabut mezar odasına getirildi. 13.30’da gömme işlemi başladı. Mezara toprak atanlar odadan çıkıp dışarıda defin zaptına imza attı. Sure yazılı bir kâğıt toprağa karıştırıldı. Ata’nın ölüm raporu gümüş muhafaza içinde mezara kondu. Anıtkabir Bölük komutanlığı personeli mezarın kapanma işini yaptı. Defin bitince mezar odasının anahtarları Cumhurbaşkanlığına gönderildi. (Sonsuza Yolculuk , Yrd. Doç Dr. Ali Güler)
10 Kasım 1953 – Cenaze töreni Ankara Radyosu’ndan naklen yayınlandı. Güzergâh boyunca 28 noktadan 28 spiker tarafından aktarıldı. Mezar odasındaki canlı yayını spiker Suat Taşer yaptı. Devlet tiyatrosu sanatçıları ve şairler, Mustafa Kemal Atatürk’ü anlatan özlü sözlerle naklen yayına katıldılar. (Kaynak: Yılmaz Özdil, Mustafa Kemal)
10 Kasım 1953 – Behçet Kemal Çağlar mesela şöyle diyordu; “Fikir ölür mü? Eser ölür mü? Millet adam ölür mü? Bayrak adam ölür mü hiç? Biz bu toprağın üstünde duranlar, biz o emaneti alanlar, doğum tarihimiz kaç olursa olsun, hep birden 19 Mayıs 1919 tevellütlüyüz. Nüfus tezkerelerimizde doğum yerimiz neresi gösterilirse gösterilsin, hepimiz Dumlupınarlıyız, hepimiz Sakaryalıyız” diyordu. (Kaynak: Yılmaz Özdil, Mustafa Kemal)
10 Kasım 1953 – Selanik Atatürk evi Atatürk’ün Etnoğrafya müzesinde bulunan na’şının Anıtkabir’e nakledildiği gün törenle ziyarete açıldı. (Ev 1981 yılında yeniden onarım geçirdi. (Bu evin aslına uygun bir benzeri Atatürk Orman Çiftliğindedir ve 10 Kasım 1981 tarihinde ziyarete açılmıştır.) (Benim Ailem, Yrd. Doç. Dr. Ali Güler)
17 Kasım 1953 – 17 Kasım 1953… Anıtkabir ziyarete açıldı. İlk gün sadece bir saat izin verildi. 70 bin kişi girebildi. (Kaynak: Yılmaz Özdil, Mustafa Kemal)
***
17 Kasım 1954 – Makbule hanımın dört çocuğu evlat edinmesi. (Hatice Mualla, Mustafa Demir bey, Fikret Avcı, Zeynelabidin Bey.) (Benim Ailem, Yrd. Doç. Dr. Ali Güler)
***
19 Mayıs 2014 – Atatürk’ün dedesi Kızıl Hafız Ahmet Efendi’nin Kocatürk taşlı mahalledeki 90’lı yıllarda yıkılmış olan evinin yerine bir “Atatürk anı evi” yapılması, devlet töreni ile açılışı. (Benim Ailem, Yrd. Doç. Dr. Ali Güler)
Bu memleket tarihte Türk’tü, şimdi de Türk’tür ve ebediyen Türk olarak yaşayacaktır. (1923, Adana) Gazi Mustafa Kemal ATATÜRK
Not: Lütfen varsa hata ve noksanları yorum yaparak bildiriniz.
Sayfayı yazdırın
