05 EYLÜL
5 Eylül 1919 – Sivas kongresinin partilerle, özellikle İttihat ve Terakki'yle alakalı olmadığını göstermek için bir yemin hazırlandı. 5 Eylül 1919 Cuma günü birinci celse sonunda delegeler toplantı salonunun kapısında tek tek şu yemini okudu: "Saadet ve selameti vatan ve milletten başka hiçbir şahsi amaç takip etmeyeceğime; İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin ihyasına çalışmayacağıma ve mevcut siyasi partilerden hiçbirinin siyasi emellerine hizmetkâr olmayacağıma vallahi, billahi…"
5 Eylül 1919 – Sivas kongresinde Padişaha sadakat bildirildi. Mustafa Kemal Paşa, strateji gereği, mümkün mertebe, halife/padişahı karşısına almayıp Damat Ferit Hükümeti'ne cephe alıyordu.
5 Eylül 1919 – HALİFEYE İSYAN EDEN MÜFTÜ. Ankara'nın ileri gelenleri Padişah Vahdettin'e telgraf çekip hem Kurban Bayramı'nı tebrik etmek, hem de Ankara Valisi Muhittin Paşa'yı şikâyet etmek istemişlerdi. Ancak Sadrazam Damat Ferit, "Padişahla doğrudan doğruya görüşülemeyeceği" gerekçesiyle telgrafı kabul etmemişti. Buna çok kızan Müftü Rıfat Efendi ve Ankaralılar, İstanbul'a çektikleri başka bir telgrafla "Padişah ve onun hükümetini tanımadıklarını" bildirmişlerdi. (Sarıkoyuncu, age, s. 168. Enver Behnan Şapolyo, Kemal Atatürk ve Milli Mücadele Tarihi, s. 352.) Bu olaydan sonra Rıfat Efendi, bir anlamda padişaha isyan edip tamamen Kuvayı Milliye saflarına geçmişti. Nitekim 29 Ekim 1919'da kurulan Ankara Müdafaai Hukuk Cemiyeti'nin başkanı seçilmişti. Ayrıca Ankara'da bir gönüllü alay kurulmasına öncülük etmişti.
5 Eylül 1920 – TBMM 'nde "Nisab-ı Müzakere Kanunu" kabul edildi.
5 Eylül 1920 – İkinci Yozgat Ayaklanması. (Bastırılması 30 Aralık 1920)
5 Eylül 1920 – Gediz'in Yunanlılar tarafından işgali.
5 Eylül 1920 – Yalova'nın işgali.
5 Eylül 1920 – Kandıra'nın kurtuluşu.
5 Eylül 1920 – Galip Kemali (Söylemezoğlu) Bey'in, Roma'dan Atatürk'e mektubu.
5 Eylül 1920 – 18 sayılı "Nisab-ı Müzakere kanunu" ile bu kanunun 4ncü maddesi gereği 'Kolordu altındaki askeri birliklerin siyasetle ilgilenmesi' hukuken engellenmiştir. (Akl-ı Kemal, c.1, Sinan Meydan)
3-5 Eylül 1921 – Yunan ordularının 3-5 Eylül arasındaki taarruzları sonuçsuz kaldı. 5 Eylül'de bir Yunan uçağı Ankara istasyonunu bombaladı.
5 Eylül 1921 – Haymana ve Eski Polatlı arasından başlayan Yunan saldırısı püskürtüldü. Başkomutan Papulas, Türklerin yenildiğini ilan etti.
5 Eylül 1921 – Atatürk'ün, cepheden Fransız kadın gazeteci Berthe Georges-Gaulis'e mektubu: "…Askerlerimizin kahramanlığı ve bütün milletin hayranlığa değer bir bağlılıkla bana tam destek olması sayesinde, Yunan istilâcılarını sonunda yurdumdan kovacağımı kuvvetle umuyorum." [Kocatürk]
5 Eylül 1921 – Mustafa Kemal savaşın en hararetli günlerinde duygularını Fransız gazeteci Berthe Georges Gaulis'le paylaştı.
5 Eylül 1921 – Enver paşa Batum'da halk şuralar fırkası (İttihat ve Terakki yerine kurulan fırka) genel kongresini yaptı.
5 Eylül 1922 – Tevhid-i Efkar gazetesi, Başkomutan Gazi Mustafa Kemal fotoğrafının üstünde "Ordular ilk hedefiniz, Akdeniz'dir, ileri" emri, fotoğrafın altında ise "Düşman Anadolu'nun harimi ismetinde boğulacaktır" yazdı.
5 Eylül 1922 – Türk birlikler,Yunanlıların Milne hattını tutmadan, korudukları mevzileri ele geçirmeye başladı. Alaşehir, tamamen yakılmış ve tahrib edilmiş olarak ele geçirildi.
5 Eylül 1922 – Turgutlu Yunanlılarca yakıldı.
5 Eylül 1922 – Gördes, Salihli, Susurluk, Bilecik, Bozöyük, Simav, Ödemiş ve Kuyucak kurtarıldı. Yörük Ali'nin müfrezeleri Nazilli'ye girdi.
5 Eylül 1922 – Yunan hükümeti Yunan Küçük Asya Ordusu Komutanı Hacıanesti'nin yerine Trikopis'i atadı. Ama Trikopis'in esir düştüğü öğrenilince onun da yerine Polimenekos getirildi.
5 Eylül 1922 – Yunanlılar İzmir'i boşaltmaya başladı.
5 Eylül 1922 – Nazilli, Simav, Salihli, Ödemiş, Alaşehir, Gördes, Pazaryeri'nin kurtuluşu.
5 Eylül 1922 – Atatürk'ün, Vekiller Heyeti'nin 4 Eylül 1922 tarihli telgrafına cevabı: "Anadolu'daki Yunan ordusu kesin şekilde mağlup edilmiştir. Anadolu için herhangi bir görüşmeye gerek kalmamıştır. Mütareke, ancak Trakya için söz konusu olabilir." [Kocatürk]
5 Eylül 1922 – Fransız Mareşali Lyautey'in, Atatürk ve İsmet Paşa'ya iletilmek üzere, Paris'te Ankara Hükûmeti'nin Paris Temsilcisi Ferit (Tek) Bey'e 30 Ağustos 1922 zaferini kutlayan yazısı.
5 Eylül 1922 – Hindistan Merkez Hilâfet Komitesi Başkanı Chotani'nin, Bombay'dan -Atatürk'e iletilmek üzere- Ankara Hükûmeti'nin Paris Temsilcisi Ferit (Tek) Bey'e 30 Ağustos Zaferi'ni kutlayan telgrafı.
5 Eylül 1922 – İngiliz Yüksek Komiseri Rumbold'un, İngiltere Dışişleri Bakanı Lord Curzon'a telgrafı: "Yüksek Komiserler, İzmir'de Kemalist kuvvetlerle çatışmaktan sakınmak gerektiği kanısında."
5 Eylül 1922 – Bilecik kurtarıldı.
5 Eylül 1923 – Fethi Bey (Okyar) hükümetin icra programını mecliste okudu.
5 Eylül 1923 – Atatürk'ün, Çankaya'da İleri gazetesi muharriri Suphi Nuri (İleri) ile görüşmesi ve söyledikleri: "…Ordu vazifesini yaptı. Memleketin bilim ve kültür adamları, memurları, milletvekilleri, iş adamları devleti idare mevkiine geçtiler. Kendilerini göstersinler. Bu vatanı hür ve mutlu bir hale getirsinler!"
5 Eylül 1923 – Atatürk'ün, öğleden sonra Meclis'teki başkanlık odasında Makedonyalılar Cemiyeti üyesi ihsan Bey'i kabulü ve değişim yolu ile gelecek soydaşlarımız hakkında görüşmesi. [Kocatürk]
5 Eylül 1924 – Türk atletizm tarihinde ilk Türkiye şampiyonası bu tarihte Eskişehir'de yapıldı. (1930 yılında balkan oyunlarında 100 metreyi 11.1 saniyede koşan Semih Türkdoğan'ın aldığı gümüş madalya ülkemizin Atletizmde aldığı ilk madalyadır. (Türkiye Atletizm federasyonu 1924 yılında IAAF'ye üye oldu. 1924 Paris olimpiyatlarına katılan atletizm takımımız başarı gösteremedi.)
5 Eylül 1926 – Karadeniz Gemisi, 86 günde 10 bin mil yol katettikten sonra 5 Eylül 1926 tarihinde İstanbul'a döndü. Yıllarca sözü edilen bu tarihi gezi 86 gün 22 saat sürüyor. İstanbul'da döndüğü gün takvimler 5 Eylül gününü gösteriyor. Toplam 9.981 mil yol kat eden gemi bu uzun sefer boyunca 2.778 ton kömür tüketmiş. Kullandığı tatlı su miktarı da 971 ton.
5 Eylül 1928 – Arnavutluk'ta Cumhurbaşkanı Ahmet Zago 1 Eylül'de krallığını ilan edince Mustafa Kemal çok kızdı ve yeni rejimi asla tanımayacağını bildirdi. (Akl-ı Kemal c.2, Sinan Meydan)
5 Eylül 1930 – Serbest Cumhuriyet Fırkası'nın önderi Ali Fethi Bey'in İzmir'e gelişi sırasında olaylar oldu.
5 Eylül 1930 – Halk Fırkası'nın binası taşlandı. Olaylar sırsında iki kişi öldü, yaralananlar oldu.
5 Eylül 1930 – Serbest Cumhuriyet Fırkası lideri Fethi Bey'in 4 Eylül'de İzmir'e gelişinden sonra, bazı kişiler gösteri yaparak Cumhuriyet Halk Fırkası binasını ve Anadolu gazetesi idarehanesini taşladılar.
5 Eylül 1930 – Atatürk'ün, Yalova'dan İstanbul'a dönüşü.
5 Eylül 1932 – Atatürk'ün, İstiklâl Caddesi'nde İpekiş Mağazası'nı ziyareti ve üretilen kumaşların niteliği hakkında bilgi alışı.
5 Eylül 1933 – Atatürk'ün, Yalova'dan Ertuğrul yatı ile İstanbul'a hareketi. Geceyi yatta geçirmiştir.
5 Eylül 1936 – Atatürk'ün, Dolmabahçe Sarayı'nda bazı Türk Dil Kurumu üyeleriyle çalışma yapması.
5 Eylül 1937 – Atatürk'ün, akşamüzeri Acar motoruyla Adalar yönünde bir gezinti yapması, Büyükada'ya uğraması, geceyi motorda geçirmesi.
5 Eylül 1938 – Atatürk'ün hastalık durumu hakkında, günlük resmi tebliğlerin yayımına başlandı. (17 Ekim 1938 Atatürk, ilk defa komaya girdi.)
5 Eylül 1938 – ATATÜRK'ün Dolmabahçe Sarayı'nda vasiyetini yazması. (Vasiyetname, 6 Eylül 1938 günü Dolmabahçe Sarayı'na çağırılan İstanbul Altıncı Noterine ATATÜRK tarafından teslim edilmiştir.) (Açılış: 28 Kasım 1938)
5 Eylül 1938 – Atatürk'ün, Dolmabahçe Sarayı'nda vasiyetini yazması: "Sahip olduğum bütün para ve hisse senetleriyle Çankaya'daki taşınır ve taşınmaz mallarımı Cumhuriyet Halk Partisi'ne aşağıdaki şartlarla, terk ve vasiyet ediyorum: 1 – Para ve hisse senetleri, şimdiki gibi, İş Bankası tarafından faizlendirilecektir. 2 – Her seneki faizden, bana nispetleri şerefi saklı kaldıkça, yaşadıkları müddetçe, Makbule'ye ayda bin, Afet'e 800, Sabiha Gökçen'e 600, Ülkü'ye 200 lira ve Rukiye ile Nebile'ye şimdiki yüzer lira verilecektir. 3- Sabiha Gökçen'e bir ev de alınabilecek ayrıca para verilecektir. 4- Makbule'nin yaşadığı müddetçe Çankaya'da oturduğu ev de emrinde kalacaktır. 5- İsmet İnönü'nün çocuklarına yüksek öğrenimlerini tamamlamaları için muhtaç olacakları yardım yapılacaktır. 6- Her sene faizden arta kalan miktar yarı yarıya, Türk Tarih ve Dil Kurumlarına tahsis edilecektir." (Vasiyetname, 6 Eylül 1938 günü Dolmabahçe Sarayı'na çağrılan İstanbul Altıncı Noteri'ne Atatürk tarafından teslim edilmiştir. Vasiyetnamenin Ankara Üçüncü Sulh Hukuk Hakimliği'nce açılışı: 28 Kasım 1938). [Kocatürk]
5 Eylül 1938 – Atatürk, 5 Eylül 1938'de Dolmabahçe'de vasiyet mektubuna son şeklini verdi. Daha sonra vasiyetini 6 Ekim 1938'de İstanbul 6. Noteri İsmail Kunter'e teslim etti. Atatürk'ün vasiyeti, 28 Kasım 1938'de Ankara Üçüncü Sulh Hukuk Hakimliği'nde açıldı. Atatürk vasiyetine, "Malik olduğum bütün nukut ve hisse senetleri ile Çankaya'daki menkul ve gayrimenkul emvalimi, Halk Partisi'ne atideki şartlarla terk ve vasiyet ediyorum" diye başlıyor. Sonra şartlarını sıralıyor. "Nakit ve hisse senetleri şimdiki gibi İş Bankası tarafından nemalandırılacaktır" diyordu. Atatürk'ün vasiyetine göre; İş Bankası'ndaki yüzde 28'lik Atatürk hisselerinin geliri, (Atatürk'ün 6 manevi kızına "yaşadıkları sürece" vasiyette miktarları belirtilen aylıkları ödendikten sonra) her yıl yarı yarıya TTK ve TDK arasında paylaştırılacaktı. Öyle de yapıldı. Atatürk, vasiyetinde CHP'ye herhangi bir para bırakmadı. İş Bankası'ndaki paranın tüm gelirini TTK ve TDK'ya bıraktı. Vasiyet gereği CHP, sadece Atatürk'ün İş Bankası'ndaki hisselerinin yönetiminden sorumluydu. Uygulamada CHP, İş Bankası'nın yönetim kurullarına -Atatürk hisseleri oranında- 3 veya 4 üye soktu.